Λίγο πριν πεθάνει, στα 31 του, ο Φραντς Σούμπερτ συνέθεσε αυτό το αριστούργημα

Λίγο πριν πεθάνει, στα 31 του, ο Φραντς Σούμπερτ συνέθεσε αυτό το αριστούργημα Facebook Twitter
1
Λίγο πριν πεθάνει, στα 31 του, ο Φραντς Σούμπερτ συνέθεσε αυτό το αριστούργημα Facebook Twitter
Xειμωνιάτικο ταξίδι του Ντάνιελ Ρίχτερ

Ένας συνθέτης που πέθανε πολύ νέος και άφησε σπουδαίο έργο

 

Ο Σούμπερτ γεννήθηκε το 1797 σε ένα προάστιο της Βιέννης. Έζησε μόνο 31 χρόνια αλλά σε όλο το διάστημα της ζωής του υπήρξε ένας πολύ παραγωγικός συνθέτης. Συνέθεσε περισσότερα από εξακόσια λίντερ καθώς και πολλές συμφωνίες, σονάτες, έργα μουσικής δωματίου, θρησκευτικά έργα, μερικές όπερες και πολλά άλλα. Στη Βιέννη μεσουρανούσε ο Μπετόβεν, έτσι για πολύ καιρό επικρατούσε η άποψη ότι το έργο του όσο ήταν εν ζωή έτυχε περιορισμένης αναγνώρισης. Ο Σούμπερτ υπήρξε θαυμαστής του Μπετόβεν και οι δυο συνθέτες μπόρεσαν και συναντήθηκαν μια φορά τον Μάρτιο του 1827, λίγο καιρό πριν από τον θάνατο του Μπετόβεν.

 

Έως τα μέσα του 20ου αιώνα, η φήμη του Σούμπερτ εδραιωνόταν κυρίως χάρη στο ευφάνταστο, λυρικό και μελωδικό του στυλ, όπως αυτό εκφράζεται στα λίντερ του. Μια πληρέστερη εικόνα για τη σημασία του ως μείζονα δημιουργού του 19ου αιώνα διαμορφώθηκε μόνο στις τελευταίες δεκαετίες, όταν η οργανική του μουσική έγινε ευρύτερα γνωστή, χάρη στις εργασίες σημαντικών μουσικολόγων και στις ερμηνείες και ηχογραφήσεις των έργων του.

Ένας κύκλος τραγουδιών για την περιπλάνηση της καρδιάς

 

Ο Σούμπερτ συνέθεσε το Χειμωνιάτικο Ταξίδι όπως γράφει στο βιβλίο της «Σούμπερτ» η Elizabeth Norman McKay ενώ ήταν πολύ άρρωστος και είχε προσβληθεί από σύφιλη, η οποία αναπόφευκτα είχε επηρεάσει για το υπόλοιπο της ζωής του την σωματική και πνευματική του υγεία. Η ζωή του είχε χάσει κάθε ρόδινο χρώμα, ήταν ένα ταξίδι στην καρδιά του χειμώνα, μια ζωή ζοφερή και καταθλιπτική, στον πυρήνα του πόνου. Ο κύκλος τραγουδιών για φωνή και πιάνο Χειμωνιάτικο ταξίδι (Winterreise, D. 911) γράφτηκε από τον Σούμπερτ αρχικώς για τενόρο σε δύο μέρη, το καθένα από τα οποία περιλαμβάνει 12 λίντερ.

 


 O βαρύτονος Dietrich Fischer-Dieskau σε ηχογράφηση του 1962

Η πρώτη ενότητα ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 1827 και η δεύτερη τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς. Eκδόθηκαν αντίστοιχα τον Ιανουάριο και τον Δεκέμβριο του 1828. Πρόκειται συνολικά για 24 ποιήματα του Βίλχεμ Μύλλερ, ο οποίος μάλλον δεν πρόλαβε να δει το έργο του να παρουσιάζεται μελοποιημένο, καθώς πέθανε πρόωρα σε ηλικία 33 ετών. Κατά βάθος, αυτό το ταξίδι του ποιητή μέσα στον χειμώνα, όπως περιγράφεται μέσα από τους στίχους των τραγουδιών, είναι η περιπλάνηση της καρδιάς του στους δρόμους της μοναξιάς. Προδομένος από την αγαπημένη του, φεύγει από το σπίτι της κρυφά μέσα στη νύχτα και εγκαταλείπει την πόλη ακολουθώντας τις απότομες όχθες του ποταμού.

 

Ο Σούμπερτ συνέθεσε το Χειμωνιάτικο Ταξίδι ενώ ήταν πολύ άρρωστος και είχε προσβληθεί από σύφιλη, η οποία αναπόφευκτα είχε επηρεάσει για το υπόλοιπο της ζωής του την σωματική και πνευματική του υγεία.

 

Η σκέψη του θανάτου στοιχειώνει εμμονικά το νου του, αλλά εντέλει ο ταξιδιώτης του χειμώνα συμφιλιώνεται με τη μοναξιά του, βαδίζοντας μέσα στο χιονισμένο, γυμνό και σκοτεινό τοπίο. Άλλωστε, οι τίτλοι του διάσημου κύκλου τραγουδιών του Σούμπερτ είναι ενδεικτικοί των ψυχολογικών καταστάσεων και μεταπτώσεων που βιώνει ο ταξιδιώτης: «Καληνύχτα», «Ο ανεμοδείκτης», «Παγωμένα δάκρυα», «Ξεπάγιασμα», «Η φλαμουριά», «Χείμαρρος», «Στην όχθη του ποταμού», «Πισωκοίταγμα», «Το φως που πλανεύει», «Ανάπαυση», «Ανοιξιάτικο όνειρο», «Ερημιά», «Ο ταχυδρόμος», «Τα γκρίζα μαλλιά», «Το κοράκι», «Τελευταία ελπίδα», «Στο χωριό», «Πρωινή θύελλα», «Ψευδαίσθηση», «Ο οδοδείκτης», «Το πανδοχείο», «Θάρρος», «Ψεύτικοι ήλιοι», «Ο οργανοπαίκτης».

Ένα έργο που επηρέασε την ευρωπαϊκή δημιουργία

Σύμφωνα με τους μελετητές του έργου του Φραντς Σούμπερτ (1797-1828), αυτή η εμβληματική και ώριμη σύνθεση του σπουδαίου αυστριακού μουσουργού συνιστά, από κοινού με τον προγενέστερο κύκλο της Ωραίας μυλωνούς, έναν από τους ακρογωνιαίους  λίθους του γερμανικού Lied. Αμφότερα τα έργα επηρέασαν καθοριστικά όχι μόνο το ύφος αλλά και την τεχνική της σύνθεσης της φωνητικής μουσικής δωματίου εν γένει, ένα μουσικό είδος που απαιτεί από τον καλλιτέχνη υψηλά αποθέματα ερμηνευτικής δεινότητας, σωματικής αντοχής και πνευματικής συγκέντρωσης.

 O Γιόνας Κάουφμαν στο "Winterreise"

Έργο αυτοτελές, εξπρεσιονιστικού χαρακτήρα, ένα από τα αριστουργήματα της γερμανικής ρομαντικής περιόδου που πραγματεύεται τον οριστικό αποχωρισμό από την αθωότητα ενός νέου, ο οποίος σαν ένας σύγχρονος Προμηθέας,  είναι καταδικασμένος να ζει. Πληγωμένος από τον έρωτα, ανδρώνεται με κομμένη την ανάσα μέσα από ένα παραλήρημα φόβου και οδύνης. Ένα αλληγορικό ταξίδι της νεανικής καρδιάς που μοιραία οδεύει προς την ενηλικίωση και βρίσκει ως μόνο καταφύγιο την παραφροσύνη. Ο πόνος του εραστή, που γίνεται σπαραγμός για την ανθρώπινη ύπαρξη ενώνει με μοναδικό τρόπο τη μουσική και την ποίηση, μέσα από έναν κύκλο τραγουδιών που συνέθεσε ο Franz Schubert, ενώ η φωνή του ποιητή-εραστή εκφράζεται μέσα από την ατμόσφαιρα που θυμίζει μια μεγάλης τραγικής όπερας ή έναν δραματικό θεατρικό μονόλογο.

 

Ένα λίντερ-θρίλερ με πολλές ηχογραφήσεις

 

Το Χειμωνιάτικο Ταξίδι θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους κύκλους τραγουδιών που έχουν γραφτεί ποτέ. Στο απαιτητικό αυτό είδος της φωνητικής μουσικής δωματίου, στα λίντερ έχουν δώσει εξαιρετικά δείγματα της τέχνης τους, μεγάλοι Έλληνες τραγουδιστές στις πιο φημισμένες σκηνές του κόσμου όπως η Μαρία Κάλλας, η Αγνή Μπάλτσα, η Ζανέτ Πηλού, ο Κώστας Πασχάλης. Είναι τεράστιος ο αριθμός των διαθέσιμων ηχογραφήσεων. Μόνο ο Fischer-Dieskau το ηχογράφησε 8 φορές.  Ανάμεσα στα 1952 κ 1990.

 

H Lotte Lehmann ήταν η πρώτη γυναίκα που ηχογράφησε και τραγούδησε ολόκληρο το  Winterreise του Schubert. Η ηχογράφηση έγινε τη δεκαετία του 40. 

 

Ένα παιδί της θαλιδομίλης, ο μεγάλος τραγουδιστής των Λίντερ

 

O Quasthoff είναι ίσως ο μοναδικός τραγουδιστής που είναι παιδί της θαλιδομίδης και έκανε μεγάλη καριέρα τραγουδώντας το Χειμωνιάτικο ταξίδι.  Η σοβαρή μουσική είναι μάλλον ο μόνος χώρος που άνθρωποι με τέτοιου είδους προβλήματα μπορούν να κάνουν καριέρα. Ο Κουάστχοφ το τραγούδησε παντού. Σ όλες τις αίθουσες του κόσμου.  Δυστυχώς αποσύρθηκε πριν 2-3 χρόνια λόγω προβλημάτων υγείας.

 

Λίγο πριν πεθάνει, στα 31 του, ο Φραντς Σούμπερτ συνέθεσε αυτό το αριστούργημα Facebook Twitter
O Quasthoff , μεγάλος ερμηνευτής του Χειμωνιάτικου Ταξιδιού

 


Ο Thomas Quasthoff στο Χειμωνιάτικο Ταξίδι

 

 

Το Χειμωνιάτικο Ταξίδι στο Μέγαρο

 

Την Τετάρτη 14 Ιανουαρίου, ο διεθνούς φήμης λυρικός καλλιτέχνης Δημήτρης Τηλιακός, επιστρέφει στην Ελλάδα για ένα και μοναδικό ρεσιτάλ όπου θα παρουσιάσει το Χειμωνιάτικο ταξίδι του Φραντς Σούμπερτ, έναν από τους πλέον χαρακτηριστικούς κύκλους λίντερ της ρομαντικής εργογραφίας για φωνή και πιάνο. Συνοδοιπόρος του θα είναι ο Βασίλης Βαρβαρέσος, από τους λαμπρότερους εκπροσώπους της νέας γενιάς των σολίστ του πιάνου.

Περιζήτητος καλλιτέχνης της γενιάς του ο βαρύτονος Δημήτρης Τηλιακός έχει δώσει έξοχα δείγματα της φωνητικής και υποκριτικής του τέχνης σε πρωταγωνιστικούς ρόλους του οπερατικού ρεπερτορίου (Ντον Κάρλο, Μποέμ, Ντον Τζοβάννι, Κάρμεν, Τροβατόρε, Μανόν Λεσκώ, Η δύναμη του πεπρωμένου, Σιμόνε Μποκκανέγκρα, Λα Τραβιάτα, κ.ά.), όπως εκείνος του Μάκβεθ (Βέρντι), για την ερμηνεία του οποίου τιμήθηκε το 2010 στη Ρωσία. Το βιογραφικό του φημισμένου Έλληνα βαρυτόνου περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό λυρικού τραγουδιού «Willi-Domgraf Fassbaender» (Μόναχο), καθώς και μία σημαντική δισκογραφική κατάθεση σε συνεργασία με τον κορυφαίο μαέστρο Θεόδωρο Κουρεντζή στην όπερα Διδώ και Αινείας. Η ένθερμη ενασχόληση του με την ερμηνεία τραγουδιών του γερμανικού Ρομαντισμού αποτελεί πλέον σημαντικό μέρος της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας.

 

Ο πιανίστας Βασίλης Βαρβαρέσος, ένας από τους πλέον ταλαντούχους μουσικούς της γενιάς του έχει στις καλλιτεχνικές του αποσκευές πολλά βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς (Piccoli Mozart,  Young Concert Artists, George Enescu, κ.ά.). Πραγματοποίησε ανώτατες σπουδές στο πιάνο με υποτροφία στη Σχολή Julliard της Νέας Υόρκης με καθηγητές τους Στέσσιν, Λόουενταλ, Καπλίνσκυ και Μακ Ντόναλντ, από την οποία του απενεμήθησαν μεταπτυχιακά διπλώματα, καθώς και ο τίτλος του διδάκτορος (PhD Musical Arts).

Ιnfo:

Χειμωνιάτικο ταξίδι
Δημήτρης Τηλιακός - Βασίλης Βαρβαρέσος

Mέγαρο Μουσικής

Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος

Ημερομηνία: 14 Ιανουαρίου 2015

Ώρα έναρξης: 8.30 μ.μ.

 

1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ήταν η διασημότερη τραγουδίστρια της Γαλλίας. Όταν πέθανε, ο Αρχιεπίσκοπος αρνήθηκε να την κηδέψει

Σαν Σήμερα / Ήταν η διασημότερη τραγουδίστρια της Γαλλίας. Όταν πέθανε, ο Αρχιεπίσκοπος αρνήθηκε να την κηδέψει

Φεύγει σαν σήμερα από τη ζωή η Edith Piaf. «Το σπουργιτάκι» που ξεκίνησε από τους δρόμους του Παρισιού και δοξάστηκε όσο λίγοι. Αυτή είναι η ζωή της, το τέλος που της επιφύλασσε η Καθολική εκκλησία και ένα απόσπασμα από μία συνέντευξή της.
ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΚΟΛΟΒΟΥ
«Mara Gibb»: Μια space όπερα για ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας

Μουσική / Μια ελληνική space όπερα για τη μυστική ζωή ενός non-binary εξωγήινου

Το «Secret life of Mara Gibb» του Prins Obi έχει για κεντρικό ήρωα ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας. Ο ήχος έχει ρίζες στην ψυχεδέλεια αλλά δεν μένει εκεί. Παίζει να είναι και η καλύτερη δουλειά του μετά τους Baby Guru.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
ΕΠΕΞ INDIRA PAGANOTTO INTERVIEW

Μουσική / H Ιndira Paganotto φέρνει στην Αθήνα την απίθανη psy-techno της και μια στρατιά νίντζα

Είναι περήφανη για τις ιταλικές και τις ισπανικές της ρίζες, και για τη μουσική της. Το στυλ της, χωρίς κανόνες ή κουτάκια, ανεβάζει τον πήχη, μαζί και τις προσδοκίες μας για την εμφάνισή της στο Techniques.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Το πρόγραμμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής για τη νέα σεζόν περιλαμβάνει το Πρώτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπραμς με τον διεθνώς αναγνωρισμένο πιανίστα Αλεξέι Βολόντιν, και η Ματούλα Κουστένη μάς ξεναγεί στην ιστορία αυτού του αριστουργήματος που γεννήθηκε μέσα από τη μοιραία γνωριμία του συνθέτη με την Κλάρα Σούμαν.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Είναι true, έχει vibe: Γι’ αυτό ο νεαρόκοσμος αγαπάει τη Θώδη

Μουσική / «Είναι true, έχει vibe»: Αν δεν το έχετε καταλάβει, οι 20άρηδες αγαπούν τη Θώδη

Βρεθήκαμε σε ένα γλέντι στον Ταύρο όπου ακόμη και οι teenagers διασκέδαζαν, φύγαμε με καλτσάκια που έγραφαν «Με κλαρίνο στο Πεκίνο» και με την ευχή να βρούμε πάρκινγκ στο κέντρο.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
ΖΟΡΝΤΙ ΣΑΒΑΛ: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Μουσική / Jordi Savall: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Ο διακεκριμένος μουσικός κάνει μουσική σαν να ανακαλύπτει νέα, όμορφα μέρη. Επιστρέφει στην Αθήνα και συμπράττει με τη Διαπολιτισμική Ορχήστρα της ΕΛΣ σε μια συναυλία που υμνεί την ενωτική φύση της Μεσογείου. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
REWORKS 2025 - Τα νέα / ανερχόμενα ονόματα του φετινού φεστιβάλ

Μουσική / Κρατήστε σημειώσεις: Αυτά είναι τα ανερχόμενα ονόματα του φετινού Reworks

Μέσα σε πέντε μέρες το κορυφαίο φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής φέρνει στη Θεσσαλονίκη πολυσυλλεκτικά, απρόβλεπτα και ατμοσφαιρικά sets που συνδυάζουν την εγκεφαλική με τη χορευτική διάσταση.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Μουσική / Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Ο Taki Tsan και ο DJ Alx έχουν γράψει μεγάλο μέρος της ιστορίας του ελληνικού χιπ χοπ. Τριάντα χρόνια μετά το ξεκίνημά τους είναι ακόμα εδώ, alive and kicking, με κοινό live στο Αγοραφοβικό Φεστιβάλ στο ΠΛΥΦΑ, καινούργια σεζόν για το Taki Tsan Show αλλά και νέο άλμπουμ.
M. HULOT

σχόλια

1 σχόλια