Tériade: Ο δαιμόνιος Μυτιληνιός εκδότης που κατέκτησε το Παρίσι

Tériade: Ο δαιμόνιος Μυτιληνιός εκδότης που κατέκτησε το Παρίσι Facebook Twitter
1

Στα τέλη του 19ου αιώνα η Λέσβος ήταν ακόμα τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Συγχρόνως, βέβαια, και ένα νησί εκπληκτικής ομορφιάς με μακρόχρονη ιστορία. Ένας τόπος κυριολεκτικά ευλογημένος, ο οποίος χαρακτηριζόταν και από οικονομική ευρωστία, καθώς συνδιαλεγόταν με το υπόλοιπο Αιγαίο, την Ιωνία, την Κωνσταντινούπολη και την τσαρική Ρωσία.

 

Η κοσμοπολίτικη Σμύρνη των Ελλήνων μεγαλεμπόρων, το «Παρίσι του Αιγαίου», βρισκόταν μια ανάσα από τη Μυτιλήνη και, το δίχως άλλο, επηρέαζε τη ζωή και τους τρόπους της ευκατάστατης τάξης της. Εκεί, στις 2 Μαΐου του 1897, στο προάστιο της Μυτιλήνης Βαρειά, γεννήθηκε ο Ευστράτιος Ελευθεριάδης. Ο πατέρας του Θρασύβουλος, έμπορος ελαιόλαδου και ιδιοκτήτης εργοστασίου σαπωνοποιίας, του πρόσφερε εφόδια στα οποία ελάχιστοι είχαν πρόσβαση εκείνη την εποχή.

 

Παίρνοντας ως βάση, πέρα από την κλασική ελληνική παιδεία, οτιδήποτε θα του ενίσχυε μια μελλοντική σωστή διαχείριση των οικογενειακών επιχειρήσεων, εντρύφησε από μικρό παιδί στη γαλλική κουλτούρα. Ως έφηβος ήταν συνδρομητής των περιοδικών «L' Illustration», «L' echo de la mode», «La revue des deux mondes», ενώ παράλληλα, και ίσως μυστικά, ζωγράφιζε και έγραφε ποίηση. Ποιήματά του στη δημοτική δημοσιεύτηκαν στο λογοτεχνικό περιοδικό «Γράμματα» της Αλεξάνδρειας.

 

Καθώς μεγάλωνε, το Παρίσι αποκτούσε στη φαντασία του μια διάσταση ιδανική. Το φανταζόταν, όχι άδικα, ως μια σύγχρονη Αθήνα, το επίκεντρο της σκέψης, του ελεύθερου πνεύματος και της δημιουργίας, τον τόπο όπου ήθελε να ζήσει. Ο πατέρας πείστηκε να τον στείλει να σπουδάσει Οικονομικά, ώστε να μπορέσει μια μέρα να διευθύνει το εργοστάσιό του, κι έτσι, το 1915, ο δεκαοκτάχρονος Ελευθεριάδης, με ενδιάμεσο σταθμό τη Μασσαλία, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου απέρριψε την ιδέα των Οικονομικών και γράφτηκε στη Νομική Σχολή. Ο Ελευθεριάδης πατήρ συμφώνησε και του έγραψε ότι ένα πτυχίο Νομικής θα μπορούσε να του ανοίξει πολλές πόρτες.

Έπιασε δωμάτιο σε ένα μικρό ξενοδοχείο του Μονπαρνάς πολύ κοντά στη Saint-Germaine-des-Prés και ξημεροβραδιαζόταν στα διάσημα καφέ Le Dome, La Coupole, La Rotonde, Brasserie Lipp, Les Deux Magots, Café de Flore, όπου σύχναζε η πνευματική ελίτ της εποχής. Εκεί πρωτοσυναντήθηκε και συνδέθηκε με ποιητές, συγγραφείς, ζωγράφους, διανοητές, με τους οποίους εντρύφησε σε θέματα τέχνης και λογοτεχνίας - οι σπόροι αυτών των συναντήσεων σε μερικά χρόνια θα έδιναν καρπούς μεγάλης αξίας. Παράλληλα, παρακολουθούσε ανελλιπώς το πανεπιστήμιο, καθώς είχε υποσχεθεί στον πατέρα του ότι πτυχίο, τουλάχιστον, θα έπαιρνε. Αλλά ο ίδιος ήξερε ότι θα ζούσε στο Παρίσι, γιατί μόνο εκεί μπορούσε να αφιερωθεί στην τέχνη, η οποία τον έχει αλώσει ολοκληρωτικά. Στο Παρίσι της ελευθερίας του πνεύματος, της μεγάλης άνθησης της τέχνης και του μοντερνισμού.

Ο επίσης Έλληνας Κριστιάν Ζερβός, που το 1925 ίδρυσε τα περίφημα «Cahiers d' Art»» («Τετράδια της Τέχνης»), του ανέθεσε το τμήμα σχετικά με τη σύγχρονη τέχνη. Ο E. Tériade, όπως θα υπέγραφε στο εξής -γαλλοποιημένη παραφθορά του ονόματός του- έγραψε σαράντα δύο άρθρα τέχνης, αποκτώντας ευρεία κριτική ματιά αλλά και εκδοτική πείρα. Καθώς έγραφε παράλληλα και σε άλλα σημαντικά καλλιτεχνικά περιοδικά, η γνώμη του άρχιζε να αποκτάει ειδικό βάρος. Το 1928, μαζί με τον φίλο του Μωρίς Ραϊνάλ, ανέλαβε την καλλιτεχνική σελίδα που κάποτε υπέγραφε ο Απολινέρ στην εφημερίδα «L' Intransigeant» («Ο Αδιάλλακτος») και για τέσσερα χρόνια συνυπέγραφαν οι δυο τους ως «Οι δύο τυφλοί» κείμενα μεγάλης ευφυΐας, χιούμορ και σουρεαλιστικής διάθεσης. Όταν έπαιρναν συνεντεύξεις από καλλιτέχνες, τους άφηναν πλήρη ελευθερία να εκφράσουν ό,τι ήθελαν, με όποιον τρόπο τους ερχόταν. Από τη στήλη αποχώρησαν μόνο όταν άλλαξε η διεύθυνση, το 1932.

Le Corbusier, To ποιήμα της ορθής γωνίας, Παρίσι 1955Έναν χρόνο πριν, έχοντας διαφωνήσει με τον Ζερβός, είχε αφήσει τα «Cahiers d' Art», αλλά η συνάντηση με τον σπουδαίο Ελβετό εκδότη Αλμπέρ Σκιρά του άνοιξε νέες προοπτικές. Ο Σκιρά, αναγνωρίζοντας το μεγάλο ένστικτο του Έλληνα και την ολοκληρωτική του παράδοση στην τέχνη και στην πρωτοπορία, του ζήτησε να συνεργαστούν σε μια έκδοση ποιημάτων του Μαλαρμέ με εικονογράφηση του Ανρί Ματίς. Κι όταν η έκδοση ολοκληρώθηκε, τον έκανε καλλιτεχνικό διευθυντή μιας νέας τότε καλλιτεχνικής επιθεώρησης, που εκείνη την εποχή δεν ήταν παρά μια απόπειρα μεγάλης πνοής και αισθητικής του θρυλικού σήμερα «Minotaure». Τον τίτλο εμπνεύστηκαν οι Μπατάιγ και Μασσόν, ενώ το πρώτο ιστορικό τεύχος του 1933 φιλοτέχνησε ο Πάμπλο Πικάσο, ο οποίος έτρεφε μεγάλη εκτίμηση για τον Tériade.

Το «Minotaure» ξεχώριζε για την πολυτέλεια, την οποία χαρακτήριζε «οργανική ανάγκη», αλλά κυρίως για τις εξαιρετικές αναπαραγωγές των έργων τέχνης που παρουσίαζε στις σελίδες του. Πολλά χρόνια αργότερα, σε έναν απολογισμό ζωής, θα εξηγούσε ποιος ήταν ο κύριος στόχος του: «Έφυγα από τα "Cahier d' Art" για να ιδρύσω μια νέα επιθεώρηση, έχοντας την πρόθεση να συμπεριλάβω σε αυτήν τους υπερρεαλιστές, να αντιδράσω στον καθαρολογικό κυβισμό, να συμβάλω στην πάλη των ιδεών και να ενσωματώσω τις εικαστικές τέχνες στην ποίηση, τη φιλοσοφία, την ψυχανάλυση, τη λογοτεχνία, την εθνολογία, μέχρι και τη μουσική». Οι υπερρεαλιστές, όμως, και η κυριαρχική παρουσία του Μπρετόν έγιναν η αιτία να εγκαταλείψει τον Οκτώβριο του 1936 οριστικά το δημιούργημά του. Ενδιάμεσα ίδρυσε, μαζί με τον Ραϊνάλ, το εικονοκλαστικό «La bête noire» («Το μαύρο κτήνος»), μια χιουμοριστική εκδοτική χειρονομία που διένειμαν οι ίδιοι στα περίπτερα. Μια άλλη συνεισφορά του εκείνη την εποχή υπήρξε η αρθρογραφία του στο «Voyage en Gréce» («Το ταξίδι στην Ελλάδα»), που εξέδιδε ο Ηρακλής Ιωαννίδης, διευθυντής του τουριστικού πρακτορείου Neptos, που ανήκε στην Ελληνική Εθνική Εταιρεία Ναυσιπλοΐας του εφοπλιστή Εμπειρίκου. Ο Ιωαννίδης κατάφερε και προσέλκυσε συγγραφείς και καλλιτέχνες κύρους προκειμένου να γράψουν για την Ελλάδα, κι έτσι το έντυπό του συμπεριλάμβανε κείμενα του Κενώ, του Κοκτώ, της Γιουρσενάρ, του Μπατάιγ. Η νοσταλγία και η αγάπη του Tériade για την Ελλάδα είναι εμφανής σε τρία του άρθρα, στα οποία υμνούσε το ελληνικό φως και τη φύση: «Η μοναξιά της Ελλάδας», «Το ελληνικό καλοκαίρι» και «Σημείωμα για τα δένδρα».

Tériade: Ο δαιμόνιος Μυτιληνιός εκδότης που κατέκτησε το Παρίσι Facebook Twitter
Fernand Léger, Τσίρκο, Παρίσι 1950
Tériade: Ο δαιμόνιος Μυτιληνιός εκδότης που κατέκτησε το Παρίσι Facebook Twitter
Ο Tériade μετέφραζε το «verve» ως «κέφι», «οίστρο», ιδιότητες που χαρακτήριζαν και τον ίδιο.

Henri Laurens, Λουκιανού, Διάλογοι, Παρίσι 1951Ο Αμερικανός Ντέιβιντ Σμαρτ, διευθυντής μεγάλου αμερικανικού εκδοτικού οίκου, του πρότεινε να συνεργαστούν σε μια δίγλωσση επιθεώρηση που θα ήταν η ωραιότερη του κόσμου. Έτσι γεννήθηκε το «Verve», που τόσο στα γαλλικά όσο και στα αγγλικά σημαίνει «οίστρος». Ο ίδιος ο Tériade επέμενε να το μεταφράζει στα ελληνικά «κέφι» – το κέφι ως έξαρση του πνεύματος και της ζωής. Τον Δεκέμβριο του 1937, μια εποχή που μαύρα σύννεφα άρχιζαν να καλύπτουν την Ευρώπη και πολλοί δημιουργικοί άνθρωποι ένιωθαν ότι δεν μπορούσαν να είναι παθητικοί και αδιάφοροι, εμφανίστηκε η πολυτελέστερη και τολμηρότερη επιθεώρηση τέχνης που είχε παραχθεί μέχρι τότε στη Γαλλία. Επρόκειτο για χώρο συνάντησης των σημαντικότερων ζωγράφων, ποιητών, συγγραφέων και τυπογράφων της χώρας, τους οποίους ο δαιμόνιος εκδότης –όπως ήθελε να τον αποκαλούν ο Tériade– ενέπνεε ώστε να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό.
Ο Tériade, τελειομανής και σχολαστικός εξερευνητής της τυπογραφίας, έδωσε μεγάλη έμφαση στο άψογο αποτέλεσμα που, άλλωστε, ήθελε να χαρακτηρίζει το προσωπικό του εκδοτικό όραμα. Επιστράτευσε τη λιθογραφία, που ποτέ πριν δεν είχε χρησιμοποιηθεί σε μαζική παραγωγή, και με συμμάχους του σπουδαίους τυπογράφους Draeger και Mourlot παρουσίασε ένα περιοδικό αφάνταστης ομορφιάς. Τα εξώφυλλα-αναθέσεις σε κορυφαίους καλλιτέχνες, όπως ο Ματίς, ο Μπονάρ, ο Ρουώ, ο Μπρακ, συμπλήρωναν και εναλλάσσονταν με τα κείμενα μέσα από μια αριστουργηματική «σκηνοθεσία» που μόνο εκείνος είχε την ικανότητα να κατευθύνει με τέτοιο οίστρο. Θεματικά, ενώ κάθε τεύχος ξεκινούσε από αφιερωματικές κεντρικές ιδέες, άφηνε ελευθερία στους συνεργάτες του να αναπτύξουν με τον δικό τους τρόπο αυτά για τα οποία ήθελαν να γράψουν. Έτσι, έπεισε ανθρώπους αρνητικούς προς την τέχνη, όπως ο Βαλερί, ο Κλοντέλ, ο Ζιντ αλλά και ο Σαρτρ, ο Χέμινγουεϊ, ο Βαλερί, ο Τζόυς, ο Ζιροντού και μεταπολεμικά ο Ταγκόρ και ο Ελύτης, μεταξύ πολλών άλλων, να γράψουν. Ο Μαλρώ βρήκε το ιδανικό έδαφος για να δημοσιεύσει σε συνέχειες μελετήματα όπως η «Ψυχολογία της τέχνης» και η «Ψυχολογία του κινηματογράφου». «Κάθε σελίδα μας παρουσιάζεται σαν τις διαδοχικές αναβαθμίδες ενός μεγάλου κήπου» έγραψε ο Πολ Κλοντέλ για το «Verve».

Tériade: Ο δαιμόνιος Μυτιληνιός εκδότης που κατέκτησε το Παρίσι Facebook Twitter
Juan Gris, Pierre Reverdy, Στον ήλιο της οροφής, Παρίσι 1955

Ο πόλεμος και η ναζιστική κατοχή στο Παρίσι ανάγκασαν τον Tériade να το εγκαταλείψει και να βρει καταφύγιο στη νότια Γαλλία. Έξω από τη Νίκαια, στο Saint-Jean-Cap-Ferrat, νοίκιασε τη βίλα «Νατάσα», ένα σχεδόν φτωχικό οίκημα μέσα σε έναν κατάφυτο κήπο, που από τα δύο του άκρα είχε εξαιρετική θέα στη θάλασσα. Εκεί, μέσα στη γαλήνη αυτού του μικρού παράδεισου, που του θύμιζε τη Μυτιλήνη των παιδικών του χρόνων, τη μαύρη διετία 1940-1942 εμπνεύστηκε και εξέδωσε δύο τεύχη αφιερωμένα στις μινιατούρες του Ζαν Φουκέ που φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στις «Εικόνες από τον βίο του Ιησού» και στο «Συναξάρι του δούκα» του Μπέρι. Ο θαυμασμός του για τις μινιατούρες του 15ου αιώνα είναι που τον οδηγεί αρχικά στην ιδέα τευχών καθ' ολοκληρίαν αφιερωμένων σε έναν καλλιτέχνη και στην πορεία του στα περίφημα Grand Livres, που θα ανέθετε σε καλλιτέχνες και λογοτέχνες. Αφετηρία αποτέλεσε το 13ο τεύχος τον Νοέμβριο του 1945 με τίτλο «Ανρί Ματίς, Περί χρώματος». Ο Ματίς θα συνέγραφε και θα φιλοτεχνούσε το 1947 και το εξαιρετικό «Τζαζ», ενώ το 1948 ο Πικάσο εικονογράφησε με κόκκινες γραμμές που περιβάλλουν ή αναμειγνύονται με τις λέξεις το «Τραγούδι των νεκρών» του ποιητή Πιερ Ρεβερντί. Το 1950 ο Φερνάρντ Λεζέ έδωσε τη δική του εκδοχή για το «Τσίρκο», όπως έκαναν και οι Ρουώ, Ματίς, Σαγκάλ. Ο Λεζέ είχε ξεκινήσει, επίσης, μια σύλληψη με τίτλο «Η πόλη», που όμως δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Και μέσα σε όλα αυτά, ο Tériade δεν ξεχνάει την Ελλάδα. Στέλνει εκεί τον Σαγκάλ για να εμπνευστεί και να ζωγραφίσει το Δάφνις και Χλόη του Λόγγου. Ο Μιρό τα επόμενα χρόνια θα εμπνευστεί από τον αγαπημένο του Βασιλιά Υμπύ του Αλφρέντ Ζαρί, παραδίδοντας τρεις παραλλαγές: Ο Βασιλιάς Υμπύ, Ο Υμπύ στις Βαλεαρίδες, Η παιδική ηλικία του Υμπύ. Τα βιβλία, που στο σύνολό τους έφτασαν τα 27, κυκλοφορούν σε αντίτυπα των 120 ή 250 αντιτύπων, ενώ οι διαστάσεις τους είναι συνήθως 42x32.

Το 1949 συνάντησε τη γυναίκα της ζωής του Αλίς, η οποία θα του συμπαραστεκόταν στους εκδοτικούς του δονκιχωτισμούς. Το 1952 αγόρασε τη βίλα «Νατάσα», όπου ένα πανέμορφο βιτρό κι ένα επιτοίχιο κεραμικό του Λεζέ, τα φωτιστικά του αδελφού Τζιακομέτι και άλλα κεραμικά αντικείμενα του Πικάσο δίνουν μοναδικότητα και ανεπιτήδευτη κρυφή πολυτέλεια. Το «Verve» συνέχισε να εκδίδεται μόνο στα γαλλικά πια και παράλληλα με τα βιβλία των καλλιτεχνών. Το 1953 κυκλοφόρησε τις «Εικόνες στα κλεφτά» του Ανρί Καρτιέ-Μπρεσσόν και την επόμενη χρονιά ο Πικάσο φιλοτέχνησε στο 29ο-30ό τεύχος του «Verve» με σειρά 180 σχεδίων. Παράλληλα, είχε την τόλμη και την ευφυΐα να αναθέσει στον Λε Κορμπιζιέ το «Ποίημα της ορθής γωνίας» και στον Τζιακομέτι το «Παρίσι δίχως τέλος». Καθώς ο καλλιτέχνης πεθαίνει, ο Tériade αφήνει τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου λευκές, σαν μια πνευματική παρακαταθήκη. Ο Σαγκάλ, αντιθέτως, θα ολοκλήρωνε το εικοσιπενταετές σχέδιό του για την εικονογράφηση της Βίβλου.

Tériade: Ο δαιμόνιος Μυτιληνιός εκδότης που κατέκτησε το Παρίσι Facebook Twitter
Μαρκ Σαγκάλ, Τσίρκο, Παρίσι 1967

Henri Laurence, Θεοκρίτου, Ειδύλλια, Παρίσι 1945Από το 1928 είχε προσέξει στο ατελιέ του Γουναρόπουλου μια φωτογραφία ενός έργου που του είχε κάνει εντύπωση, αλλά χρειάστηκε να περάσουν 3-4 χρόνια για να μάθει ποιος ήταν ο καλλιτέχνης. Τον βρήκε στο νησί του εντελώς τυχαία και εκείνη τη φορά στους τοίχους ενός καφενείου. Η αποκάλυψη του αυτοδίδακτου ναΐφ Θεόφιλου Χατζημιχάηλ ήταν γι' αυτόν η επιβεβαίωση ότι η ζωγραφική του κάλυπτε το ελληνικό καλλιτεχνικό κενό από τη βυζαντινή τοιχογραφία  ως τη σύγχρονη εποχή. Μη μπορώντας να κάνει κάτι για τις ζωγραφιές που ο ιδιότροπος φουστανελοφόρος είχε εκτελέσει με αντάλλαγμα κρασί και φαγητό σε διάφορες ταβέρνες και φούρνους της Λέσβου, του ζήτησε να ζωγραφίσει σε μουσαμά, ενώ ο πατέρας του ανέλαβε τη διαβίωσή του. Περί τα 132 έργα πρόλαβε και έκανε ο Θεόφιλος για τον Tériade δύο χρόνια πριν πεθάνει, κι εκείνος έκανε μια μεγαλειώδη έκθεση στο Λούβρο. Μετά ο Γιάννης Τσαρούχης τα έφερε  στη Μυτιλήνη, όπου τοποθετήθηκαν στο «Σπίτι του Θεόφιλου», το οποίο ο Tériade έκτισε με τον αρχιτέκτονα Γιώργο Γιαννουλέλη στο οικογενειακό κτήμα στη Βαρειά και εγκαινίασε το 1965. Δίπλα έκτισε και το δικό του «Μουσείο-Βιβλιοθήκη Ε. Ελευθεριάδη-Τεριάντ», συνεισφορά τεράστιας σημασίας στον τόπο του. Εκεί κατέληξε το 1979 η περίφημη έκθεση «Hommage a Tériade» που του είχε κάνει η Γαλλία για να τον τιμήσει στο Grand Palais, το 1973, αφού πρώτα ταξίδεψε σε πόλεις-καλλιτεχνικά κέντρα της Ευρώπης, στη Νέα Υόρκη και στο Τόκιο. Πέθανε στις 23 Νοεμβρίου 1983 και ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο του Μονπαρνάς, κοντά στον τάφο του Ζαν Πολ Σαρτρ.

Στη Μυτιλήνη τα έργα δεν είχαν την τύχη που τους άξιζε. Το «ανοιχτό βιβλίο», όπως το αποκάλεσαν, εκτέθηκε στο δυνατό φως του Αιγαίου και στην υγρασία του νησιού. Οι θαυμάσιες σελίδες των αριστουργηματικών Grand Livres δεν προστατεύτηκαν σωστά, με αποτέλεσμα να αλλοιωθούν τα χρώματα, ενώ τρεις κλοπές λάβωσαν ανεπανόρθωτα τη συλλογή. Μία το 1982, που αφαιρέθηκαν χαλκογραφίες και λιθογραφίες των Σαγκάλ, Ματίς και Πικάσο, μία το 1994 από έκθεση στο αφύλαχτο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν στην Πλάκα και άλλη μία το 2003. Να προσθέσουμε και την αφαίρεση από τον ναΐσκο Αγίας Παρασκευής, στο κτήμα της Βαρειάς, αγιογραφίας του Θεόφιλου. Και μόνο τώρα ξύπνησε το ΥΠ.ΠΟ. και μέσω ΕΣΠΑ ανακαινίζεται και επανασχεδιάζεται το κτιριακό συγκρότημα, ώστε να φιλοξενήσει την πολύτιμη πολιτιστική κληρονομιά του ευπατρίδη Ελευθεριάδη-Tériade. Στο μεταξύ, τα Βιβλία Καλλιτεχνών (Grand Livres) εκτίθενται αποκατεστημένα στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στην Αθήνα.

1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT

σχόλια

1 σχόλια