Για να γιορτάσει τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Αμερικανού καλλιτέχνη Ellsworth Kelly, το Fondation Louis Vuitton παρουσιάζει την έκθεση «Ellsworth Kelly. Shapes and Colors, 1949-2015» αποτίνοντας φόρο τιμής σε έναν σημαντικό δημιουργό του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Το έργο του παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη Γαλλία σε μια εκτεταμένη αναδρομική έκθεση.
Η έκθεση, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Μουσείο Glenstone στο Μέριλαντ και με το Ellsworth Kelly Studio, συγκεντρώνει περισσότερα από 100 έργα: πίνακες και γλυπτά καθώς και σχέδια, φωτογραφίες και κολάζ, δάνεια από μεγάλα μουσεία και ιδιωτικές συλλογές.
Ο Ellsworth Kelly θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς ζωγράφους και γλύπτες αφηρημένης τέχνης. Η καριέρα του, η οποία διήρκεσε επτά δεκαετίες, σημαδεύτηκε από την καλλιτεχνική του ανεξαρτησία από οποιαδήποτε σχολή ή κίνημα και από την πρωτοποριακή συνεισφορά του στη ζωγραφική και τη γλυπτική του 20ού αιώνα.
Γεννήθηκε στο Newburgh της Νέας Υόρκης, και όταν ήταν παιδί μετακόμισε με την οικογένειά του στο New Jersey, που τότε είχε 7.500 κατοίκους. Η γιαγιά του τον μύησε στην ορνιθολογία όταν ήταν οκτώ ή εννέα ετών. Εκεί ανέπτυξε το πάθος του για τη φόρμα και το χρώμα. Ο ορνιθολόγος και καλλιτέχνης του 18ου αιώνα John James Audubon άσκησε ιδιαίτερα ισχυρή επιρροή στο έργο του Kelly σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Αρκετοί διάσημοι πίνακές του, όπως το «Three Panels: Red Yellow Blue, I» (1963), συνδέονται με την παρατήρηση πουλιών και τη μελέτη του για τα τρία χρωματιστά πουλιά που έβλεπε συχνά σε νεαρή ηλικία.
Ο Kelly, που θεωρήθηκε πολύ Αμερικανός για τους Γάλλους και πολύ Γάλλος για τους εξπρεσιονιστές ομότεχνούς του στις ΗΠΑ, παρέμεινε έξω από όλα τα κινήματα. Δεν ασχολείται με την αφήγηση, αλλά με τον χώρο και τη φυσική επίδραση του χρώματος.
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και αφού υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό, σπούδασε στη Σχολή του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστώνης, μελετώντας τις συλλογές του μουσείου, και στη συνέχεια στην École Nationale Supérieure des Beaux-Arts στο Παρίσι. Εκεί βυθίστηκε στους πλούσιους καλλιτεχνικούς πόρους της γαλλικής πρωτεύουσας, καθιέρωσε την αισθητική του, ενώ γνώρισε τους συμπατριώτες του Αμερικανούς John Cage και Merce Cunningham, που πειραματίζονταν στη μουσική και τον χορό, αντίστοιχα, τον Γάλλο σουρεαλιστή καλλιτέχνη Jean Arp και τον γλύπτη Constantin Brâncuși, του οποίου η απλοποίηση των φυσικών μορφών είχε διαρκή επίδραση πάνω του.
Η εμπειρία της επίσκεψης σε στούντιο καλλιτεχνών όπως ο Alberto Magnelli, ο Francis Picabia, ο Alberto Giacometti και ο Georges Vantongerloo ήταν μεταμορφωτική για το έργο του. Ενώ βρισκόταν στο Παρίσι, ο Kelly συνέχισε να ζωγραφίζει φιγούρες, αλλά μέχρι τον Μάιο του 1949 είχε κάνει τους πρώτους του αφηρημένους πίνακες. Παρατηρώντας πώς διαχέεται το φως στην επιφάνεια του νερού, ζωγράφισε τον «Σηκουάνα» (1950), φτιαγμένο από ασπρόμαυρα ορθογώνια διατεταγμένα τυχαία.
Η ανακάλυψη του όψιμου έργου του Μονέ του εμφύσησε μια νέα ελευθερία ζωγραφικής έκφρασης: άρχισε να εργάζεται σε εξαιρετικά μεγάλα σχήματα και εξερεύνησε τις έννοιες της σειράς και των μονοχρωματικών έργων ζωγραφικής. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, η ζωγραφική του τόνισε το σχήμα και τις επίπεδες επιφάνειες. Το έργο του αυτής της περιόδου αποτελεί μια χρήσιμη γέφυρα από την πρωτοποριακή αμερικανική γεωμετρική αφαίρεση της δεκαετίας του 1930 και των αρχών της δεκαετίας του 1940 στον μινιμαλισμό και την αναγωγική τέχνη των μέσων της δεκαετίας του 1960 και του 1970.
Μετά από έξι χρόνια στο εξωτερικό, είχε πουλήσει μόνο έναν πίνακα. Το 1953 εκδιώχθηκε από το στούντιό του και επέστρεψε στην Αμερική. Στη Νέα Υόρκη βρήκε τον κόσμο της τέχνης «πολύ σκληρό» με κυρίαρχες στυλιστικές τάσεις, ωστόσο έκανε την πρώτη του έκθεση στην γκαλερί της Betty Parsons. Η τέχνη του θεωρούνταν πιο ευρωπαϊκή και λιγότερο δημοφιλής στη Νέα Υόρκη εκείνη την εποχή. Στην έκθεση στο Whitney Museum of American Art, στην οποία συμμετείχε, τα έργα του θεωρήθηκαν ριζικά διαφορετικά από τα έργα των άλλων είκοσι εννέα καλλιτεχνών, τα πολλαπλά πάνελ που χρησιμοποιούσε δεν ενθουσίαζαν τους κριτικούς.
Κατά τη δεκαετία του 1960 άρχισε να δουλεύει με καμβάδες με ακανόνιστη γωνία. Το «Yellow Piece» (1966), ο πρώτος διαμορφωμένος καμβάς του καλλιτέχνη, αντιπροσωπεύει την κομβική ρήξη του Kelly με το ορθογώνιο σχήμα και τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης φιγούρας/εδάφους στη ζωγραφική.
Στη δεκαετία του 1970 πρόσθεσε καμπύλα σχήματα, ενώ αργότερα άρχισε να εμφανίζει τρίγωνα στο έργο του, ένα σχήμα που επαναλαμβάνεται σε όλη την καριέρα του. Το 1970 έφυγε από τη Νέα Υόρκη για το Spencertown και άρχισε να δουλεύει σε πελώριους χώρους. Εκεί, ο καλλιτέχνης –που αγαπούσε την επίλυση προβλημάτων της παραγωγής τέχνης– βρήκε μια εταιρεία που μπορούσε να παραγάγει ένα ύφασμα σε αρκετά μεγάλο μέγεθος και στο ακριβές χρώμα των έργων του.
Ο Kelly άντλησε έμπνευση από τη φύση και τον κόσμο γύρω του για να δημιουργήσει ένα μοναδικό στυλ που αναζωογόνησε την αφαίρεση τον 20ό και τον 21ο αιώνα. Δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, τα έργα του εξακολουθούν να προκαλούν την ίδια γοητεία, πολύ πέρα από τα συνηθισμένα όρια της ζωγραφικής.
Στο Fondation Louis Vuitton βρίσκεται και το τελευταίο μεγάλο του έργο, («Spectrum VIII»), μια παραγγελία του ιδρύματος, και ο επισκέπτης το βλέπει σε διάλογο με τα στοιχεία της αρχιτεκτονικής του Frank Gehry, να εκτείνεται από την αυλαία της σκηνής, με εκθαμβωτικές κάθετες γραμμές χρωμάτων ουράνιου τόξου, έως τους τοίχους της αίθουσας συναυλιών, οι οποίοι ζωντανεύουν με μια σειρά από κόκκινες, κίτρινες, μπλε, πράσινες και βιολετί μονοχρωμίες.
Η έκθεση «Ellsworth Kelly. Shapes and Colors, 1949-2015» ανιχνεύει τη διαρκή εξερεύνηση του καλλιτέχνη σε ζητήματα που αφορούν τη σχέση μεταξύ σχήματος, χρώματος, γραμμής και χώρου μέσα από έργα-κλειδιά από κομβικές περιόδους της καριέρας του.
Η γκάμα των έργων, που παρουσιάζονται σε δύο ορόφους του κτιρίου και σε έκταση σχεδόν 1.500 τετραγωνικών μέτρων, προτρέπει τον θεατή να παραβλέψει την απατηλή απλότητα του καλλιτεχνικού λεξιλογίου του Ellsworth Kelly και να εκτιμήσει ένα σύνολο έργων που χαρακτηρίζεται από εκπληκτική ζωντάνια και πλούτο. Συχνά μονόχρωμα και φαινομενικά άκαμπτα στη σύνθεσή τους, αυτά τα έργα δεν προκύπτουν από ένα σύστημα ή από την τήρηση συγκεκριμένων κανόνων. Είναι το αποτέλεσμα μιας οπτικής αναζήτησης στην οποία τα σχήματα και τα χρώματα συμβαδίζουν με τον ηδονισμό.
Ο Kelly, που θεωρήθηκε πολύ Αμερικανός για τους Γάλλους και πολύ Γάλλος για τους εξπρεσιονιστές ομότεχνούς του στις ΗΠΑ, παρέμεινε έξω από όλα τα κινήματα. Δεν ασχολείται με την αφήγηση, αλλά με τον χώρο και τη φυσική επίδραση του χρώματος. Αναπτύσσει μια οικονομία της φόρμας που είναι αναγωγική αλλά κατά κάποιον τρόπο παιχνιδιάρικη και συχνά αρκετά όμορφη. Δουλεύει γύρω από τη λεπτή γραμμή όπου συναντιούνται η ζωγραφική και η γλυπτική.
Τα έργα που εκτίθενται καλύπτουν το ευρύ φάσμα των μέσων που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης: από ζωγραφική μέχρι γλυπτική έως έργα σε χαρτί – κολάζ και φωτογραφία. Εμφανίζεται σε περίοπτη θέση μια επιλογή από σχέδια φυτών που παρήχθησαν κατά τη διάρκεια της καριέρας του καλλιτέχνη, καθώς και μια συλλογή σπάνια εκτιθέμενων φωτογραφιών. Η έκθεση εξυμνεί τον χειρισμό του συναισθήματος από τον καλλιτέχνη και αναδεικνύει τη σημασία της πρακτικής του.