Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας

Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Ένας άνδρας κρατάει σφιχτά το άψυχο ή εξαντλημένο σώμα ενός αγοριού σε μία παραλία όπου όλοι φαίνεται να απολαμβάνουν τον ήλιο και τα παιχνίδια στην θάλασσα.
0

Ο Άσαντ Μάλικ, 21 ετών, είναι designer επαυξημένης πραγματικότητας και καλλιτέχνης πακιστανικής καταγωγής που ζει στις ΗΠΑ και ενδιαφέρεται για τη νανοτεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη. Ο νεαρός, ο οποίος υπογράφει τα έργα του ως 1RIC, έγινε ευρύτερα γνωστός όταν σχεδίασε μια παιγνιώδη και άκρως απολαυστική εμπειρία για τους λάτρεις του κόσμου του δημοφιλούς ήρωα Χάρι Πότερ, κάνοντας χρήση του HoloLens, του πρώτου αυτόνομου ολογραφικού υπολογιστή της Microsoft. Οι καλλιτεχνικές του φιλοδοξίες όμως δεν περιορίζονται στη δημιουργία επιφανειακών ψυχαγωγικών εφαρμογών και τον σχεδιασμό απολαυστικών εμπειριών άνευ νοήματος. 

Ο Μάλικ, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αμποταμπάντ του Πακιστάν (μόλις 5 λεπτά μακριά από το μέρος που σκοτώθηκε ο Οσάμα Μπιν Λάντεν), είναι ένας δημιουργός με πολιτική συνείδηση που νιώθει πως είναι χρέος του να συνεισφέρει με τις γνώσεις και τις δεξιότητές του στην επιθυμία των συνομήλικων του να εκφραστούν με τρόπο που θα επιτρέψει να ακουστεί η φωνή της γενιάς τους. Ένα από τα πρώιμα projects του ήταν μία εκστρατεία κατά της λογοκρισίας στο διαδίκτυο, η επιτυχία της οποίας εξανάγκασε την κυβέρνηση του Πακιστάν να υπαναχωρήσει στην άτεγκτη θέση της και να επαναφέρει το YouTube στην χώρα, η πρόσβαση στο οποίο είχε απαγορευθεί επί τρία χρόνια. 

Η τοποθέτηση αυτών των εικόνων δίπλα μας, σε έναν χώρο που θεωρείται ασφαλής, γεννά ανησυχία, ενοχή και καλεί τον θεατή να αναλογιστεί τη θέση του ως πολίτη του κόσμου και το μερίδιο ευθύνης που πρέπει να επωμιστεί.

Έχοντας μετοικήσει μόνιμα πλέον στην Αμερική, και συγκεκριμένα στο Βερμόντ, ο Μάλικ δημιουργεί έργα που προσφέρουν αυτό που εκείνος αποκαλεί «πολιτισμική επαύξηση». Ουσιαστικά πρόκειται για ολογράμματα τα οποία επιτρέπουν στους θεατές να έχουν πρόσβαση σε εικόνες στοιχειοθετημένες έτσι ώστε να αρθρώνουν απόψεις που το περιβάλλον τους θα θεωρούσε αμφιλεγόμενες και εμπρηστικές. Προερχόμενος από μία κοινωνία που βίωνε καθημερινά τις συνέπειες του 9/11 και του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, ο νεαρός καλλιτέχνης έμεινε έκπληκτος όταν συνειδητοποίησε πως ο τρόμος και η αιματηρή πραγματικότητα των επιθέσεων που ενορχηστρώνονταν από τους ηγέτες του «ελεύθερου κόσμου» δεν άγγιζε καθόλου τους Αμερικανούς στην καθημερινότητα τους. Οι κάτοικοι της δημοκρατίας που βρίσκεται σε πόλεμο ή συμμετέχει σε ένοπλες συρράξεις σχεδόν αδιάκοπα από το 1950 και τον πόλεμο στην Κορέα, είναι τελείως προστατευμένοι από τις επιπτώσεις των στρατιωτικών δράσεων της κυβέρνησης τους. Το μόνο που φτάνει ως εκείνους είναι εικόνες των αμάχων θυμάτων, τελείως αποκομμένες ωστόσο από το περιβάλλον στο οποίο λαμβάνουν χώρα οι επιθέσεις. Το κοινό της Δύσης δεν έχει την δυνατότητα να αντιληφθεί την βιαιότητα της ολοκληρωτικής διάλυσης της κανονικής ζωής που το ίδιο απολαμβάνει, όντας απομονωμένο από τον φόβο του πολέμου. 

Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter

Εμφανώς επηρεασμένο από τη φωτογράφο Martha Rosler και το εμβληματικό έργο της Bringing the War Home (1967-1972), όπου με την μέθοδο του κολάζ τοποθετούσε εικόνες από τον πόλεμο του Βιετνάμ μέσα σε ειδυλλιακές φωτογραφίες αμερικανικών νοικοκυριών, το νέο έργο του Μάλικ ονομάζεται Holograms for Syria. Χρησιμοποιώντας και πάλι το HoloLens, δημιούργησε μία εγκατάσταση επαυξημένης πραγματικότητας της οποίας ο στόχος είναι να φέρει την εκατόμβη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία εντός του οικείου περιβάλλοντος του μέσου Αμερικανού πολίτη.

Φασματικές εμφανίσεις Σύριων θυμάτων και επιτιθέμενων εισβάλλουν σε χώρους όπως πανεπιστημιακά campus, παραλίες με λουόμενους, πύλες αεροδρομίων κ.ο.κ. Μία μητέρα με το παιδί της κι όλα τα υπάρχοντα τους σε έναν μπόγο φαίνεται να ακολουθεί άλλους ταξιδιώτες, έτοιμη να επιβιβαστεί μαζί τους σε ένα αεροπλάνο. Ένας άνδρας κρατάει σφιχτά το άψυχο ή εξαντλημένο σώμα ενός αγοριού σε μία παραλία όπου όλοι φαίνεται να απολαμβάνουν τον ήλιο και τα παιχνίδια στη θάλασσα. Ένας ένοπλος μαχητής ανεβαίνει τρέχοντας τις σκάλες ενός πανεπιστημίου, ενώ ένας άλλος παίρνει κάτι από ένα χαμηλό τραπεζάκι σε κάποιο σαλόνι.

Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Μία μητέρα με το παιδί της κι όλα τα υπάρχοντα τους σε έναν μπόγο φαίνεται να ακολουθεί άλλους ταξιδιώτες, έτοιμη να επιβιβαστεί μαζί τους σε ένα αεροπλάνο.

Οι εικόνες αυτές, προβεβλημένες πάνω στον αδιατάρακτο καμβά της κανονικότητας, είναι σοκαριστικές. Όχι γιατί δεν γνωρίζει κανείς πως αυτά συμβαίνουν, αλλά γιατί υποτίθεται πως συμβαίνουν αλλού. Το σώμα του μικρού Αϊλάν που ξεβράστηκε στις ακτές της Τουρκίας εμφανίζεται ως ολόγραμμα επάνω σε έναν κόκκινο καναπέ. Θα μπορούσε να είναι το παιδί οποιουδήποτε από εμάς που κουράστηκε σε μία επίσκεψη και το πήρε ο ύπνος εκεί, αλλά δεν είναι. Η τοποθέτησή του δίπλα μας, σε έναν χώρο που θεωρείται ασφαλής, γεννά ανησυχία, ενοχή και καλεί τον θεατή να αναλογιστεί τη θέση του ως πολίτη του κόσμου και το μερίδιο ευθύνης που πρέπει να επωμιστεί.

Ο ίδιος ο Μάλικ τοποθετήθηκε επ' αυτού σε μία συνέντευξη του στο Creators: «Είναι σαφές πως μια αίσθηση παραγωγικής ενοχής είναι εκείνο που βιώνουν οι περισσότεροι θεατές, εμού συμπεριλαμβανομένου, όταν περιηγούνται την εγκατάσταση. Παρότι ήταν αναμενόμενο, η πρόκληση ενοχών δεν ήταν ο πρωταρχικός στόχος του έργου. Εκείνο που θέλησα να εξερευνήσω είναι η ιδέα πως στην σημερινή εποχή, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πόλεμος δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια προσομοίωση».

Η ανάδυση τόσο των νέων τεχνολογιών, όσο και μιας νέας γενιάς καλλιτεχνών που γαλουχήθηκαν με αυτές και συνεπώς μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν χωρίς να τις θεοποιούν και να τις εξιδανικεύουν, αναμένεται να οδηγήσουν σε πολύ ενδιαφέροντα έργα με φιλοσοφικές και πολιτικές προεκτάσεις. Αφενός η ισχύς του μέσου, η οποία αρθρώνεται δια της βιωματικής εντύπωσης των installations και των αφηγηματικών εμπειριών, και αφετέρου η κριτική στάση των ίδιων των δημιουργών απέναντι στο ίδιο το μέσο και στην οικονομική και πολιτική πραγματικότητα που το γέννησε, επιτρέπει μια άνευ προηγουμένου μετα-ανάγνωση του πλαισίου αναφοράς που έχει ο άνθρωπος της Δύσης για τη θέση που καταλαμβάνει στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η ταυτότητα του πολίτη του κόσμου που επιδεικνύουμε όλοι με τόση υπερηφάνεια δεν μας παραχωρεί μόνο προνόμια αλλά μας επιφορτίζει και με ευθύνες.

Η απόσταση δεν πρέπει να θεωρείται άλλοθι ή άφεση αμαρτιών για την αδράνεια και την απουσία ενσυναίσθησης.

Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Ένας ένοπλος μαχητής ανεβαίνει τρέχοντας τις σκάλες ενός πανεπιστημίου.
Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Το σώμα του μικρού Αϊλάν που ξεβράστηκε στις ακτές της Τουρκίας εμφανίζεται ως ολόγραμμα επάνω σε έναν κόκκινο καναπέ.
Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρόι Λιχτενστάιν: Ο πρωτοπόρος της pop art που έβαλε τον Mίκι Μάους στα μουσεία

Σαν σήμερα / Ρόι Λιχτενστάιν: Ήταν όντως ο «χειρότερος καλλιτέχνης» της εποχής του;

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης της pop art που με το γενναίο έργο του ειρωνεύτηκε το κλασικό, έβαλε τον Mίκι Μάους σε μουσεία και γκαλερί και άλλαξε οριστικά τους κανόνες της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Εικαστικά / Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Ο πίνακας με τίτλο «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» θα ήταν η τελευταία του διαθήκη, ένα έργο που θα έλυνε επιτέλους, όπως ο ίδιος έλεγε, το «παράδοξο μεταξύ του κόσμου των συναισθημάτων και του κόσμου του μυαλού».
THE LIFO TEAM
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Εικαστικά / Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Η καλλιτεχνική πρωτοπορία εκτός συνόρων και έργα που ενσωματώνουν και συνάμα απεικονίζουν φυσικά τοπία και τις απροσδιόριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις που αυτά προδίδουν, στο νέο πρόγραμμα του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε – ενεργεί, αντιδρά και μεταβάλλεται συνεχώς»

Εικαστικά / Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε»

Η εικαστικός μιλάει για την εγκατάσταση με την οποία θα εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2026 την Κύπρο, για την επιρροή της χώρας στο έργο της και για τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μαγευτικό, υπερβατικό σύμπαν της Yayoi Kusama προσγειώνεται στην Ευρώπη

Εικαστικά / Tα πλοκάμια και οι κολοκύθες της Yayoi Kusama προσγειώνονται στην Ευρώπη

Από τη Βασιλεία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή περιοδεία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης της πιο διάσημης και πιο επιτυχημένης εν ζωή εικαστικού στον κόσμο, με περισσότερα από 300 έργα που καλύπτουν επτά δεκαετίες.
THE LIFO TEAM
Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Και λοιπόν τι;»: Μία έκθεση στον Ταύρο «φωτίζει» το θρυλικό άλμπουμ των Εν Πλω

Εικαστικά / «Οι Εν πλω άφησαν πίσω τραγούδια που συνδέουν όσους ονειρεύονται με παρόμοιο τρόπο»

Έγιναν θρύλοι της εγχώριας μουσικής σκηνής με την κυκλοφορία ενός μόνο άλμπουμ. Μετά, εξαφανίστηκαν. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ο Απόστολος Βασιλόπουλος και η Μαρία-Θάλεια Καρρά επιμελήθηκαν, μετά από δεκαετή έρευνα, μια έκθεση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ελληνικής δισκογραφίας. Mίλησαν στη LifO.
M. HULOT
Με Chryssa και Iannis Xenakis η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Εικαστικά / Με Chryssa και Ιάννη Ξενάκη η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Μέσα από 100 έργα και 40 καλλιτέχνες επιχειρείται η διερεύνηση της διεθνούς εξέλιξης του κινήματος το οποίο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 επαναπροσδιόρισε ριζικά την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Εικαστικά / Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Από την έκθεση του Juergen Teller στο ολοκαίνουργιο Onassis Ready, στην ποιητική αρχιτεκτονική του Πικιώνη και στις έξι πρωτοποριακές γυναικείες φωνές της γεωμετρικής αφαίρεσης. Αυτόν τον μήνα οι λέξεις «μουσείο» και «γκαλερί» θα ακούγονται πολύ συχνά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ