Τα απόκοσμα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους

Tα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια για πρώτη φορά στα μάτια του κοινού Facebook Twitter
Τα κολάζ του Τζάρμους είναι σουρεαλιστικά και αστεία και ταυτόχρονα διασκεδαστικά και τρομακτικά. Courtesy of Anthology Editions
0

Κανένας δεν είχε δει μέχρι πρόσφατα τα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους. Ο σκηνοθέτης, του οποίου οι πρωταγωνιστές περιπλανιούνται στις πιο περίεργες γωνιές του κόσμου για να συναντηθούν με το απρόοπτο και το παράξενο της ζωής και του θανάτου, τα τελευταία είκοσι χρόνια είναι ένας αθόρυβος δημιουργός κολάζ, συνθέτοντας εικόνες που θυμίζουν τις ταινίες του, αδιέξοδες και αποκαλυπτικές, με κομμάτια χαρτιού από εφημερίδες σε λεπτά σέπια χαρτόνια.

Για πρώτη φορά τα εκθέτει μέχρι τις 30 Οκτωβρίου στην γκαλερί James Fuentes της Νέας Υόρκης και λέει ότι είναι ένα είδος διασκέδασης γι' αυτόν η δημιουργία μικρών ονειρικών κόσμων, στους οποίους μπαίνει για να ηρεμήσει και να ξεφύγει, και οι φέρουν τον τίτλο «Newsprint Collages».

«Δεν αναλύω τα κολάζ μου ούτε τα σκέφτομαι πολύ κριτικά. Όλα προέρχονται από εφημερίδες. Το φυσικό υλικό του χαρτιού των εφημερίδων σχεδόν έχει ξεπεραστεί, κι αυτό το βρίσκω ενδιαφέρον. Τώρα τα νέα μάς μεταδίδονται με πολλούς άλλους τρόπους, κυρίως ψηφιακούς.

Ο τρόπος με τον οποίο φτιάχνω τα κολάζ μου προσφέρει μια εικόνα της δημιουργικής διαδικασίας που συνήθως ακολουθώ. Είτε γράφω ένα σενάριο, είτε συνθέτω ένα μουσικό κομμάτι, είτε γυρίζω μια ταινία, πάντα σχεδιάζω τις παραλλαγές και τις επαναλήψεις. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις πολύ συχνά προσπαθώ να τοποθετήσω φαινομενικά διαφορετικά στοιχεία το ένα δίπλα στο άλλο.

Ξεκινάω πάντα με κάτι που παίρνει αρκετό καιρό, τη συλλογή υλικών που σχετίζονται με κάποια ιδέα που αρχίζει να σχηματίζεται στο μυαλό μου. Μόλις συγκεντρώσω αρκετά, τότε κάθομαι και, ας πούμε, γράφω ένα σενάριο με βάση αυτά. Δεν ακολουθώ ακριβώς την ίδια διαδικασία με κάθε μέσο, αλλά σίγουρα η δουλειά μου καθορίζεται από τον τρόπο συγκέντρωσης των υλικών πριν από την παραγωγή», εξηγεί ο Τζάρμους.

Στα κολάζ του τού αρέσει να αφαιρεί κεφάλια, αφήνοντας ένα κενό, και να τα βάζει σε σώματα άλλων ανθρώπων ή ζώων. Για παράδειγμα, αντικαθιστά τα κεφάλια των παγκόσμιων ηγετών με αυτά του Πικάσο ή του Μπασκιά. Μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει περισσότερα από 500 κολάζ και η μονογραφία του που δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα από τις εκδόσεις Anthology συγκεντρώνει τα πιο πρόσφατα παραδείγματα, που έγιναν τα τελευταία επτά χρόνια.

Ο Τζάρμους λέει ότι είδε τον Ουίλιαμ Μπάροουζ να φτιάχνει τα λευκώματα και τα σημειωματάριά του, ενώ δούλευε στο σετ της ταινίας «Burroughs: The Movie» το 1983. Ήταν γεμάτα αποκόμματα, με τα οποία χειριζόταν εκ νέου τόσο τις πληροφορίες όσο και τις λέξεις. Εκείνος και ο ζωγράφος, συγγραφέας και πρωτοπόρος εξερευνητής του ήχου Μπρίον Γκίζιν χρησιμοποίησαν αυτές τις μεθόδους για να δημιουργήσουν τα δικά τους κείμενα. «Το να τους βλέπω από κοντά επηρέασε τον τρόπο που εργάζομαι και, φυσικά, τα κολάζ που φτιάχνω σήμερα. Ήμουν πολύ τυχερός που πέρασα πολύ χρόνο με τον Μπάροουζ».

Μέσα στην πανδημία ο Τζάρμους απομονώθηκε στο σπίτι του, στο Catskills, 160 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Νέας Υόρκης, με τη γυναίκα του Σάρα Ντράιβερ, ηχογραφώντας μουσική και κάνοντας τέχνη.

Ο Τζιμ Τζάρμους
Ο Τζιμ Τζάρμους. Φωτό: Evan Agostini/Invision/AP

Στα κολάζ του τού αρέσει να αφαιρεί κεφάλια, αφήνοντας ένα κενό, και να τα βάζει σε σώματα άλλων ανθρώπων ή ζώων. Για παράδειγμα, αντικαθιστά τα κεφάλια των παγκόσμιων ηγετών με αυτά του Πικάσο ή του Μπασκιά. Μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει περισσότερα από 500 κολάζ και η μονογραφία του που δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα από τις εκδόσεις Anthology συγκεντρώνει τα πιο πρόσφατα παραδείγματα που έγιναν τα τελευταία επτά χρόνια.

Τα κολάζ του Τζάρμους είναι σουρεαλιστικά και αστεία και ταυτόχρονα διασκεδαστικά και τρομακτικά. Και του αρέσει να είναι τόσο μικροσκοπικά ώστε ο θεατής να σκύβει και να τα κοιτάζει από πολύ κοντά για να δει π.χ. μια μάσκα της μεξικάνικης Ημέρας των Νεκρών στο κεφάλι ενός πιανίστα, το ξανθό κεφάλι της Νίκο σε ένα ανδρικό σώμα με σακάκι και παπιγιόν, το κεφάλι της Γκλεν Γκλόουζ πάνω σε ένα σμόκιν, το κεφάλι ενός κογιότ στη θέση του κεφαλιού ενός συνεπιβάτη αυτοκινήτου.

Tα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια για πρώτη φορά στα μάτια του κοινού Facebook Twitter

Ο Τζάρμους δημιουργεί έναν κόσμο διαθλασμένης πραγματικότητας και ένα δικό του ειδησεογραφικό ημερολόγιο, στο οποίο αναμειγνύει ιστορικές περιόδους και γεγονότα, ακολουθώντας περίπου τη διαδικασία που ακολουθεί σε κάθε πρότζεκτ του, ακόμα και το πιο μικρό, με μια ελκυστική ευκολία που δεν μπορεί να έχει όταν κάνει τα γυρίσματα μιας μεγάλης παραγωγής.

 «Έφτιαξα πολλά από αυτά τα τελευταία χρόνια, πριν πεθάνει η μητέρα μου, στο Κλίβελαντ. Έμενα μαζί της, στο σπίτι της, όπου είχα έναν χώρο και τα δούλευα. Με αυτόν τον τρόπο παραμερίζω τον πραγματικό κόσμο, να το πω έτσι», λέει στους ΝΥΤ.

Επιλέγει μόνο εφημερίδες, καθόλου περιοδικά, που αποθηκεύει στο γκαράζ του σε μεταλλικά συρτάρια, και έχει ένα ολόκληρο αρχείο με κεφάλια και εφημερίδες που ακόμα δεν έχει «ξεψαχνίσει». Τα δουλεύει οπουδήποτε, ακόμα και σε δωμάτια ξενοδοχείων, ανάμεσα στα αυστηρά χρονοδιαγράμματα των ταινιών του.

Tα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια για πρώτη φορά στα μάτια του κοινού Facebook Twitter
Courtesy of Anthology Editions

Ο Τζάρμους δουλεύει με τον παλιό τρόπο, ακολουθώντας τη μεγάλη παράδοση των κολάζ, και δεν είναι τυχαίο ότι ο αγαπημένος του καλλιτέχνης είναι ο Τζάσπερ Τζονς. Θαυμάζει τον Τζον Μπαλντεσάρι, που κάνει κάτι ακόμα πιο μικρό στα κολάζ του, το ελάχιστο: δεν αντικαθιστά πρόσωπα, αλλά βάζει στη θέση τους κύκλους από χρώμα.

Ο Τζάρμους αγαπά τα κολάζ του γιατί προέρχονται από κάτι εφήμερο, μια εφημερίδα που την επόμενη μέρα θα πεταχτεί και δεν θα έχει τόση σημασία. Λατρεύει τις εφημερίδες, κυρίως το να βλέπει σε παλιές ταινίες οτιδήποτε έχει σχέση με αυτές.

«Λατρεύω τις σκηνές με τα πιεστήρια και όλα αυτά που κυκλοφορούν στις παλιές ταινίες» λέει, ομολογώντας ότι το ψηφιακό είναι κάτι ψυχρό, αλλά δεν θέλει να μοιάζει με Λουδίτη, αφού οι τελευταίες του ταινίες γυρίστηκαν με ψηφιακές μηχανές. Τα κολάζ του είναι πάνω απ' όλα, το κομμάτι της παιδικότητας και του χιούμορ που έχει ανάγκη, ο  τρόπος να σαρκάζει και να αυτοσαρκάζεται, να υπονομεύει τα πράγματα γύρω του και τον εαυτό του.

Tα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια για πρώτη φορά στα μάτια του κοινού Facebook Twitter
Courtesy of Anthology Editions
Tα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια για πρώτη φορά στα μάτια του κοινού Facebook Twitter
Courtesy of Anthology Editions
Tα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια για πρώτη φορά στα μάτια του κοινού Facebook Twitter
Courtesy of Anthology Editions
Tα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια για πρώτη φορά στα μάτια του κοινού Facebook Twitter
Courtesy of Anthology Editions
Tα κολάζ του Τζιμ Τζάρμους που φτιάχνει εδώ και είκοσι χρόνια για πρώτη φορά στα μάτια του κοινού Facebook Twitter
Courtesy of Anthology Editions
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα σε μια συνάντηση με τη σύγχρονη τέχνη σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά

Εικαστικά / Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα «συνομιλούν» με τη σύγχρονη τέχνη

Οι τρεις Έλληνες πρωτοπόροι καλλιτέχνες που στιγμάτισαν την ελληνική δημιουργία, σε μια απρόσμενη διαγενεακή συνάντηση με τη Sagg Napoli και τον Mungo Thomson, σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PLASMATA 3 TOPIC

Plāsmata 3 / Plāsmata 3: «Ο πιο σύντομος δρόμος είναι πάντα ο λιγότερο ενδιαφέρων»

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, επιμελείται μαζί με την ομάδα της Στέγης μια έντυπη «ξενάγηση» στην έκθεση «Plāsmata 3: We’ve met before, haven’t we?», που παρουσιάζεται στο Πεδίον του Άρεως.
THE LIFO TEAM
O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Εικαστικά / O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Τα παράξενα μηχανικά γλυπτά του πρωτοποριακού καλλιτέχνη –του οποίου φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του με εκθέσεις σε όλο τον κόσμο– αποτελούν ένα σαρδόνιο σχόλιο και για τη σύγχρονη κοινωνία.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αφροδίτη 5.

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 5

«Και έχεις τόσα να πεις με τα έργα που θα συναντήσεις. Σαν τα ταξίδια. Τα αληθινά ταξίδια, όχι αυτά που κάνεις για δουλειά. Τα άλλα. Εκείνα που κάνεις με παρέα και πιάνετε κουβέντα με αγνώστους χωρίς βιασύνη. Εκείνα που παίρνεις τον χρόνο σου για να χορτάσεις τις λεπτομέρειες».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
2ο κομμάτι Αφροδίτη

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 2

«Μας αρέσει η παρέκκλιση και η απόκλιση. Στη ζωή, γενικά. Στους ανθρώπους. Και στην τέχνη. Και εδώ. Από τον Ροδώνα στη Γαρδένια, από τις Αριές στο θέατρο Αλίκη. Οι σπείρες έχουν φτιαχτεί για να τις περπατήσεις και τα παρτέρια για να σταθείς».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
«Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Εικαστικά / «Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές απεικονίσεις του ερωτισμού, η Ελένη Μπαγάκη, η Σοφία Μιτσώλα και η Janice Nowinski προσφέρουν τρεις διαφορετικές οπτικές για το τι σημαίνει να βλέπεις –και να σε βλέπουν– με τους δικούς σου όρους.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αρτεμίσια και το πρωτο-φεμινιστικό κεντρί της

Εικαστικά / Η Αρτεμίσια Τζεντιλέσκι ήταν πολύ περισσότερο από μια εκδικήτρια ηρωίδα της ζωγραφικής

Μια νέα έκθεση στο Παρίσι επιχειρεί να αναδείξει το έργο της γενναίας καλλιτέχνιδας της μπαρόκ ζωγραφικής του 17ου αιώνα, με την πρώιμη φεμινιστική προσέγγιση, μέσα από μια φρέσκια οπτική, φωτίζοντας πτυχές πέρα από τη μυθολογία της προσωπικής της τραγωδίας και παρουσιάζοντας έργα της για πρώτη φορά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ