Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του

Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
0

Ελλάδα… Ω, είναι αγάπη μου. Νιώθω σαν να γεννήθηκα εδώ. Νομίζω ότι κάθε καλλιτέχνης που ανακαλύπτει την Ελλάδα πρέπει να αισθάνεται το ίδιο… »

Έτσι γράφει ο Αμερικανοϊάπωνας καλλιτέχνης Ισάμου Νογκούτσι για την Ελλάδα που επηρέασε καταλυτικά όχι μόνο το έργο αλλά και τον τρόπο που αντιλαμβανόταν τον κόσμο στην ολότητά του. Όταν το 2010 το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Άνδρου παρουσίασε για πρώτη φορά τα έργα του στην Ελλάδα, με τίτλο της έκθεσης «Ισάμου Νογκούτσι: Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση», η σύνδεση των πολιτισμών, και οι επιρροές του ήταν καθαρές και ευανάγνωστες. Και έδειχναν τη μεγάλη και σοβαρή σχέση με την Ελλάδα και την αρχαία ελληνική γλυπτική.

Στην τέχνη, η διπλή καταγωγή του Νογκούτσι ήταν αυτή που του επέτρεψε να συνδυάσει δημιουργικά στοιχεία, φαινομενικά ετερόκλητα, που ενώνουν τους δυο πολιτισμούς. Ωστόσο ο πλούτος των επιρροών από καλλιτέχνες και διαφορετικές σχολές αντί να τον δεσμεύσουν τον οδήγησαν σε ένα δρόμο καλλιτεχνική αυτονομίας και ανεξαρτησίας. Ο Νογκούτσι δε προσχώρησε ποτέ σε κάποιο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό κίνημα, αλλά στη δουλειά του «διαβάζει» κάποιος τον βιομορφισμό των σουρεαλιστών και την ανατολική καλλιγραφία, την αρχαία ελληνική γλυπτική και τον Μπρανκούζι του οποίου η έκθεση το 1926 στη Νέα Υόρκη ήταν αυτή που άλλαξε βαθιά την καλλιτεχνική του κατεύθυνση.

Με την υποτροφία John Simon Guggenheim, ο Νογκούτσι πήγε στο Παρίσι και το 1927 εργάστηκε στο στούντιο του Μπρανκούζι. Επηρεάστηκε βαθιά από το έργο του και στράφηκε στον μοντερνισμό και την αφαίρεση, εμποτίζοντας τα εξαιρετικά φινιρισμένα κομμάτια του με μια λυρική και συναισθηματική εκφραστικότητα και με μια αύρα μυστηρίου.

Στην Ελλάδα ο Νογκούτσι βρήκε τον τόπο μέσα στον οποίο ισορροπούσε τον λεπτοφυή συναισθηματισμό της Ανατολής και τον στιβαρό ορθολογισμό της Δύσης για να δημιουργήσει ένα έργο ταυτόχρονα λεπτό και τολμηρό, παραδοσιακό και μοντέρνο, που έθεσε ένα νέο πρότυπο για την επανένταξη των τεχνών.

«Ο Μπρανκούζι έκανε αφηρημένη τέχνη. Έτσι κι εγώ ξεκίνησα από την αφηρημένη τέχνη. Ωστόσο, εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο Μπρανκούζι επηρεάστηκε πολύ περισσότερο από την ελληνική τέχνη των προ-κλασικών χρόνων, από την αφρικανική τέχνη, η οποία θεωρείται η φυσική γενέτειρα της αφηρημένης τέχνης», γράφει.

 

Από εκείνη τη στιγμή και μετά, ο Νογκούτσι σε όλη τη διάρκεια της μακράς πορείας του με τη δουλειά του απεικόνισε το σύγχρονο με την καθαρότητα, τη λιτότητα και την απλότητα του αρχαϊσμού, ανάπλασε τοπία, κήπους, παιδότοπους και χώρους αναψυχής σε διάφορες χώρες της Ασίας και της Αμερικής, ενώ τα πρωτοποριακά αντικείμενα που σχεδίασε επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το σύγχρονο ντιζάιν.

Καλλιτέχνης με διπλή καταγωγή, ο Νογκούτσι με ένα μικρό όνομα που σημαίνει «Κουράγιο» (勇),  γεννήθηκε το 1904 στο Λος Άντζελες και ήταν παιδί του Ιάπωνα ποιητή Γιόνε Νογκούτσι και της Αμερικανίδας συγγραφέως Λέονι Γκίλμουρ. Η αδερφή του Άιλς Γκίλμουρ ήταν πρωτοπόρος του αμερικανικού κινήματος σύγχρονου χορού τη δεκαετία του 30 και ένα από τα πρώτα μέλη της εταιρείας χορού που ίδρυσε η Μάρθα Γκράχαμ, με την οποία ο Νογκούτσι είχε μια μακροχρόνια συνεργασία από το 1935, σκηνογραφώντας τις παραστάσεις της και ερευνώντας τα ζητήματα του χώρου, των σωμάτων και των αντικειμένων.

Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Η Μάρθα Γκράχαμ στο Cave of the Heart, φορώντας το μεταλλικό Spider Dress που σχεδίασε ο Ισάμου Νογκούτσι, 1946. Φωτο: Cris Alexander. The Noguchi Museum Archives, 01618. ©INFGM/ARS

«Ενδιαφέρομαι για τον γύρω χώρο, το διάστημα που περιβάλλει τα αντικείμενα - με ενδιαφέρει κι η κίνηση ανθρώπων σε σχέση με αυτά μέσα στον χώρο. Υπάρχει κάποιου είδους μαγεία σε αυτό. Είναι σαν να εφευρίσκεται μια σειρά, μια τάξη πραγμάτων. Πιστεύω ότι υπάρχει μια μυσταγωγική σχέση ανάμεσα στον χώρο, τα αντικείμενα και την κίνηση των θεατών, είτε γίνεται αυτό αντιληπτό είτε όχι. Κάθε καλλιτέχνης που εργάζεται σε αυτόν τον τομέα προσπαθεί να ερμηνεύσει αυτή τη σχέση με τον δικό του προσωπικό τρόπο. Είναι η σύνθεση και η ισορροπία αυτών των στοιχείων που δημιουργούν την ουσία του δράματος και - γιατί όχι; - την ουσία της ίδιας της ζωής», έγραφε.

Στην Ελλάδα ο Νογκούτσι βρήκε τον τόπο μέσα στον οποίο ισορροπούσε τον λεπτοφυή συναισθηματισμό της Ανατολής και τον στιβαρό ορθολογισμό της Δύσης για να δημιουργήσει ένα έργο ταυτόχρονα λεπτό και τολμηρό, παραδοσιακό και μοντέρνο, που έθεσε ένα νέο πρότυπο για την επανένταξη των τεχνών.

«Υπό τέτοιες συνθήκες, μπορώ να πω ότι έχω λίγη συνείδηση ενός Έλληνα… Ίσως αυτό μου επιτρέπει να κάνω ορισμένες παρατηρήσεις με αγάπη και κατανόηση.», έγραψε.  

Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Ο ναός του Απόλλωνος στους Δελφούς, περ. 1949. Φωτο: Isamu Noguchi. The Noguchi Archives, 04391. ©INFGM/ARS

Στο ψηφιοποιημένο αρχείο του ιδρύματος Νογκούτσι υπάρχουν επιστολές και σημειώσεις φύλλα αλληλογραφίας με Έλληνες φίλους του, καταγεγραμμένες εντυπώσεις και σημειώσεις που ο Ιάπωνας καλλιτέχνης ταξινομούσε σχολαστικά.

«Πίστεψα στον Απόλλωνα και στους θεούς του Ολύμπου πριν γνωρίσω κάτι άλλο» γράφει, ενώ κάτω από τον λαμπερό ήλιο της Ελλάδας αποτυπώνει αρχαϊκές φιγούρες, κίονες, μαρμάρινα πλακόστρωτα μονοπάτια, το θέαμα ανέγγιχτων τοπίων, μύθους, ιστορίες και ποιήματα, έννοιες, στοιχεία και εμπειρίες που ενσωματώνει και μεταφράζει συνεχώς στο δικό του καλλιτεχνικό έργο.

- [ ] «Σκέφτομαι την Ελλάδα με μεγάλη στοργή και θα ήθελα να την επισκεφθώ ξανά όπως συνήθιζα να κάνω κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '50 όταν αγόραζα μάρμαρο από έναν Έλληνα έμπορο. Υπήρχε μια ομάδα καλλιτεχνών με μια γκαλερί - είχαν κι ένα περιοδικό στο οποίο αναδημοσίευαν τα έργα μου και η φίλη μου Νάτα Μελά που παντρεύτηκε τον γνωστό αρχιτέκτονα (εννοεί τον Άρη Κωνσταντινίδη) που έφτιαξε υπέροχα μέρη για τουρίστες ήταν μαζί τους, ήταν και ο κ. Καπράλος ( ο γλύπτης Χρήστος Καπράλος), και φυσικά κατά τα πρώτα χρόνια ο Χατζηκυριάκος Γκίκας και η σύζυγός του τους οποίους είχα προσκαλέσει σε μια ιταλική όπερα στην Σκάλα».

Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Η Ακρόπολη, περ. 1950. Φωτο: Isamu Noguchi. The Noguchi Museum Archives, 07883. ©INFGM/ARS

Ο Νογκούτσι ταξίδευε συχνά στην χώρα μας, μυήθηκε στη δημιουργική και πνευματική σκηνή της Ελλάδας κατά τις επισκέψεις του, δημιουργώντας ισχυρές φιλίες και δεσμούς. Διατηρούσε αλληλογραφία με πολλούς από τους φίλους που έκανε μέχρι το θάνατό του τον Δεκέμβριο του 1988. Στο τελευταίο του ταξίδι στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1988 είχε παρευρεθεί στο Συμπόσιο των Δελφών κατόπιν προσωπικής πρόσκλησης της επιμελήτριας Κατερίνας Κοσκινά.

«Έχετε πάει στους Δελφούς; Φυσικά κι έχετε πάει, αφού είστε Έλληνας. Τέλος πάντων, οι Δελφοί είναι το ιδανικό μέρος που μπορεί κανείς να δεί αυτό που περιγράφω για την σχέση χώρου, αντικειμένων και κίνησης, στην πιο τέλεια, την πιο ιδανική εφαρμογή του. Παρατηρήσατε πόσο αρμονικά συνδέεται ο χώρος με τα αντικείμενα και τις κινήσεις των ανθρώπων; Και πόσο τέλεια, πόσο σοφά ολόκληρο αυτό το τελετουργικό πλαισιώνεται από τη φύση; Κοιτάζοντας τα γύρω από τον χώρο μονοπάτια, δεν έχετε την εντύπωση ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι από εκείνα τα χρόνια που περπατούν ακόμα στους Δελφούς όπως τότε; Σα να απολιθώθηκε ο χρόνος πάνω στα μάρμαρα και τις πέτρες;»

Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Ο Ισάμου Νογκούτσι, η Kyoko Kawamura και ο Νίκος Κουρούσης στον Ομφαλό των Δελφών, 1988. Φωτο: The Noguchi Archives, 143878. ©INFGM/ARS

Ο συγγραφέας, λογοτέχνης και κριτικός λογοτεχνίας, ο σημαντικός Έλληνας διανοούμενος Ζήσιμος Λορεντζάτος στέλνει στον Νογκούτσι τα Χριστούγεννα του 1969 το βιβλίο του “Αλφαβητάρι”, μια συλλογή με δέκα χαϊκού. Ο Νογκούτσι του απαντά:

Αγαπητέ κ. Λορεντζάτο,

Δεν μπορώ να σας ευχαριστήσω αρκετά που μου στείλατε το βιβλίο σας «Χαϊκού» στην  ελληνική του έκδοση. Το ανακάλυψα κατά την επιστροφή μου από την Ιαπωνία πριν από περίπου 3 εβδομάδες. Αυτή η έκδοση είναι μια προσθήκη στους λόγους για τους οποίους πρέπει να είμαι ευγνώμων στον Έζρα Πάουντ. Θα πάρω το βιβλίο σας μαζί μου όταν επιστρέψω στην Ιαπωνία σε 2 εβδομάδες για να το δείξω στον μουσικό Τακεμίτσου που πιστεύω ότι θα κάνει τη μουσική για την διασκευή του Πάουντ στις «Τραχίνιες». (Ο Πάουντ μετέφρασε ο ίδιος τις «Τραχίνιες» του Σοφοκλή στα αγγλικά).

Με ευγνωμοσύνη και τις καλύτερες ευχές  για το νέο έτος.

Isamu Noguchi

Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Το στούντιο του Νογκούτσι στη Νέα Υόρκη, περ. 1945. The Noguchi Museum Archives, 03223. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Ο Ισάμου Νογκούτσι φωτογραφίζεται με τον Κούρο στην έκθεση Fourteen Americans στο MoMA το 1946. Φωτο: Eliot Elisofon. The Noguchi Museum Archives, 04336. ©INFGM/ARS

Με τον «Κολοσσό του Αμαρουσίου» του Χένρι Μίλερ υπό μάλης ο Νογκούτσι ταξιδεύει στην Ελλάδα, εκεί κάνει τη γνωριμία του με τον Γιώργο Κατσίμπαλη και περιγράφει γλαφυρά τη συνάντησή τους.  

Κολοσσός του Αμαρουσίου
Χένρι Μίλλερ, Ο Κολοσσός του Αμαρουσίου εκδ. New Directions, 1946.
Courtesy of Rachel Phillips and Burnside Rare Books.

«Ταξίδευα με τον “Κολοσσό του Αμαρουσίου” του Χένρι Μίλερ και σύντομα συνάντησα τον ήρωά του, τον διανοούμενο συγγραφέα Γιώργο Κατσιμπάλη που με «μύησε» στο ούζο και τις λιχουδιές που σέρβιραν σε μικρά μαγαζάκια. Οι μονόλογοί του με πληθώρα απόψεων για την ιστορία και τα «κουτσομπολιά», μου έδωσαν πληροφορίες και γνώσεις που δεν θα μπορούσα να έχω αλλιώς. Εκτός ίσως από το βιβλίο του Μίλερ δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να επισκεφτώ την Πελοπόννησο παρά με ένα παλιό λεωφορείο που καταρρέει μεταξύ Ολυμπίας και Επιδαύρου. Όταν φτάνω σε αυτόν τον Ομφαλό του αρχαίου ελληνικού θεάτρου, ποιος άλλος εκτός από μένα θα μπορούσε να δει τους ήρωες πιο ξεκάθαρα; Ποιος άλλος εκτός από εμένα που είχα ήδη σχεδιάσει τόσα πολλά σκηνικά για τον μεγάλο Ελληνικό κύκλο των μπαλέτων της Μάρθα Γκράχαμ;

» Εξ άλλου, ανατράφηκα από την μητέρα μου με πίστη στον Θεό Απόλλωνα, όχι στον Χριστό, υπήρχε μια σχεδόν αφόρητη οικειότητα μεταξύ μας και δεν χρειαζόμουν ποτέ επιβεβαίωση. Εκτός από αυτήν που πηγάζει από την απόλαυση της αναγνώρισης και την ευγνωμοσύνη για όλη την ζωή.

 » Είχα κάνει τα σκηνικά για τον Στραβίνσκι και Ορφέα του Μπαλανσίν μόλις την προηγούμενη χρονιά. Το 1956 θα έκανα την Κλυταιμνήστρα για τη Μάρθα (Γκράχαμ) κι ανακαλούσα στην μνήμη μου την Πύλη των Λεόντων και το τοπίο των Μυκηνών».

Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Isamu Noguchi, Girl Torso, 1958. Φωτο: Rudolph Burckhardt. The Noguchi Museum Archives, 01834. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Isamu Noguchi, Διόνυσος με Σπαθί, c. 1924–26. Plaster. The Noguchi Museum Archives, 01352. ©INFGM/ARS

Ο Ισάμου Νογκούτσι, ένας καλλιτέχνης του κόσμου, ταξίδεψε σε όλη του τη ζωή και αγάπησε με πάθος την Ελλάδα. Στα τελευταία του χρόνια συντηρούσε στούντιο τόσο στην Ιαπωνία όσο και στη Νέα Υόρκη. Επηρεάστηκε από τον αντίκτυπο μεγάλων δημοσίων έργων στο Μεξικό, τα γήινα κεραμικά και τους γαλήνιους κήπους στην Ιαπωνία, τις λεπτές τεχνικές πινέλου μελάνης στην Κίνα, την καθαρότητα του μαρμάρου στην Ιταλία και από το ελληνικό μέτρο και κάλλος. Ενσωμάτωσε όλες αυτές τις εντυπώσεις στο έργο του, στο οποίο χρησιμοποίησε ένα ευρύ φάσμα υλικών, όπως ανοξείδωτο ατσάλι, μάρμαρο, χυτοσίδηρο, ξύλο balsa, χαλκό, φύλλο αλουμινίου, γρανίτη και νερό.

Το έργο του Νογκούτσι δεν ήταν γνωστό στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι το 1940, όταν ολοκλήρωσε ένα μεγάλης κλίμακας γλυπτό που συμβολίζει την ελευθερία του Τύπου, το οποίο τέθηκε σε λειτουργία το 1938 για το Associated Press Building στο Rockefeller Center της Νέας Υόρκης. Αυτό ήταν το πρώτο από τα πολυάριθμα διάσημα δημόσια έργα σε όλο τον κόσμο, που εκτείνονται από παιδικές χαρές έως πλατείες, κήπους έως σιντριβάνια, και όλα αντανακλούν την πίστη του στην κοινωνική σημασία της γλυπτικής. Στη δεκαετία του 1960, ο Νογκούτσι άρχισε να συνεργάζεται με τον χαράκτη Masatoshi Izumi στο νησί Shikoku της Ιαπωνίας, μια συνεργασία που θα συνεχιζόταν και για το υπόλοιπο της ζωής του. Από το 1961 έως το 1966, δούλεψε σε μια παιδική χαρά με τον αρχιτέκτονα Louis Kahn.

Το 1985, ο Νογκούτσι άνοιξε το Μουσείο Κήπου Isamu Noguchi (τώρα γνωστό ως Μουσείο Noguchi), στο Long Island City της Νέας Υόρκης. Το Μουσείο, που ιδρύθηκε και σχεδιάστηκε από τον καλλιτέχνη, σηματοδότησε το αποκορύφωμα της δέσμευσής του στους δημόσιους χώρους. Βρίσκεται σε ένα βιομηχανικό κτίριο της δεκαετίας του 1920 απέναντι από το οποίο ο καλλιτέχνης είχε ιδρύσει ένα στούντιο το 1960, διαθέτει έναν γαλήνιο υπαίθριο κήπο γλυπτικής και πολλές γκαλερί που εμφανίζουν το έργο του, μαζί με φωτογραφίες, σχέδια και μοντέλα από την καριέρα του.

Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Ισάμου Νογκούτσι, Kyoko Kawamura και Νίκος Κουρούσης στους Δελφούς, Greece, 1988. The Noguchi Museum Archives, 06624. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Ο Ισάμου Νογκούτσι, η Kyoko Kawamura και η Penny Bach στον Ομφαλό των Δελφών, 1988. The Noguchi Museum Archives, 143878. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Ο Νογκούτσι μαθαίνει ζεϊμπέκικο σε ταβέρνα στους Δελφούς, 1988. The European Cultural Centre of Delphi. Courtesy of Professor Paul Kalligas.
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Ο Ισάμου Νογκούτσι με τον Δημήτρη Καλαμαρά στο εργαστήριό του στην Αθήνα, 1988. The Noguchi Museum Archives, 143875. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Ο Ισάμου Νογκούτσι, η Κατερίνα Κοσκινά και ο Γιάννης Τσαρούχης σε ταβέρνα στους Δελφούς, 1988. The Noguchi Museum Archives, 143876. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Ο Ισάμου Νογκούτσι με τον Νόκο Κουρούση στους Δελφούς το 1988. The Noguchi Museum Archives, 143880. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Παιδική χαρά στη Φέρμα, 1979. The Noguchi Museum Archives, MS_COR_139_008. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος -Γκίκας, Προπύλαια, 1928. Συλλογή Μουσείου Μπενάκη
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Η Yoshiko “Shirley” Yamaguchi στον Παρθενώνα, 1955. Φωτο: Isamu Noguchi. The Noguchi Museum Archives, 08270.1. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Καρυάτιδες, Ερέχθειο, Ακρόπολη, 1955. Φωτο: Isamu Noguchi. The Noguchi Museum Archives, 04388. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Δημοσίευμα για τον Νογκούτσι στο περιοδικό τέχνης Ζυγός που ιδρύθηκε από τον Φραντζή και την Kατερίνα Φραντζεσκάκη το 1955.
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Ο γλύπτης Χρήστος Καπράλος φωτογραφίζεται με μια από τις σκαλιστές καρέκλες του στα τέλη της δεκαετίας του 1960, στη βεράντα του σπιτιού του στην Αίγινα. Φωτο: © Αρχείο Καπράλου, Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου.
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Σχέδιο για κοστούμια και σκηνικά της παράστασης Ορφέας του χορογράφου George Balanchine (1948). Φωτο: Kevin Noble. The Noguchi Museum Archives, 01182. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Isamu Noguchi, Κομμάτι σύνθεσης για το κτίριο αφίξεων του αεροδρόμιου Idlewild, 1958. Φωτο: Isamu Noguchi. The Noguchi Museum Archives, 152161. ©INFGM / ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Μιχάλης Τόμπρος, Άτιτλο (Σύνθεση), 1972. Συλλογή Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Άρης Κωνσταντινίδης. Το σπίτι στην Ανάβυσσο, 1962-64. Φωτο: Αρχείο Άρη Κωνσταντινίδη
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Άρης Κωνσταντινίδης, παρεκκλήσι στη Μύκονο, 1953. Φωτο: Αρχείο Άρη Κωνσταντινίδη
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Άρης Κωνσταντινίδης, παρεκκλήσι στη Μύκονο, 1953. Φωτο: Αρχείο Άρη Κωνσταντινίδη
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Οι Δώρα Στράτου, Yoshiko "Shirley" Yamaguchi, Ratna Mohini, Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας, Άγγελος Προκοπίου, Γιάννης Τσαρούχης, Θάνος Μούραης Βελούδιος φωτογραφίζονται με μέλη του συγκροτήματος της Δώρας Στράτου, 1953. Φωτο: Isamu Noguchi. The Noguchi Museum Archives, 08271.6. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Η Ακρόπολη, περ. 1950. Φωτο: Isamu Noguchi. The Noguchi Museum Archives, 07883. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Γράμμα στον Ζήσιμο Λορεντζάτο, 5 Ιουλίου 1973. The Noguchi Museum Archives, MS_COR_070_032. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Ισάμου Νογκούτσι, γράμμα στον Μιχάλη Τόμπρο, 3 Απριλίου 1962. The Noguchi Museum Archives, MS_COR_070_032. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Γρλαμμα στη Ναταλία Μελα 30 Αυγούστου 1988. The Noguchi Museum Archives, MS_COR_070_032. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Γράμμα του Νογκούτσι στον Ζήσιμο Λορεντζάτο, 26 Δεκεμβρίου 1969. Αρχείο Ζήσιμου Λορεντζάτου, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Πολιτιστικό Ίδρυμα / Ελληνικά Λογοτεχνικά και Ιστορικά Αρχεία (NBGCS / HLHA). Ευγενική προσφορά του Στέφανου Τρουπάκη
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Συνέντευξη του Ισάμου Νογκούτσι στον Φρέντυ Γερμανό με τίτλο “Ένας σπουδαίος γλύπτης στην Αθήνα”, Ελευθερία 20 Φεβρουαρίου 1958.
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Ισάμου Νογκούτσι, Mu, Shin Banraisha, Keio University, Tokyo, 1950–51. Φωτο: Michio Noguchi. The Noguchi Museum Archives, 01703. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Μάρθα Γκράχαμ, Άλκυστις, με σκηνικά του Ισάμου Νογκούτσι. 1960. Φωτο: Martha Swope. The Noguchi Museum Archives, 01889. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι είχε την Ελλάδα μέσα του Facebook Twitter
Γλυπτα του Νογκούτσι στο στούντιό του, περ. 1962. The Noguchi Museum Archives, 03270. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Isamu Noguchi, Cross Form, 1958. Φωτο: Rudolph Burckhardt. The Noguchi Museum Archives, 01799. ©INFGM/ARS
Ο Ισάμου Νογκούτσι, ο γίγας της γλυπτικής και η λατρευτική αγάπη του για την Ελλάδα Facebook Twitter
Isamu Noguchi, Study in the Classical, 1958. Φωτο: Rudolph Burckhardt. The Noguchi Museum Archives, 01839. ©INFGM/ARS

To φωτογραφικό υλικό και τα κείμενα του Νογκούτσι που έχουν μεταφραστεί προέρχονται από τη δημοσίευση την έρευνας που έκαναν για τη σχέση του Νογκούτσι με την Ελλάδα και δημοσιεύθηκε στο site του Ιδρύματος του Ιάπωνα καλλιτέχνη με τίτλο “Noguchi in Greece, Greece Within Noguchi By Objects of Common Interest”, οι Έλληνες designers Ελένη Πεταλωτή και Λεωνίδας Τσαμπούκης.

Ελληνικά κείμενα και μεταφράσεις: Αργυρώ Μποζώνη

 
Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT