Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια φλογερή καλλιτέχνις

Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Η Νίκι ντε Σεν Φαλ με γλυπτό της.
0

Στο ΜoMA PS1 στο Κουίνς και στην γκαλερί S94+ οι μεγάλες χαρούμενες φιγούρες της Νίκι ντε Σεν Φαλ γεμίζουν τους χώρους φέρνοντας μια άνοιξη αναπάντεχη, με τις γυναίκες με τα πελώρια στήθη και τους μεγάλους γοφούς να στροβιλίζονται προκαλώντας τους επισκέπτες να λύσουν το αίνιγμα της τέχνης της, μέσα από τα παράδοξα σχήματα και τα θερμά χρώματα.

Πάνω από 200 έργα από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 μέχρι τον θάνατό της το 2002, συμπεριλαμβανομένων γλυπτών, εκτυπώσεων, κοσμημάτων, σχεδίων και ταινιών, ένα πολύχρωμο πανόραμα του έργου της δείχνει τις πτυχές μιας εκρηκτικής και τολμηρής δημιουργού.

  

Από τα κολάζ και τα ανάγλυφα κατασκευασμένα με άχρηστα οικιακά και βιομηχανικά υλικά, η Σεν Φαλ πέρασε στη δημιουργία μιας τεράστιας πλαγιαστής γυναίκας με τίτλο «Χον» που στα σουηδικά σημαίνει «αυτή», για το μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Στοκχόλμης, το 1966. Είναι η αρχή μιας σειράς έργων, αυτές είναι οι περίφημες «Νανά» (στη γαλλική αργκό γκόμενα), οι πιο διάσημες και αναγνωρίσιμες γυναικείες φιγούρες της, που μέσα στις ταραγμένες μέρες της δεκαετίας του '60, όταν η Σεν Φαλ φωτογραφιζόταν κρατώντας μια καραμπίνα, ενόσω παρουσίαζε τα shooting paintings, όπως ονόμαζε τις περφόρμανς όπου έσκαγε πυροβολώντας μεγάλα μπαλκόνια γεμάτα χρώμα, πάνω σε τεράστιες επιφάνειες.

Μαζί με τον σύντροφό της, Ζαν Τινγκελί, ήθελαν να μεταλλάξουν το περιβάλλον με τα έργα τους καθορίζοντας εξωτερικούς χώρους όπως τη φαντασμαγορική Κρήνη Στραβίνσκι δίπλα στο Κέντρο Ζορζ Πομπιντού στο Παρίσι, ή τον «Κήπο Ταρό» της Σεν Φαλ, στην Τοσκάνη.

Η ελευθερία μέσω της βίας, η δημιουργία μέσω της καταστροφής, η ευχαρίστηση μέσω του φόβου, οι καλλιτεχνικές αντινομίες της όχι μόνο δεν έπαψαν να εξετάζονται, αλλά στον 21ο αιώνα αποκαλύπτονται ξανά και ξανά μέσα από τη δική της οπτική, που είναι πιο κατανοητή από ποτέ.

Οι μαλακές, φαινομενικά χαρούμενες φιγούρες της σημαίνουν την κήρυξη του πολέμου κατά της πατριαρχίας. «Υπήρχε ανάγκη να προκαλέσω, να επιτεθώ στη θρησκεία και στους στρατηγούς. Και τότε κατάλαβα ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο συγκλονιστικό από τη χαρά» έλεγε η Νίκι ντε Σεν Φαλ.

Οι κριτικοί τέχνης σήμερα αναγνωρίζουν ότι έφτασε πολύ πιο μακριά από τους ομότεχνούς της αντιστρέφοντας τις έννοιες του μαλακού-σκληρού, ανακαλώντας τα τραύματά της, εμφανίζοντας τα χαρούμενα έργα της ως απειλή κατά της εξουσίας.

Η ελευθερία μέσω της βίας, η δημιουργία μέσω της καταστροφής, η ευχαρίστηση μέσω του φόβου, οι καλλιτεχνικές αντινομίες της όχι μόνο δεν έπαψαν να εξετάζονται, αλλά στον 21ο αιώνα αποκαλύπτονται ξανά και ξανά μέσα από τη δική της οπτική, που είναι πιο κατανοητή από ποτέ. Κάτω από κάθε φιγούρα ελλοχεύει ο κίνδυνος, ο θόρυβος και η αίσθηση του εκτροχιασμού. Στο έργο της στον δημόσιο χώρο χρησιμοποίησε ως αρχέτυπα νύφες, μητέρες και θεές για να αμφισβητήσει την πατριαρχία και να εξετάσει τη γυναικεία ψυχή και το γυναικείο εγώ μέσω της κατασκευής μητριαρχικών χώρων.

Αν θέλει κάποιος να αναζητήσει το όραμά της, δεν πρέπει να προσπεράσει τον περίφημο Κήπο των Ταρό, που ένα κομμάτι του έχει στηθεί στην έκθεση του ΜοΜΑ. Είναι το έργο που κοιτάζει βαθιά στο φανταστικό της σύμπαν. Η Σεν Φαλ πίστευε πως, όπως οι χώροι που κατοικούμε, μπορούμε να δούμε τα σύμβολα που βρίσκονται μέσα στην τράπουλα 72 καρτών ως αντανακλάσεις του εαυτού μας και των πεποιθήσεών μας. Δεν είναι ασυνήθιστο ότι λέξεις όπως «δομές», «θεμέλια» και «σπίτι» εμφανίζονται στην ανάγνωση των ταρό. Οι παραδοσιακές κάρτες απεικονίζουν πύργους, κάστρα και εκκλησίες. Μερικές φορές οι κάρτες περιγράφονται ως κλειδιά ή ως πύλες. Εμπνεύστηκε τον Κήπο των Ταρό σε ένα ταξίδι το 1955 στο Πάρκο Γκουέλ του Γκαουντί στη Βαρκελώνη.

Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης «Hon» στο Moderna Museet της Στοκχόλμης, 1966. Φωτο: Hans Hammarskiöld © Hans Hammarskiöld Heritage 1966.

Η Σεν Φαλ μέσα από την πρωτότυπη οπτική της γλώσσα και την αφηγηματική της ικανότητα χρησιμοποίησε τους γεμάτους καθρέφτες κήπους για να προσδιορίσει την ταυτότητά της και να οικοδομήσει δομές στις οποίες μπορούσε να ζήσει ελεύθερα και αυθεντικά. Κατασκευασμένος από σκυρόδεμα, ψηφιδωτά πλακίδια και χιλιάδες χρωματιστούς καθρέφτες, ο κήπος της συγκρότησε ένα τεράστιο πάρκο γλυπτικής στην Τοσκάνη και ήταν το έργο της ζωής της, που χρηματοδοτήθηκε από την ίδια, που πουλούσε αρώματα, κοσμήματα και αντίγραφα των έργων της για να μπορέσει να το ολοκληρώσει.

Η Ντε Σεν Φαλ έλεγε ότι είναι αρχιτέκτονας και άφησε το αποτύπωμά της σε ιδιωτικές κατοικίες και παιδικές χαρές και είναι από τις λίγες γυναίκες που εργάσθηκαν στην αρχιτεκτονική με αυτό τον ελεύθερο τρόπο. «Ένιωσα και σαν ξένη ανάμεσα σε άλλους καλλιτέχνες. Δεν έχω πάει ποτέ στο σχολή τέχνης και είμαι αυτοδίδακτη. Αισθάνομαι ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι οι δάσκαλοί μου (αναφερόταν στον Γκαουντί)... Τα μεγάλα έργα μου ήταν όλα φανταστική αρχιτεκτονική» έγραφε σε ένα γράμμα της. Αργότερα, συνεργάστηκε με τον Ελβετό αρχιτέκτονα Μάριο Μπότα σε ένα πάρκο στην Ιερουσαλήμ που ονομάζεται Κιβωτός του Νώε.

Τι υπάρχει πίσω από την αισθητική της; Έπαιζε με την έλξη και την απώθηση, δεν έκανε ποτέ  εύκολη τέχνη, ακόμα κι αν φαινόταν εύκολη. Τέρατα, φίδια και δράκοι ήταν τα συστατικά του Le Dragon de Knokke, ενός παιδότοπου στο Βέλγιο (1973-75), το μοντέλο του οποίου προβάλλεται για πρώτη φορά στην έκθεση.

Τη δεκαετία του 1980, ο Κιθ Χάρινγκ έμεινε μέσα στο κτίσμα, αργότερα πήρε άδεια για να ζωγραφίσει μια τοιχογραφία μέσα σε αυτό. Όπως και ο Χάρινγκ έτσι και η Νίκι ντε Σεν Φαλ έκανε πολλά έργα σε μια προσπάθεια να εκπαιδεύσει το κοινό σχετικά με την επιδημία του AIDS, συμπεριλαμβανομένου ενός βιβλίου του 1986 με τίτλο AIDS, You Can't Catch It Holding Hands.

Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Με τον Ζαν Τινγκελί. © Vera Mercer/courtesy °CLAIR Galerie

Η Νίκι ντε Σεν Φαλ γεννήθηκε στο Παρίσι στις 29 Οκτωβρίου 1930 σε μια οικογένεια παλιών ευγενών. Σε ηλικία τριών ετών μετακόμισε με την οικογένειά της στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι πρώτες της εικόνες σχετικά με την τέχνη προήλθαν από κόμικς και επισκέψεις στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέα Υόρκης. Όπως εξομολογήθηκε πολλά χρόνια αργότερα στη βιογραφία της, σε ηλικία 11 ετών βιάστηκε από τον πατέρα της, γεγονός που τη σημάδεψε και την οδήγησε σε ηλικία 23 ετών σε ψυχιατρική κλινική. Η ομορφιά της δεν περνούσε απαρατήρητη και δούλεψε ως μοντέλο στα μεγαλύτερα περιοδικά όπως η Vogue, το Elle, το Life.

Το 1952 φτάνει στο Παρίσι, όπου σπουδάζει θεατρολογία, υποκριτική και εμπλέκεται με τη σκηνοθεσία. Το 1960 γνωρίζει τον Ελβετό ζωγράφο και γλύπτη Ζαν Τινγκελί, έναν σημαντικό και πρωτοπόρο καλλιτέχνη με τον οποίο αν και συνδημιουργούσαν, υπέγραφαν χωριστά τα μέρη των κοινών έργων τους.

Το ζευγάρι, στη δεκαετία του 1960, ανήκε στο καλλιτεχνικό κίνημα που είχε το όνομα Νέοι Ρεαλιστές και ήταν επηρεασμένο από τον Μαρσέλ Ντισάν. Ο Τινγκελί είχε ήδη γίνει διάσημος όταν το 1960 παρουσίασε το «Φόρος τιμής στη Νέα Υόρκη», μια περφόρμανς όπου έστηνε και ύστερα κατέστρεφε ένα γλυπτό στον κήπο γλυπτών του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης.

Η σχέση τους διατηρήθηκε για τριάντα χρόνια, μέχρι τον θάνατο του Τινγκελί, ακόμα και όταν ο γάμος τους είχε διαλυθεί. Ο Τινγκελί ήταν αυτός που την ενθάρρυνε να αυτονομηθεί από τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής και να πράξει ελεύθερα και αυτόνομα.

Η Νίκι ντε Σεντ Φαλ, πέθανε το 2002, 71 ετών, 11 χρόνια μετά τον Ζαν Τινγκελί και η πρώτη κοινή τους έκθεση έγινε μετά τον θάνατό τους, το 2006, στο μουσείο Τινγκελί της Βασιλείας στην Ελβετία.

Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Niki de Saint Phalle, Global Warming, 2001. Photo: NCAF Archives. © 2021 Niki Charitable Art Foundation
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Η Νίκι ντε Σεν Φαλ φωτογραφίζεται με γλυπτό της. Φωτο: courtesy of Niki Charitable Art Foundation
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Niki de Saint Phalle, Portrait of My Lover/Portrait of Myself, 1961.
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Bathing Beauty. SALON 94
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
«Δεν υπάρχει τίποτα πιο συγκλονιστικό από τη χαρά» έλεγε η Νίκι ντε Σεν Φαλ
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Niki de Saint Phalle. Mini Nana maison. c. 1968. Φωτο: Aaron Serafino. © 2021 Niki Charitable Art Foundation
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Niki de Saint Phalle. Maquette for Le dragon de Knokke. c. 1973. Φωτο: Katrin Baumann. © 2021 Niki Charitable Art Foundation
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Niki de Saint Phalle: Structures for Life. Άποψη της έκθεσης στο MoMA PS1. Φωτο: Kyle Knodell
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Niki de Saint Phalle: Structures for Life. Άποψη της έκθεσης στο MoMA PS1. Φωτο: Kyle Knodell
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Niki de Saint Phalle: Structures for Life. Άποψη της έκθεσης στο MoMA PS1. Φωτο: Kyle Knodell
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Installation view of Niki de Saint Phalle: Structures for Life, on view at MoMA PS1, New York, from March 11 to September 6, 2021. Φωτο: Kyle Knodell
Νίκι Ντε Σεν Φαλ: Ένα κακοποιημένο κορίτσι, μια μαχητική, φλογερή γυναίκα στον σύμπαν της τέχνης Facebook Twitter
Niki de Saint Phalle: Structures for Life. Άποψη της έκθεσης στο MoMA PS1. Φωτο: Kyle Knodell

  

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Άλις Νιλ: ανακαλύπτοντας μια μεγάλη ζωγράφο του 20ου αιώνα

Εικαστικά / Άλις Νιλ: Ανακαλύπτοντας μια μεγάλη ζωγράφο του 20ού αιώνα

Η Άλις Νιλ επανεξέτασε την έννοια της ταυτότητας και της προσωπικής ιστορίας, ζωγραφίζοντας έγχρωμους, φτωχούς, ηλικιωμένους, παιδιά, μετανάστες, γκέι και τρανς, εργαζόμενους, καλλιτέχνες και πολιτικούς ακτιβιστές.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έιμι Σέραλντ: Η αγαπημένη ζωγράφος της Αμερικής και τα νέα έργα της

Εικαστικά / Έιμι Σέραλντ: Η αγαπημένη ζωγράφος της Αμερικής και τα νέα έργα της

«Ζωγραφίζω Αμερικανούς και λέω ιστορίες της Αμερικής με τα έργα μου»: Η περίπτωσή της Αφροαμερικανής εικαστικού που φιλοτέχνησε το πορτρέτο της Μισέλ Ομπάμα δεν περνά απαρατήρητη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ