Δύο εκθέσεις για τη θρυλική ψυχαναλύτρια Μιούριελ Γκάρντινερ που βοήθησε εκατοντάδες Εβραίους και αντιφασίστες Facebook Twitter
Άλις Νιλ: Το πορτρέτο της Muriel Gardiner Buttinger.

Μύριελ Γκάρντινερ: Η θρυλική ψυχαναλύτρια που βοήθησε εκατοντάδες Εβραίους

0

Όταν το 1985 πέθανε η ψυχαναλύτρια Muriel Gardiner Buttinger, στη νεκρολογία της οι «ΝΥΤ» έγραψαν στην πρώτη σειρά για τη δράση της όταν ήταν φοιτήτρια ακόμα στη Βιέννη. Η Γκάρντινερ φυγάδευε Εβραίους και αντιφασίστες δίνοντάς τους πλαστά διαβατήρια και χρήματα προκειμένου να δραπετεύσουν από τη φασιστικά ελεγχόμενη Αυστρία.

Γεννημένη στο Σικάγο το 1900, με τεράστιο πλούτο και από τις δυο οικογένειες των γονιών της, όταν αποφοίτησε από το Wellesley College σπούδασε λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και στη συνέχεια αποφάσισε να ταξιδέψει στη Βιέννη για να δει αν ο Φρόιντ θα τη δεχόταν ως ασθενή. Ο Φρόιντ δεν μπορούσε, αλλά, εκείνη, γοητευμένη από την ψυχανάλυση, γράφτηκε στην ιατρική σχολή. Ήταν φοιτήτρια το 1932, όταν είδε τους Ναζί να εισβάλλουν στη σχολή και να πετούν Εβραίους φοιτητές από τα παράθυρα.

Εντάχθηκε στην αντιφασιστική αντίσταση και, χρησιμοποιώντας το κωδικό όνομα Mary, προσέφερε το σπίτι της ως καταφύγιο για τους αντιφρονούντες. Για όσους έπρεπε να διαφύγουν, έφερνε λαθραία στην Αυστρία πλαστά διαβατήρια, συνήθως κολλημένα στο εσωτερικό του κορσέ της, και τους παρείχε τα απαραίτητα χρηματικά ποσά για το ταξίδι.

Το 1983, όταν η δρ Γκάρντινερ έγραψε τα απομνημονεύματά της με τίτλο «Κωδικό όνομα Μαίρη», ο εκδότης της είπε ότι τα κατορθώματά της στην αντιφασιστική αντίσταση ήταν η βάση για το πορτρέτο της Τζούλια από τη Λίλιαν Χέλμαν στα απομνημονεύματά της «Pentimento», που είχαν γίνει ταινία. Η Χέλμαν αρνήθηκε τη σύνδεση αλλά η Γκάρντινερ επισήμανε ότι οι ομοιότητες στις αφηγήσεις τους ήταν αξιοσημείωτες και σημείωσε ότι, ενώ εκείνη και η Χέλμαν δεν είχαν συναντηθεί ποτέ, είχαν τον ίδιο δικηγόρο για πολλά χρόνια.

Εντάχθηκε στην αντιφασιστική αντίσταση και, χρησιμοποιώντας το κωδικό όνομα Mary, προσέφερε το διαμέρισμά της ως καταφύγιο για τους αντιφρονούντες. Για όσους έπρεπε να διαφύγουν, έφερνε λαθραία στην Αυστρία πλαστά διαβατήρια, συνήθως κολλημένα στο εσωτερικό του κορσέ της, και τους παρείχε τα απαραίτητα χρηματικά ποσά για το ταξίδι.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η δρ Γκάρντινερ, μια λεπτή, κομψή γυναίκα με αιχμηρό πνεύμα, έκανε διακεκριμένη καριέρα ως ψυχαναλύτρια, με ειδίκευση στη θεραπεία διαταραγμένων παιδιών. Το 1976 συγκέντρωσε τα ιστορικά περιπτώσεων 10 νεαρών δολοφόνων σε μια μελέτη για την εφηβική βία με τίτλο «Οι θανάσιμοι αθώοι».

Τα τελευταία χρόνια της ζωής της τα αφιέρωσε στη δημιουργία του Μουσείου του Σίγκμουντ Φρόιντ στο σπίτι στο οποίο είχαν ζήσει ο Φρόιντ και η κόρη του Άννα στο Χάμπστεντ της Αγγλίας. Η δρ Γκάρντινερ ήταν παντρεμένη με τον Joseph Buttinger, ο οποίος ήταν ηγέτης των Αυστριακών Επαναστατικών Σοσιαλιστών.

Η εικόνα και τα επιτεύγματά της υπάρχουν σε δυο εκθέσεις, στην έκθεση της Άλις Νιλ στη βελγική γκαλερί Xavier Hufkens. Μετά τη θριαμβευτική έκθεση της Νιλ «People Come First», στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, άρχισαν να παρουσιάζονται οι ιστορίες πίσω από τα πρόσωπα που είχε απαθανατίσει στους πίνακές της.

Δύο εκθέσεις για τη θρυλική ψυχαναλύτρια Μιούριελ Γκάρντινερ που βοήθησε εκατοντάδες Εβραίους και αντιφασίστες Facebook Twitter
Πορτρέτο της Muriel Gardiner Buttinger | Freud museum

Η Άλις Νιλ ζωγράφιζε συνήθως τα εκφραστικά πορτρέτα των φίλων και γειτόνων της στο διαμέρισμά της στο Μανχάταν. Για την Γκάρντινερ έκανε μια εξαίρεση. Το 1966 πήγε στην άλλη μεριά της πόλης στο σπίτι της ψυχαναλύτριας στο Upper East Side. Στη συνέχεια πήρε τον καμβά στο σπίτι της, όπου παρέμεινε στην κατοχή της χωρίς να εκτεθεί ποτέ. Τη ζωγράφισε να κάθεται σε μια πολυθρόνα με το καρό κοστούμι της και φόντο έναν λαμπερό κίτρινο τοίχο.

Το πορτρέτο κάνει το ντεμπούτο του στην έκθεση στο Βέλγιο με τίτλο «Seeing who we are», η οποία αποτελείτε από δέκα έργα που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ δημοσίως.

Η Γκάρντινερ ήταν ευεργέτης της Άλις Νιλ και πολλοί από τους πίνακες που δημιούργησε έγιναν επειδή η Γκάρντινερ πίστεψε και στήριξε τη συνομήλική της ζωγράφο, δίνοντας της μια ετήσια υποτροφία 6.000 δολαρίων, χρήματα που συνέχισε να δίνει μέχρι τον θάνατο της Νιλ. Η ζωγράφος ήταν ανάμεσα σε πολλούς καλλιτέχνες που στήριξε η Γκάρντινερ, χρησιμοποιώντας συχνά τα κεφάλαια που κληρονόμησε από την εύπορη οικογένειά της στο Σικάγο.

Δύο εκθέσεις για τη θρυλική ψυχαναλύτρια Μιούριελ Γκάρντινερ που βοήθησε εκατοντάδες Εβραίους και αντιφασίστες Facebook Twitter
H Muriel Gardiner Buttinger στα βουνά της Αυστρίας.

Η δεύτερη έκθεση που προβάλει το έργο της Γκάρντινερ γίνεται στο Λονδίνο, στο Μουσείο Φρόιντ. Έχει τίτλο «Κωδικό όνομα Mary» και παρουσιάζει ανέκδοτα έγγραφα, φωτογραφίες και πίνακες ζωγραφικής, δάνεια από την οικογένεια της Γκάρντινερ που αφηγούνται τις προσπάθειές της κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930 να φυγαδεύσει Εβραίους και αντιφασίστες από τη ναζιστική Αυστρία, σώζοντας εκατοντάδες ζωές. Το ίδρυμα της Γκάρντινερ στηρίζει το Μουσείο Φρόιντ από την ίδρυσή του το 1986 μέχρι το 2020.

Η έκθεση περιλαμβάνει πίνακες που αγόρασε η Γκάρντινερ από τον Sergei Pankejeff, γνωστότερο ως τον διάσημο ασθενή του Φρόιντ, τον «Λυκάνθρωπο», για να τον στηρίξει όταν ήταν φτωχός, και έργα που αγόραζε στη διάρκεια της ζωής της.

Παρά το γεγονός ότι ήταν πλούσια, η Γκάρντινερ έκανε διακριτική ζωή, αγόραζε ρούχα μαζικής κατανάλωσης και οι πίνακες στο σπίτι της ήταν αναπαραγωγές. Σε όλη της τη ζωή περιφρόνησε τα υλικά αγαθά, τις συλλογές έργων τέχνης και αφοσιώθηκε στην επιστήμη της.

Δύο εκθέσεις για τη θρυλική ψυχαναλύτρια Μιούριελ Γκάρντινερ που βοήθησε εκατοντάδες Εβραίους και αντιφασίστες Facebook Twitter
Πολλοί αντιστασιακοί συχνά κρύβονταν στο εξοχικό σπίτι της Gardiner | Freud museum
Δύο εκθέσεις για τη θρυλική ψυχαναλύτρια Μιούριελ Γκάρντινερ που βοήθησε εκατοντάδες Εβραίους και αντιφασίστες Facebook Twitter
Εντάχθηκε στην αντιφασιστική αντίσταση χρησιμοποιώντας το κωδικό όνομα Mary | Freud museum
Δύο εκθέσεις για τη θρυλική ψυχαναλύτρια Μιούριελ Γκάρντινερ που βοήθησε εκατοντάδες Εβραίους και αντιφασίστες Facebook Twitter
H Muriel Gardiner Buttinger | Freud museum
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Άλις Νιλ: ανακαλύπτοντας μια μεγάλη ζωγράφο του 20ου αιώνα

Εικαστικά / Άλις Νιλ: Ανακαλύπτοντας μια μεγάλη ζωγράφο του 20ού αιώνα

Η Άλις Νιλ επανεξέτασε την έννοια της ταυτότητας και της προσωπικής ιστορίας, ζωγραφίζοντας έγχρωμους, φτωχούς, ηλικιωμένους, παιδιά, μετανάστες, γκέι και τρανς, εργαζόμενους, καλλιτέχνες και πολιτικούς ακτιβιστές.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ποιος πρόδωσε την Άννα Φρανκ; Πόλεμος για το αποτέλεσμα της έρευνας

Πολιτισμός / Ποιος πρόδωσε την Άννα Φρανκ; Πόλεμος για το αποτέλεσμα της έρευνας

To νέο βιβλίο που κατονομάζει έναν Εβραίο συμβολαιογράφο ως ύποπτο έγινε πρωτοσέλιδο. Τώρα που οι ειδικοί του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Ολοκαυτώματος επανεξετάζουν την υπόθεση, αμφιβάλλουν για τα συμπεράσματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Στα ίχνη των Εβραίων της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Ο Ισαάκ Γιουσουρούμ και οι Εβραίοι της Αθήνας

Με αφετηρία την οικογένεια του Ισαάκ Γιουσουρούμ, η οποία εγκαταστάθηκε στην περιοχή του Ψυρρή στα μέσα του 19ου αιώνα, η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Αναστασία Λουδάρου, για τους Εβραίους της Αθήνας, τις συνήθειες και τις παραδόσεις τους.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Γιόζεφ Ροτ: Γράφοντας το ρέκβιεμ της Ευρώπης

Βιβλίο / Γιόζεφ Ροτ: Γράφοντας το ρέκβιεμ της Ευρώπης

Γιατί τα αριστουργηματικά βιβλία του Γιόζεφ Ροτ, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Άγρα, διαβάζονται φανατικά μέχρι σήμερα, θυμίζοντάς μας την πνευματική παρακμή, τα πιο σκοτεινά σημεία της Κεντρικής Ευρώπης και μια μελανή σελίδα, την οποία ο ίδιος είχε προβλέψει από νωρίς.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ