Η «Νυχτερινή Περίπολος» του Ρέμπραντ, αποκατεστημένη για πρώτη φορά με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης

Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Για την αποκατάσταση του έργου οι ειδικοί χρησιμοποίησαν τα «Neural networks» (τεχνητά δίκτυα νευρώνων) που μιμούνται τον τρόπο λειτουργίας των νευρώνων του ανθρώπινου εγκεφάλου. Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
0

Όταν το 2019 το Rijksmuseum στο Άμστερνταμ αποφάσισε να αρχίσει την αποκατάσταση του πιο διάσημου έργου, όχι μόνο του μουσείου αλλά και του Ρέμπραντ, δηλαδή του πιο μεγάλων διαστάσεων πίνακά του, είχε υποσχεθεί στο κοινό μεγάλες εκπλήξεις.

Η μεγάλη επιχείρηση της συντήρησης του πίνακα ξεκίνησε εκείνη τη χρονιά, με το μουσείο να παίρνει την απόφαση ότι το έργο των 363 εκ. x 437 εκ. και των 337 κιλών ανήκει σε όλους και έχουν δικαίωμα να βλέπουν τις εργασίες. Οι εργασίες αποκατάστασης πολλών εκατομμυρίων ευρώ αποτελούν τη μεγαλύτερη επιχείρηση του ολλανδικού μουσείου και την πληρέστερη έρευνα και συντήρηση του αριστουργήματος του Ρέμπραντ στα χρονικά.

Το καλοκαίρι του 2020, ενώ η διαδικασία γινόταν μέσα σε ένα κρυστάλλινο κλωβό που είχε σχεδιάσει ο Γάλλος αρχιτέκτονας Jean-Michel Wilmotte, ο οποίος βρισκόταν πίσω από τις ανακαινίσεις τόσο του Rijksmuseum όσο και του Λούβρου στο Παρίσι, με τον κορωνοϊό ήδη να έχει κλείσει το μουσείο και τον κόσμο να παρακολουθεί τις εργασίες όχι ζωντανά αλλά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το μουσείο έκανε άλλο ένα δώρο στο κοινό. Ανέβασε στο διαδίκτυο τη «Νυχτερινή Περίπολο» με την πιο λεπτομερή φωτογραφία του έργου του Ρέμπραντ που έχει τραβηχτεί ποτέ, αποκαλύπτοντας κάθε πινελιά του πίνακα.

Η εικόνα που έδωσε το μουσείο είναι μεγέθους 44,8 Gigapixel, φτιαγμένη από 528 διαφορετικές φωτογραφίες, και επιτρέπει στους θεατές να κάνουν μεγέθυνση και να εξετάσουν κάθε μέρος του τεράστιου καμβά. «Η φωτογραφία είναι μια κρίσιμη πηγή πληροφοριών για τους ερευνητές και οι διαδικτυακοί επισκέπτες μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν για να θαυμάσουν το αριστούργημα του Ρέμπραντ μέχρι την ελάχιστη λεπτομέρεια» είπε τότε ο διευθυντής του μουσείου.

Οι ειδικοί φωτογράφισαν τα μέρη που λείπουν και με φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης έκαναν την αναπαραγωγή αυτών των τμημάτων, προσπαθώντας να αποδώσουν με τον καλύτερο τρόπο το στυλ της πινελιάς του Ρέμπραντ, τα βερνίκια και τα χρώματα, τις αναλογίες που υπάρχουν στο υπόλοιπο έργο που χρησιμοποίησαν, κάνοντας την ανακατασκευή του πίξελ προς πίξελ. 

Το έργο «Νυχτερινή περίπολος» ανατέθηκε στον Rembrandt Van Rijn το 1642 από τον δήμαρχο και τον αρχηγό της αστυνομικής φρουράς του Άμστερνταμ, Frans Banninck Cocq, οι οποίοι του ζήτησαν να ζωγραφίσει μια ομάδα αξιωματικών και άλλων μελών της πολιτοφυλακής.

Η πρωτοποριακή εικόνα είναι η πρώτη του είδους που δείχνει μια τέτοια ομάδα σε κίνηση και όχι σε στατική πόζα και χαρακτηρίζεται από την αλληλεπίδραση του φωτός και της σκιάς για τις οποίες φημίζεται ο Ολλανδός ζωγράφος.

Από το 1642, όταν ο Ρέμπραντ ζωγράφισε τον πίνακα, αριστούργημα της ολλανδικής Χρυσής Εποχής στη ζωγραφική, που ο πλήρης τίτλος του είναι «Ο λόχος της πολιτοφυλακής υπό τη διοίκηση του λοχαγού Φρανς Μπάννινκ Κοκ», μέχρι σήμερα έχουν δοθεί εκατοντάδες ερμηνείες στον συμβολισμό και τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στην πελώρια ανθρωποκεντρική σύνθεση.

Φτάνοντας στο καλοκαίρι του 2020 και με τις εργασίες αποκατάστασης να έχουν ακόμα πολύ δρόμο μέχρι να ολοκληρωθούν, το μουσείο αποφάσισε να κάνει άλλο ένα δώρο στο κοινό που με την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) μπορεί πλέον να δει το έργο σε όλη του την έκταση για πρώτη φορά μετά από 300 χρόνια.

Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Οι εργασίες αποκατάστασης του έργου αποτελούν τη μεγαλύτερη επιχείρηση του ολλανδικού μουσείου και την πληρέστερη συντήρηση του αριστουργήματος του Ρέμπραντ στα χρονικά. Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL

Ο εμβληματικός αυτός πίνακας αναρτήθηκε αρχικά στη «Μεγάλη Σάλα» (Groote Zaal), στο Kloveniersdoelen του Άμστερνταμ. Το 1715 το έργο μεταφέρθηκε στο Δημαρχείο του Άμστερνταμ και περικόπηκε και στις τέσσερις πλευρές του. Αυτό, πιθανόν, έγινε ώστε να χωρέσει ανάμεσα σε δύο κολόνες, κάτι που ήταν συνήθης πρακτική πριν από τον 19ο αιώνα.

Η περικοπή αυτή είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια δύο μορφών στην αριστερή πλευρά του πίνακα, του άνω τμήματος της αψίδας, του κιγκλιδώματος και της άκρης του σκαλιού. Το κιγκλίδωμα και το σκαλί ήταν ζωτικά οπτικά «εργαλεία» που χρησιμοποιήθηκαν από τον Ρέμπραντ προκειμένου να προσδώσει στο έργο την ψευδαίσθηση της κίνησης προς τα εμπρός. Κόπηκε κατά 60 εκ. από την αριστερή πλευρά του, 22 εκ. από την κορυφή, 12 εκ. από το κάτω μέρος και 7 εκ. από τα δεξιά.

Αυτά τα κομμάτια αποκαθίστανται σήμερα με οδηγό ένα αντίγραφο του 17ου αιώνα, δημιουργημένο από τον Χέρριτ Λούντενς, που υπάρχει στην Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου και δείχνει την αρχική σύνθεση. Οι ειδικοί φωτογράφισαν τα μέρη που λείπουν και με φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης έκαναν την αναπαραγωγή αυτών των τμημάτων, προσπαθώντας να αποδώσουν με τον καλύτερο τρόπο το στυλ της πινελιάς του Ρέμπραντ, τα βερνίκια και τα χρώματα, τις αναλογίες που υπάρχουν στο υπόλοιπο έργο που χρησιμοποίησαν, κάνοντας την ανακατασκευή του πίξελ προς πίξελ.

Οι ειδικοί χρησιμοποίησαν τα γνωστά και ευρέως διαδεδομένα στην επιστημονική κοινότητα «Neural networks» (τεχνητά δίκτυα νευρώνων) που μιμούνται τον τρόπο λειτουργίας των νευρώνων του ανθρώπινου εγκεφάλου και χρησιμοποιούνται τόσο στην τεχνολογία 3D όσο και στην ταυτοποίηση μέσω εικόνας (visual recognition).

«Κάναμε τρεις τύπους αλγορίθμων: έναν για να ξεχωρίσουμε τις παραμορφώσεις προοπτικής και για να διορθώσουμε αυτές τις αλλοιώσεις, τον δεύτερο για να αναγνωρίσουμε το συνδυασμό χρωμάτων του πρωτοτύπου και να το προβάλουμε στα κομμάτια που λείπουν, και τρίτο τις πινελιές, την τεχνική που χρησιμοποίησε ο Ρέμπραντ. Στη συνέχεια κάναμε μια αναπαραγωγή σε υπολογιστή που μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με τη «Νυχτερινή Περίπολο».

Με τα κομμάτια που λείπουν να έχουν αναπαραχθεί και τοποθετηθεί σε ψηφιακή μορφή, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν το πλήρες έργο και να φανταστούν πώς θα ήταν και στην πραγματικότητα, όπως αρχικά το δημιούργησε ο Ρέμπραντ με την εκθαμβωτική του κλίμακα, ενώ θα μπορούν να διακρίνουν και δυο άντρες και ένα αγόρι στην αριστερή πλευρά του πίνακα, ένα αγόρι που τρέχει, αριστερά σε πρώτο πλάνο, μακριά, μπροστά από την πολιτοφυλακή, και ένα κράνος στη δεξιά πλευρά του πίνακα.

Χάρη στον αλγόριθμο το κοινό μπορεί να κατανοήσει την ιδιοφυΐα του Ρέμπραντ σε αυτό τον πίνακα που ήθελε να δημιουργήσει κίνηση, μια δυναμική των στρατευμάτων που βαδίζουν προς τα αριστερά του πίνακα. Τα «χαμένα κομμάτια» προσθέτουν αυτό το κενό κομμάτι που αποκαλύπτει το κρίσιμο βήμα της «Νυχτερινής Περιπόλου». Για τους επόμενους μήνες οι επισκέπτες της θα μπορούν να θαυμάσουν το λοχαγό Μπάννινκ Κοκ και δεκαεπτά μέλη των Kloveniers σε όλη τους την αίγλη, τη νεότητα και την ορμή. 

Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Η αποκατάσταση του έργου ξεκίνησε το 2019. Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Η «Νυχτερινή Περίπολος» βρίσκεται μέσα σε έναν κρυστάλλινο κλωβό. Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Και λοιπόν τι;»: Μία έκθεση στον Ταύρο «φωτίζει» το θρυλικό άλμπουμ των Εν Πλω

Εικαστικά / «Οι Εν πλω άφησαν πίσω τραγούδια που συνδέουν όσους ονειρεύονται με παρόμοιο τρόπο»

Έγιναν θρύλοι της εγχώριας μουσικής σκηνής με την κυκλοφορία ενός μόνο άλμπουμ. Μετά, εξαφανίστηκαν. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ο Απόστολος Βασιλόπουλος και η Μαρία-Θάλεια Καρρά επιμελήθηκαν, μετά από δεκαετή έρευνα, μια έκθεση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ελληνικής δισκογραφίας. Mίλησαν στη LifO.
M. HULOT
Με Chryssa και Iannis Xenakis η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Εικαστικά / Με Chryssa και Ιάννη Ξενάκη η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Μέσα από 100 έργα και 40 καλλιτέχνες επιχειρείται η διερεύνηση της διεθνούς εξέλιξης του κινήματος το οποίο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 επαναπροσδιόρισε ριζικά την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Εικαστικά / Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Από την έκθεση του Juergen Teller στο ολοκαίνουργιο Onassis Ready, στην ποιητική αρχιτεκτονική του Πικιώνη και στις έξι πρωτοποριακές γυναικείες φωνές της γεωμετρικής αφαίρεσης. Αυτόν τον μήνα οι λέξεις «μουσείο» και «γκαλερί» θα ακούγονται πολύ συχνά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ