Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας;

Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Εικόνα από τα "Αγριμικά"
1

Στις 9 Μαΐου ξεκινά η 56η Μπιενάλε της Βενετίας. Η ελληνική συμμετοχή γίνεται με το έργο της Μαρίας Παπαδημητρίου «Why Look At Animals? / Αγριμικά», με επιμελητές τον Αλέξιο Παπαζαχαρία και την Gabi Scardi.

Μόλις πριν από λίγες ημέρες, στο Υπουργείο Πολιτισμού, υπεγράφη η απόφαση της Ελληνικής συμμετοχής και ο Αλέξιος Παπαζαχαρίας, ο νεώτερος μέχρι σήμερα Έλληνας επιμελητής μας παραχώρησε μια συνέντευξη για την εθνική εκπροσώπηση μας στην κορυφαία αυτή συνάντηση καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Στην ομάδα συνεργάζονται οι Βασιλική-Μαρία Πλαβού,  Γιώργος Τζιρτζιλάκης,  Στέφανος Ζήρας,  Ελισάβετ Αντάπαση,  Ελισάβετ Στάμου,  Μενέλαος Καραμαγγιώλης,  Θάλεια Ιστικοπούλου. 

Πιστεύω ότι η σύγχρονη τέχνη είναι το μοναδικό πράγμα που έχουμε στην Ελλάδα σήμερα. Μπορείς να δεις καθημερινά άπειρο κόσμο, πολλούς καλλιτέχνες, περισσότερους καλλιτέχνες από όσους νομίζεις, οι οποίοι κάνουν μία σπουδαία δουλειά, ένα σπουδαίο έργο.

«Η ελληνική πρόταση είναι μια μεγάλη εγκατάσταση ιδιαιτέρως πολυδιάστατη, μιας πολύ ιδιαίτερης πολιτικής χροιάς και προσέγγισης, μας λέει ο Αλέξιος Παπαζαχαρίας. «Η εγκατάσταση ονομάζεται Why Look At Animals?, γιατί να κοιτάς τα ζώα. Τα ζώα μέσα στην εγκατάσταση δεν έρχονται ως ζωντανά, ή ως ζώα ελεύθερα που υπάρχουν στη φύση αλλά ο άνθρωπος τα έχει ήδη πιάσει, θηρεύσει και τα έχει μετατρέψει σε ένα είδος εμπορεύσιμο ή τα έχει μετατρέψει σε τρόπαιο. Το κεντρικό τμήμα αυτής της εγκατάστασης είναι ένα μαγαζί το οποίο υπάρχει στην επαρχία, στο Βόλο και έχει μια μεγάλη ταμπέλα στην οποία υπάρχει η λέξη "Αγριμικά".

Αγριμικά είναι μια συγκεκριμένη κατηγορία ζώων.

Ακριβώς. Είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία ζώων, τα οποία είναι ζώα που έχουν αντισταθεί της εξημέρωσης. Λύκοι, αρκούδες, αλεπούδες, κουνάβια. Έρχονται κάπως κοντά στον άνθρωπο, δεν είναι θηρία και συνήθως θηρεύονται για κάποιον πλάγιο λόγο.

Γιατί σας ενδιέφερε αυτό το θέμα;

Τα ζώα αυτά αντιστέκονται με ένα τρόπο σε ένα κανόνα κοινωνικό, σε έναν κανόνα ορθότητας αλλά παράλληλα έχουν έναν πολύ δυνατό μυθολογικό χαρακτήρα. Και στην ελληνική και στη διεθνή μυθολογία τα ζώα αυτά παίζουν ένα πολύ καθοριστικό ρόλο. Αυτό είναι το ένα σκέλος. Στο δεύτερο σκέλος συναντήσαμε τη λέξη αγριμικά με την οποία συνήθιζαν να χαρακτηρίζουν τους επαναστάτες, τους αντάρτες, αυτούς που αντιστέκονται σε μια συγκεκριμένη νόρμα και μπαίνουν ταυτόχρονα στη θέση θηρευτή και θηράματος. Εμείς παρουσιάζουμε ένα χώρο στον οποίο αυτοί οι ρόλοι επαναφέρονται μόνο συμβολικά. Και μπορείς να φέρεις όλες αυτές τις ιδέες στο μυαλό σου. Αυτό είναι το στοίχημα με το έργο. Από αυτό το μαγαζί που εμάς μας προκάλεσε την εγκεφαλική κινητοποίηση αυτών των πραγμάτων και των παρατηρήσεων να τη μεταφέρουμε στον κόσμο ώστε να νοιώσει και να κινητοποιηθεί αντίστοιχα. Αυτή είναι η καλλιτεχνική συνθήκη του έργου.

  

Η πολιτική και κοινωνική συνθήκη του έργου;

Επίσης είναι κάτι πολυδιάστατο. Ποιός κυνηγάει ποιόν; Ποιές είναι οι συνθήκες που οδηγούν σε ισορροπία μια κοινωνία; Ποιές είναι οι συμβάσεις τις οποίες κάνουμε καθημερινά και τα ζώα δεν έχουν; Επίσης σε βάζει να ξαναθεωρήσεις τα μέτρα σου. Πόσο κοντά είσαι σε αυτό που λέγεται φύση και όταν μιλάμε για φύση και οικολογία, τα θεωρούμε με έναν ευρύτερο όρο. Εννοούμε και τα μέτρα και τις αποκλίσεις σε σχέση με αυτά και σαφώς την επισήμανση της αυτόνομης λειτουργίας της φύσης, μέχρι να επέμβει ο άνθρωπος. Ποιές συνθήκες τα προστάζουν αυτά; Οπότε βλέπεις στο έργο με έναν τρόπο την συνύπαρξη του προϊόντος που έρχεται από τη φύση με το κομμάτι της δικής σου φύσης που το έχει κάνει «μαγαζί», με λογιστικό σχεδόν τρόπο. Μέσω της επεξεργασίας αυτού του θέματος η Μαρία Παπαδημητρίου κάνει έμμεση αναφορά στα πιο αρχαία ριζωμένα αρχέτυπα και τα στερεότυπα και στα ζητήματα που επικεντρώνεται η καλλιτεχνική της εργασία: διαφορετικότητα, διακρίσεις, αποκλεισμός, περιθωριοποίηση, βαναυσότητα, φόβος, ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα, αλληλεγγύη. Μιλάει για φαινόμενα και καταστάσεις σημερινές, για μια ανθρώπινη αξιοπρέπεια επί ίσοις όροις, ένα στόχο που ιδανικά μπορούμε να φτάσουμε. Αφήνει να αναδυθούν σαν σε δαντέλα οι ψυχολογικές και κοινωνικές εντάσεις, οι διφορούμενες έννοιες και η βία, άλλες φορές εκρηκτική, άλλες φορές υπόγεια και άλλες φορές γλοιώδης, που εμείς και η κοινωνία είμαστε εμποτισμένοι. Και φυσικά μιλάει και αναφέρεται στις βαθιές εμπλοκές στη ζωή των ατόμων και των εθνών.

Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Εικόνα από τα "Αγριμικά"

Τι άλλο περιλαμβάνει το περίπτερο;

Υπάρχει ένα κομμάτι σκηνοθεσίας μέσω του οποίου θα επιχειρήσουμε να μεταφέρουμε την ατμόσφαιρα. Εκτός από το μαγαζί του Βόλου που μεταφέρεται ακριβώς. Οι δουλειές της Μαρίας Παπαδημητρίου έχουμε δει πολλές και ξέρουμε ακριβώς πώς είναι η εικαστική της έκφραση. Είναι η πρακτική της και δουλεύει πολύ με χώρους που έχει βρει και αυτή είναι η λειτουργία της, όπως και το ότι έχει μια συγκεκριμένη σχέση με την αρχιτεκτονική γιαυτό και οι συνεργασίες της με αρχιτέκτονες και η θέση της στο Πολυτεχνείο του Βόλου. Αρχιτεκτονική για την Παπαδημητρίου είναι ο τρόπος που ζεις και ο χώρος που καταλαμβάνεις σε έναν κοινωνικό ιστό.

Έχω συνειδητοποιήσει από πάρα πολύ νωρίς ότι τέχνη δεν είναι κάτι το οποίο το κάνεις, είναι κάτι το οποίο το δείχνεις. Αυτό είναι ο κανόνας. Το έργο τέχνης είναι έργο τέχνης όταν το δει κάποιος. Αν δεν το έχει κανένας, δεν είναι. Δεν μας αφορά, δεν έγινε ποτέ, δε συνέβη.

Ποιό κατά τη γνώμη σας είναι το πιο δύσκολο ώστε να κερδίσετε έναν επισκέπτη της Μπιενάλε;

Επίσης, κάτι που το λένε σπανίως αλλά είναι αλήθεια, όταν έχεις μία εθνική εκπροσώπηση σε ένα γεγονός σαν την Μπιενάλε της Βενετίας, έχεις μία πολύ επίσης ειδική συνθήκη στην οποία πρέπει να δουλέψεις. Ο κόσμος έρχεται κουρασμένος, γρήγορα και για λίγο. Κοινώς θα πρέπει οτιδήποτε κάνεις να είναι πάρα πολύ άμεσης αντίδρασης. Τα έργα τέχνης δεν είναι όλα να μπορείς να πάρεις γρήγορα την πληροφορία, υπάρχουν πράγματα τα οποία θέλουν χρόνο, να τα βλέπεις αργά. Αυτά τα έργα τέχνης γενικώς δεν είναι η πιο δόκιμη περίπτωση για τέτοιου είδους εκθέσεις, γιατί απλά ο επισκέπτης, ο οποίος είναι από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου και έχει έρθει τρεις μέρες, θα ξοδέψει μέσα σε αυτό το περίπτερο πέντε – δέκα λεπτά. Δεν θα κάτσει να καθηλωθεί.  Οπότε υπάρχει και ένα θέμα, πρέπει να του το δώσεις πάρα πολύ καθαρά. Και να είναι πάρα πολύ θορυβώδες κατά κάποιο τρόπο. Η Παπαδημητρίου  και σαν καλλιτέχνης το έχει πράξει αυτό,  έχει μια ικανότητα να δημιουργεί τρομερό impression, είναι το εργαλείο της δουλειάς της, αυτό κάνει. Πάντοτε έχει μία ενέργεια και σε καλλιτεχνικό επίπεδο, δεν το συζητάμε, και σε προσωπικό επίπεδο και όποιος την έχει γνωρίσει καταλαβαίνει ότι είναι ένας άνθρωπος του οποίου η παρουσία είναι τρομερά δυνατή. Ασταμάτητη σχεδόν.

Το θέμα της Μπιενάλε φέτος, ποιό είναι;

Το θέμα φέτος λέγεται «Το μέλλον όλου του κόσμου» και επιμελητής είναι ο Okwui Enwezor, μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση επιμελητή. Είναι ένας ποιητής, φιλόσοφος, ένας σπουδαίος διανοούμενος από τη Νιγηρία, ήταν επιμελητής στα ντοκουμέντα του Κάσσελ του ’11, που ήταν η πιο ξεκάθαρα μια πολιτική ντοκουμέντα και αυτή που κατά κάποιο τρόπο προσπάθησε πιο πολύ να βάλει την τέχνη της Αφρικής και την Αφρική στο παιχνίδι ενός παγκόσμιου χάρτη. Μια σπουδαία προσωπικότητα και πολύ ιδιαίτερη. Δηλαδή δεν είναι ο τύπος του παραδοσιακού επιμελητή που ξέρουμε όλοι, δεν είναι ένας άνθρωπος χαμένος μέσα στην ιστορία της τέχνης.

Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Ο ρόλος του επιμελητή από τότε που επινοήθηκε αλλάζει κάθε μέρα. Πάρα πολύ. Δηλαδή εγώ σαν επιμελητής, εδώ και κάποια χρόνια, βλέπω μέρα με τη μέρα τον τρόπο με τον οποίο αλλάζει η προσέγγιση τόσο η δική μου, όσο και μεγαλύτερων ανθρώπων που δουλεύω μαζί... Φωτο: Photoharrie

ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Mαρία Παπαδημητρίου, Hotel Balkan, 2010
Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Μαρία Παπαδημητρίου, souzy tros
Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Μαρία Παπαδημητρίου, T.A.M.A. Sentimental. 2002
Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Μαρία Παπαδημητρίου, infinito fa rumore, eternità fa silenzio, 2009
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης πέταξε τον Πλάτωνα σε ένα escape room για την Μπιενάλε

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο συναρπαστικός εξπρεσιονισμός του Ζορζ Ρουό 

Εικαστικά / Ζορζ Ρουό: Ο μεγάλος λησμονημένος του εξπρεσιονισμού

Ο Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης συνδέθηκε με τα κινήματα της μοντέρνας τέχνης στις αρχές του 20ού αιώνα αλλά ξεχάστηκε μετά τον θάνατό του. Μια έκθεση με σημαντικά του έργα τον επαναφέρει στο προσκήνιο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«ΤΕΧΝΗ – ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ»: Η διαρκής συμβολή των δύο ομάδων στην ανεπανάληπτη πολιτισμική κίνηση της Θεσσαλονίκης

Εικαστικά / «Διαγώνιος» και «Τέχνη»: Πρόσφεραν παιδεία στη Θεσσαλονίκη. Τώρα συναντιούνται ξανά σε μια έκθεση

Η «Διαγώνιος» του Ντίνου Χριστιανόπουλου και η Καλλιτεχνική Εταιρεία «Τέχνη» επιστρέφουν στο προσκήνιο μέσα από ένα αφιέρωμα στο Τελλόγλειο Ίδρυμα, που αναδεικνύει δύο ιστορικές ομάδες της πνευματικής ζωής της Θεσσαλονίκης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η «λίστα Τραμπ» και τα «απαράδεκτα έργα τέχνης» οδηγούν σε μια άλλη Αμερική

Εικαστικά / Tο μένος του Τραμπ για το Smithsonian: Λογοκρισία, ρατσισμός, λίστες με «απαράδεκτα» έργα

Με στόχο το μεγαλύτερο συγκρότημα μουσείων και ερευνητικών κέντρων στον κόσμο, ο Τραμπ επιχειρεί να ασκήσει έλεγχο και λογοκρισία σε έργα τέχνης και στο περιεχόμενο εκθέσεων, κατηγορώντας το Smithsonian ως «woke» και απειλώντας με περικοπές της χρηματοδότησής του.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το σπίτι-μουσείο της Πολίν Καρπίδα βγάζει τους θησαυρούς του στο σφυρί (μέχρι κεραίας)

Εικαστικά / Το σπίτι-μουσείο της Πολίν Καρπίδα βγάζει τους θησαυρούς του στο σφυρί (μέχρι κεραίας)

Μια από τις πιο εξέχουσες συλλέκτριες στην Ευρώπη, η οποία έχει αφήσει το αποτύπωμά της και στην Ύδρα, αποφάσισε να πουλήσει τη συλλογή σουρεαλιστικής και μεταπολεμικής τέχνης που στεγάζει στο σπίτι της στο Λονδίνο -τη μεγαλύτερη αυτού του είδους- σε μια δημοπρασία-ορόσημο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χάρις Επαμεινώνδα: Η γλώσσα μου δεν είναι οι λέξεις

Εικαστικά / Χάρις Επαμεινώνδα: «Η γλώσσα μου δεν είναι οι λέξεις»

Η βραβευμένη με Αργυρό Λέοντα Κύπρια εικαστικός συνθέτει έναν κόσμο θραυσμάτων, αποκομμάτων της εσωτερικότητας, με ελλειπτικές εικόνες, τον οποίο μας προκαλεί να ανακατασκευάσουμε μέσα από τη σταδιακή του αποκάλυψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
 Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Εικαστικά / Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Οι δύο καλλιτέχνες με καταγωγή από Κύπρο και Ελλάδα αντίστοιχα, παρουσιάζουν νέα έργα τους σε μια από τις σημαντικότερες εικαστικές διοργανώσεις της Βρετανίας που φιλοξενεί 30 καλλιτέχνες και συλλογικότητες, με αναθέσεις και θεματικές που έχουν να κάνουν με τη γεωγραφία και τις αξίες που διαπερνούν την πόλη αυτή: καταγωγή και μνήμη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση για την πολύχρωμη, πολύπλοκη Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Εικαστικά / Μια έκθεση για την πολύχρωμη και πολύπλοκη Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Ο Τόνι Μιλάκης καταγράφει μια πόλη που η πραγματικότητα προσφέρει τις καλύτερες ζωγραφικές λύσεις, που ακόμη και το πιο ευφάνταστο μυαλό ενός καλλιτέχνη δεν μπορεί να τις επινοήσει.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
CHECK Ο Ζαν Φρανσουά Μιλέ και η ατέρμονη γοητεία της φύσης και των εργατών της γης

Εικαστικά / Ζαν Φρανσουά Μιλέ: ο ζωγράφος που ο Βαν Γκογκ αποκαλούσε «πρωτοπόρο»

«Όσο το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο νομίζω ότι ο Μιλέ πίστευε σε κάτι ανώτερο» έγραφε ο Βαν Γκογκ για τον «ζωγράφο των χωρικών» αλλά και έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του γαλλικού ρεαλισμού. Η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου τον τιμά με μια μεγάλη έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
Μακάρι φέτος να έχουν και λεφτά να συντηρήσουν το περίπτερο ώστε να μείνει ανοιχτό και μετά τα εγκαίνια και να δει την συμμετοχή μας όσος περισσότερος κόσμος γίνεται.