Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας;

Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Εικόνα από τα "Αγριμικά"
1

Στις 9 Μαΐου ξεκινά η 56η Μπιενάλε της Βενετίας. Η ελληνική συμμετοχή γίνεται με το έργο της Μαρίας Παπαδημητρίου «Why Look At Animals? / Αγριμικά», με επιμελητές τον Αλέξιο Παπαζαχαρία και την Gabi Scardi.

Μόλις πριν από λίγες ημέρες, στο Υπουργείο Πολιτισμού, υπεγράφη η απόφαση της Ελληνικής συμμετοχής και ο Αλέξιος Παπαζαχαρίας, ο νεώτερος μέχρι σήμερα Έλληνας επιμελητής μας παραχώρησε μια συνέντευξη για την εθνική εκπροσώπηση μας στην κορυφαία αυτή συνάντηση καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Στην ομάδα συνεργάζονται οι Βασιλική-Μαρία Πλαβού,  Γιώργος Τζιρτζιλάκης,  Στέφανος Ζήρας,  Ελισάβετ Αντάπαση,  Ελισάβετ Στάμου,  Μενέλαος Καραμαγγιώλης,  Θάλεια Ιστικοπούλου. 

Πιστεύω ότι η σύγχρονη τέχνη είναι το μοναδικό πράγμα που έχουμε στην Ελλάδα σήμερα. Μπορείς να δεις καθημερινά άπειρο κόσμο, πολλούς καλλιτέχνες, περισσότερους καλλιτέχνες από όσους νομίζεις, οι οποίοι κάνουν μία σπουδαία δουλειά, ένα σπουδαίο έργο.

«Η ελληνική πρόταση είναι μια μεγάλη εγκατάσταση ιδιαιτέρως πολυδιάστατη, μιας πολύ ιδιαίτερης πολιτικής χροιάς και προσέγγισης, μας λέει ο Αλέξιος Παπαζαχαρίας. «Η εγκατάσταση ονομάζεται Why Look At Animals?, γιατί να κοιτάς τα ζώα. Τα ζώα μέσα στην εγκατάσταση δεν έρχονται ως ζωντανά, ή ως ζώα ελεύθερα που υπάρχουν στη φύση αλλά ο άνθρωπος τα έχει ήδη πιάσει, θηρεύσει και τα έχει μετατρέψει σε ένα είδος εμπορεύσιμο ή τα έχει μετατρέψει σε τρόπαιο. Το κεντρικό τμήμα αυτής της εγκατάστασης είναι ένα μαγαζί το οποίο υπάρχει στην επαρχία, στο Βόλο και έχει μια μεγάλη ταμπέλα στην οποία υπάρχει η λέξη "Αγριμικά".

Αγριμικά είναι μια συγκεκριμένη κατηγορία ζώων.

Ακριβώς. Είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία ζώων, τα οποία είναι ζώα που έχουν αντισταθεί της εξημέρωσης. Λύκοι, αρκούδες, αλεπούδες, κουνάβια. Έρχονται κάπως κοντά στον άνθρωπο, δεν είναι θηρία και συνήθως θηρεύονται για κάποιον πλάγιο λόγο.

Γιατί σας ενδιέφερε αυτό το θέμα;

Τα ζώα αυτά αντιστέκονται με ένα τρόπο σε ένα κανόνα κοινωνικό, σε έναν κανόνα ορθότητας αλλά παράλληλα έχουν έναν πολύ δυνατό μυθολογικό χαρακτήρα. Και στην ελληνική και στη διεθνή μυθολογία τα ζώα αυτά παίζουν ένα πολύ καθοριστικό ρόλο. Αυτό είναι το ένα σκέλος. Στο δεύτερο σκέλος συναντήσαμε τη λέξη αγριμικά με την οποία συνήθιζαν να χαρακτηρίζουν τους επαναστάτες, τους αντάρτες, αυτούς που αντιστέκονται σε μια συγκεκριμένη νόρμα και μπαίνουν ταυτόχρονα στη θέση θηρευτή και θηράματος. Εμείς παρουσιάζουμε ένα χώρο στον οποίο αυτοί οι ρόλοι επαναφέρονται μόνο συμβολικά. Και μπορείς να φέρεις όλες αυτές τις ιδέες στο μυαλό σου. Αυτό είναι το στοίχημα με το έργο. Από αυτό το μαγαζί που εμάς μας προκάλεσε την εγκεφαλική κινητοποίηση αυτών των πραγμάτων και των παρατηρήσεων να τη μεταφέρουμε στον κόσμο ώστε να νοιώσει και να κινητοποιηθεί αντίστοιχα. Αυτή είναι η καλλιτεχνική συνθήκη του έργου.

  

Η πολιτική και κοινωνική συνθήκη του έργου;

Επίσης είναι κάτι πολυδιάστατο. Ποιός κυνηγάει ποιόν; Ποιές είναι οι συνθήκες που οδηγούν σε ισορροπία μια κοινωνία; Ποιές είναι οι συμβάσεις τις οποίες κάνουμε καθημερινά και τα ζώα δεν έχουν; Επίσης σε βάζει να ξαναθεωρήσεις τα μέτρα σου. Πόσο κοντά είσαι σε αυτό που λέγεται φύση και όταν μιλάμε για φύση και οικολογία, τα θεωρούμε με έναν ευρύτερο όρο. Εννοούμε και τα μέτρα και τις αποκλίσεις σε σχέση με αυτά και σαφώς την επισήμανση της αυτόνομης λειτουργίας της φύσης, μέχρι να επέμβει ο άνθρωπος. Ποιές συνθήκες τα προστάζουν αυτά; Οπότε βλέπεις στο έργο με έναν τρόπο την συνύπαρξη του προϊόντος που έρχεται από τη φύση με το κομμάτι της δικής σου φύσης που το έχει κάνει «μαγαζί», με λογιστικό σχεδόν τρόπο. Μέσω της επεξεργασίας αυτού του θέματος η Μαρία Παπαδημητρίου κάνει έμμεση αναφορά στα πιο αρχαία ριζωμένα αρχέτυπα και τα στερεότυπα και στα ζητήματα που επικεντρώνεται η καλλιτεχνική της εργασία: διαφορετικότητα, διακρίσεις, αποκλεισμός, περιθωριοποίηση, βαναυσότητα, φόβος, ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα, αλληλεγγύη. Μιλάει για φαινόμενα και καταστάσεις σημερινές, για μια ανθρώπινη αξιοπρέπεια επί ίσοις όροις, ένα στόχο που ιδανικά μπορούμε να φτάσουμε. Αφήνει να αναδυθούν σαν σε δαντέλα οι ψυχολογικές και κοινωνικές εντάσεις, οι διφορούμενες έννοιες και η βία, άλλες φορές εκρηκτική, άλλες φορές υπόγεια και άλλες φορές γλοιώδης, που εμείς και η κοινωνία είμαστε εμποτισμένοι. Και φυσικά μιλάει και αναφέρεται στις βαθιές εμπλοκές στη ζωή των ατόμων και των εθνών.

Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Εικόνα από τα "Αγριμικά"

Τι άλλο περιλαμβάνει το περίπτερο;

Υπάρχει ένα κομμάτι σκηνοθεσίας μέσω του οποίου θα επιχειρήσουμε να μεταφέρουμε την ατμόσφαιρα. Εκτός από το μαγαζί του Βόλου που μεταφέρεται ακριβώς. Οι δουλειές της Μαρίας Παπαδημητρίου έχουμε δει πολλές και ξέρουμε ακριβώς πώς είναι η εικαστική της έκφραση. Είναι η πρακτική της και δουλεύει πολύ με χώρους που έχει βρει και αυτή είναι η λειτουργία της, όπως και το ότι έχει μια συγκεκριμένη σχέση με την αρχιτεκτονική γιαυτό και οι συνεργασίες της με αρχιτέκτονες και η θέση της στο Πολυτεχνείο του Βόλου. Αρχιτεκτονική για την Παπαδημητρίου είναι ο τρόπος που ζεις και ο χώρος που καταλαμβάνεις σε έναν κοινωνικό ιστό.

Έχω συνειδητοποιήσει από πάρα πολύ νωρίς ότι τέχνη δεν είναι κάτι το οποίο το κάνεις, είναι κάτι το οποίο το δείχνεις. Αυτό είναι ο κανόνας. Το έργο τέχνης είναι έργο τέχνης όταν το δει κάποιος. Αν δεν το έχει κανένας, δεν είναι. Δεν μας αφορά, δεν έγινε ποτέ, δε συνέβη.

Ποιό κατά τη γνώμη σας είναι το πιο δύσκολο ώστε να κερδίσετε έναν επισκέπτη της Μπιενάλε;

Επίσης, κάτι που το λένε σπανίως αλλά είναι αλήθεια, όταν έχεις μία εθνική εκπροσώπηση σε ένα γεγονός σαν την Μπιενάλε της Βενετίας, έχεις μία πολύ επίσης ειδική συνθήκη στην οποία πρέπει να δουλέψεις. Ο κόσμος έρχεται κουρασμένος, γρήγορα και για λίγο. Κοινώς θα πρέπει οτιδήποτε κάνεις να είναι πάρα πολύ άμεσης αντίδρασης. Τα έργα τέχνης δεν είναι όλα να μπορείς να πάρεις γρήγορα την πληροφορία, υπάρχουν πράγματα τα οποία θέλουν χρόνο, να τα βλέπεις αργά. Αυτά τα έργα τέχνης γενικώς δεν είναι η πιο δόκιμη περίπτωση για τέτοιου είδους εκθέσεις, γιατί απλά ο επισκέπτης, ο οποίος είναι από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου και έχει έρθει τρεις μέρες, θα ξοδέψει μέσα σε αυτό το περίπτερο πέντε – δέκα λεπτά. Δεν θα κάτσει να καθηλωθεί.  Οπότε υπάρχει και ένα θέμα, πρέπει να του το δώσεις πάρα πολύ καθαρά. Και να είναι πάρα πολύ θορυβώδες κατά κάποιο τρόπο. Η Παπαδημητρίου  και σαν καλλιτέχνης το έχει πράξει αυτό,  έχει μια ικανότητα να δημιουργεί τρομερό impression, είναι το εργαλείο της δουλειάς της, αυτό κάνει. Πάντοτε έχει μία ενέργεια και σε καλλιτεχνικό επίπεδο, δεν το συζητάμε, και σε προσωπικό επίπεδο και όποιος την έχει γνωρίσει καταλαβαίνει ότι είναι ένας άνθρωπος του οποίου η παρουσία είναι τρομερά δυνατή. Ασταμάτητη σχεδόν.

Το θέμα της Μπιενάλε φέτος, ποιό είναι;

Το θέμα φέτος λέγεται «Το μέλλον όλου του κόσμου» και επιμελητής είναι ο Okwui Enwezor, μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση επιμελητή. Είναι ένας ποιητής, φιλόσοφος, ένας σπουδαίος διανοούμενος από τη Νιγηρία, ήταν επιμελητής στα ντοκουμέντα του Κάσσελ του ’11, που ήταν η πιο ξεκάθαρα μια πολιτική ντοκουμέντα και αυτή που κατά κάποιο τρόπο προσπάθησε πιο πολύ να βάλει την τέχνη της Αφρικής και την Αφρική στο παιχνίδι ενός παγκόσμιου χάρτη. Μια σπουδαία προσωπικότητα και πολύ ιδιαίτερη. Δηλαδή δεν είναι ο τύπος του παραδοσιακού επιμελητή που ξέρουμε όλοι, δεν είναι ένας άνθρωπος χαμένος μέσα στην ιστορία της τέχνης.

Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Ο ρόλος του επιμελητή από τότε που επινοήθηκε αλλάζει κάθε μέρα. Πάρα πολύ. Δηλαδή εγώ σαν επιμελητής, εδώ και κάποια χρόνια, βλέπω μέρα με τη μέρα τον τρόπο με τον οποίο αλλάζει η προσέγγιση τόσο η δική μου, όσο και μεγαλύτερων ανθρώπων που δουλεύω μαζί... Φωτο: Photoharrie

ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Mαρία Παπαδημητρίου, Hotel Balkan, 2010
Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Μαρία Παπαδημητρίου, souzy tros
Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Μαρία Παπαδημητρίου, T.A.M.A. Sentimental. 2002
Γιατί η Ελλάδα στέλνει τα Αγριμικά της Μαρίας Παπαδημητρίου στη Μπιενάλε της Βενετίας; Facebook Twitter
Μαρία Παπαδημητρίου, infinito fa rumore, eternità fa silenzio, 2009
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα σε μια συνάντηση με τη σύγχρονη τέχνη σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά

Εικαστικά / Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα «συνομιλούν» με τη σύγχρονη τέχνη

Οι τρεις Έλληνες πρωτοπόροι καλλιτέχνες που στιγμάτισαν την ελληνική δημιουργία, σε μια απρόσμενη διαγενεακή συνάντηση με τη Sagg Napoli και τον Mungo Thomson, σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PLASMATA 3 TOPIC

Plāsmata 3 / Plāsmata 3: «Ο πιο σύντομος δρόμος είναι πάντα ο λιγότερο ενδιαφέρων»

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, επιμελείται μαζί με την ομάδα της Στέγης μια έντυπη «ξενάγηση» στην έκθεση «Plāsmata 3: We’ve met before, haven’t we?», που παρουσιάζεται στο Πεδίον του Άρεως.
THE LIFO TEAM
O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Εικαστικά / O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Τα παράξενα μηχανικά γλυπτά του πρωτοποριακού καλλιτέχνη –του οποίου φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του με εκθέσεις σε όλο τον κόσμο– αποτελούν ένα σαρδόνιο σχόλιο και για τη σύγχρονη κοινωνία.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
2ο κομμάτι Αφροδίτη

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 2

«Μας αρέσει η παρέκκλιση και η απόκλιση. Στη ζωή, γενικά. Στους ανθρώπους. Και στην τέχνη. Και εδώ. Από τον Ροδώνα στη Γαρδένια, από τις Αριές στο θέατρο Αλίκη. Οι σπείρες έχουν φτιαχτεί για να τις περπατήσεις και τα παρτέρια για να σταθείς».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
Αφροδίτη 5.

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 5

«Και έχεις τόσα να πεις με τα έργα που θα συναντήσεις. Σαν τα ταξίδια. Τα αληθινά ταξίδια, όχι αυτά που κάνεις για δουλειά. Τα άλλα. Εκείνα που κάνεις με παρέα και πιάνετε κουβέντα με αγνώστους χωρίς βιασύνη. Εκείνα που παίρνεις τον χρόνο σου για να χορτάσεις τις λεπτομέρειες».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
«Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Εικαστικά / «Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές απεικονίσεις του ερωτισμού, η Ελένη Μπαγάκη, η Σοφία Μιτσώλα και η Janice Nowinski προσφέρουν τρεις διαφορετικές οπτικές για το τι σημαίνει να βλέπεις –και να σε βλέπουν– με τους δικούς σου όρους.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αρτεμίσια και το πρωτο-φεμινιστικό κεντρί της

Εικαστικά / Η Αρτεμίσια Τζεντιλέσκι ήταν πολύ περισσότερο από μια εκδικήτρια ηρωίδα της ζωγραφικής

Μια νέα έκθεση στο Παρίσι επιχειρεί να αναδείξει το έργο της γενναίας καλλιτέχνιδας της μπαρόκ ζωγραφικής του 17ου αιώνα, με την πρώιμη φεμινιστική προσέγγιση, μέσα από μια φρέσκια οπτική, φωτίζοντας πτυχές πέρα από τη μυθολογία της προσωπικής της τραγωδίας και παρουσιάζοντας έργα της για πρώτη φορά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
Μακάρι φέτος να έχουν και λεφτά να συντηρήσουν το περίπτερο ώστε να μείνει ανοιχτό και μετά τα εγκαίνια και να δει την συμμετοχή μας όσος περισσότερος κόσμος γίνεται.