Ο Σκορσέζε επιστρέφει στον Χριστό παρά τα όσα είχε τραβήξει με τον «Τελευταίο πειρασμό»

Ο Σκορσέζε επιστρέφει στον Χριστό παρά τα όσα είχε τραβήξει με τον «Τελευταίο πειρασμό» Facebook Twitter
Αξιολογώντας την ταινία τρεισήμισι δεκαετίες αργότερα, ο «Τελευταίος πειρασμός» παραμένει ένα σημαντικό έργο στη φιλμογραφία του Σκορτσέζε και αξίζει να επανεκτιμηθεί.
0

ΑΙΣΘΗΣΗ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ Η ΕΙΔΗΣΗ ότι ο σπουδαιότερος εν ζωή σκηνοθέτης του κινηματογράφου αποφάσισε να γυρίσει, μετά τους «Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού», μια ταινία για τον Ιησού.

Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι φαινομενικά πρόκειται για το ακριβώς αντίθετο των τελευταίων επικών ταινιών του: θα είναι μια ταινία διάρκειας 80 λεπτών (η συντομότερη από το After Hours («Μετά τα μεσάνυχτα») του 1985, που είχε διάρκεια 97 λεπτά) που θα βασίζεται στο μυθιστόρημα A Life of Jesus (του 1966) του Σούσακο Εντό του, του Ιάπωνα συγγραφέα της «Σιωπής», που ο Σκορσέζε μετέφερε στην οθόνη το 2016.

Σε συνέντευξή του στους Los Angeles Times, ο Σκορσέζε άφησε να εννοηθεί ότι η «διαχρονική» ταινία θα διαδραματίζεται στο σήμερα και δήλωσε ότι «προσπαθεί να βρει έναν τρόπο να την κάνει πιο προσιτή, αφαιρώντας το αρνητικό βάρος με το οποίο έχει συνδεθεί η οργανωμένη θρησκεία».

Ωστόσο, ο κύριος λόγος για τον οποίο η απόφαση του Σκορσέζε μπορεί να μοιάζει αμφιλεγόμενη είναι ότι έχει επισκεφτεί ξανά το ίδιο θέμα, με την πιο διχαστική ταινία του μέχρι σήμερα, τον «Τελευταίο πειρασμό» του 1988, που είχε βασιστεί στο ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη και είχε μια μακρά και ταραχώδη διαδικασία παραγωγής, αλλά αυτό δεν ήταν τίποτα μπροστά στις αντιδράσεις και την κατακραυγή που δέχτηκε μετά την κυκλοφορία της.

Ο Σκορσέζε είχε συνδεθεί βαθιά με το βιβλίο, το οποίο του το είχε δώσει η ηθοποιός Μπάρμπαρα Χέρσεϊ όταν γύρισαν μαζί την ταινία Boxcar Bertha («Ενάντια στη βία») το 1972. Σε μια συνέντευξή του είχε δηλώσει: «Μου πήρε έξι χρόνια για να το τελειώσω! Το έπαιρνα στα χέρια μου, το άφηνα κάτω, το ξαναδιάβαζα, με τύλιγε η όμορφη γλώσσα του και μετά συνειδητοποιούσα ότι δεν μπορούσα να μεταφέρω αυτόν τον λόγο στην οθόνη».

Η ταινία απαγορεύτηκε ή λογοκρίθηκε σε χώρες όπως η Νότια Αφρική και το Μεξικό ενώ παραμένει απαγορευμένη στη Σιγκαπούρη μέχρι σήμερα. Ένας κινηματογράφος στο Παρίσι που πρόβαλλε την ταινία πυρπολήθηκε τον Οκτώβριο του 1988, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν 13 άτομα, ενώ ο ίδιος ο Σκορσέζε δέχτηκε απειλές θανάτου.

Παρ’ όλα αυτά, σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Πολ Σρέιντερ, που είχε γράψει τον «Ταξιτζή», ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 να δουλεύει τη μεταφορά του βιβλίου στην οθόνη, πριν συμφωνήσει με την Paramount σ’ έναν προϋπολογισμό 14 εκατομμυρίων δολαρίων και σε ένα καστ που θα περιλάμβανε τον Άινταν Κουίν ως Ιησού και μια σειρά από διάσημους σε δευτερεύοντες ρόλους, όπως ο Ρέι Ντέιβις των Kinks ως Ιούδας, η ευνοούμενη του Prince τραγουδίστρια Vanity ως Μαρία Μαγδαληνή και ο Sting ως Πόντιος Πιλάτος.

Όπως όμως θα έλεγε αργότερα ο Σκορσέζε: «Τότε άρχισαν οι διαμαρτυρίες από θρησκευτικούς κύκλους ενώ μια μεγάλη αλυσίδα κινηματογράφων είπε ότι δεν θα προβάλει την ταινία». Η Paramount έβαλε το πρότζεκτ «στο ψυγείο» και ο Σκορσέζε προχώρησε σε άλλα σχέδια.

Ο Σκορσέζε επιστρέφει στον Χριστό παρά τα όσα είχε τραβήξει με τον «Τελευταίο πειρασμό» Facebook Twitter
Το διασημότερο ίσως όνομα του καστ ήταν ο Ντέιβιντ Μπόουι, ο οποίος αντικατέστησε τον Sting στον ρόλο του Πόντιου Πιλάτου.

Τελικά, το πρότζεκτ άλλαξε στούντιο και ανέλαβε να το ολοκληρώσει η Universal, με δύο όρους. Ο πρώτος ήταν ότι θα αναλάμβανε ο Σκορσέζε την υποχρέωση να γυρίσει ακολούθως μια ευθέως εμπορική ταινία για το στούντιο ως αντάλλαγμα, κάτι που έκανε όταν σκηνοθέτησε το Cape Fear το 1991, και ο δεύτερος ότι θα έπρεπε να γυρίσει τον «Τελευταίο πειρασμό» με μειωμένο προϋπολογισμό ύψους 7 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ακόμα κι έτσι, ο Σκορσέζε κατάφερε να προσελκύσει γνωστούς ηθοποιούς, όπως η Μπάρμπαρα Χέρσεϊ ως Μαγδαληνή, ο μόνιμος συνεργάτης του, Χάρβεϊ Κάιτελ, ως Ιούδας και, στον ρόλο του Χριστού, ο Γουίλεμ Νταφόε. Το διασημότερο ίσως όνομα του καστ ήταν ο Ντέιβιντ Μπόουι, ο οποίος αντικατέστησε τον Sting στον ρόλο του Πόντιου Πιλάτου. Ο Σκορσέζε είχε δηλώσει «λίγο ξαφνιασμένος» που θα συνεργαζόταν με τον ροκ σταρ, αλλά αργότερα χαρακτήρισε τις ημέρες που δούλεψαν μαζί «σκέτη χαρά».

Ο Σκορσέζε επιστρέφει στον Χριστό παρά τα όσα είχε τραβήξει με τον «Τελευταίο πειρασμό» Facebook Twitter
Ο Γουίλεμ Νταφόε και ο Μάρτιν Σκορτσέζε στα γυρίσματα της ταινίας στο Μαρόκο.

Κάτι που δεν θα μπορούσε να ειπωθεί για τα επίπονα γυρίσματα στο Μαρόκο, που θύμισαν στον σκηνοθέτη τον «ανταρτοπόλεμο» των πρώτων του ταινιών. «Δουλεύαμε σε μόνιμη κατάσταση έκτακτης ανάγκης», θυμόταν αργότερα ο Σκορσέζε, «αυτός όμως ήταν ο μόνος και ίσως ο ιδανικός τελικά τρόπος για να γίνει αυτή η ταινία».

Τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν ανήμερα των Χριστουγέννων του 1987 και τότε ξεκίνησαν τα παρατράγουδα και οι έντονες και μαζικές διαμαρτυρίες από θρησκευτικούς και παραθρησκευτικούς κύκλους ανά τον πλανήτη. Η ταινία απαγορεύτηκε ή λογοκρίθηκε σε χώρες όπως η Νότια Αφρική και το Μεξικό ενώ παραμένει απαγορευμένη στη Σιγκαπούρη μέχρι σήμερα. Ένας κινηματογράφος στο Παρίσι που πρόβαλλε την ταινία πυρπολήθηκε τον Οκτώβριο του 1988, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν 13 άτομα, ενώ ο ίδιος ο Σκορσέζε δέχτηκε απειλές θανάτου.

Ακόμη και κάποιοι από τους συναδέλφους του στράφηκαν εναντίον του. Όταν ο Φράνκο Τζεφιρέλι έμαθε ότι ο «Τελευταίος πειρασμός» επρόκειτο να προβληθεί στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, απέσυρε τη δική του ταινία («Ο νεαρός Τοσκανίνι») από το φεστιβάλ, χαρακτηρίζοντας τον (θρησκευόμενο) Σκορσέζε και τους συνεργάτες του ως «αυτό το εβραϊκό πολιτιστικό απόβρασμα του Λος Άντζελες που πάντα ψάχνει την ευκαιρία να επιτεθεί στον χριστιανικό κόσμο».

Ο Σκορσέζε δεν απάντησε, αλλά ενοχλήθηκε από τους ισχυρισμούς ότι επιχείρησε να γυρίσει μια προκλητική ταινία μόνο για το κέρδος ή για να τραβήξει την προσοχή. «Είναι κάτι περισσότερο από ένα ακόμη κινηματογραφικό έργο για μένα», δήλωνε τότε. «Έγινε με πεποίθηση και αγάπη και πιστεύω ότι αποτελεί μια επιβεβαίωση της πίστης, όχι μια άρνηση. Επιπλέον, αισθάνομαι ότι οι άνθρωποι παντού θα μπορέσουν να ταυτιστούν με την ανθρώπινη πλευρά του Ιησού όσο και με τη θεϊκή του».

Αξιολογώντας την ταινία τρεισήμισι δεκαετίες αργότερα, ο «Τελευταίος πειρασμός» παραμένει ένα σημαντικό έργο στη φιλμογραφία του Σκορτσέζε και αξίζει να επανεκτιμηθεί. Δεν είναι μόνο μια πιστή και ευφυής διασκευή του μυθιστορήματος του Καζαντζάκη, αλλά χτίζεται κορυφώνοντας σε ένα συγκινητικό κρεσέντο, συνοδευόμενο από μια εξαιρετική μουσική του Peter Gabriel, που μαρτυρά τη σημασία της θρησκευτικής πίστης. Σε σύγκριση με το πορνό βασανιστηρίων του Μελ Γκίμπσον («Τα πάθη του Χριστού»), πρόκειται για ένα πολύ πιο αξιοσέβαστο και, τολμά κανείς να πει, χριστιανικό έργο.

Με στοιχεία από The Telegraph

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Μάρτιν Σκορσέζε γράφει για τον Φεντερίκο Φελίνι και τη χαμένη μαγεία του σινεμά

Οθόνες / Ο Μάρτιν Σκορσέζε γράφει για τον Φεντερίκο Φελίνι και τη χαμένη μαγεία του σινεμά

Σε μια μακρά και συγκινητική αφήγηση, ο σπουδαίος σκηνοθέτης αναφέρεται στη σημερινή κατάσταση του κινηματογράφου, σε αυτό που θεωρείται περιεχόμενο, αλλά και στους ανθρώπους που ανανέωσαν την έβδομη τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

Οθόνες / Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

«Το άτακτο αγόρι του βρετανικού σινεμά βρήκε τον δρόμο του σε ώριμες επιλογές, είτε παίζοντας κάποιον αδυσώπητο κακό είτε αφήνοντας τα λακωνικά του διακριτικά σαν στάμπα, όνομα και πράγμα, σε σύντομες εμφανίσεις – εννοείται πως έχει υποδυθεί και τον διάβολο!»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Οθόνες / The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Η ταινία σημάδεψε μια γενιά εφήβων που φαντασιώνονταν ότι θα αντιστεκόντουσαν ηρωικά στους νταήδες που τους κακοποιούσαν καθημερινά. Και τώρα, ο μύθος επιστρέφει για έκτη φορά στην οθόνη, με πρωταγωνιστές τον Τζάκι Τσαν και τον Ραλφ Μάτσιο
THE LIFO TEAM
Ο άνθρωπος που έφερε την μαύρη μουσική κουλτούρα στο σαλόνι εκατομμυρίων σπιτιών

Daily / Ο άνθρωπος που έφερε τη μαύρη μουσική κουλτούρα στο σαλόνι εκατομμυρίων σπιτιών

Το ντοκιμαντέρ «Sunday Best: The untold story of Ed Sullivan» αναδεικνύει τη συμβολή του Εντ Σάλιβαν και της δημοφιλέστατης τηλεοπτικής εκπομπής του στην ανάδειξη τεράστιων μορφών της μαύρης μουσικής, από τη Nίνα Σιμόν και τον Τζέιμς Μπράουν μέχρι την Tίνα Τέρνερ και τον Στίβι Γουόντερ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Έντουαρντ Νόρτον: Γεννημένος σε λάθος εποχή

Οθόνες / Έντουαρντ Νόρτον: Γεννημένος σε λάθος εποχή

Με αφορμή τα σημερινά του γενέθλια, ανατρέχουμε στην καριέρα ενός ηθοποιού με την ερμηνευτική στόφα των μεγάλων ονομάτων του New Hollywood, μα καταδικασμένου να εργάζεται σε καιρούς που η κινηματογραφική βιομηχανία δεν ξέρει τι να κάνει μαζί του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ana Kokkinos: «Αν ήμουν ένας στρέιτ, Άγγλος άντρας, η ζωή θα ήταν ευκολότερη»

Οθόνες / Ana Kokkinos: «Αν ήμουν ένας στρέιτ, Άγγλος άντρας, η ζωή θα ήταν ευκολότερη»

Η ελληνικής καταγωγής Αυστραλή σκηνοθέτιδα πίσω από το «Ten Pound Poms» μιλά στη LiFO για τη στάση των Αυστραλών απέναντι στους μετανάστες, την ταινία της που εξόργισε την ομογένεια, και το πώς είναι να νιώθεις παρείσακτος ακόμη κι όταν το έργο σου έχει δει πολύς κόσμος.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μιχάλης Ρέππας: «Θέλω να διασκεδάζω. Πέρασα τα 65 και έχει αρχίσει να μη με νοιάζει»

Οι Αθηναίοι / Μιχάλης Ρέππας: «Θέλω να διασκεδάζω. Πέρασα τα 65 και έχει αρχίσει να μη με νοιάζει»

«Τρεις Χάριτες», «Βίρα τις Άγκυρες», «Δις εξαμαρτείν», «Safe Sex», «Το Κλάμα βγήκε από τον Παράδεισο», «Μπαμπάδες με ρούμι». Λίγοι μας έχουν κάνει να γελάσουμε τόσο τα τελευταία 30 χρόνια όσο ο Μιχάλης Ρέππας. Ο ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτης που εξαιτίας του «το Τζέλα Δέλτα δεν είχε φουγάρα» αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το τρίο Πασκάλ-Τζόνσον-Έβανς και 9 ακόμα λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Το τρίο Πασκάλ-Τζόνσον-Έβανς και 9 ακόμα λόγοι να πάτε σινεμά

Μια ταινία που η Τζέιν Όστιν θα ήταν περήφανη να είχε σκηνοθετήσει, η Λίντσεϊ Λόχαν ανταλλάζει σώμα με την Τζέιμι Λι Κέρτις ξανά μετά από 22 χρόνια κι ένας μεταλλαγμένος Μπάμπι εκδικείται για τον θάνατο της μαμάς του. – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
«Νεαρές μητέρες»: Είναι καλοκαιρινή επιλογή μία ταινία των αδελφών Νταρντέν; 

The Review / «Νεαρές μητέρες»: Tα κατάφεραν πάλι οι αδελφοί Νταρντέν; 

Τι κάνει τις «νεαρές μητέρες» να ξεχωρίζουν από τις προηγούμενες δουλειές των Βέλγων δημιουργών; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητάνε για τη βραβευμένη ταινία που παίζεται στους θερινούς κινηματογράφους της Αθήνας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
American Apparel: Τα βρόμικα μυστικά της πιο ανατρεπτικής εταιρείας των ’00s

Οθόνες / American Apparel: Τα βρόμικα μυστικά της πιο ανατρεπτικής εταιρείας των ’00s

Η American Apparel πουλούσε απελευθέρωση, αλλά πίσω από τις βιτρίνες και το φίνο βαμβάκι το brand ήταν βουτηγμένο στα σκάνδαλα: σεξουαλική παρενόχληση, κατάχρηση εξουσίας και ένα εργασιακό κλίμα που κάθε άλλο παρά cool ήταν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Movies

Οθόνες / Η σπαρταριστή επιστροφή των «Τρελών Σφαιρών» και 9 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Ο Λίαμ Νίσον δείχνει την κωμική στόφα του, η Άλισον Μπρι και ο Ντέιβ Φράνκο πρωταγωνιστούν στην πιο αναμενόμενη ταινία τρόμου της χρονιάς, η νέα ταινία των αδερφών Νταρντέν και 4 επανεκδόσεις – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
Είδαμε την ταινία που διασκευάζει ο Γιώργος Λάνθιμος

Οθόνες / Η ταινία στην οποία βασίστηκε ο Λάνθιμος: Ένα κρυμμένο νοτιοκορεατικό διαμάντι

Η επικείμενη κυκλοφορία του «Bugonia» στάθηκε αφορμή για να επισκεφτούμε ξανά την κινηματογραφική του πηγή, το cult «Save the Green Planet!», έναν από τους κρυμμένους θησαυρούς του νοτιοκορεατικού σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ