Οι σειρές του Χριστόφορου Παπακαλιάτη έχουν σημαδέψει μια ολόκληρη εποχή της ελληνικής τηλεόρασης. Εκεί που η τηλεοπτική μυθοπλασία περιοριζόταν ως επί το πλείστον σε τέσσερις στουντιακούς τοίχους, περιλάμβανε χάρτινους χαρακτήρες και μη ρεαλιστικούς διαλόγους, ο Παπακαλιάτης έφερε μια διαφορετική, κινηματογραφική αισθητική, πλάθοντας κόσμους αναγνωρίσιμους, ανεβάζοντας τα στάνταρ παραγωγής σε κινηματογραφικά επίπεδα, θέτοντας κάθε φορά ολοένα και ψηλότερα τον πήχη και τρελαίνοντας τα νούμερα της τηλεθέασης.
Η προηγούμενη τηλεοπτική του δουλειά ολοκληρώθηκε πριν από δώδεκα χρόνια κι εκείνος φάνηκε να στρέφει την πλάτη στην παρηκμασμένη τηλεόραση της κρίσης, που δεν μπορούσε πλέον να υποστηρίξει τις απαιτήσεις του, για να αναμετρηθεί με το (μεγαλύτερο) στοίχημα του κινηματογράφου.
Να, όμως, που φέτος, και ενώ η τηλεοπτική μυθοπλασία φαίνεται πως απασχολεί ξανά το (μεγάλο) κοινό και οι δημιουργοί έχουν αντιληφθεί πλέον πως οφείλουν να έχουν τον νου τους στο διεθνές περιεχόμενο που παρέχουν οι πλατφόρμες, ο Παπακαλιάτης επιστρέφει με μια σειρά που συζητιέται ήδη εδώ και έναν χρόνο. Οι πρώτες εικόνες από το τρέιλερ του «Maestro» μαρτυρούν σύγχρονη ματιά (την είχε πάντα), κοινωνικό σχόλιο (επίσης το επιχειρούσε πάντα), σκηνοθετικούς πειραματισμούς (τους προσέγγισε ακόμα περισσότερο στο σινεμά) και ατόφιο, γνήσιο Παπακαλιάτη, αλλά στη νέα εποχή.
Ο ίδιος, πάντως, όταν τον συναντώ δείχνει το ίδιο ενθουσιώδης και ασταμάτητος με τους χαρακτήρες που γράφει και υποδύεται. Η ιδέα της φωτογράφισης στο νυν εργοτάξιο του πρώην Χίλτον, εκεί όπου βρισκόταν η εμβληματικότερη πισίνα της Αθήνας και το ξακουστό rooftop του Galaxy bar, ήταν δική του και μας άρεσε πολύ.
— Μετά τη μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία των δύο κινηματογραφικών σου ταινιών θα περίμενε κανείς ότι το σινεμά, που γνωρίζουμε ότι αγαπάς πολύ, θα σε είχε κερδίσει ολοκληρωτικά. Γιατί αποφάσισες να επιστρέψεις στο τηλεοπτικό φορμά;
Γιατί ήρθε η πανδημία και μου άλλαξε τα σχέδια. Η αλήθεια είναι πως είχα μπει σε φάση προετοιμασίας για τη νέα μου ταινία, αλλά ξαφνικά όλα πάγωσαν και μέσα στο lockdown αποφάσισα να κάνω κάτι προκειμένου να είμαι δημιουργικός. Ε, σιγά σιγά, όπως το έγραφα, μου άρεσε, και όσο έβλεπα ότι ο κινηματογράφος θα αργούσε να ανακάμψει, αποφάσισα να πω το ναι και να κάνω αυτήν τη σειρά.
Με σιγουριά μπορώ να σου πω ότι έχω αρχίσει να μετράω αντίστροφα σε σχέση με τη θέση μου μπροστά από τον φακό, όταν έχω παράλληλα να σκηνοθετήσω και να γράψω. Δεν είναι κάτι που το αντέχω πια αυτό το παράλληλο. Είμαι πιο δημιουργικός και ελεύθερος όταν είμαι πίσω από τον φακό. Εκτός κι αν είναι άλλου το σενάριο ή η σκηνοθεσία.
— Γιατί επέλεξες τους Παξούς ως location της ιστορίας σου; Ξέρουμε ότι έχεις προσωπική σύνδεση με το νησί.
Ναι, η γιαγιά μου είναι από τους Παξούς. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου πηγαίναμε εκεί, κάθε καλοκαίρι, για έναν μήνα.
— Άρα οι παιδικές καλοκαιρινές σου διακοπές ήταν στους Παξούς.
Για έναν μήνα. Τον άλλο μήνα ήταν στην Κρήτη, στο Ηράκλειο, με τον πατέρα μου. Στους Παξούς πλέον η μάνα μου έχει ένα boutique ξενοδοχείο και ζει εκεί έξι μήνες τον χρόνο. Επίσης είχα ξανακάνει γυρίσματα εκεί για το «Να με προσέχεις», πριν από είκοσι χρόνια, με τον Μαρκουλάκη. Ήθελα να επιστρέψω γιατί είναι ένα μέρος που το λατρεύω, μου είναι τρομερά οικείο και είναι απόλυτα κινηματογραφικό.
— Φαντάζομαι ότι θα αντιμετώπισες τεχνικές δυσκολίες για να στήσεις μια τόσο μεγάλη παραγωγή σε ένα τόσο μικρό νησί.
Όχι. Ξέρεις γιατί; Βοήθησε όλο το νησί. Τεχνικές δυσκολίες μόνο από την πλευρά του καιρού είχαμε. Πέρσι, Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και τον μισό Νοέμβριο που ήμασταν εκεί μας τσάκισε η κακοκαιρία. Αλλά μας βοήθησε τόσο πολύ ο δήμος, όλη η πολιτιστική κοινότητα, ήρθαν άτομα από την Κέρκυρα, από τη Συμφωνική Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης». Η οργάνωση των ντόπιων ήταν εκ των πραγμάτων πολύ βοηθητική.=
— Την κυκλοφορία του πρώτου τρέιλερ ακολούθησε ένα παραλήρημα από το κοινό στα social media. Οι προσδοκίες είναι τρομερά αυξημένες και περιμένουμε να δούμε μια σειρά για την οποία θα συζητάμε όλοι τον ερχόμενο χειμώνα. Πώς διαχειρίζεσαι αυτά τα τόσο high expectations;
Νομίζω πως high expectations έχω αρχικά ο ίδιος από τον εαυτό μου, και αυτό είναι μερικές φορές πιο αγχωτικό. Στη συγκεκριμένη δουλειά δυσκολεύτηκα πολύ γιατί ήθελα μεν να έχει μια κινηματογραφική αφήγηση, αλλά παράλληλα να φωτιστούν τα πολύ λεπτά θέματα του σεναρίου με έναν τρόπο και μια πλοκή που τους θα αφορά όλους. Για μένα ήταν σαν να γύριζα μια ταινία εννέα ωρών. Άρα καταλαβαίνεις την αγωνία μου. Όμως εδώ έχω, νομίζω, το καλύτερο καστ ηθοποιών που θα μπορούσε να έχει κάποιος. Απογείωσαν το σενάριο και έδωσαν διάσταση και βάρος στους ήρωες. Είμαι πολύ τυχερός.
— Έχεις συγκεντρώσει ένα καστ με ηθοποιούς πολύ διαφορετικών καταβολών.
Σε όλη την καριέρα μου, και στο σινεμά και στην τηλεόραση, ήμουν τυχερός με τα καστ. Εδώ δεν φανταζόμουν ότι κάθε ηθοποιός θα προσέγγιζε τόσο καλά αυτό που έγραψα. Εντάξει, η Μαρία (σ.σ. Καβογιάννη) ήξερα ότι θα είναι εξαιρετική, έχουμε ξαναδουλέψει. Αλλά ειδικά η Κλέλια (σ.σ. Ανδριολάτου), ο Ορέστης Χαλκιάς και ο Γιώργος Μπένος, που είναι νέα παιδιά και τώρα τους γνώρισα, έδεσαν άψογα.
— Είδα την Κλέλια Ανδριολάτου στην ταινία «18» και, γνωρίζοντας ότι είναι η επόμενη πρωταγωνίστριά σου, σκέφτηκα ότι έχεις κάνει εξαιρετική επιλογή. Είναι η πρώτη φορά, νομίζω, που δίνεις τόσο κεντρικό ρόλο σε έναν νεοεμφανιζόμενο ηθοποιό. Τι είδες σ’ εκείνη και της εμπιστεύτηκες τον ρόλο;
Για την Κλέλια αρχικά μού μίλησαν οι δάσκαλοί της στο Ωδείο, όπου τελείωνε πέρσι τις σπουδές της. Βγήκαμε για έναν καφέ και μέσα σε δεκαπέντε λεπτά ήξερα ότι αυτή ήταν η ηρωίδα που έγραφα. Έχει έναν εκπληκτικό συνδυασμό ταλέντου, ομορφιάς και πρωτοκλασάτης ενέργειας. Μπορεί να γίνει την ίδια στιγμή και κορίτσι και γυναίκα, που είναι ακριβώς αυτό που ήθελα για την ιστορία και για τον ήρωα, να ερωτευτεί, αλλά και να φοβηθεί.
— Έχεις μια ξεχωριστή σχέση με τις μεγάλες κυρίες του καλλιτεχνικού στερεώματος, τους έχεις χαρίσει αξέχαστους ρόλους: από τη Φιλαρέτη Κομνηνού και την Πέμη Ζούνη ως τη Θέμιδα Μπαζάκα, τη Νένα Μεντή, τη Μάρω Κοντού και, βέβαια, τη Μαρία Καβογιάννη. Εδώ η Χάρις Αλεξίου θα κάνει το τηλεοπτικό της ντεμπούτο. Μίλησέ μου γι’ αυτήν τη συνεργασία.
Η Αλεξίου ήταν τεράστια έκπληξη. Δεν τη γνώριζα προσωπικά, μόνο κοινωνικά. Εννοείται ότι τη σέβομαι και την εκτιμώ απεριόριστα, αλλά είναι διαφορετικό να δουλεύεις με αυτόν τον άνθρωπο που είναι τόσο γλυκός και με τρομερό χιούμορ. Και δεν φαντάζεσαι πόσο επαγγελματίας! Απαιτούσε πρόβα κάθε λίγο και λιγάκι. Καθόμασταν, τα γράφαμε, τα συζητάγαμε, πρόβα, πρόβα, πρόβα.
— Λογικό, αφού και για την ίδια φαντάζομαι πως είναι μεγάλο στοίχημα.
Βέβαια, και νομίζω ότι σε μεγάλο βαθμό κλέβει την παράσταση. Έχει απίστευτη κωμική φλέβα.
— Από το τρέιλερ καταλαβαίνουμε ότι κεντρική θέση στον «Maestro», πέρα από την ερωτική ιστορία, θα έχουν η ενδοοικογενειακή βία, η ομοφοβία, ο ρατσισμός. Πώς προσεγγίζεις αυτά τα θέματα σε μια εποχή που μας απασχολούν καθημερινά; Είσαι έτοιμος να σ’ την πέσουν, αν παρεξηγηθούν οι προθέσεις σου;
Οι προθέσεις μου είναι πολύ καθαρές. Θέλω να πω μια ιστορία. Ο τρόπος που έχω επιλέξει να την αφηγηθώ στέκεται με απόλυτο σεβασμό απέναντι σε όλα τα κοινωνικά θέματα με τα οποία καταπιάνομαι, άρα μόνο ένας «χαζός» θεατής θα είχε πρόβλημα με την οπτική που έχω πάνω στα θέματα αυτά. Εξάλλου, μην ξεχνάς πως δεν φτιάχνω μια εκπομπή που αντανακλά έναν ωμό ρεαλισμό. Μια ιστορία φτιάχνω με ήρωες και πλοκή. Αυτό έκανα πάντα.
— Δεν φοβήθηκες να καταπιαστείς πρώτος, «before it was cool», με φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα των περιόδων στις οποίες εκτυλίσσονται οι ιστορίες σου. Στο «Ένας άλλος κόσμος» ήσουν ο πρώτος που κοίταξε ευθέως την άνοδο της ακροδεξιάς και του νεοφασισμού στη mainsteam μυθοπλασία. Ήσουν επίσης πάντα ευαισθητοποιημένος απέναντι στη ΛΟΑΤΚΙ+ ατζέντα: από το περιβόητο γκέι φιλί –και το συνακόλουθο πρόστιμο του ΕΣΡ– στο «Κλείσε τα μάτια» ως το ζευγάρι λεσβιών στο «Δυο μέρες μόνο» και τον τρανς χαρακτήρα της Ζέτας Δούκα στους «4», και μάλιστα, όταν ακόμα η τρανς κοινότητα δεν είχε την ορατότητα που έχει καταφέρει σήμερα. Στον «Maestro» καταλαβαίνουμε ότι θα υπάρχει γκέι ζευγάρι. Γιατί σε συναρπάζουν αυτές οι ιστορίες;
Μη φανταστείς ότι υπήρχε ποτέ καμία στρατηγική, ούτε οργανωμένη σκέψη, ούτε διάθεση ακτιβισμού, ούτε τίποτα τέτοιο. Απλώς έγραφα για ανθρώπινες σχέσεις. Για μένα όλα αυτά ήταν πολύ κανονικά και ενταγμένα σε ανθρώπινες ιστορίες, άρα δεν το σκεφτόμουν ως κάτι φοβερό. Επίσης είχαν πολύ ενδιαφέρον από πλευράς σεναρίου για μένα. Έβλεπα γύρω μου τι γίνεται, άκουγα, αισθανόμουν, απορούσα, ενθουσιαζόμουν και μετά, ως αντίδραση πολλές φορές, έτρεχα σπίτι και έφτιαχνα ένα δικό μου πλαίσιο και μέσα σε αυτό έλεγα μια ιστορία. Από δέκα χρονών θυμάμαι τον εαυτό μου να γράφω και πάντα ήταν με την ίδια διάθεση, της εκτόνωσης.
— Εκείνα τα πρωτόλεια γραπτά από την προεφηβεία και την εφηβεία τα έχεις αξιοποιήσει κάπως ή τα κρατάς για τον εαυτό σου;
Τα έχω στο αρχείο μου, σε μπλε τετράδια του δημοτικού! Κοίτα, στις δουλειές μου χρησιμοποιούσα πάντα και στοιχεία της ζωής μου. Ενστικτωδώς πάντα βάζεις πράγματα που έχεις ζήσει, όσα θα ήθελες να ζήσεις, αυτά στα οποία θα ήθελες να απαντήσεις, ακόμα και αντιδραστικά. Σε κάθε ηλικία είναι διαφορετικός ο λόγος. Πολύ διαφορετικά γράφω τώρα και πολύ διαφορετικά έγραφα όταν ήμουν είκοσι πέντε χρονών. Τότε έγραφα ένα επεισόδιο την εβδομάδα. Έπρεπε να παραδώσω μόνος μου, κάθε εβδομάδα, εκατό σκηνές. Όταν ήμουν στο L.Α. με ρώταγαν για το writers’ room μου. «Το writers’ room μου ήταν το γραφείο μου, εγώ κι ένα στιλό». Ούτε καν κομπιούτερ. Στιλό!
— Ο «Maestro» φαίνεται, τουλάχιστον από τα πρώτα πλάνα, μια πανάκριβη παραγωγή. Όλες σου οι δουλειές ήταν πάντα ακριβές, υψηλών προδιαγραφών και απαιτητικές. Πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα μέσα στα δώδεκα χρόνια που απέχεις από την τηλεόραση στον τρόπο διαχείρισης του μπάτζετ και στην εύρεση πόρων; Τι στάνταρ έπρεπε να πληρούνται για να πεις το «ναι»;
Ο χρόνος ήταν για μένα πάντα το βασικό ζητούμενο. Χρόνος για να φτιάξω αυτό που έχω γράψει, και συνεργάτες. Όταν είδα πως υπάρχει πιθανότητα να καταφέρω να κρατήσω τα στάνταρ που εγώ έχω στη δουλειά μου, τότε είπα το «ναι». Και αυτό το χρωστάω και στο Mega, που με εμπιστεύτηκε απόλυτα, αλλά και στη Foss (σ.σ. την εταιρεία παραγωγής της σειράς) και στον Στέλιο Κοτιώνη που έβαλε πλάτη και καταφέραμε να γυρίσουμε αυτό το έργο.
— Φημολογείται έντονα ότι θα είναι η πρώτη ελληνική σειρά που θα συμπεριληφθεί στον κατάλογο του Netflix. Είναι κάτι που θα σε ικανοποιήσει αν συμβεί;
Δεν έχω ιδέα αν θα συμβεί αυτό που λες, γιατί είναι πολύ νωρίς, τώρα ξεκινάνε οι διαδικασίες των πωλήσεων στο εξωτερικό. Είναι σε διαπραγματεύσεις και συζητήσεις. Αν συμβεί, ξέρεις κανέναν που δεν θα τον ικανοποιούσε; Μια μικρή χώρα θέλει πάντα να προβληθεί με αυτό το όχημα.
— Και να μπει και στον χάρτη της διεθνούς τηλεοπτικής διανομής μέσα από τις πλατφόρμες. Όλοι περιμένουμε από πού θα γίνει η αρχή.
Ακριβώς. Οπότε φυσικά και θα με χαροποιούσε κάτι τέτοιο, αλλά δεν είναι στο χέρι μου.
— Η σειρά έχει πάρει ήδη το πράσινο φως για δεύτερο κύκλο, σωστά;
Ναι. Τα γυρίσματα όμως θα καθυστερήσουν λίγο, θα ξεκινήσουν αφού αρχίσουν οι προβολές των επεισοδίων. Χρειάζομαι λίγο ακόμα χρόνο να γράψω. Κάθε επεισόδιο είναι σαν ταινία, δεν είναι όπως γινόταν κάποτε. Χρειάζεται περισσότερος χρόνος για όλα τα τμήματα ώστε να βγει ένα σωστό αποτέλεσμα.
— Θυμάμαι που στο «Κλείσε τα μάτια» είχες δώσει στον δεύτερο και στον τρίτο κύκλο εντελώς διαφορετική κατεύθυνση απ’ ό,τι στον πρώτο. Ο δεύτερος ήταν θρίλερ.
Ήμουν είκοσι επτά χρονών τότε, δοκίμαζα πράγματα.
— Εδώ είχες εξαρχής στο μυαλό σου ότι η ιστορία μπορεί να συνεχιζόταν;
Ένας από τους βασικούς λόγους που συζητάμε τον δεύτερο κύκλο είναι ακριβώς επειδή αυτοί οι ηθοποιοί και αυτοί οι ήρωες μού δίνουν θέματα να θίξω. Όταν την έγραφα, ήξερα ότι είναι μια ιστορία που μπορεί να αναπτυχθεί σε δεκαέξι ή δεκαοκτώ επεισόδια, αλλά σε κύκλους, όχι όλα μαζί.
— Όταν γράφεις ένα νέο σενάριο, φροντίζεις να κρατάς τον κεντρικό ρόλο για τον εαυτό σου. Έτσι έχει γίνει στη συνείδηση του κοινού η σύνδεση «μια σειρά του Παπακαλιάτη, με τον Παπακαλιάτη και (πλέον) σε σκηνοθεσία του Παπακαλιάτη». Αυτό προκύπτει ως δική σου ανάγκη να βουτάς στους κόσμους που δημιουργείς; Ή το αντίστροφο, οι κόσμοι που δημιουργείς χτίζονται γύρω από χαρακτήρες που λειτουργούν κάπως σαν τα alter ego σου; Ή μήπως έτσι καλύπτεται μια ενδεχόμενη δική σου αυταρέσκεια;
Δεν νομίζω ότι είναι σειρά του Παπακαλιάτη επειδή παίζω εγώ. Νομίζω πως το στυλ αφήγησης, ο ρυθμός, η μουσική και οι ατμόσφαιρες είναι που δίνουν πιο πολύ το στίγμα. Μην ξεχνάς ότι στην τελευταία ταινία που έκανα είχα σχετικά περιορισμένη παρουσία ως ηθοποιός. Νομίζω πως σε κάθε εποχή λειτουργούσε και κάτι άλλο. Όπως σου είπα, άλλες ήταν οι ανάγκες μου στα είκοσι τρία, που έκανα την πρώτη δική μου δουλειά, άλλες στα τριάντα, άλλες στα σαράντα και άλλες τώρα. Εξάλλου, ως ηθοποιός ξεκίνησα, και μεγάλωσα με αυτό. Πάντως, με σιγουριά μπορώ να σου πω ότι έχω αρχίσει να μετράω αντίστροφα σε σχέση με τη θέση μου μπροστά από τον φακό, όταν έχω παράλληλα να σκηνοθετήσω και να γράψω. Δεν είναι κάτι που το αντέχω πια αυτό το παράλληλο. Είμαι πιο δημιουργικός και ελεύθερος όταν είμαι πίσω από τον φακό. Εκτός κι αν είναι άλλου το σενάριο ή η σκηνοθεσία.
— Θα έπαιζες, δηλαδή, αν σου γινόταν πρόταση από κάποιον άλλο σκηνοθέτη, σε σενάριο που δεν θα ήταν δικό σου, ενδεχομένως σε κάτι εντελώς κόντρα;
Αν μου άρεσε το σενάριο, φυσικά! Θα ήθελα να το δοκιμάσω. Το λέω στη θεωρία, αλλά πρακτικά δεν έχει τύχει, δεν έχω προλάβει να μπω σε αυτήν τη διαδικασία όλα αυτά τα χρόνια.
— Οι ήρωες που υποδύεσαι είναι πάντα σεξουαλικά ενεργοί, ποθητοί, σε βαθμό που το κοινό έχει φτιάξει πλέον ακόμα και memes, όπως εκείνο το «κρύψτε τις μαμάδες σας» από την εποχή του «Κλείσε τα μάτια». Πώς αντιμετωπίζεις αυτά τα χιουμοριστικά σχόλια σε σχέση με την περσόνα σου;
Πλέον έχω εξοικειωθεί ακόμα και με την ατάκα «μεγαλώσαμε μαζί σας…» που μου λένε στον δρόμο. Άρα μόνο γλυκά μπορώ να τα βλέπω όλα αυτά.
— Στον αντίποδα των κεντρικών ανδρικών χαρακτήρων, στους οποίους μπορούμε να διακρίνουμε κάποια κοινά χαρακτηριστικά, όπως η γοητεία, το coolness, τα ενδιαφέροντα επαγγέλματα, ο ψαγμένος τρόπος ομιλίας, οι βασικοί γυναικείοι χαρακτήρες που γράφεις δείχνουν μάλλον πιο σύνθετοι. Πώς καταφέρνεις να καταδυθείς στη γυναικεία ψυχοσύνθεση με τόσο αποτελεσματικό τρόπο;
Δεν έχω ιδέα. Και μπορώ να σου πω ότι μου είναι πολύ πιο εύκολο να γράψω για μια γυναίκα εξήντα χρονών παρά για έναν άνδρα σαραντάρη. Στην προηγουμένη ταινία την ιστορία της Καβογιάννη και του J.K. Simmons την έγραψα μέσα σε λίγες μέρες, ενώ για τη δική μου έκανα έναν χρόνο. Δεν ξέρω πώς γίνεται αυτό. Ίσως επειδή ο γυναικείος τρόπος σκέψης, ακριβώς επειδή είναι πιο πολύπλοκος, έχει περισσότερο ενδιαφέρον για έναν σεναριογράφο; Ή αυτή η πολυδιάστατη φύση που έχει η γυναίκα μού δίνει πιο πολλά ερεθίσματα; Πραγματικά δεν ξέρω. Συνήθως η γυναίκα είναι η δράση και ο άντρας η αντίδραση, άρα μάλλον αυτό θα παίζει ρόλο. Εξάλλου από μια μάνα δεν ξεκινάνε όλα;
— Είσαι ένας δημιουργός που δεν έκρυψε ποτέ τις επιρροές του ούτε κρύφτηκε πίσω από αυτές, αντίθετα φρόντιζε πάντα να τις υπερτονίζει εντελώς απροσποίητα ‒προσωπικά αυτό το θεωρώ πιο έντιμο‒, από τη χρήση αναγνωρίσιμων μουσικών σάουντρακ μέχρι σκηνές που κλείνουν το μάτι στους κινηματογραφόφιλους θεατές και λειτουργούν ως tributes. Θέλεις κι εσύ να τιμάς, μέσα από τη δουλειά σου, ό,τι αγαπάς, όπως, ας πούμε, ο Ταραντίνο στο Χόλιγουντ;
Ναι, είναι λίγο όπως όταν είμαστε παιδιά, που αγαπάμε κάτι πολύ και ασυνείδητα το φέρουμε. Όμως μεγαλώνοντας αποκτούμε ένα δικό μας βηματισμό, μια δική μας ταυτότητα. Φυσικά οι αναφορές μας πάντα υπάρχουν, αλλά δεν κυριαρχούν στο έργο μας. Από μια ηλικία και μετά η καριέρα μας είναι ο χαρακτήρας μας.
— Στον «Maestro» υπάρχουν συγκεκριμένες σκηνοθετικές επιρροές;
Όλα ξεκινάνε από το σενάριο. Το σενάριο δίνει τον παλμό, οι ήρωες ορίζουν την αφήγηση. Κάθε επεισόδιο έχει τη δική ταυτότητα και παράλληλα όλα αλληλοσυμπληρώνεται. Έχω χρησιμοποιήσει όλα όσα έχω κάνει στο σινεμά και έχω ψάξει να βρω νέους τρόπους να αφηγηθώ κάποια πράγματα, ειδικά με την κάμερα. Ανάλογα με την ιστορία πάντα.
— Άρα θα έχουμε κι εδώ πολλαπλές ιστορίες σε σπονδυλωτή αφήγηση, όπως στο «Ένας άλλος κόσμος»;
Κατά κάποιον τρόπο, ναι. Έχουμε έναν μουσικό που πηγαίνει στο νησί για να φτιάξει ένα φεστιβάλ μουσικής και εκεί μπλέκει με όλη την τοπική κοινωνία. Η κοινωνία αποτελείται από οκτώ διαφορετικούς πρωταγωνιστές, διαφορετικές ιστορίες, οι οποίες, λόγω ενός γεγονότος, ενώνονται.
— Κάποια πλάνα από το τρέιλερ νομίζω πως μαρτυρούν μια κάπως weird προσέγγιση.
Ισχύει. Είναι στο επεισόδιο 6, που αφορά τη ζωή του ήρωα πριν πάει στους Παξούς. Σε αυτό το επεισόδιο το σενάριο επέβαλλε μια πιο dark, κυνική, σκληρή και ειρωνική ματιά. Σε αυτό το επεισόδιο σκηνοθετικά κινήθηκα πολύ πιο διαφορετικά απ’ ό,τι στα υπόλοιπα. Η αλήθεια είναι ότι έκανα ό,τι δεν έχω κάνει ποτέ. Αλλά το είχα στημένο όλο στο μυαλό μου, από το σενάριο.
— Στο τρέιλερ ακούμε μια διασκευή του «Creep». Γιατί επέλεξες αυτό το κομμάτι;
Γιατί το αγαπάω πολύ. Είναι τα νεανικά μου χρόνια και θυμάμαι που το έβαζα ασταμάτητα στις σειρές μου παλιά. Μια μέρα, λοιπόν, μιλούσα με την Kid Moxie και της ανέφερα πως σκεφτόμουν το πρώτο τρέιλερ να έχει το «Creep», αλλά με μια δυνατή διασκευή. Λίγο καιρό μετά μου το έστειλε και το άκουσα. Έπαθα πλάκα. Είναι μια ηλεκτρονική διασκευή που πιστεύω πως κρατάει όλη τη ρομαντική πλευρά του τραγουδιού, αλλά στο σήμερα.
— Τι θυμάσαι από τις πρώτες σου τηλεοπτικές εμφανίσεις στους «Απαράδεκτους» και στους «Φρουρούς της Αχαΐας»;
Ότι ήμουν ένας έφηβος την ώρα που ανακαλύπτει την απόλυτη ευτυχία. Και μόνο που ήμουν στο γύρισμα, αισθανόμουν πως η ζωή μου είχε νόημα. Ήξερα ότι εκεί μέσα ήθελα να μεγαλώσω. Επίσης θυμάμαι ότι επειδή ακόμα πήγαινα σχολείο, είχα το συνήθειο να κρατάω σε σκονάκια τις ατάκες μου. Στους «Απαράδεκτους» συγκεκριμένα μπορείς να δεις ότι κάνω πως ψάχνω κάτι, αλλά βασικά σκύβω να δω την ατάκα.
— Έφτασες από πολύ μικρή ηλικία σε ένα απόγειο δημοφιλίας, που κάθε νέα σου σειρά αποτελούσε event. Πώς κατάφερνες να ξεπερνάς τον εαυτό σου και να προχωράς στο επόμενο βήμα;
Τα κατάφερνα; Γιατί ακόμα αυτό παλεύω.
— Πώς πιστεύεις, λοιπόν, ότι μπορούμε να κατακτήσουμε το next level στην τηλεοπτική μυθοπλασία;
Με όραμα. Να παρατηρούμε τις αλλαγές και να μην τις πολεμάμε. Να μην κλειδώνουμε σε έναν τρόπο αφήγησης, γιατί θέλουμε-δεν θέλουμε η ζωή πάει μπροστά και μαζί με αυτήν και ο τρόπος που θα λέμε τις ιστορίες μας. Είναι θέμα αντίληψης και αναζήτησης, αλλιώς κάνουμε κύκλους γύρω από τον εαυτό μας χωρίς να πηγαίνουμε μπροστά. Και αυτό δεν αφορά μόνο έναν σκηνοθέτη, αφορά τον καθένα που εμπλέκεται, από τον παραγωγό μέχρι όλο το σύστημα γύρω από μια δουλειά.
— Μου είπες ότι αυτό το διάστημα είσαι πολύ απομονωμένος, καθώς μοντάρεις πυρετωδώς το υλικό για τον «Maestro». Γενικά έχεις επιλέξει να εξαφανίζεσαι για μεγάλα διαστήματα από τη δημοσιότητα. Με τι ασχολείσαι αυτά τα διαστήματα; Γράφεις; Ταξιδεύεις;
Τη δημοσιότητα την επιζητούσα μόνο όταν είχα να παρουσιάσω αυτό που για καιρό προετοίμαζα. Αν εξαιρέσουμε τα πολύ νεανικά μου χρόνια, η δημοσιότητα δεν ήταν ποτέ αυτοσκοπός. Ήταν ένα όχημα ώστε να μιλήσω για όλα όσα έγραφα το βράδυ σπίτι, μόνος μου. Βέβαια μεγάλωσα με αυτήν και μου έγινε δεύτερη φύση, αλλά μετά από τριάντα ένα χρόνια νομίζω πως έχω μάθει να τη διαχειρίζομαι σωστά και να εκτιμώ τα καλά της. Θα σου πω όμως κάτι για μένα, για το οποίο πλέον είμαι σίγουρος: όλα αρχίζουν και τελειώνουν στο γράψιμο. Αν έχω γράψει κάτι που μου αρέσει, είμαι ευτυχής. Αν δεν γράφω, είμαι δυστυχής.
— Οι ταινίες και οι σειρές σου είναι γεμάτες από Αθήνα, σε βαθμό που συχνά ορίζουν τις αστικές τάσεις. Το «Αν…», για παράδειγμα, έκανε μόδα τα Αναφιώτικα. Περίγραψέ μου τη σχέση σου με την πόλη σου.
Είμαι καψούρης με την πόλη μου. Από τη μια την κριτικάρω και θυμώνω, αλλά από την άλλη δεν μπορώ να μείνω πολύ καιρό μακριά της. Έχω μια σχεδόν αυτιστική μανία να τη βλέπω σαν μια πόλη μαγική, εξού και πάντα επιλεγώ να τη δείχνω όπως εγώ θέλω μέσα από τον φακό μου. Είναι λίγο ερωτική η σχέση που έχω με την Αθήνα.
— Έχεις συνεργαστεί στο θέατρο με τον Δημήτρη Λιγνάδη. Θέλεις να μου κάνεις κάποιο σχόλιο για την υπόθεσή του; Γενικά, πόσο σε έχει επηρεάσει όλο αυτό το κύμα των αποκαλύψεων, αλλά και η κουλτούρα της ακύρωσης;
Κοίτα, έχω έναν κανόνα. Δεν μου αρέσει να μιλάω για πρόσωπα και συνάδελφους, ειδικά την ώρα που απασχολούν την επικαιρότητα για τόσο σκληρά και νοσηρά θέματα. Φυσικά και έχω άποψη, αλλά δεν είμαι παίκτης σε ριάλιτι να μιλάω δημόσια για κάποιον τρίτο. Φυσικά και με τάραξε όλη αυτή κατάσταση. Με στενοχώρησε, με θύμωσε και με μούδιασε. Και οι αποκαλύψεις, αλλά και ο κανιβαλισμός που ακολούθησε.
— Πιστεύεις ότι θα φέρει κάτι καλό όλο αυτό;
Πιστεύω πως δημιουργείται ένα προηγούμενο που θα σώσει κάποια νέα παιδιά από υποψήφιους κακοποιητές. Άρα, ναι, κάτι καλό θα φέρει. Ακόμα και ένας άνθρωπος να σωθεί, αξίζει. Όμως το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ όσο εμείς το συζητάμε. Είναι κοινωνικό και βαθιά ριζωμένο.
— Αλλάζει;
Αν υπάρχει παιδεία, ναι. Και όταν λέω παιδεία, δεν εννοώ μόνο την εκπαίδευση. Είναι άλλο η παιδεία και άλλο η εκπαίδευση. Η εκπαίδευση έπεται της παιδείας. Είναι το σχολείο, τα βιβλία, τα πανεπιστήμια, που εννοείται πως είναι πολύ σημαντικά. Αλλά η παιδεία είναι το ίδιο μας το σπίτι. Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουμε, οι αρχές μας, οι αξίες μας. Η παιδεία σε κάνει να ξεχωρίζεις το καλό από το κακό. Κάπου είχα διαβάσει πως εκπαίδευση χωρίς παιδεία είναι σαν δέντρο χωρίς κορμό – και ισχύει. Η παιδεία είναι το πιο σημαντικό πράγμα προκειμένου μια κοινωνία να λειτουργεί αρμονικά. Και η δική μας κοινωνία δυστυχώς δεν ασχολείται με αυτό. Προτιμάμε να θεραπεύσουμε κάτι, πάρα να προλάβουμε να μη γίνει το κακό. Αυτό είναι το αδιέξοδο.
— Τι είναι για σένα παιδεία;
Παιδεία είναι να καταλάβουν οι άνθρωποι ότι κάποιες συμπεριφορές δεν είναι αποδέκτες, ότι δεν είναι αποδεκτό να κανιβαλίζεις τον άλλον επειδή μπορεί να είναι παχύς, ή κοντός, ή διαφορετικός. Παιδεία είναι να μην κοιτάς από την άλλη όταν ένας κανίβαλος χτυπάει τη γυναίκα του. Να τρέξεις να βοηθήσεις κάποιον που πάσχει και όχι να γράφεις με το κινητό σου για να ποστάρεις μετά το γεγονός. Παιδεία είναι να μη σε αφορά τι κάνει ο άλλος, εκτός κι αν είναι ο άνθρωπός σου. Να έχουν την ελευθερία οι άνθρωποι να μπορούν να αγαπήσουν και να παντρευτούν όποιον θέλουν, όποτε το θέλουν. Δεν μας κοστίζει κάτι αυτό. Παιδεία είναι να μη φοβάσαι ότι απειλείσαι∙ να σέβεσαι τη φύση∙ να έχεις την ικανότητα της αυτοκριτικής και όχι να είσαι ένας κολλημένος φοβικός συμπαθής βλαξ που δήθεν τηρεί τα κοινωνικά μοντέλα που του μάθανε. Βλέπεις εσύ να υπάρχει παιδεία; Και μόνο που το συζητάμε σημαίνει πως δεν υπάρχει.
— Θεωρείς, λοιπόν, κατά κάποιον τρόπο τις δουλειές σου εκπαιδευτικές ως προς τα κοινωνικά ζητήματα που πραγματεύονται; Το γεγονός ότι θα δει το μεγάλο κοινό μια γκέι ιστορία και μια ενδοοικογενειακή κακοποίηση είναι σημαντικό.
Δεν θεωρώ καθόλου εκπαιδευτικές τις δουλειές μου. Δεν είμαι εκπαιδευτικός. Δεν γράφω, δεν σκηνοθετώ και δεν φτιάχνω ιστορίες για να εκπαιδεύσω. Δεν είναι αυτός ο στόχος μου. Μέσα από αυτές τις ιστορίες μπορεί να θέτω κάποια ερωτήματα. Μέχρι εκεί.
— Ποιος είναι ο μεγαλύτερος πειρασμός στον οποίο έχεις μπει και μπορείς να τον μοιραστείς;
Η Νουτέλα.
— Τη ματαιοδοξία του καλλιτέχνη έχεις μάθει να την αντιμετωπίζεις;
Η ματαιοδοξία είναι χαρακτηριστικό ηλίθιου ανθρώπου και θέλω να πιστεύω πως δεν είμαι ηλίθιος. Αλλά ακόμα και τις στιγμές που ίσως να πήγα λίγο να ξεφύγω, νομίζω πως αμέσως έβρισκα τον τρόπο και ερχόμουν στα ίσα μου. Ήθελα να γράψω. Γι’ αυτό.
Ο πρώτος κύκλος εννέα επεισοδίων της σειράς «Maestro» θα προβληθεί στο Mega από το φθινόπωρο.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
