8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά Facebook Twitter
Ταφικό μνημείο της Καλλιθέας. Εντυπωσιακό σε μέγεθος και πολυτέλεια ταφικό μνημείο, το αποκορύφωμα της υπερβολής, που χαρακτηρίζει τα ταφικά μνημεία του 4ου αι. π.Χ. Ανήκει στο Νικήρατο Πολυξένου, μέτοικο-σιτέμπορο από την Ίστρια (περιοχή της σημερινής Ρουμανίας), και στο γιο του, Πολύξενο Νικηράτου, που είχαν ταφεί δίπλα στα Μακρά Τείχη, στο δρόμο από τον Πειραιά προς την Αθήνα. Έχει σχήμα ναΐσκου με δύο ιωνικούς κίονες, που στηρίζεται επάνω σε ψηλό βάθρο, το οποίο επιστέφει ζωφόρος με παράσταση αμαζονομαχίας. Η κρηπίδα επάνω από το βάθρο έχει τρεις βαθμίδες, από τις οποίες οι δύο πρώτες φέρουν επιγραφές με τα ονόματα των νεκρών και ζωφόρο με τέρατα και άγρια ζώα. Μέσα στο ναΐσκο, μπροστά στο φόντο από γκρίζο μάρμαρο, προβάλλονται τρία αγάλματα. Αριστερά ο πατέρας, στο κέντρο ο νεαρός αθλητής γιος του, που θυμίζει τα αγάλματα του Λυσίππου, και δεξιά ο μικρότερος δούλος, που φορτώνεται το ιμάτιο του κυρίου του. Η ζωφόρος του μνημείου τονιζόταν ακόμη περισσότερο με χρώματα, ίχνη των οποίων διατηρούνται μέχρι σήμερα. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά

1

Πώς μπορούμε να διηγηθούμε το παρελθόν και το παρόν μιας πόλης; «Μπορούμε να φτιάξουμε πίνακες με χρονολογίες και γεγονότα, να τους εμπλουτίσουμε με φωτογραφίες, χάρτες και σχέδια, να περιηγηθούμε στο σύγχρονο κέντρο της και να ξεναγηθούμε στα μνημεία της, να μιλήσουμε για όσα ξέρει ο ένας και αγνοεί ο άλλος. Όμως, η βιογραφία μιας πόλης δεν είναι απλώς το περιβάλλον μιας ενιαίας αφήγησης» λέει στη LiFO η αρχαιολόγος - μουσειολόγος Δώρα Ευαγγέλου που επιμελείται και συντονίζει την περιοδική έκθεση «Αντιθέσεις», η οποία πραγματοποιείται αυτό το χρονικό διάστημα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά και θα εκτίθεται εκεί καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.


«Ο αστικός χώρος, ως κοινωνική κατασκευή, διαμορφώνεται στην πορεία του ιστορικού χρόνου σύμφωνα με τις αντιθέσεις που εκφράζονται ως διαφορετικές θεωρήσεις και στρατηγικές, ιδιοποιήσεις και διεκδικήσεις, ενσωματώσεις και αποκλεισμοί. Έτσι, τη συμβολική γεωγραφία μιας πόλης απαρτίζουν ετερογενή στοιχεία που συγκροτούνται σε διαφορετικές χωρικές αναπαραστάσεις ταυτοτήτων.

Στην έκθεση παρουσιάζεται η συγκρότηση της πόλης, η επικοινωνία και η συλλογικότητα που συμβάδιζαν διαχρονικά με τους κοινωνικούς, φυλετικούς και έμφυλους διαχωρισμούς, τις ταξικές ανισότητες και τις πολιτισμικές διαφορές.


Το πλήθος των ετερόκλητων στοιχείων και οι μετασχηματισμοί μέσα στον ιστορικό χρόνο της πόλης συνθέτουν την ιδιαιτερότητα του Πειραιά. Από την ίδρυσή της τον 5ο αιώνα π. Χ. μέχρι σήμερα, με ενδιάμεσο σταθμό την "επανίδρυσή της" τον 19ο αιώνα, ποικίλες εκδοχές ταυτότητας συνυπάρχουν στην πόλη εξαιτίας του μεγάλου λιμανιού της που είναι μαζί πέρασμα, τόπος εγκατάστασης, καταφύγιο και ευκαιρία» συμπληρώνει.

Στην έκθεση, τη γενική εποπτεία της οποίας έχει η αρχαιολόγος και διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων, Στέλλα Χρυσουλάκη, παρουσιάζεται, μέσω των αντικειμένων και του οπτικού υλικού, η συγκρότηση της πόλης, η επικοινωνία και η συλλογικότητα που συμβάδιζαν διαχρονικά με τους κοινωνικούς, φυλετικούς και έμφυλους διαχωρισμούς, τις ταξικές ανισότητες και τις πολιτισμικές διαφορές.


Γη και ιδιοκτησία, εργασία και ελεύθερος χρόνος, οι ασχολίες του πληθυσμού του Πειραιά, η συμμετοχή στα κοινά και η απόρριψη, η ενσωμάτωση και η περιθωριοποίηση, η περίοδος του Βυζαντίου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η επανίδρυση της πόλης, οι δύο πόλοι «αστοί και εργάτες», εργοστάσια, οι αντιήρωες του περιθωρίου, τα Κόκκινα Φανάρια, η ναυτιλία, είναι μερικές από τις κατηγορίες της περιοδικής έκθεσης. Όλα όσα συναποτελούν τη μοναδικότητα του Πειραιά, της πόλης που βρίσκεται διαρκώς σε κίνηση.


Στο αφιέρωμα που ακολουθεί επιλέγουμε ενδεικτικά κάποια άγνωστα στο ευρύ κοινό εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά.

8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά Facebook Twitter
Κατά τη μερική αποδόμηση θεμελίων του Παλαιού Δημαρχείου Πειραιά, στο πλαίσιο της κατασκευής της δυτικής επέκτασης του τραμ προς Πειραιά, αποκαλύφθηκε η θεμέλια λίθος του κτιρίου. Πρόκειται για μαρμάρινη θήκη που ήταν τοποθετημένη σε οριζόντια θέση στον τοίχο. Η καλυπτήρια πλάκα της φέρει στη μία της επιφάνεια επιγραφή όπου αναγράφεται η θεμελίωση του πρώτου Χρηματιστηρίου της Ελλάδας. Η κυρίως θήκη φέρει ορθογώνια εγκοπή όπου είχαν τοποθετηθεί εννέα νομίσματα της εποχής. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά Facebook Twitter
Επιτύμβια στήλη του Αγήτορος από τα Μέγαρα. Ο αθλητής εικονίζεται τη στιγμή που καθαρίζει το σώμα του με τη στλεγγίδα μετά την άσκηση. 370-350 π.Χ. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά Facebook Twitter
Τμήμα ενεπίγραφης στήλης με αγορανομικό νόμο που αφορά το εμπόριο ψαριών. 117-138 μ.Χ. Στο κείμενο της στήλης ορίζεται απαλλαγή φόρου για τους Ελευσίνιους ψαράδες για τα ψάρια που πωλούνται στην αγορά της Ελευσίνας ‒ «Την επιστολή αυτή να την χαράξετε σε στήλη και να την τοποθετήσετε στον Πειραιά, μπροστά στο Δείγμα. Χαίρεται». Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά Facebook Twitter
Μετρολογικό ανάγλυφο. Απεικονίζονται σε κοίλο ανάγλυφο μετρικές μονάδες: το μισό της οργυιάς, η οποία είναι όσο το άνοιγμα των δύο χεριών, ο πήχυς (0,487 μ.) και η σπιθαμή (0,242 μ.), καθώς και δύο μέτρα του ποδός (0,302 μ.) και 0,322 μ.). Το δεύτερο με τη μορφή του κανόνος χρησίμευε για τον υπολογισμό του πήχυ, της σπιθαμής και της οργυιάς. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά Facebook Twitter
Δικαστικά πινάκια και αθωωτική ψήφος από σίδερο με επιγραφή ΨΗΦΟΣ ΔΗΜΟΣΙΑ. Την πρώτη φορά που κάποιος εκλεγόταν δικαστής στην αρχή του έτους, παραλάμβανε ένα είδος δικαστικής ταυτότητας, το πινάκιο. Όταν οι διάδικοι τελείωναν τους λόγους τους, οι δικαστές καλούνταν να ψηφίσουν, μυστικά, για την ενοχή ή όχι του κατηγορουμένου με δύο χάλκινους δίσκους, τις ψήφους. Οι ψήφοι τοποθετούνταν σε δύο ξεχωριστές κάλπες. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά Facebook Twitter
Αγορανομική επιγραφή με τις τιμές των ειδών που προσφέρονταν στα εφθοπωλεία, καταστήματα ανάλογα με τα σημερινά πατσατζίδικα. Αναφέρονται ποδαράκια, κεφαλάκι, μυαλό, κοιλίτσα, στήθος, συκωτάκι, πλεμόνια. Στον κατάλογο προηγούνται ως ακριβότερα τα χοιρινά, ακολουθούν τα κατσικίσια, στο τέλος τα βοδινά. Οι τιμές είναι για ένα μισόκιλο (μνα) και δίνονται σε χαλκούς ή σε αναλογία με την τιμή του κρέατος. Η στήλη ξαναγράφτηκε (στο πλάι) το 86 π.Χ. μετά την καταστροφή του Πειραιά από τον Σύλλα. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
8 άγνωστα εκθέματα από την πολύτιμη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά Facebook Twitter
Μέρος επιτύμβιας στήλης με την παράσταση δέντρου και τα λείψανα αντρικής μορφής. Στο τύμπανο υπάρχει φοινικική επιγραφή που μαρτυράει, μαζί με άλλες, την ύπαρξη φοινικικής παροικίας στον Πειραιά. Στο επιστύλιο σώζεται το τελευταίο γράμμα από το ελληνικό όνομα του νεκρού. Πρώτο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Αρχαιολογία & Ιστορία
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Army of Lovers», όπως «Στρατός Εραστών»

Οθόνες / «Army of Lovers»: Μια ταινία για τα ζευγάρια εραστών του Ιερού Λόχου

Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος εξηγεί πώς αποφάσισε να θίξει ένα θέμα που για αιώνες θεωρείται ταμπού: τις ερωτικές σχέσεις μεταξύ αντρών στην Αρχαία Ελλάδα, ακόμη και στο πεδίο της μάχης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μεταλλεία του Λαυρίου: Ένα συναρπαστικό κεφάλαιο της ιστορίας του Λεκανοπεδίου

Ιστορία μιας πόλης / Μεταλλεία του Λαυρίου: Ένα συναρπαστικό κεφάλαιο της ιστορίας του Λεκανοπεδίου

Κάτω από την επιφάνεια της Λαυρεωτικής κρύβεται ένας λαβύρινθος από υπόγειες στοές και μυστικά που συνδέονται με τη δύναμη της αρχαίας Αθήνας. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον γεωλόγο Μάρκο Βαξεβανόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η Αθήνα της Μαρίας Κάλλας: Η πόλη που την πλήγωσε αλλά και τη διαμόρφωσε

Ιστορία μιας πόλης / Η Αθήνα της Κάλλας: Η πόλη που την πλήγωσε αλλά και τη διαμόρφωσε

Ποιος ήταν ο δεσμός της Μαρίας Κάλλας με την Αθήνα; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Βασίλη Λούρα, δημιουργό του ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Στα άδυτα του Γεντί Κουλέ με τα άνθη του κακού

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Είμαστε στον τάφο βρε παιδιά, θέλετε να μπούμε ακόμη βαθύτερα;»

Τον Οκτώβρη του 1933, ο αστυνομικός ρεπόρτερ της εφημερίδας «Ακρόπολις», Ε. Θωμόπουλος, επισκέφθηκε τις φυλακές του Γεντί Κουλέ στη Θεσσαλονίκη, περιηγήθηκε στο εσωτερικό τους και μίλησε με κατάδικους και μελλοθάνατους.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
ΔΟΥΝΕΙΚΑ

Ρεπορτάζ / Σκάνδαλο παιδεραστίας στα Δουνέικα: Το αποκρουστικό πρόσωπο της «αγίας» ελληνικής κοινωνίας

Η υπόθεση παιδεραστίας στα Δουνέικα, ένα χωριό 900 κατοίκων κοντά στην Αμαλιάδα, τη δεκαετία του ’80, φέρνει στο φως όχι μόνο τα φρικιαστικά εγκλήματα «ευυπόληπτων πολιτών», αλλά και τη συνωμοσία της σιωπής και την υποκρισία που επικρατεί σε κλειστές κοινωνίες.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΦΛΙΟΣ
Διάλογος Μηλίων-Αθηναίων: Μαθήματα εξωτερικής πολιτικής από το 416 π.Χ

Ιστορία μιας πόλης / Διάλογος Μηλίων-Αθηναίων: Μαθήματα εξωτερικής πολιτικής από το 416 π.Χ

Γιατί ο Διάλογος Μηλίων και Αθηναίων είναι τόσος σημαντικός για το έργο του Θουκυδίδη; Ποια ήταν η αθηναϊκή αντίληψη για τη δύναμη και τη δικαιοσύνη; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Σπύρο Ράγκο, καθηγητή αρχαίας ελληνικής φιλολογίας και φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για όσα αποκαλυπτικά μάς λέει ακόμα και σήμερα ο διάλογος.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η μοναχική διαδρομή του πρώτου Ευρωπαίου φιλέλληνα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ο πρώτος Ευρωπαίος φιλέλληνας και η άγνωστη ιστορία του

Ο Γερμανός ιστορικός Μαρτίνος Κρούσιος πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του 16ου αιώνα μελετώντας την Ελλάδα της οθωμανικής κατοχής –τη γλώσσα, τα έθιμα, τα ρούχα, τα τραγούδια– χωρίς να φύγει ποτέ από την πατρίδα του.
THE LIFO TEAM
Η Αθήνα της Πηνελόπης Δέλτα

Ιστορία μιας πόλης / Η Αθήνα της Πηνελόπης Δέλτα

Ποια είναι η σημασία του μυθιστορήματος «Οι Ρωμιοπούλες»; Με ποιο τρόπο αποτυπώθηκε η Αθήνα στη ζωή και το έργο της Πηνελόπης Δέλτα; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον ιστορικό Τάσο Σακελλαρόπουλο, υπεύθυνο των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, για τη σχέση της συγγραφέως με την πόλη που τη σημάδεψε.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μια επίσκεψη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932 / «Γέλια καμπάνιζαν σαν καγχασμοί του Σατανά!» / Φρίκη και ανθρώπινα ράκη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Γέλια καμπάνιζαν σαν καγχασμοί του Σατανά!»: Στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932

Τα dirty '30s & late '20s «ακολουθούν» τον δημοσιογράφο Χρήστο Εμ. Αγγελομάτη στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης το 1932 και διασώζουν εικόνες αποτροπιασμού που δύσκολα περιγράφονται. Παρά «τις άναρθρες κραυγές» και «τα στριγκά ξεφωνητά» που άκουσε στην είσοδο, ο ρεπόρτερ πέρασε την πύλη. Τι αντίκρισε;
DIRTY '30S & LATE '20S
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιον θεωρούσαν «άσχημο» στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν και «άσχημα» αγαλματίδια στην αρχαία Αθήνα

Μικρά αγαλματίδια ή γλυπτά λατρευτικού ή θρησκευτικού συνήθως χαρακτήρα, που απεικονίζουν ανθρώπινες ή ζωικές μορφές: τα ειδώλια. Είναι όλα oμοιόμορφα ή υπάρχουν και ενδιαφέρουσες, συχνά αναπάντεχες, διαφοροποιήσεις; H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Αναστασία Μεϊντάνη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η ιστορία του κούρου Αριστοδίκου που στάθηκε ορόσημο της ελληνικής τέχνης

Αρχαιολογία / Κούρος Αριστόδικος: Ένα άγαλμα ορόσημο στην αρχαία ελληνική Τέχνη

Το άγαλμα, λίγο μεγαλύτερο του φυσικού μεγέθους, έχει ύψος 1,95 μ., είναι σμιλεμένο σε παριανό μάρμαρο, χρονολογείται από τους μελετητές γύρω στα 510-500 π.Χ., αποτελεί το τελευταίο δείγμα της μεγάλης σειράς των αττικών κούρων και αποκαλύπτει ποιες ήταν οι ταφικές συνήθειες στην Αθήνα εκείνης της εποχής.
THE LIFO TEAM
Ποιοι ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής και πώς λειτουργούσαν;

Ιστορία μιας πόλης / Ποιοι ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής;

Πώς ήταν η καθημερινότητα στην Αθήνα της γερμανικής Κατοχής; Ποιες στρατηγικές ανέπτυξαν οι Αθηναίοι για να επιβιώσουν; Πώς και πού έβρισκαν τρόφιμα; Πώς επηρέασε η παρουσία των κατακτητών τις μετακινήσεις των κατοίκων της πόλης; H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη για την καθημερινή ζωή στην κατοχική Αθήνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι έτρεχε με τους λαγούς στην αρχαία Αθήνα;

Στην αρχαία Αθήνα, ο λαγός δεν ήταν μόνο θήραμα, αλλά και σύμβολο ερωτικής επιθυμίας και γονιμότητας, ενώ χρησιμοποιούνταν επίσης ως προσφορά στους θεούς. Ο Ξενοφών έγραψε για το κυνήγι του, ενώ εμφανίζεται συχνά στην τέχνη - στα αγγεία, στις παραστάσεις συμποσίων, ακόμη και σε ταφικά μνημεία. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Κάτια Μαργαρίτη ρίχνοντας φως στο παρελθόν ενός ζώου που είχε πολύ μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι ίσως φανταζόμαστε.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Γεννήθηκε σαν σήμερα  / Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Στις 15 Απριλίου 1489 γεννήθηκε ο αρχιτέκτονας που έφτιαξε από τριακόσια τριάντα έργα. Ανάμεσα σε αυτά, το Τέμενος του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1550 -1557) και το Κουρσούμ Τζαμί ή Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα, το μοναδικό του έργο που σώζεται στην Ελλάδα.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
«Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / «Η ερωμένη της»: Το πιο τολμηρό αθηναϊκό ρομάντζο του Μεσοπολέμου

Πόσο μπορεί να συμβάλει ένα βιβλίο στη σεξουαλική χειραφέτηση των Ελληνίδων; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Παναγιώτα Βογιατζή για την Ντόρα Ρωζέττη και τη γυναικεία ομοφυλοφιλία στην Αθήνα των αρχών του 20ού αώνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ

σχόλια

1 σχόλια
Kαλό το άρθρο και μπράβο σας για το αφιέρωμα και τις φωτογραφίες, των σπουδαίων αυτών εκθεμάτων. Θα ήθελα και κάποια ενδεικτική φωτογραφία από την Αίθουσα με τα Χάλκινα εκθέματα τα οποία είναι και το "βαρύ χαρτί" του συγκεκριμένου Μουσείου!