ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΚΑΤΖΙΑ
O Βίνσεντ βαν Γκογκ ζωγράφισε καθ’όλη την διάρκεια της ζωής του, πάνω από τριάντα πορτραίτα του εαυτού του. Αυτός ο πίνακας όμως, είχε ιδιαίτερη σημασία για εκείνον. Ήταν η προσπάθειά του να απεικονίσει την τιμωρία του, να «ξορκίσει το κακό», όπως ο ίδιος έλεγε και να οδηγηθεί στην κάθαρση, στην λύτρωση που τόσο αποζητούσε.Το πορτραίτο του, συμβολίζει το πέρασμα και την κάθοδο του Βαν Γκογκ από την ευδαιμονία της δημιουργίας, στο σκοτάδι της δυστυχίας και της τρέλας.Είναι από τους πιο αναγνωρίσιμους πίνακες του κόσμου και η παραφιλολογία που τον συνοδεύει, ανεξάντλητη.
Όλα ξεκινούν το 1886, όταν ο Βαν Γκογκ σε ηλικία 27 ετών, επισκέπτετεται το Παρίσι και ζει με τον αδερφό του, επιτυχημένο έμπορο τέχνης και εκπρόσωπο του Πωλ Γκωγκέν. Εκεί, γνωρίζει και συναναστρέφεται τους ιμπρεσιονιστές της εποχής. Αναπτύσσει μία ιδιαίτερα στενή φιλική σχέση με τον Γκωγκέν ο οποίος θα τον επισκεφθεί αργότερα στην Αρλ, μία επαρχία της Προβηγκίας στην οποία αποσύρεται ο Βαν Γκογκ για να μεγαλουργήσει.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν αυτοτραυματίστηκε, αλλά σε μία έντονη λογομαχία με τον Γκωγκέν για τα μάτια μίας γυναίκας, ο ίδιος ο Γκωγκέν επιτέθηκε στον φίλο του με ένα σπαθί.
Εκείνη η περίοδος (1888-1889), είναι ίσως η πιο παραγωγική για τον Βαν Γκογκ. Λέγεται πως οι δύο καλλιτέχνες, που ζούσαν μαζί, ζωγράφιζαν καθημερινά ο ένας δίπλα στον άλλον και οτι η συμβίωσή τους αποτέλεσε πρωτοφανή έμπνευση για τον Ολλανδό καλλιτέχνη. Εκείνη την περίοδο ζωγράφισε πολλούς από τους πιο διάσημους πίνακές του, όπως η Έναστρη Νύχτα και τα γνωστά σε όλους μας Ηλιοτρόπια. Χαρακτηριστικό είναι οτι το έργο του, Κόκκινο Αμπέλι, εκείνης της περιόδου, ήταν ο μοναδικός πίνακας που κατάφερε να πουλήσει εν ζωή.
Δυστυχώς, η δημιουργική αυτή περίοδος κρατά λίγο για τον μεγάλο ζωγράφο.Πολύ σύντομα, εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης και έντονης επιθετικότητας και σε μία έντονη διαφωνία του με τον Γκωγκέν , αυτοτραυματίζεται κόβοντας ένα τμήμα του αριστερού του αυτιού.
Το τι πραγματικά όμως συνέβη εκείνη την νύχτα, το γνωρίζουν μόνο οι δύο σπουδαίοι ζωγράφοι.124, σχεδόν, χρόνια μετά τον θάνατό του, το κομμένο αυτί του Βαν Γκογκ, βρίσκεται ακόμα στο επίκεντρο διαμάχης των μελετητών της ζωής και του έργου του. Πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν αυτοτραυματίστηκε, αλλά σε μία έντονη λογομαχία με τον Γκωγκέν για τα μάτια μίας γυναίκας, ο ίδιος ο Γκωγκέν επιτέθηκε στον φίλο του με ένα σπαθί. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν πως ο Βαν Γκογκ είχε δεθεί τόσο πολυ με τον Γάλλο ιμπρεσιονιστή, που όταν ο τελευταίος του αποκάλυψε ότι θα φύγει από την Αρλ και θα τον αφήσει μόνο, ο Βαν Γκογκ κατέρρευσε, έπαθε νευρικό κλονισμό και έκοψε τον λοβό του αυτιού του,με ένα ξυράφι.Η συνέχεια , έχει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Λέγεται πως ο Βαν Γκογκ, μέσα στο παραλήρημά του, εμφανίστηκε αιμόφυρτος σε έναν οίκο ανοχής με τον κομμένο λοβό τυλιγμένο σε εφημερίδα, και ζήτησε από τις ιερόδουλες να του τον φυλάξουν.
Ο Βαν Γκογκ νοσηλεύεται για λίγο, ο Γκωγκέν φεύγει κακήν κακώς για το Παρίσι και ο πίνακας με το μπανταρισμένο αυτί είναι το πρώτο έργο του Βαν Γκογκ μετά το συμβάν.
Μία ακόμη εκδοχή, θέλει τον Βαν Γκογκ να πάσχει από την νόσο Μενιέρ, μία διαταραχή του έσω αυτιού, η οποία συνοδεύεται από ναυτία, ζαλάδες, απώλεια ακοής και κυρίως έντονες εμβοές (βούισμα) των αυτιών. Υπαρχει η πιθανότητα λοιπόν, ο μεγάλος ζωγράφος να έκοψε το αυτί του σε μία στιγμή απελπισίας προσπαθώντας να γλιτώσει από το βουητό στα αυτιά του.
Το 1889 ο Βαν Γκογκ εισάγεται σε ψυχιατρική κλινική με έντονα σημάδια κατάθλιψης , επιληψίας και σχιζοφρένειας. Μέρα με την ημέρα, η κατάσταση της υγείας του χειροτερεύει και από τις επιστολές των γιατρών του προς τον αδερφό του, Theo van Gogh, διαπιστώνουμε πόσο μπορεί να υπέφερε εκείνη την περίοδο
Στις 27 Ιούλιου του 1890, πυροβολείται στο στήθος και πεθαίνει δύο ημέρες αργότερα .Ακόμα και ο θάνατός του όμως, παραμένει μέχρι και σήμερα ανεξιχνίαστη υπόθεση. Τα τελευταία χρόνια, επικρατεί η εκδοχή που θέλει τον Βαν Γκογκ να πυροβολείται κατά λάθος από δύο αγόρια που έπαιζαν με ένα χαλασμένο όπλο.Ο ίδιος ποτέ δεν τα κατέδωσε στις αρχές, ίσα ίσα δέχτηκε τον τραυματισμό του με ευγνωμοσύνη καθώς οι επερχόμενος θάνατος, θα τον λύτρωνε από μία δυσβάσταχτη ζωή.
Το πιο πιθανό όμως είναι να ήθελε να βάλει τέλος στη ζωή του και στην ταλαιπωρία του.Σε ερώτηση που του έκαναν λίγο πριν πεθάνει για το αν έκανε απόπειρα αυτοκτονίας απάντησε: «Tο σώμα μου είναι δικό μου και είμαι ελεύθερος να κάνω με αυτό ό,τι θέλω» . Και όταν ο γιατρός του ,του είπε λίγες ώρες πριν πεθάνει, ότι προσπαθούσε να του σώσει την ζωή, εκείνος του απάντησε: «Tότε θα πρέπει να το ξανακάνω...»
Εκείνη η στιγμή της ζωής του λοιπόν, με τον επίδεσμο στο αυτί του, με το βλέμμα της θλίψης και της απόγνωσης, ήταν κάτι που ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ δεν ήθελε να ξεχάσει. Στην αυτοπροσωπογραφία του απεικονίζει όλα όσα πίστευε οτι ήταν, όλα όσα τον βασάνιζαν, την αιχμαλωσία και την αγωνία του για την ασθένεια που ένιωθε να κυριεύει το μυαλό και το σώμα του, την τρέλα, τον πόνο αλλά και την ιδιοφυΐα του. Και πάνω από όλα, την αγάπη του για την τέχνη του, που, παρ’όλες τις δυσκολίες της ζωής του, δεν την εγκατέλειψε ποτέ.
Είπε:
«Εχω βάλει όλη την καρδιά και την ψυχή μου στην δουλειά μου, και κάπου στην πορεία, έχασα το μυαλό μου»
«Όσο πιο πολύ το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο συνειδητοποιώ , ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη τέχνη από το να αγαπάς»
«Πρώτα ονειρεύομαι τον πίνακά μου κι έπειτα, απλά ζωγραφίζω το όνειρό μου»
«Οι άνθρωποι είναι ανίκανοι να κάνουν οτιδήποτε, όσο είναι φυλακισμένοι , σε κείνο το φοβερό , μα τόσο φοβερό,κλουβί. Ξέρω ότι μπορεί να υπάρξει απελευθέρωση. Αργοπορημένη απελευθέρωση»
«Τι είμαι για τα μάτια των περισσοτέρων? Ενας μοναχικός, εκκεντρικός , δυσάρεστος άνθρωπος που δεν έχει, και δεν θα αποκτήσει ποτέ, μία θέση στην κοινωνία»
σχόλια