«Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα»: η φράση που εκστόμισε ο Νιλ Άρμστρονγκ στις 20 Ιουλίου του 1969 καθώς πατούσε το πόδι του στη Σελήνη – αργότερα θα έλεγε ότι έπρεπε να πει «για έναν άνθρωπο» αποφεύγοντας έτσι την ταυτολογία ανθρώπου και ανθρωπότητας – είχε συγκλονίσει ολόκληρο τον πλανήτη που παρακολουθούσε ζωντανά την προσελήνωση του Apollo 11. Την επόμενη μέρα στο πανηγυρικό τους πρωτοσέλιδο, οι New York Times συμπεριέλαβαν ένα ποίημα (ποίημα στην πρώτη σελίδα!) που είχε γράψει για το συνταρακτικό αυτό επίτευγμα ο Αμερικανός ποιητής Άρτσιμπαλντ Μακ Λις με τίτλο "Voyage to the Moon" (Ταξίδι στη σελήνη).
Η είδηση αποτέλεσε τότε μια τεράστια ψυχολογική ώθηση όχι μόνο για την αμερικανική κοινή γνώμη – μετά από μια δεκαετία έντονων και διαρκών πολιτικών και κοινωνικών αναταράξεων – αλλά και για ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα. Πενήντα χρόνια μετά, μοιάζει ξεκάθαρη η ανάγκη που έχουμε για καλές ειδήσεις, έστω και χαμηλότερου βεληνεκούς.
«Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα»: η φράση που εκστόμισε ο Νιλ Άρμστρονγκ στις 20 Ιουλίου του 1969 καθώς πατούσε το πόδι του στη Σελήνη – αργότερα θα έλεγε ότι έπρεπε να πει «για έναν άνθρωπο» / αποφεύγοντας έτσι την ταυτολογία ανθρώπου και ανθρωπότητας – είχε συγκλονίσει ολόκληρο τον πλανήτη που παρακολουθούσε ζωντανά την προσελήνωση του Apollo 11.
Στην εποχή μας έχει φτάσει να αποτελεί κοινοτοπία το παράπονο ότι στα media προβάλλονται μόνο οι κακές ειδήσεις, με αποτέλεσμα οι πιο πολλοί από μας να μοιρολογούμε ήδη το διαφαινόμενο τέλος της ανθρωπότητας, παρότι τα στοιχεία συχνά δεν συνηγορούν σε τόσο δυσοίωνες προοπτικές.
Στο βιβλίο του "Enlightenment Now: The Case for Reason, Science, Humanism, and Progress" (Διαφωτισμός τώρα: Υπέρ της λογικής, της επιστήμης, του ανθρωπισμού και της προόδου), ο γνωστικός επιστήμονας Steven Pinker ανέλυσε πρόσφατες σχετικές έρευνες σε δεκατέσσερις χώρες για να δείξει ότι παρότι η πλειοψηφία πιστεύει ότι ο κόσμος μας σαφώς χειροτερεύει αντί να καλυτερεύει, στην πραγματικότητα οι συνθήκες ζωής έχουν βελτιωθεί σε κάθε πιθανό πεδίο.
«Ο κόσμος τότε παρακολουθούσε όλο το διαστημικό πρόγραμμα από το ξεκίνημά του και η προσελήνωση του ανθρώπου ήταν η κορύφωση μιας ιστορίας την οποία παρακολουθούσε συγχρόνως και για καιρό, ολόκληρος σχεδόν ο πλανήτης» λέει από τη μεριά του ο Arthur Markman, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας. «Στην εποχή μας με τις διάφορες streaming πλατφόρμες, ούτε μια τηλεοπτική σειρά δεν μπορούμε να δούμε όλοι την ίδια ώρα... Οι καλές ειδήσεις μας υπενθυμίζουν γιατί υπάρχουν οι θεσμοί και η προσεδάφιση στη Σελήνη είχε αφάνταστα ενισχύσει την ιδέα ότι ζούμε σ΄ έναν κόσμο τεχνολογικών θαυμάτων».
Προς υπεράσπιση των media, θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι ως καταναλωτές ειδήσεων, κατά κανόνα επιδεικνύουμε μια σαφή «προκατάληψη υπέρ της αρνητικότητας» (negativity bias).
«Ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως πώς ακριβώς λειτουργεί το σύστημα», λέει ο Stuart Soroka, καθηγητής σπουδών επικοινωνίας και πολιτικών επιστημών στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών του Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν. «Σε ένα τόσο πολύπλοκο περιβάλλον πληροφορίας, όλοι καλούμαστε διαρκώς να πάρουμε αποφάσεις για το είδος της πληροφορίας στην οποία αναζητούμε πρόσβαση και για τον χρόνο που αφιερώνουμε στην αναζήτηση αυτή. Αν σου προκαλεί κατάθλιψη η επικαιρότητα όπως αποτυπώνεται στους New York Times, μπορείς να αναζητήσεις ως αντίδοτο άλλου τύπου πληροφορία σε άλλα μέσα ή στα social media».
«Η προσήλωση σε ένα κοινό πρότζεκτ ενώνει τους ανθρώπους», λέει ο Markaman. «Μόνο θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία μπορεί να έχει η συλλογική στήριξη ενός μεγάλου στόχου που έχει να κάνει με την εξέλιξη της ανθρωπότητας».
Με στοιχεία από το New Statesman
Η νυν ανθρωπότητα ζει σε περιβάλλον πολύ πιο υποβαθμισμένο από ό,τι όταν πατούσε ο Armstrong στη Σελήνη. Κάποιες από τις συνέπειες της περιβαλλοντικής καταστροφής μόλις έχουν αρχίσει να γίνονται αντιληπτές από όλους.
Το ό,τι όλο και περισσότεροι διαθέτουν smartphones έκανε πολύ ευκολότερη την επικοινωνία και την ενημέρωση αλλά όχι την ποιότητά τους.
Το γιγαντιαίο κύμα μεταναστών κάτι δηλώνει για την ποιότητα ζωής των μεταναστών.
Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων των ανθρώπων παγκοσμίως έχει μειωθεί στο μισό.
Ίσως να πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στα ουσιαστικά/ ποιοτικά/ θεμελιώδη χαρακτηριστικά της Ζωής κι όχι στα επιφανειακά για να έχουμε σαφέστερη εικόνα του τι πραγματικά συμβαίνει γύρω μας.