Δεν είναι εύκολο να αποκωδικοποιήσεις το έργο του Ryoji Ikeda αν δεν το βιώσεις από κοντά. Οι αισθήσεις έχουν τον κύριο λόγο στις εικαστικές εγκαταστάσεις του. Δεν είναι μόνο το τι βλέπεις αλλά κυρίως αυτό που σου προκαλεί και σε κάνει να αισθάνεσαι σε σχέση με το πώς αντιλαμβάνεσαι την πραγματικότητα. Καταφέρνει να σε αιχμαλωτίσει στον ιδιόμορφο και αφηρημένο κόσμο του που είναι φτιαγμένος από μαθηματικές εξισώσεις, αλγορίθμους, δεδομένα, αριθμούς και ήχους.
«Είναι σαν να κολυμπάς μέσα στο άπειρο» είχε δηλώσει η Rebecca Robertson, πρόεδρος του Park Avenue Armory στη Νέα Υόρκη, που φιλοξενούσε μια εγκατάστασή του. Έχει εκθέσει έργα του σε όλο τον κόσμο, από την Tate Modern του Λονδίνου μέχρι το Australian Centre for the Moving Image, ενώ έχει πάρει μέρος σε φεστιβάλ όπως το Sónar της Βαρκελώνης και το Elektra του Μόντρεαλ. Παράλληλα, συνεχίζει να στήνει DJ sets σε μικρά κλαμπ της Γαλλίας, όπου κατοικεί τα τελευταία χρόνια, εκτός από την Ιαπωνία.
Ένας από τους πιο αινιγματικούς και σημαντικούς καλλιτέχνες του 21ου αιώνα, που αρνείται συστηματικά να δίνει συνεντεύξεις. Ο κύριος λόγος είναι ότι δεν θέλει να αναλύει τη δουλειά του. «Δεν θέλω να μιλάω για τα concepts μου, επειδή δεν υπάρχουν. Αν εξηγήσω κάτι, το κοινό θα κολλήσει σε αυτό. Και υπάρχουν άπειρες απαντήσεις και ερμηνείες» δήλωσε στον «Observer» το 2011.
Στα όρια της sound art και του θορύβου, οι μουσικές του συνθέσεις κινούνται στα άκρα και συχνά χαρακτηρίζονται από δύσκολες έως απροσπέλαστες για τον μέσο ακροατή ‒ συχνά μπορεί να είναι ένας θόρυβος από την καθημερινότητα χωρίς τονικότητα ή μελωδία.
Στην ίδια συνέντευξη είχε ισχυριστεί ότι όταν τελειώνει ένα έργο του πετάει από τη μνήμη του ό,τι τον ώθησε αρχικά να το δημιουργήσει, όπως και ότι θέλει να εξαφανιστεί, διατηρώντας μια αυστηρή ιαπωνική ηθική. Ενάντια στη σύγχρονη κουλτούρα της υπερβολικής αυτοπροβολής, ο Ιkeda πρεσβεύει το ακριβώς αντίθετο.
«Ο εαυτός μου δεν είναι σημαντικός. Αυτό που έκανα εγώ, όμως, είναι τα πάντα. Έτσι, αυτό το συναίσθημα μπορεί να το δείτε καλύτερα ίσως μέσα από την εμπειρία του έργου. Η εγκατάσταση μιλάει καλύτερα από μένα. Εγώ είμαι ασυνεπής. Αύριο θα πω κάτι εντελώς διαφορετικό».
Έτσι, δεν θα δεις φωτογραφίες ή πορτρέτα του να κυκλοφορούν στα media. Συνήθως είναι από κάποια performance του, μια φιγούρα πίσω από μαύρα γυαλιά.
Στα όρια της sound art και του θορύβου, οι μουσικές του συνθέσεις κινούνται στα άκρα και συχνά χαρακτηρίζονται από δύσκολες έως απροσπέλαστες για τον μέσο ακροατή ‒ μπορεί να είναι ένας θόρυβος από την καθημερινότητα χωρίς τονικότητα ή μελωδία.
Λειτουργούν όμως ιδανικά με τις πολυεπίπεδες multimedia εγκαταστάσεις του που βασίζονται κυρίως στα μαθηματικά και στο πώς αυτά μεταφράζονται σε εικόνες και ήχους σε συνεχή ροή. Πολλές φορές συνεργάζεται με μαθηματικούς και επιστήμονες για τη δημιουργία τους.
Γεννήθηκε στο Γκίφου, σε μία από τις πιο βιομηχανικές πόλεις της ιαπωνικής υπαίθρου, το 1966. Με τη μουσική ασχολήθηκε όπως τα περισσότερα παιδιά της ηλικίας του. Έπαιζε κιθάρα από 13 χρονών σε μια ροκ μπάντα, αλλά τα παράτησε επειδή δεν έπαιζε καλά. Στα 18 άρχισε να σπουδάζει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Δεν τον ενδιέφεραν πολύ όμως και ισχυρίζεται ότι αποφοίτησε μόνο και μόνο επειδή έκανε δώρο στον καθηγητή του ένα τεράστιο μπουκάλι σάκε. Ξεκίνησε τη μουσική του καριέρα από τα κλαμπ του Τόκιο, όπου σύχναζε και έβαζε μουσική ως DJ. Τα θεωρεί μεγάλο σχολείο.
Είναι η δεύτερη φορά που βλέπουμε δουλειά του στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Η πρώτη ήταν το 2012 στο πλαίσιο του Borderline Festival με το «superposition», ένα έργο με δύο περφόμερ για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη φύση σε ατομικό επίπεδο.
Φέτος, παρουσιάζει το «data.flux [12XGA version]», μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση που ανήκει στο πλαίσιο ενός πολυετούς πρότζεκτ το οποίο έχει ξεκινήσει από το 2006 και έχει τον τίτλο «datamatics». Για τη συγκεκριμένη σειρά έχει δημιουργήσει πάνω από 15 διαφορετικές εγκαταστάσεις.
Από τις 28 Ιανουαρίου μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου ο υπόγειος εκθεσιακός χώρος της Στέγης θα διαμορφωθεί κατάλληλα ώστε να φιλοξενήσει δώδεκα τεράστιους βιντεοπροβολείς που θα στηθούν σε παράλληλη διάταξη. Ο Ikeda δημιουργεί εικόνες από αριθμούς και δεδομένα που θα κινούνται σε εναλλασσόμενα πλαίσια και θα αλλάζουν μορφή και σχηματισμούς σε απόλυτο συγχρονισμό και ανάλογα με τους μινιμαλιστικούς ήχους του καλλιτέχνη. Όλα αυτά ακολουθούν την ακρίβεια ενός μετρονόμου.
Ο θεατής θα μπορεί να βυθιστεί σε αυτό το ατμοσφαιρικό σύμπαν που θέτει υπαρξιακά ερωτήματα στην ψηφιακή εποχή σχετικά με την έννοια του ατόμου στη νέα τάξη δεδομένων και της πληροφορίας. Εξάλλου, ζούμε σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία τα big data όχι μόνο επηρεάζουν την ψηφιακή μας ύπαρξη αλλά έχουν εισβάλει για τα καλά στην πολιτική και στην οικονομία, επομένως το όραμα καλλιτεχνών όπως ο Ikeda φαντάζει σήμερα απόκοσμα καίριο.
Info
Ryoji Ikeda - data.flux [12XGA version]
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση - Εκθεσιακός χώρος
28/1 - 17/2
Δευ.-Παρ. 16:00-22:00
Σάβ.-Κυρ. 12:00-22:00
Είσοδος ελεύθερη
