Αμάντα Μιχαλοπούλου: "Η φαντασία είναι το μόνο αναγνωστικό του κόσμου που διαθέτουμε"

Αμάντα Μιχαλοπούλου: "Η φαντασία είναι το μόνο αναγνωστικό του κόσμου που διαθέτουμε" Facebook Twitter
0

Από την Παυλίνα Εξαδακτύλου

Αμάντα Μιχαλοπούλου: "Η φαντασία είναι το μόνο αναγνωστικό του κόσμου που διαθέτουμε" Facebook Twitter

 

Ανάμεσα στις ερωτήσεις παρατίθενται αποσπάσματα από το τελευταίο βιβλίο της με τον τίτλο “Η γυναίκα του Θεού” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Δεν είμαστε ίδιοι άνθρωποι στην αρχή μιας περιπέτειας και στο τέλος της. Δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα, ούτε ξέρουμε τα ίδια πράγματα.

Αν ονομάσουμε “περιπέτεια” αυτό που μας συμβαίνει, πώς ήμασταν στην αρχή της και πώς θα είμαστε στο τέλος της; 

Δεν είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για να κρίνω. Πιστεύω ότι ένα μέρος του προβλήματος είναι ότι όλοι έχουμε άποψη για τα πάντα και συνεπώς, χάνουμε την εστίαση στη δουλειά μας και στη ζωή μας. Ακούγεται εγωιστικό, αλλά δεν είναι: μόνο αν κάνουμε καλά και ήσυχα τη δουλειά μας, κάτι θ'αλλάξει. Μια κρίση, σαν αυτή που ζούμε, είναι εξαιρετικά περίπλοκη και βασίζεται εξίσου στο προγραμματισμένο και στο τυχαίο, σε συμπτώσεις αλλά και σε συμπεριφορές που μας έφεραν ως εδώ. Άρα, ό, τι κι αν πω, θα συνεισφέρω απλώς στη γενική φλυαρία. Αρκεί να θυμόμαστε πως ήμασταν αδαείς και ανεύθυνοι στην αρχή. Και πώς χρειάζεται να  προχωρήσουμε με περισσότερες γνώσεις και υπευθυνότητα. Είμαστε ένα “έφηβο” κράτος που καλείται να ενηλικιωθεί.

-Κι η δική μου χώρα είναι παλιά.
Ο Θεός με κοίταξε με θλίψη. -Δεν θα την αναγνώριζες.
-Τόσο πολύ έχει αλλάξει;
Στράφηκε και κοίταξε το ποτάμι. Σκουπίδια επέπλεαν, χαρτιά, πλαστικές σακούλες.
-Δεν έχει σχέση με ό,τι ήξερες

Τι σχέση έχει αυτή η χώρα με ό,τι ξέραμε; 

Επέστρεψα στην Ελλάδα το 2010, στην καρδιά της κρίσης και πράγματι, δεν αναγνώριζα τίποτα. Γι' αυτό και έγραψα αυτό το βιβλίο. Η ανικανότητά μου να επικοινωνήσω, να καταλάβω, με οδήγησε στην αλληγορία, στο αίνιγμα, σ'ένα πιο κρυπτικό κείμενο. Στο μυθιστόρημά μου δεν χρησιμοποιώ ονόματα τόπων: Ελλάδα, Ιταλία ή Κίνα. Ωστόσο, το ταξίδι που κάνει ο Θεός και η συμβία του στον κόσμο περιέχει κώδικες αποκρυπτογράφησης των τόπων, για όποιον τους χρειάζεται. Είχα την ανάγκη να στραφώ στην υπαρξιακή ουσία των τόπων, στη βαθεία δομή τους, να τους περιγράψω με συμβολισμούς, όχι ρεαλιστικά. Είδαμε πού μας οδήγησε ο ρεαλισμός και η έλλειψη φαντασίας.

Δεν Τον προδίδω περισσότερο απ' όσο προδίδεται. Μαθαίνω για Εκείνον ό,τι θέλει  να μάθω. Όσο για την αγάπη, σήμερα Τον αγαπώ με μεγαλύτερο πάθος από ποτέ, με απόγνωση. Ταυτόχρονα, Τον μισώ τυφλά, θα ήθελα να Τον διαλύσω

Πότε η αγάπη αρχίζει να (μας) διαλύει; 

Όταν σταματήσουμε να καταλαβαίνουμε τον άλλο και να τον δεχόμαστε όπως είναι. Αλλά θα έπρεπε να είμαστε πιο ανοιχτοί στις συμπληρωματικές όψεις της αγάπης: η ζήλεια, η κούραση, η πλήξη, είναι μερικές φορές σταθμοί μιας μεγάλης αγάπης. Κι εκεί χρειάζεται διάγνωση για να καταλάβει κανείς αν τέλειωσε η αγάπη ή αν τέλειωσε απλώς η παραδείσια φάση της.

Η επανάληψη και η ανάμνηση είναι ίδια κίνηση προς αντίθετη κατεύθυνση. Η ανάμνηση πάει προς τα πίσω, ενώ η επανάληψη είναι ανάμνηση προς τα εμπρός, όπως η δημιουργία του κόσμου 

 

Τι ρόλο παίζουν η επαναληψιμότητα και η ανάμνηση στη δημιουργία και τελικά, στη ζωή (ή στη ζωή και τελικά, στη δημιουργία);

Πιστεύω πολύ στην άποψη του Σοπενχάουερ. Η επανάληψη δεν είναι κακή, μαθαίνει κανείς επαναλαμβάνοντας. Η σύνδεση της επανάληψης μόνο με τη ρουτίνα, και όχι με τον καθησυχασμό ή με την τελετουργία, είναι ο κοινός τόπος της εποχής μας, που αναζητά συνεχώς νέες συγκινήσεις, νέες προκλήσεις. Κατά βάθος, μας αρέσει να επαναλαμβάνουμε: να φτιάχνουμε ένα φαγητό που αγαπάμε, να περπατάμε σ'ένα δρόμο που σημαίνει κάτι για μας, να ξαναδιαβάζουμε ένα βιβλίο που υπήρξε κομβικό για τη ζωή μας, να συναντάμε τους αληθινούς μας φίλους ξανά και ξανά. Και ο συγγραφέας γράφει άλλωστε σε παραλλαγές το ίδιο βιβλίο, ασχολείται εμμονικά μ'ένα θέμα. Μόνο αν η επανάληψη χάσει τη σημασία της, χάνει και τη δραστικότητά της.

-Πρόσεχε! Είπε ο Θεός.
-Γιατί; Αν πέσω δεν θα με σώσεις;
Κι Εκείνος: -Σου το έχω πει τόσες φορές. Δεν είμαι ταχυδακτυλουργός

Είναι κι η πίστη μια ταχυδακτυλουργία;

Η πίστη είναι κάτι πολύ βαθύ και αγνό, παραπέμπτει στον παιδικό μας εαυτό που πιστεύει στο θαύμα. Η πίστη είναι μια μορφή αφελούς γενναιοδωρίας, κατά τη γνώμη μου. Ακόμη κι όταν πιστεύεις σ'έναν άλλο άνθρωπο, επιστρατεύεις την παιδική πίστη στο καλό και υποθέτεις καλόπιστα, ότι κι ο άλλος θα πιστέψει σ' εσένα.

Δε μπορώ να πιαστώ από πουθενά, καταλαβαίνεις; Είμαι καταδικασμένη να επινοώ. Και μετά να πιστεύω όσα επινόησα”. [...]
“Δεν υπάρχει κάτι για να καταλάβεις. Η φαντασία δεν οδηγεί πουθενά. Μόνο σε ακόμα μεγαλύτερη φαντασία

 

Και πού οδηγεί η ακόμη μεγαλύτερη φαντασία; 

Η φαντασία, αντίθετα απ' αυτό που πιστεύει ο απελπισμένος Θεός στο βιβλίο μου, είναι το μόνο αναγνωστικό του κόσμου που διαθέτουμε, η μόνη οδηγία χρήσεως. Είναι αδύνατον να συλλάβουμε τον κόσμο που ζούμε, τη ζωή και τον θάνατο, χωρίς τη συνδρομή μιας αχαλίνωτης φαντασίας. Το ότι φανταζόμαστε τον Θεό, το ότι κι εκείνος ίσως μας φαντάστηκε, όπως υποστηρίζουν τόσες εκδοχές κοσμογονίας, είναι ανατρεπτικό επειδή η πίστη στηρίζεται στην ενδεχόμενη ανυπαρξία του Άλλου. Δημιουργούμε εκ του μηδενός. Υπάρχει καλύτερος ορισμός για τη φαντασία;

Πώς να σου μιλήσω για τη λογοτεχνία; Θα το πω με μια εικόνα. Ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να ευχαριστηθούν ένα κρεβάτι με μηχανισμό ανάκλισης επειδή τους θυμίζει ότι θα γεράσουν και θα πεθάνουν κάποτε. Αυτοί οι άνθρωποι λέγονται συγγραφείς

 

Τι συμβαίνει λοιπόν με τα κρεβάτια με μηχανισμούς ανάκλισης, όταν πέφτουν στα χέρια των συγγραφέων; 

Φαντάζονται τα χειρότερα! Ο συγγραφέας βλέπει σε κάθε αντικείμενο μια κρυμμένη πλοκή, ένα μυστήριο. Ένα συμπυκνωμένο δράμα.

Τελικά, ο Θεός διαβάζει (μεταξύ άλλων) Άννα Αχμάτοβα;

Δεν ξέρω αν υπάρχει Θεός, οπότε δεν ξέρω τί διαβάζει... Μου άρεσε όμως η ιδέα ενός Θεού που ξαφνικά βυθίζεται στη λογοτεχνία, στην αρχή υπνωτισμένος, μετά όλο και περισσότερο θυμωμένος. Η λογοτεχνία θυμίζει στον Θεό του βιβλίου μου τον τρόπο που δημιούργησε τον κόσμο, το βάθος της φαντασίας και το εύρος της σύλληψης  που απαιτείται σε κάθε κοσμογονία. Και η λογοτεχνία, κατ' εικόνα της δημιουργίας του κόσμου, είναι μια κτίση.

 
Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ