ΝΕΑ ΦΑΣΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ
Μελετητές και σχολιαστές έχουν μοιραστεί σε δύο μεγάλες ομάδες όσον αφορά τις κυρώσεις. Η πρώτη ομάδα υποστηρίζει ότι στην καλύτερη περίπτωση η επίδρασή τους είναι μικρή και στη χειρότερη «η Ρωσία κερδίζει τον οικονομικό πόλεμο» (The Guardian).
Στο άλλο άκρο, η δεύτερη ισχυρίζεται ότι οι κυρώσεις σακατεύουν τη ρωσική οικονομία και, ενόσω η Δύση παραμένει ενωμένη στη διατήρηση και αύξηση της πίεσης των κυρώσεων, δεν υπάρχει διέξοδος από τον οικονομικό αφανισμό της Ρωσίας («Business Retreats and Sanctions Are Crippling the Russian Economy», SSRN, 20 Ιουλίου 2022).
Τα επόμενα είναι ορισμένα πολύ πρόσφατα γεγονότα, ενδεικτικά των τάσεων σχετικά με τις κυρώσεις.
1. Η Λιθουανία ήρε την απαγόρευση της σιδηροδρομικής μεταφοράς προϊόντων που υπόκεινται σε κυρώσεις προς και από το ρωσικό έδαφος του Καλίνινγκραντ. Το κράτος της Βαλτικής είχε εμποδίσει τη Ρωσία να στέλνει σιδηροδρομικώς στο Καλίνινγκραντ προϊόντα για τα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις τον Ιούνιο.
2. Ο Καναδάς ήρε τις κυρώσεις για την/τις τουρμπίνα/ες της Gazprom, παρά τη σφοδρή αντίδραση του Κιέβου και των Ουκρανών της διασποράς.
3. Οι ΗΠΑ διαβεβαίωσαν γραπτώς τράπεζες, ναυτιλιακές και ασφαλιστικές εταιρείες ότι οι ρωσικές εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων δεν θα παραβιάσουν τις κυρώσεις της Ουάσινγκτον κατά της Μόσχας. Η ΕΕ αποδέσμευσε δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια, αν χρησιμοποιούνται για εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων. Οι ενέργειες αυτές δεν αποτελούν τυπικό μέρος της Συμφωνίας της Κωνσταντινούπολης, αλλά αναπτύχθηκαν παράλληλα ως ρωσική προϋπόθεση.
4. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπλόκαρε την τελευταία στιγμή πρόταση επιβολής κυρώσεων στη ρωσική μεταλλουργική εταιρεία VSMPO-Avisma PJSC, διότι η Γαλλία και άλλα κράτη-μέλη διατύπωσαν αντιρρήσεις λόγω φόβων για πιθανή απαγόρευση από τη Ρωσία των εξαγωγών τιτανίου προς την ΕΕ ως αντίποινα, σύμφωνα με τη Wall Street Journal (βλ. σχόλιο 1).
5. Το τελευταίο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ είναι ήσσονος σημασίας (υπήρξε σκληρή αντίδραση του Ζελένσκι).
6. Η μόνη αξιόλογη πρόταση περαιτέρω κυρώσεων που εκκρεμεί είναι η επιβολή πλαφόν στην τιμή του πετρελαίου, αλλά δεν υπάρχουν νεότερα για την τύχη της.
7. Η Ιαπωνία αποφάσισε να διατηρήσει τα συμφέροντά της στο έργο πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου Sakhalin-2 στη ρωσική Άπω Ανατολή. Στις 30 Ιουνίου, ο Πούτιν υπέγραψε διάταγμα για τη δημιουργία μιας νέας εταιρείας εκμετάλλευσης του Sakhalin-2, συνδεδεμένης με τη ρωσική ενεργειακή εταιρεία Gazprom, θέτοντας το έργο ουσιαστικά υπό τον έλεγχο της ρωσικής κυβέρνησης, με όλο το προσωπικό και τις επιχειρήσεις να μεταφέρονται από τον σημερινό φορέα εκμετάλλευσης Sakhalin Energy Investment Co (The Japan Times).
8. Οι Βρετανοί τείνουν να υποστηρίζουν τη διατήρηση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας ενόψει της κρίσης του κόστους ζωής, αλλά η υποστήριξη για πρόσθετες κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχει μειωθεί από την αρχή της εισβολής (δημοσκόπηση της YouGov, 28-29 Ιουνίου).
Δεν είναι ανεδαφική η εκτίμηση είναι ότι περνάμε σε νέα φάση στην οποία (1) η επιβολή νέων κυρώσεων θα έχει τριτεύουσα σημασία, ενώ (2) οι επιπτώσεις των κυρώσεων στις δυτικές, ουσιαστικά στις ευρωπαϊκές, οικονομίες θα αποκτήσουν πρωτεύουσα σημασία, με κατά περίπτωση χαλάρωσή τους. Κοντολογίς, ο «ιδεολογικός» χαρακτήρας των κυρώσεων εξαερώνεται και η αντιμετώπιση των πιέσεων στις δυτικές οικονομίες αποκτά πρωτοκαθεδρία.
Αν ισχύει αυτό, φαίνεται επίσης ότι εγκαινιάζεται συνολικά νέα φάση στον πόλεμο της Ουκρανίας, μια παράμετρος καθοριστική της οποίας θα είναι η πολυαναμενόμενη αντεπίθεση των Ουκρανών — αν και όποτε πραγματοποιηθεί. Πάντως, η αντεπίθεση με κύριο στόχο την απελευθέρωση της Χερσώνας, που αποτελεί το νέο «θετικό αφήγημα» της Ουκρανίας, επείγει και δεν μπορεί να καθυστερήσει επί πολλούς μήνες, η δε επιτυχία ή αποτυχία της θα αποτελέσει κομβικό σημείο εξελίξεων.
• • •
ΥΦΕΣΗ ΕΝ ΟΨΕΙ
Η Ευρώπη βαδίζει ολοταχώς προς ύφεση.
Η πρόβλεψη αυτή τείνει να καταστεί κοινός τόπος. Αλλά άλλο να λέγεται, και άλλο να τεκμηριώνεται.
Σύμφωνα με τον οικονομικό αναλυτή, Robin Brooks, οι εμπροσθοβαρείς παραγγελίες - αποθέματα για τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο πλησιάζουν τα χαμηλά επίπεδα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, ένδειξη εντελώς αρνητική για τις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας.
• • •
ΜΝΗΜΕΙΩΔΗΣ ΔΗΛΩΣΗ
«Κατανοούμε καλύτερα πόσο λίγο κατανοούμε τον πληθωρισμό».
Η μνημειώδης αυτή δήλωση του Διοικητή της FED, Τζερόμ Πάουελ, έγινε στις 29 Ιουνίου 2022, 250 χρόνια μετά τη θεμελίωση της οικονομικής επιστήμης από τον Άνταμ Σμιθ και θα πρέπει να βρει μια θέση στα βιβλία εισαγωγής στην οικονομική επιστήμη...
• • •
ΕΝΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗΣ
Αγνοούμε την ύπαρξη ορισμένων προσώπων, μολονότι τα επιτεύγματά τους έχουν επηρεάσει βαθιά την καθημερινότητά μας.
Στις 16 Ιουλίου πέθανε ο ιδρυτής και πρώην διευθύνων σύμβουλος της πιστωτικής κάρτας Visa, Dee Hock (1929 - 2022).
O Hock δεν επινόησε την πιστωτική κάρτα. Υπήρξε, όμως, από τους ελάχιστους που κατάλαβε στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 ότι οι υπολογιστές και οι τηλεπικοινωνίες θα άλλαζαν σύντομα άρδην τον τρόπο πληρωμής αγαθών και υπηρεσιών. Πάνω από όλα, κατάλαβε ότι αυτό θα απαιτούσε μια νέα δομή στην οποία θα συνεργάζονταν ανταγωνιστικές εταιρείες προκειμένου να πετύχουν κάτι πολύ μεγαλύτερο από ό,τι θα πετύχαινε καθεμιά χωριστά.
Ταπεινής καταγωγής, δίχως σπουδές σε διάσημα πανεπιστήμια, ο Dee ήταν ο πρώτος που οραματίστηκε και σφυρηλάτησε έναν οργανισμό που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος πληρώνει κατά τη διάρκεια των τελευταίων 60 ετών. Ο αντίπαλός του ήταν τα μετρητά και το όραμά του ένας κόσμος στον οποίο καθένας, οπουδήποτε, θα μπορούσε να ανταλλάσσει αξία «24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα, με απόλυτη αξιοπιστία... και ότι αυτό θα ξεπερνούσε τη γλώσσα, τον πολιτισμό, το νόμισμα».
Τα κατάφερε. Σήμερα, η Visa αποτελείται από 19.000 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται σε 240 χώρες και περιοχές, με 2,5 δισ. κατόχους καρτών που πραγματοποιούν 80 δισ. συναλλαγές συνολικής αξίας 8,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
Πηγή: VISA
• • •
ΣΙΕΣΤΑΣ ΕΓΚΩΜΙΟΝ
Ο μεσημεριανός υπνάκος δεν είναι ούτε τεμπελιά ούτε απλώς ένα δωρεάν, μη συνταγογραφούμενο φάρμακο.
Μελέτες έχουν δείξει ότι το 50 - 70% του παγκόσμιου ενεργού πληθυσμού παραπονιέται για έλλειψη ύπνου. Κοιμόμαστε κατά μέσο όρο 6 ώρες και 42 λεπτά τη νύχτα, δηλαδή αφενός έχουμε χάσει 1,5 ώρα καθημερινού ύπνου τα τελευταία πενήντα χρόνια και, αφετέρου, σε μια βδομάδα χάνουμε το ισοδύναμο μιας ολόκληρης νύχτας ύπνου — το 7ωρο θεωρείται ως ο ελάχιστος συνιστώμενος χρόνος για καλή ανάκαμψη.
Οι ειδικοί του ύπνου συμφωνούν: η ανάγκη για ύπνο στη μέση της ημέρας είναι εγγενής στον οργανισμό μας, διότι πρόκειται για γενετικό φαινόμενο ανεξάρτητο από το γεύμα, έστω και αν το γεύμα ευνοεί τον ύπνο.
Οι ιστορικοί, επίσης συμφωνούν. Οι Ρωμαίοι έπαιρναν έναν υπνάκο την έκτη ώρα (η σιέστα προέρχεται από το λατινικό sexta), μετά το μεσημεριανό γεύμα. Πολλές προσωπικότητες ακολουθούσαν σχεδόν ευλαβικά τον κανόνα: ο Ναπολέων, ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Αντρέ Ζιντ, η Μάργκαρετ Θάτσερ, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Οι θετικές επιπτώσεις στην υγεία, από τον περιορισμό των καρδιαγγειακών παθήσεων μέχρι τις μεταβολές της διάθεσης είναι αδιαμφισβήτητες. Η σιέστα λέγεται επίσης ότι αυξάνει την παραγωγικότητα κατά 20%, και αποτρέπει αστοχίες και ατυχήματα στη δουλειά.
Και εν πάση περιπτώσει είναι γνωστό ότι ο ύπνος κάνει καλό στην επιδερμίδα...
Πηγή: Le Temps, Senioractivite, Le Monde
• • •
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΘΛΙΩΝ
Αν ρωτήσετε πόσο μεγάλη πρέπει να είναι μια ομάδα ατόμων ώστε δύο τουλάχιστον από αυτά να έχουν γενέθλια την ίδια μέρα, η συνήθης απάντηση 365/2, ή 183 άτομα. Αν πείτε ότι αρκούν μόνον 23 άτομα, μάλλον θα σας κοιτάξουν δύσπιστα.
Ας υποθέσουμε ότι σε μια τάξη 23 μαθητών, καθένας ανακοινώνει τη μέρα των γενεθλίων του. Ο πρώτος μαθητής αποκαλύπτει τη μέρα γέννησής του. Κατόπιν, ο δεύτερος μαθητής λέει τη δική του. Η πιθανότητα να είναι διαφορετική από του πρώτου είναι μια από τις εναπομείνασες μέρες, ήτοι 364/365.
Όταν μιλήσει ο τρίτος μαθητής, απομένουν 363 μέρες, άρα η πιθανότητα να είναι διαφορετική από των άλλων δύο ισούται με 363/365. Έτσι, η πιθανότητα και οι τρεις ημέρες γέννησης να είναι διαφορετικές είναι 364/365 × 363/365.
Παρομοίως, η πιθανότητα τα τέταρτα γενέθλια να είναι επίσης διαφορετικά είναι η προηγούμενη απάντηση πολλαπλασιασμένη επί 362/365, και ούτω καθεξής μέχρι τον τελευταίο μαθητή. Έτσι, όταν ο 23ος μαθητής πει τα γενέθλιά του, οι πιθανότητες όλα τα γενέθλια να είναι διαφορετικά είναι 364/365 × 363/365 × 362/365 × 361/365 .... × 343/365.
Αυτό το γινόμενο βγαίνει λίγο κάτω από το μισό. Με άλλα λόγια, η πιθανότητα να είναι όλα τα γενέθλια διαφορετικά είναι μικρότερη από το 50-50, ή η πιθανότητα να συμπίπτουν δύο γενέθλια είναι λίγο πάνω από το 50%.
Αν ο αριθμός των ατόμων είναι 70, τότε είναι σχεδόν βέβαιο (πιθανότητα 99,9%) ότι θα βρεθούν δύο τουλάχιστον άτομα με ίδια μέρα γενεθλίων.
Πηγή: Significance – Royal Statistical Society
• • •
ΤΟ ΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Όταν ο κόσμος είναι φουρτουνιασμένος και τα κακά που συμβαίνουν και τα χειρότερα που απειλούν είναι τόσο επείγοντα που αποκλείουν όλα τα άλλα από το οπτικό πεδίο, τότε πρέπει να γνωρίζουμε όλα τα ισχυρά φρούρια του πνεύματος που έχουν χτίσει οι άνθρωποι ανά τους αιώνες.
— Edith Hamilton The Greek Way
