Τι να διαβάσεις και τι να δεις για τα 14 χρόνια απ’ την κατάρρευση της Lehman Brothers

Inventing Anna, American Psycho, Adam Tooze Facebook Twitter
Tα συγκεκριμένα αγόρια μπορούσαν να πάρουν ρίσκα, να παρακολουθήσουν την κατάρρευση του συστήματος και να επιβιώσουν. Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0

ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 2008 κατέρρευσε μία από τις μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες των Ηνωμένων Πολιτειών, η Lehman Brothers. Ολόκληρη η αμερικανική οικονομία κλυδωνίστηκε. Το πάρτι τελείωνε, η φούσκα των ακινήτων έσκαγε. Μισθωτοί και εργάτες βυθίζονταν στη φτώχεια. Σταδιακά ακολούθησαν οι τράπεζες της Ευρώπης. Η κρίση στην Ευρωζώνη και τη χώρα μας. Το Brexit. Ο Τραμπ.

Οι εξελίξεις αυτές μάς καθορίζουν ακόμα. Ωραία και εμπνευσμένα τα memes για την κρίση του καπιταλισμού, τα «ok boomer» στα ψυχροπολεμικά επιχειρήματα για την ιερότητα της αγοράς, τα viral βιντεάκια στο TikTοk για τους φτωχούς-glamorous. Όμως στο μνημόσυνο της πεθαμένης επενδυτικής τράπεζας καλό είναι να πηγαίνεις ενημερωμένος/-η/-ο.

Κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά η Πολιτική οικονομία μιας κατάρρευσης του ιστορικού Adam Tooze. Καταπιάνεται λίγο πολύ με την ιστορία του τραπεζικού συστήματος και της ρύθμισής/διάσωσής του από το 2008 έως και το 2016 και είναι το θρίλερ των κρίσεων της συγκεκριμένης περιόδου. Δεδομένου ότι το 2008 ελάχιστα καταλάβαινα, αναζήτησα ένα βιβλίο που να βάζει τα πράγματα στη σειρά. Είναι αυτό το βιβλίο.

Αρκετά χρόνια μετά, το 2022, δύο τουλάχιστον γενιές βρίσκονται σε κατάσταση έχθρας ή απομάγευσης με το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι millennials και οι Gen Z δεν έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση σχεδόν για τίποτα. Έχουν, όμως, χρέη επειδή υπάρχουν ή σπούδασαν και είναι ιδιοκτήτες σπιτιού μόνο στη Mονόπολη, κι αυτό για λίγους γύρους πριν από τη σίγουρη χρεοκοπία.

Η ανάγνωσή του μου ’φερε στον νου το θρίλερ του 2000 American Psycho. Η γενικευμένη οργή που ακολούθησε την κατάρρευση των τραπεζών και τελικά τη διάσωσή τους με χρήματα των φορολογούμενων συχνά στρέφεται προς τους αρπακτικούς λύκους πολυεθνικών, τραπεζών και επενδυτικών funds που φέρθηκαν λίγο-πολύ σαν επισκέπτες σε καζίνο.

Το παιχνίδι, φυσικά, διεξαγόταν με χρήματα άλλων ‒ή με «αέρα» και φαντασιώσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης‒, οπότε τα συγκεκριμένα αγόρια μπορούσαν να πάρουν ρίσκα, να παρακολουθήσουν την κατάρρευση του συστήματος και να επιβιώσουν αυτής λαμβάνοντας κάποιο εντελώς προκλητικό ποσό για τις υπηρεσίες τους. Δεν πλήρωσαν για τα λάθη τους. Μάλλον ζουν κάπου άνετα ή συνεχίζουν την επαγγελματική τους καριέρα βγάζοντας υπερκέρδη. 

Στην ταινία, ο νεαρός μάγος του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν κάνει και πολλά. Γυμνάζεται, παίρνει το γνωστό κατάλευκο ναρκωτικό της κοινωνικής του τάξης, έχει ένα μίνιμαλ εντυπωσιακό διαμέρισμα και περιποιείται τα μαλλιά και τα νύχια του. Του αρέσει να λέει πού εργάζεται ακόμη και χωρίς να ερωτηθεί. Αγωνιά μην τον ξεπεράσει κάποιος σε κάτι (καλύτερη επαγγελματική κάρτα; καλύτερο χτένισμα;) και είναι τόσο μα τόσο κενός, που η ταινία προοικονομεί την κατάρρευση. Όσο ανήθικα κι αν φερθεί, κανένας δεν δίνει δεκάρα. 

Αρκετά χρόνια μετά, το 2022, δύο τουλάχιστον γενιές βρίσκονται σε κατάσταση έχθρας ή απομάγευσης με το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι millennials και οι Gen Z δεν έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση σχεδόν για τίποτα. Έχουν, όμως, χρέη επειδή υπάρχουν ή σπούδασαν και είναι ιδιοκτήτες σπιτιού μόνο στη Mονόπολη, κι αυτό για λίγους γύρους πριν από τη σίγουρη χρεοκοπία.

Οπότε καμία έκπληξη δεν προκαλεί η περίεργα relatable ιστορία της επιτυχημένης σειράς του Νetflix «Inventing Anna». Η Άννα είναι μια ψεύτρα με προφανή ναρκισσισμό. Κάνει τη μεγάλη ζωή στη Νέα Υόρκη, «πουλιέται» στο Ιnstagram, όπως όλοι, λέει την ιστορία της καταπώς τη βολεύει και επιχειρεί να εξασφαλίσει τεράστιες χρηματοδοτήσεις από τραπεζικούς κολοσσούς προκειμένου να φτιάξει ένα ίδρυμα για καλλιτέχνες.

Η σειρά συνταιριάζει όμορφα τη λογική «fake it ’till you make it» (προσποιήσου μέχρι να τα καταφέρεις) που φαίνεται να είναι το πλάνο δράσης πολλών καλλιτεχνών (μάλλον εδώ χρειάζονται εισαγωγικά!) του Instagram και πολλών «γκουρού» του πολιτισμού. Η Άννα θέλει να στεγάσει το όραμά της ‒ στόχος μεγαλειώδης.

Αρκεί ένα καλό ντύσιμο, το κατάλληλο bio, η ακούραστη επένδυση σε γνωριμίες και επαφές, ένας χαλαρός ηθικός κώδικας και θα τα καταφέρεις! Η Άννα ξοδεύει χρήματα άλλων, τερματίζει πιστωτικές κάρτες, κόβει επιταγές, εξαπατά, ναρκισσεύεται και τελικά κλείνεται φυλακή. Η υπεράσπισή της είναι κυνική και επίκαιρη: από το τίποτα έφτιαξε μια εικόνα, την πούλησε και ο κόσμος την αγόρασε.

Τι κι αν ήταν από αέρα; Όταν τόσο πολύς κόσμος εκλαμβάνει την πρόσβαση στο χρήμα ως κάτι άδικο, ως θέμα καταγωγής/εμφάνισης/ονόματος/κοινωνικού κύκλου, πόσο περίεργο ηχεί το πλάνο δράσης της Άννας; Τιμωρήθηκαν ποτέ οι άνθρωποι που άφησαν αφερέγγυους τύπους σαν την Άννα να αλωνίζουν στα λόμπι και στις πολυτελείς αίθουσες των ισχυρότερων τραπεζών; Λογοδότησαν ή πήραν προαγωγή όσοι έδωσαν πάρα πολλά δάνεια; 

Παρά την εξοργιστικά ματαιόδοξη ζωή της και τη φανερή δυστυχία της, η Άννα έχει κάτι εκνευριστικά οικείο. Χαμένη και μπερδεμένη, μοιάζει το ταιριαστό ποπ είδωλο για έναν κόσμο που δεν ξέρει ακριβώς τι του γίνεται.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Μπρετ Ίστον Έλις απολαμβάνει να τρολάρει τους millennials

Βιβλίο / Ο Μπρετ Ίστον Έλις απολαμβάνει να τρολάρει τους millennials

Με αφορμή το νέο του βιβλίο, ο συγγραφέας μιλάει για την ικανότητα του να προκαλεί την οργή των millennials, για τον τρόπο που συνεχίζει να τον στοιχειώνει ο πρωταγωνιστής του περιβόητου βιβλίου του “American Psycho” και για την ηρεμία που έχει αποκτήσει στα 55 του
Φορολογήστε τους πλούσιους

Τι διαβάζουμε σήμερα / Φορολογήστε τους πλούσιους

Σήμερα: Παράδοση και «πρόοδος»• • • αέρας κεντροαριστεράς στην Ευρώπη • • • φορολογήστε τους πλούσιους • • • η Lehman Brothers της Κίνας; • • • άλογο εναντίον Ίντερνετ • • • ο Μαρξ είχε δίκιο
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM