Όχι άλλα δάκρυα για τις εφημερίδες

Όχι άλλα δάκρυα για τις εφημερίδες Facebook Twitter
Tο πρόβλημα της βιωσιμότητας των εφημερίδων παραμένει, είναι μεγάλο και αφορά όλο τον κόσμο. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

Ο ΞΑΦΝΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ του καθημερινού φύλλου της «Αυγής» έφερε στην επιφάνεια ένα μεγάλο θέμα για το οποίο αποφεύγουμε ακόμα και οι άνθρωποι των μέσων να μιλάμε και αφορά τον ρόλο που παίζουν οι εφημερίδες στην εποχή μας, ο οποίος έχει αλλάξει με έναν καθοριστικό τρόπο. Παρότι η «Αυγή» είναι μια κομματική εφημερίδα, άρα ο ρόλος της δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτόν των υπόλοιπων εφημερίδων, αυτό που αναδείχθηκε από τη δημόσια συζήτηση μετά την απόφαση του μάνατζερ Κασσελάκη να την κλείσει είναι η βιωσιμότητα των εντύπων.

Στη συγκεκριμένη εφημερίδα το πρόβλημα δεν είναι τωρινό, έχει μεγάλη ιστορία. Η μειωμένη κυκλοφορία και επιρροή της μετράει πολλά χρόνια, αλλά στον ΣΥΡΙΖΑ είχαν πάρει την απόφαση να στηρίζεται από το κόμμα. Ο Κασσελάκης αποφάσισε να λύσει το πρόβλημα με την ιδιοκτησιακή αντίληψη με την οποία απολύει υπαλλήλους από το κόμμα. Χωρίς καμία διαβούλευση με τους εργαζόμενους, χωρίς σχέδιο, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση, χωρίς καν στοιχειώδη ευαισθησία.

Όμως, το πρόβλημα της βιωσιμότητας των εφημερίδων παραμένει, είναι μεγάλο και αφορά όλο τον κόσμο. Πριν από τρεις μήνες το Reuters δημοσιοποίησε ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ από την Ιταλία. Σύμφωνα με αυτό, τα περίπτερα της χώρας, τα οποία επιβίωναν κυρίως από τα έσοδα που προέκυπταν από τις πωλήσεις εφημερίδων, τείνουν να εξαφανιστούν. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έκλεισαν τα δύο τρίτα· μόνο την τελευταία τετραετία έκλεισαν 2.700. Τα περίπτερα κλείνουν γιατί οι Ιταλοί δεν αγοράζουν πια εφημερίδες. Το 2004 οι εφημερίδες πούλαγαν καθημερινά 9,54 εκατ. φύλλα, το 2014 ο αριθμός αυτός μειώθηκε στα 2,6 εκατ. φύλλα, ενώ τον Ιανουάριο του 2024 μόνο 950.000 Ιταλοί αγόρασαν εφημερίδες.

Στη χώρα μας η κατάσταση είναι ακόμα πιο δραματική. Μέσα σε έναν χρόνο είχαμε μείωση στις πωλήσεις των εντύπων κατά 3,2 εκατομμύρια, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία.

Kάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, όπου σε μικρό (στις σκανδιναβικές χώρες) ή μεγάλο (στην Ελλάδα) βαθμό οι εφημερίδες έχουν απώλειες, μειώνουν τις πωλήσεις τους –άρα μειώνεται και η επιρροή τους– και το αναγνωστικό τους κοινό περιορίζεται πια συνήθως σε μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους οι οποίοι τις επιλέγουν κυρίως για λόγους ταύτισης και συνήθειας από τα περασμένα χρόνια.

Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης βασική πηγή πληροφόρησης των πολιτών έχει αναδειχθεί καταρχάς το διαδίκτυο και ακολουθούν οι τηλεοπτικοί σταθμοί, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης· τελευταίες έρχονται οι εφημερίδες. Τα σχετικά ποσοστά είναι συντριπτικά για τη χώρα μας, όπου η ενημέρωση γίνεται κατά κύριο λόγο από τα μέσα δικτύωσης, σε βαθμό δυσανάλογο σε σχέση με άλλες χώρες, κι αυτό είναι ένα ανησυχητικό φαινόμενο.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού όμως η κατάσταση σε ό,τι αφορά τις εφημερίδες δεν διαφέρει – το αντίθετο. Στις ΗΠΑ οι εφημερίδες έκλεισαν το 2023 με ρυθμό 2,5 την εβδομάδα από 2 την εβδομάδα που ήταν ο αντίστοιχος αριθμός το 2022. Από το 2005, από τις 9.000 εφημερίδες έχουν κλείσει οριστικά οι 3.000, με στρατιές δημοσιογράφων να έχουν χάσει τις δουλειές τους. Ακόμα και μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία και τηλεοπτικοί σταθμοί (CNN, LA Times, Vox, Business Insider κ.ά.) απολύουν εκατοντάδες δημοσιογράφους γιατί τα έσοδα έχουν μειωθεί και προέρχονται κατά κύριο λόγο από το διαδίκτυο.

Στη χώρα μας η κατάσταση είναι ακόμα πιο δραματική. Μέσα σε έναν χρόνο είχαμε μείωση στις πωλήσεις των εντύπων κατά 3,2 εκατομμύρια, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία. Όμως τα περίσσια δάκρυα για τον θάνατο των εφημερίδων δεν έχουν ιδιαίτερο νόημα. Ο κόσμος εδώ και χρόνια έχει μπει σε μια νέα εποχή χωρίς το «χαρτί», η οποία όμως κρύβει μεγάλους κινδύνους που αφορούν την παραπληροφόρηση η οποία διαχέεται εξαιρετικά εύκολα από το διαδίκτυο (κυρίαρχη πηγή διακίνησης fake news) αλλά και τη συγκέντρωση των βασικών πηγών πληροφόρησης στα χέρια λίγων και ισχυρών.

Για τη χώρα μας γνωρίζουμε τι συμβαίνει, δηλαδή ποιοι κατέχουν τα περισσότερα και ισχυρότερα μέσα. Όμως η Ελλάδα δεν πρωτοτυπεί ούτε σε αυτό. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το 90% των καθημερινών εφημερίδων μεγάλης αναγνωσιμότητας και το σύνολο των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών ανήκουν σε επτά μεγάλους βιομήχανους με παράλληλες οικονομικές δραστηριότητες.

Αυτές οι παθογένειες στην πληροφόρηση δημιουργούν «ερήμους ειδήσεων», όπως χαρακτηρίζονται διεθνώς, δηλαδή περιοχές από τις οποίες απουσιάζουν ειδήσεις – και αυτό έχει να κάνει και με την ποιότητα και με την ποσότητά τους. Οι συνέπειες δεν είναι αμελητέες, αφορούν την ποιότητα και τη λειτουργία της δημοκρατίας καθαυτές. Οι πολίτες έχουν ελλιπή ή διαστρεβλωμένη πληροφόρηση και βάσει αυτής συμπεριφέρονται πολιτικά αλλά κοινωνικά. Η έννοια της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής πολυμορφίας χάνεται.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ