Ο Τσόμσκι, τα fake news και η χρεοκοπία των άλλων

Ο Τσόμσκι, το fake news και η χρεοκοπία των άλλων Facebook Twitter
Ο Τσόμσκι είδε εγκαίρως το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα ως εχθρό της δημοκρατίας και έδωσε πολλές μάχες για τη διαφάνεια, την αληθινή λογοδοσία και την αποκάλυψη αντιδημοκρατικών κακών. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ συνέβησαν δυο τελείως άσχετα μεταξύ τους «γεγονότα». Το ένα είναι η πρόσληψη του πρώην επικεφαλής της NSA (της πιο ισχυρής υπηρεσίας πληροφοριών στον δυτικό κόσμο) στο διευθυντικό συμβούλιο της Open AI. Η παρουσία του συνταξιούχου στρατηγού Πολ Νακασόνε συνδέθηκε, όπως ειπώθηκε, με θέματα κυβερνοασφάλειας σε μια φάση που πολλαπλασιάζονται οι αναφορές για «παρενέργειες» –δηλαδή ανεξέλεγκτα, καταστροφικά συμβάντα– των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.

Το δεύτερο γεγονός της εβδομάδας αποδείχτηκε εν τέλει μη γεγονός, ο σύντομος δηλαδή –στα ελληνικά μέσα κυρίως– θάνατος του Αμερικανού ριζοσπάστη διανοούμενου Νόαμ Τσόμσκι.

Τέκνο του μεγάλου ανατολικοευρωπαϊκού εβραϊσμού, ο οποίος πλούτισε την αμερικανική ζωή με ισχυρές δόσεις ριζοσπαστισμού, ουτοπικής αφύπνισης και πολιτικής συνείδησης, ο Τσόμσκι στο πέρασμα των χρόνων έγινε η πιο διάσημη φυσιογνωμία εναντιωματικού διανοούμενου. Από τον πόλεμο στο Βιετνάμ μέχρι τη Γάζα και την καταγγελία του Ισραήλ, θα ενσαρκώσει μια γραμμή ηθικής καταγγελίας με τον ισχυρισμό ότι βασίζεται πάντα σε ορθολογικά τεκμήρια και αποδεικτικά στοιχεία. Στη δική του υψηλόφωνη εκδοχή αποκαλυπτικής σκέψης η εξουσία είναι εκεί έξω και περιμένει να την ξεσκεπάσουμε για να αποκαταστήσουμε την αλήθεια εναντίον όλων των αλλοιώσεων και των πέπλων που επιβάλλει η προπαγάνδα.

Ο Τσόμσκι θα ανατρέξει κυρίως σε ένα επιχείρημα σχετικά με το καθήκον του διανοούμενου. Λέει: πρέπει κανείς να επιμένει περισσότερο στις σκοτεινές σελίδες της δικής του χώρας και του συστήματος στο οποίο ζει. 

Θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι ο Τσόμσκι γλίστρησε συχνά στην παγίδα της τυποποίησής του ως αντιεξουσιαστικής συνείδησης του αμερικανικού έθνους. Ενώ έδωσε θαρραλέες μάχες κατά του ιμπεριαλισμού της χώρας του, έχασε ενίοτε ηθικά και πολιτικά το δίκιο του, όταν, για παράδειγμα, υπερασπίστηκε τον αρνητή του Ολοκαυτώματος Ρομπέρ Φορισόν με το επιχείρημα της ελευθερίας του λόγου ή στάθηκε με συμψηφιστικά λόγια απέναντι σε μία από τις χειρότερες γενοκτονίες του εικοστού αιώνα, στην Καμπότζη του Πολ-Ποτ και των δολοφόνων «Κόκκινων Χμερ». Αυτά είναι, φυσικά, ιστορίες που σε μεγάλο βαθμό έχουν σκεπαστεί από τη λήθη χρόνου, διατηρούν όμως τη σημασία τους, αν θέλει κανείς να αποτιμήσει τη συνολική στάση ενός δημόσιου διανοούμενου σε ιστορικό βάθος.

Ο Τσόμσκι θα ανατρέξει κυρίως σε ένα επιχείρημα σχετικά με το καθήκον του διανοούμενου. Λέει: πρέπει κανείς να επιμένει περισσότερο στις σκοτεινές σελίδες της δικής του χώρας και του συστήματος στο οποίο ζει. Με αυτό το επιχείρημα απαντούσε στους πολλούς επικριτές του που έβρισκαν άνισες και άτυχες τις παρεμβάσεις του με τη φλογερή εμμονή στα ζοφερά της Δύσης και χλιαρές τις αντιδράσεις για εγκλήματα και γενοκτονίες από «αντιδυτικά» κράτη και κινήματα.

Η αλήθεια είναι πως αυτή του η στάση δεν ήταν μόνο δική του. Υπήρξε καρπός των πολώσεων και των σκληρών διλημμάτων του εικοστού αιώνα. Ας θυμηθούμε τον Σαρτρ και πολλούς άλλους. Μέχρι και σήμερα συναντά κανείς σοβαρούς διανοούμενους που βλέπουν κατανοητικά αν όχι και με πολιτική συμπάθεια τους Χούθι της Υεμένης, αναγνωρίζουν αντιστασιακά διαπιστευτήρια στο Ιράν των μουλάδων και μιλούν για «θεμιτά συμφέροντα» της Ρωσίας του Πούτιν. Βρίσκει κανείς μια τέτοια στάση ακόμα και σε αναρχικούς που ωραιοποιούν, παραδόξως, αυταρχικά συστήματα και θεοκρατικά κινήματα στο όνομα μιας μεταφυσικής αποθέωσης του παγκόσμιου Νότου απέναντι στον «γενοκτόνο Βορρά».

Επιστρέφω όμως στα δύο θραύσματα από την ειδησεογραφία των τελευταίων ημερών, στο γεγονός της πρόσληψης του συνταξιούχου αρχιπράκτορα της NSA στην πιο ισχυρή εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης και στα fake news για την αποδημία του Τσόμσκι.

Σκέφτομαι, λοιπόν, πως ακόμα και οι δικαιολογημένες αιτιάσεις φιλελεύθερων και συμβατικών διανοούμενων για τον Τσόμσκι και τα κατά καιρούς λάθη του πέφτουν στο κενό και δεν πείθουν καθόλου. Γιατί; Διότι ο Τσόμσκι είδε εγκαίρως το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα ως εχθρό της δημοκρατίας και έδωσε πολλές μάχες για τη διαφάνεια, την αληθινή λογοδοσία και την αποκάλυψη αντιδημοκρατικών κακών.

Με έναν τρόπο έκανε πράξη δηλαδή την ιδέα πως πρέπει να μιλάς για οικεία δεινά και να μην τα θεωρείς ανώδυνα παραπτώματα του καλύτερου δυνατού κόσμου. Ο ηχηρός ριζοσπαστισμός του Τσόμσκι –και πολλών άλλων που εκπέμπουν στην ίδια συχνότητα– καλύπτει έτσι το κενό κριτικής συνείδησης πολλών άλλων. Η κριτική αφωνία ή οι χλωμές, νομικίστικες και απολογητικές προσεγγίσεις ανθρώπων του πανεπιστημίου για τις τεράστιες αυθαιρεσίες του σύγχρονου κυβερνο-ηγεμονιστικού συμπλέγματος μας κάνει να αναλογιστούμε ότι ο Τσόμσκι πήρε τουλάχιστον τον λόγο, δείχνοντας με παρρησία προς την πλευρά κάποιων τεράτων.

Δεν έσπευσε να δει ως οντολογικά αναπότρεπτη και μάλιστα επιθυμητή την ηγεμονία δυνάμεων που στην πράξη δρουν εκτός δημοκρατικού ελέγχου και κάθε ηθικού μέτρου. Ο θάνατός του ήταν, όπως αποδείχτηκε, fake news. Η παρακμή όμως πολλών από τους τιμητές του, που δεν θα βρουν μια λέξη για τον Νακασόνε, την Open AΙ και τον κόσμο που προαναγγέλλουν, είναι, δυστυχώς, πραγματικό γεγονός.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το κρασί, το λάδι και ένας υπουργός του Τραμπ

Οπτική Γωνία / Ειδήσεις που περνούν στα ψιλά και είναι πιο σημαντικές από το μαλλί ενός υπουργού

Η σύγχρονη ακροδεξιά από τη μία κλείνει το μάτι στην πιο παραδοσιακή, αδιάφορη για θέματα υγείας και περιβάλλοντος, κουλτούρα, ενώ από την άλλη, ορισμένοι εκπρόσωποί της, όπως ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ, δείχνουν ευαισθησία απέναντι στους κινδύνους του τεχνολογικού καπιταλισμού.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Το δικαίωμα στην απομόνωση

Ιλεκτρίσιτυ / Ας αφήσουμε τους ιθαγενείς στην ησυχία τους

Οι φυλές ιθαγενών που ζουν αποκομμένες από τον ανθρώπινο πολιτισμό χαίρουν νομικής προστασίας, καθώς η επαφή τους με τα οργανωμένη κράτη ενέχει καταστροφικές συνέπειες για τις κοινότητές τους.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ