Ο Τσόμσκι, τα fake news και η χρεοκοπία των άλλων

Ο Τσόμσκι, το fake news και η χρεοκοπία των άλλων Facebook Twitter
Ο Τσόμσκι είδε εγκαίρως το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα ως εχθρό της δημοκρατίας και έδωσε πολλές μάχες για τη διαφάνεια, την αληθινή λογοδοσία και την αποκάλυψη αντιδημοκρατικών κακών. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ συνέβησαν δυο τελείως άσχετα μεταξύ τους «γεγονότα». Το ένα είναι η πρόσληψη του πρώην επικεφαλής της NSA (της πιο ισχυρής υπηρεσίας πληροφοριών στον δυτικό κόσμο) στο διευθυντικό συμβούλιο της Open AI. Η παρουσία του συνταξιούχου στρατηγού Πολ Νακασόνε συνδέθηκε, όπως ειπώθηκε, με θέματα κυβερνοασφάλειας σε μια φάση που πολλαπλασιάζονται οι αναφορές για «παρενέργειες» –δηλαδή ανεξέλεγκτα, καταστροφικά συμβάντα– των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.

Το δεύτερο γεγονός της εβδομάδας αποδείχτηκε εν τέλει μη γεγονός, ο σύντομος δηλαδή –στα ελληνικά μέσα κυρίως– θάνατος του Αμερικανού ριζοσπάστη διανοούμενου Νόαμ Τσόμσκι.

Τέκνο του μεγάλου ανατολικοευρωπαϊκού εβραϊσμού, ο οποίος πλούτισε την αμερικανική ζωή με ισχυρές δόσεις ριζοσπαστισμού, ουτοπικής αφύπνισης και πολιτικής συνείδησης, ο Τσόμσκι στο πέρασμα των χρόνων έγινε η πιο διάσημη φυσιογνωμία εναντιωματικού διανοούμενου. Από τον πόλεμο στο Βιετνάμ μέχρι τη Γάζα και την καταγγελία του Ισραήλ, θα ενσαρκώσει μια γραμμή ηθικής καταγγελίας με τον ισχυρισμό ότι βασίζεται πάντα σε ορθολογικά τεκμήρια και αποδεικτικά στοιχεία. Στη δική του υψηλόφωνη εκδοχή αποκαλυπτικής σκέψης η εξουσία είναι εκεί έξω και περιμένει να την ξεσκεπάσουμε για να αποκαταστήσουμε την αλήθεια εναντίον όλων των αλλοιώσεων και των πέπλων που επιβάλλει η προπαγάνδα.

Ο Τσόμσκι θα ανατρέξει κυρίως σε ένα επιχείρημα σχετικά με το καθήκον του διανοούμενου. Λέει: πρέπει κανείς να επιμένει περισσότερο στις σκοτεινές σελίδες της δικής του χώρας και του συστήματος στο οποίο ζει. 

Θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι ο Τσόμσκι γλίστρησε συχνά στην παγίδα της τυποποίησής του ως αντιεξουσιαστικής συνείδησης του αμερικανικού έθνους. Ενώ έδωσε θαρραλέες μάχες κατά του ιμπεριαλισμού της χώρας του, έχασε ενίοτε ηθικά και πολιτικά το δίκιο του, όταν, για παράδειγμα, υπερασπίστηκε τον αρνητή του Ολοκαυτώματος Ρομπέρ Φορισόν με το επιχείρημα της ελευθερίας του λόγου ή στάθηκε με συμψηφιστικά λόγια απέναντι σε μία από τις χειρότερες γενοκτονίες του εικοστού αιώνα, στην Καμπότζη του Πολ-Ποτ και των δολοφόνων «Κόκκινων Χμερ». Αυτά είναι, φυσικά, ιστορίες που σε μεγάλο βαθμό έχουν σκεπαστεί από τη λήθη χρόνου, διατηρούν όμως τη σημασία τους, αν θέλει κανείς να αποτιμήσει τη συνολική στάση ενός δημόσιου διανοούμενου σε ιστορικό βάθος.

Ο Τσόμσκι θα ανατρέξει κυρίως σε ένα επιχείρημα σχετικά με το καθήκον του διανοούμενου. Λέει: πρέπει κανείς να επιμένει περισσότερο στις σκοτεινές σελίδες της δικής του χώρας και του συστήματος στο οποίο ζει. Με αυτό το επιχείρημα απαντούσε στους πολλούς επικριτές του που έβρισκαν άνισες και άτυχες τις παρεμβάσεις του με τη φλογερή εμμονή στα ζοφερά της Δύσης και χλιαρές τις αντιδράσεις για εγκλήματα και γενοκτονίες από «αντιδυτικά» κράτη και κινήματα.

Η αλήθεια είναι πως αυτή του η στάση δεν ήταν μόνο δική του. Υπήρξε καρπός των πολώσεων και των σκληρών διλημμάτων του εικοστού αιώνα. Ας θυμηθούμε τον Σαρτρ και πολλούς άλλους. Μέχρι και σήμερα συναντά κανείς σοβαρούς διανοούμενους που βλέπουν κατανοητικά αν όχι και με πολιτική συμπάθεια τους Χούθι της Υεμένης, αναγνωρίζουν αντιστασιακά διαπιστευτήρια στο Ιράν των μουλάδων και μιλούν για «θεμιτά συμφέροντα» της Ρωσίας του Πούτιν. Βρίσκει κανείς μια τέτοια στάση ακόμα και σε αναρχικούς που ωραιοποιούν, παραδόξως, αυταρχικά συστήματα και θεοκρατικά κινήματα στο όνομα μιας μεταφυσικής αποθέωσης του παγκόσμιου Νότου απέναντι στον «γενοκτόνο Βορρά».

Επιστρέφω όμως στα δύο θραύσματα από την ειδησεογραφία των τελευταίων ημερών, στο γεγονός της πρόσληψης του συνταξιούχου αρχιπράκτορα της NSA στην πιο ισχυρή εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης και στα fake news για την αποδημία του Τσόμσκι.

Σκέφτομαι, λοιπόν, πως ακόμα και οι δικαιολογημένες αιτιάσεις φιλελεύθερων και συμβατικών διανοούμενων για τον Τσόμσκι και τα κατά καιρούς λάθη του πέφτουν στο κενό και δεν πείθουν καθόλου. Γιατί; Διότι ο Τσόμσκι είδε εγκαίρως το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα ως εχθρό της δημοκρατίας και έδωσε πολλές μάχες για τη διαφάνεια, την αληθινή λογοδοσία και την αποκάλυψη αντιδημοκρατικών κακών.

Με έναν τρόπο έκανε πράξη δηλαδή την ιδέα πως πρέπει να μιλάς για οικεία δεινά και να μην τα θεωρείς ανώδυνα παραπτώματα του καλύτερου δυνατού κόσμου. Ο ηχηρός ριζοσπαστισμός του Τσόμσκι –και πολλών άλλων που εκπέμπουν στην ίδια συχνότητα– καλύπτει έτσι το κενό κριτικής συνείδησης πολλών άλλων. Η κριτική αφωνία ή οι χλωμές, νομικίστικες και απολογητικές προσεγγίσεις ανθρώπων του πανεπιστημίου για τις τεράστιες αυθαιρεσίες του σύγχρονου κυβερνο-ηγεμονιστικού συμπλέγματος μας κάνει να αναλογιστούμε ότι ο Τσόμσκι πήρε τουλάχιστον τον λόγο, δείχνοντας με παρρησία προς την πλευρά κάποιων τεράτων.

Δεν έσπευσε να δει ως οντολογικά αναπότρεπτη και μάλιστα επιθυμητή την ηγεμονία δυνάμεων που στην πράξη δρουν εκτός δημοκρατικού ελέγχου και κάθε ηθικού μέτρου. Ο θάνατός του ήταν, όπως αποδείχτηκε, fake news. Η παρακμή όμως πολλών από τους τιμητές του, που δεν θα βρουν μια λέξη για τον Νακασόνε, την Open AΙ και τον κόσμο που προαναγγέλλουν, είναι, δυστυχώς, πραγματικό γεγονός.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Κοκέτα / Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Ένας σιωπηλός ιός, μια πανδημία για την οποία δεν μιλά κανείς: μανάδες, κρύψτε τα παιδιά σας από τη μάχη του creative direction. Η Δανάη Ιωάννου σε μια επιτόπια έρευνα για το επάγγελμα που σαρώνει γύρω μας τους ανθρώπους σαν κρυφή πανδημία.
ΔΑΝΑΗ ΙΩΑΝΝΟΥ
Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Οπτική Γωνία / Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Χώρες που υποδέχτηκαν σχετικά φιλικά μετανάστες είχαν οφέλη σε οικονομικό επίπεδο. Μια από αυτές είναι η Ισπανία, που τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει σε θετικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν τους τρόπους ένταξής τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γαϊδούρια : Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;/ Ιπποειδή: Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;

Ρεπορτάζ / Γαϊδούρια: Ζώα εργασίας ή θύματα κακοποίησης;

Είναι τα ιπποειδή στην Ελλάδα εργάτες χωρίς δικαιώματα; Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσής τους, ποια μέριμνα υπάρχει για τη φροντίδα τους και γιατί η νομοθετική προστασία τους βρίσκεται σε μια γκρίζα ζώνη; Μιλούν στη LiFO εκπρόσωποι φιλοζωικών οργανώσεων και τοπικοί φορείς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ