Το νόημα των προσώπων που φεύγουν

Το νόημα των προσώπων που φεύγουν Facebook Twitter
Όταν αρχίζουν να πεθαίνουν οι συνομήλικοι, ιδίως μάλιστα όσοι και όσες βουτήξαμε στα ίδια πάνω-κάτω όνειρα, κλονίζεσαι αληθινά.
0

ΟΤΑΝ ΑΡΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ άνθρωποι της γενιάς σου, συνομήλικοι ή περίπου, αισθάνεσαι πρώτη φορά τον χρόνο. Ούτε η φθορά του σώματος ούτε η κόπωση ή άλλα δεν αρκούν για να περάσει μέσα σου το ρίγος. Μόνο όταν ακούσεις «πέθανε η Γιώτα» ή «ο Άλκης», ετών 57, ετών 59. Υποτίθεται, έτσι λένε, πως στα εξήντα είσαι «νέος άνθρωπος». Νεότατος έφυγε ο ένας, νεότατη έσβησε η άλλη.

Ο χρόνος έχει γίνει αφηρημένο και άπιαστο μέγεθος για τους μοντέρνους ανθρώπους. Δεν θέλουν να τον σκέφτονται ή να τον νιώθουν από κοντά. Κάνουν πως τον αγνοούν ή πως δεν τον υπολογίζουν. Μόνο το παρόν τούς ενδιαφέρει, μόνο αυτό που συντελείται τώρα ή άντε σε έναν μήνα. Το ίδιο το κοινωνικό σύστημα που κυριαρχεί παγκοσμίως δεν σκέφτεται παρά την έκδοση του επόμενου λογισμικού, το επόμενο app, το προσεχές εξάμηνο (το πολύ). Εμείς όμως δεν είμαστε οικονομικές λογικές (όπως ο καπιταλισμός) παρά σώματα που πάσχουν, ελπίζουν και ακούνε όλο και συχνότερα κάποιες τρομακτικές ειδήσεις. Και είναι πραγματικά τρομακτική είδηση αυτοί οι θάνατοι των ανθρώπων της ίδιας γενιάς.

Ο χρόνος έχει γίνει αφηρημένο και άπιαστο μέγεθος για τους μοντέρνους ανθρώπους. Δεν θέλουν να τον σκέφτονται ή να τον νιώθουν  από κοντά. Κάνουν πως τον αγνοούν ή πως δεν τον υπολογίζουν.

Προχτές, ας πούμε, ήταν η Γιώτα Λαγουδάκου. Είχαμε ανταλλάξει λίγες κουβέντες, της είχα πει για τη συγγραφέα Χέρτα Μίλερ και την Κρίστα Βολφ και εκείνη με ευχαρίστησε για κάποιες σκέψεις που είχα εκθέσει για τη σημασία του μεταφραστή. Χαριτολογώντας –είναι όμως αλήθεια– της είχα πει ότι ένα μεγάλο μέρος των όσων κατάλαβα από τη λογοτεχνία το οφείλω σε έξι-εφτά δεινές συναδέλφισσές της. Έξαφνα μαθαίνουμε πως η Γιώτα Λαγουδάκου πέθανε στα 57 της.

Ακόμα και αν δεν είχαμε πει κουβέντα ή αν την ήξερα μόνο από το όνομα στα βιβλία του Ίμρε Κέρτες ή της Χέρτα Μίλερ, θα ένιωθα μια στιγμιαία, βίαιη ορφάνια. Προβάλλω, αναπόφευκτα, τις ζωές των συνομηλίκων σε εικόνες οικείες, σε αμφιθέατρα, πλατείες και στέκια, σε γεγονότα, εποχές και ήχους. Και η Γιώτα μπορεί να ήταν εκείνο το ωραίο, κοκκινομάλλικο κορίτσι που είχα δει κάποτε στο λεωφορείο και μαγνητισμένος κατέβηκα τρεις στάσεις πριν από τη δική μου μόνο και μόνο για  να τη δω να απομακρύνεται. Ή μπορεί να ήταν η κοπέλα στο υπόγειο της Πολιτείας, στο απέναντι ράφι, κάποιες δεκαετίες πριν.

Όταν αρχίζουν να πεθαίνουν οι συνομήλικοι, ιδίως μάλιστα όσοι και όσες βουτήξαμε στα ίδια πάνω-κάτω όνειρα, κλονίζεσαι αληθινά. Πρώτη φορά αντικρίζεις ολοκάθαρα και αδιάσειστα το κρηπίδωμα του χρόνου και περνάει μέσα σου, σαν αστραπή, η συνείδηση των ορίων της ζωής. Και αμέσως μετά θυμώνεις που, όπως κάθε μοντέρνος άνθρωπος, δεν μπορείς να υποφέρεις για πολύ τη σκέψη του ορίου παρά αγκιστρώνεσαι στο αιώνιο παρόν.

Από την άλλη όμως, τούτη η αστραπιαία περιδίνηση στην ανησυχία που φέρνει μαζί της και τύψεις και ένοχες σκέψεις γίνεται και συγκίνηση. Συγκινεί ο χαμός αυτών των παιδιών, κοριτσιών και αγοριών, της σειράς σου. Θα μπορούσατε να είχατε βρεθεί στο ίδιο πάρτι, να χορεύατε το «Let’s Dance» του Μπάουι ή αμήχανα το «Always the sun» των Stranglers. Ή ακόμα θα μπορούσατε να έχετε υπάρξει και στην ίδια πορεία μετά τη διάλυσή της τρέχοντας στη Σόλωνος και βρίσκοντας ασφαλές καταφύγιο στο Βιβλιοπωλείο της Εστίας, κάνοντας πως ψάχνετε έναν τίτλο από τη γενιά του '30.

Η συγκίνηση όμως είναι πλέον ύποπτη. Με αυτή δεν καλλιεργούμε την αυταπάτη ότι αγαπάμε, ενώ συχνά απομένει μια στιγμιαία ανταλλαγή χωρίς συνέπειες και χωρίς κόστος; Έστω κι έτσι όμως ο θάνατος του ανθρώπου της ίδιας γενιάς γίνεται γεγονός της εσωτερικής σου ζωής: από δυσάρεστη εξωτερική είδηση γίνεται μήνυμα και ο αιφνιδιασμός δίνει τη θέση του στη συναίσθηση μιας κοινότητας συναισθημάτων και οφειλών.  

Συχνά δεν γνωριστήκαμε ή δεν διασταυρωθήκαμε κι όμως μας ζύμωσαν τα ίδια θραύσματα αυτής της χώρας. Και με πολλούς και πολλές μοιραστήκαμε εν τέλει πράγματα λεπτά, αμετάδοτα στους τρίτους, σχεδόν μυστικά. Ο χρόνος δεν λέει αστεία και δεν επιτρέπει τις αιώνιες υπεκφυγές μου. Μένουν όμως τα ίχνη και τα δώρα που αφήνουν πίσω τους όσοι σβήνουν, κι αυτά διατηρούν ακέραιο το νόημα των προσώπων τους.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ