Κάτω από το πεντάστερο υπάρχει παραλία: Για την εκκένωση της Rosa Nera στα Χανιά

Κάτω από το πεντάστερο υπάρχει παραλία: Για την εκκένωση της Rosa Nera στα Χανιά Facebook Twitter
H Rosa Nera υπήρξε ανέκαθεν μια κατάληψη ανοιχτή, που πρόσφερε δωρεάν στέγη σε όσους την είχαν ανάγκη: φτωχούς, νέα παιδιά, εργάτριες και οικογένειες προσφύγων.
0

ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ που ανέβηκα στον λόφο Καστέλι στα Χανιά, οι κάτοικοι της κατάληψης Rosa Nera έτρωγαν μεσημεριανό. Με υποδέχτηκαν, χωρίς να με γνωρίζουν, και μου έβαλαν να φάω. Ύστερα μου έδειξαν τον χώρο: τη δανειστική βιβλιοθήκη, το χαριστικό παζάρι –όπου μπορεί οποιοσδήποτε να πάρει δωρεάν ρουχικά είδη–, το θεατράκι, την αίθουσα προβολών και το παιδικό στέκι.

Το κτίριο της 5ης Μεραρχίας στέκεται στην άκρη του λόφου. Απ’ την αυλή του μπορείς να δεις την Παλιά Πόλη, τη θάλασσα και το λιμάνι. Στο παρελθόν, ήταν «το σπίτι του πασά, το παλάτι του πρίγκιπα, φυλακές [και] διοικητήριο του στρατού».¹ Το 1985 παραχωρήθηκε στο Πολυτεχνείο Κρήτης, το οποίο δεν το αξιοποίησε και τ’ άφησε να ρημάζει. Το 2004, μια ομάδα αναρχικών το κατέλαβε κι άρχισε να το φτιάχνει.

Οι πόλεις «αναπλάθονται», οι ντόπιοι εκτοπίζονται, οι τουρίστες κι οι επενδυτές βρίσκουν εύφορο έδαφος για καλοπέραση και χρήμα. Όπως έχει αναφερθεί, λοιπόν, και στο παρελθόν, η απάντηση στην εκκένωση της Rosa Nera είναι μια απάντηση στην ερώτηση: «Σε τι πόλεις θέλουμε να ζούμε;».

Η κατάληψη, που πήρε το όνομά της από το σύμβολο του μαύρου ρόδου, ήταν απ’ την αρχή εξωστρεφής. Έχτισε συνδέσεις με την κοινωνία της Κρήτης, συμβάλλοντας στους εργατικούς και περιβαλλοντολογικούς αγώνες. Όταν ο φασισμός σήκωνε το κεφάλι του, τα χρόνια που κάλπαζε η Χρυσή Αυγή, η Rosa Nera ήταν παρούσα, ενισχύοντας τις τοπικές αντιστάσεις κι αποκρούοντας ρατσιστικές επιθέσεις. Υπήρξε ανέκαθεν μια κατάληψη ανοιχτή, που πρόσφερε δωρεάν στέγη σε όσους την είχαν ανάγκη: φτωχούς, νέα παιδιά, εργάτριες και οικογένειες προσφύγων.

Κάτω από το πεντάστερο υπάρχει παραλία: Για την εκκένωση της Rosa Nera στα Χανιά Facebook Twitter
Μόνο αν εξετάσουμε τη βαθιά και μακροχρόνια σύνδεση της κατάληψης με το κοινωνικό γίγνεσθαι μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ο κόσμος έχει υποστηρίξει τη Rosa ξανά και ξανά. Φωτ.: Βάσω Καλιαφεντάκη/ SOOC

Τον καιρό που την επισκέφτηκα εγώ, οι πολιτισμικές και κοινωνικές δράσεις που στέγαζε η Rosa ήταν εντυπωσιακές. Μια ματιά στο μηνιαίο της πρόγραμμα είναι αρκετή για να πειστούν κι οι πιο επιφυλακτικοί: προβολές ταινιών, σεμινάρια ακροβατικών, εργαστήρια ραπτικής, συγγραφής και θεάτρου, μαθήματα αυτοάμυνας για γυναίκες, κουκλοθέατρο για παιδιά – κι όλα αυτά δωρεάν, προσβάσιμα στον καθένα.  

Μόνο αν εξετάσουμε τη βαθιά και μακροχρόνια σύνδεση της κατάληψης με το κοινωνικό γίγνεσθαι μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ο κόσμος έχει υποστηρίξει τη Rosa ξανά και ξανά. Έτσι, το 2020, όταν η αστυνομία εκκένωσε το κτίριο για πρώτη φορά, τα Χανιά απάντησαν ηχηρά, με πορείες που έφτασαν ως τα 6.000 άτομα (σε μια πόλη των 55.000). Εννιά μήνες μετά, οι κάτοικοι της κατάληψης επέστρεψαν στον λόφο. Τα δρώμενα ξαναρχίσανε. Το μαύρο ρόδο συνέχισε ν’ ανθίζει. Μέχρι χθες το πρωί.

Αυτήν τη στιγμή, οι αστυνομικοί εμποδίζουν την είσοδο στην αυλή του κτιρίου. Οι κάτοικοι της κατάληψης έχουν διωχθεί κι ένα κύμα υποστήριξης έχει ξαναδημιουργηθεί. Δεν είναι γνωστό αν θ’ αρχίσουν τα έργα από την Belvedere, ενώ υπάρχουν ανησυχίες για «fast track» διαδικασίες έγερσης του ξενοδοχείου.

Τα νομικά προβλήματα με το project της Belvedere είναι πολλά. Αρχικά, ο λόφος έχει αναγνωριστεί ως αρχαιολογικός χώρος και τα κτίρια σ’ αυτόν ως διατηρητέα μνημεία. Την ίδια στιγμή, ο δήμος έχει λάβει ομόφωνη απόφαση ενάντια στη δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας, ενώ το πολεοδομικό σχέδιο των Χανίων προβλέπει μόνο δημόσιες χρήσεις του χώρου.² Αμφισβητείται, τέλος, η ίδια η δυνατότητα του Πολυτεχνείου Κρήτης να παραχωρήσει δημόσια περιουσία σ’ ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου.³

Κάτω από το πεντάστερο υπάρχει παραλία: Για την εκκένωση της Rosa Nera στα Χανιά Facebook Twitter
Ακόμα κι αν αποφασιστεί ότι η δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας από την Belvedere είναι «νόμιμη», παραμένουν κάποια βασικά ηθικά και κοινωνικά ζητήματα.

Φυσικά, τα νομικά επιχειρήματα δεν αρκούν. Ακόμα κι αν αποφασιστεί ότι η δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας από την Belvedere είναι «νόμιμη», παραμένουν κάποια βασικά ηθικά και κοινωνικά ζητήματα. Ουσιαστικά, βλέπουμε τη θυσία ζωογόνων πολιτισμικών και κοινωνικών δομών στον βωμό του κέρδους. Βλέπουμε, γι’ ακόμα μια φορά, τη συρρίκνωση του δημόσιου χώρου, την απαγόρευση της ελεύθερης πρόσβασης σ’ έναν υπέροχο λόφο.

Το ζήτημα δεν είναι ιδεολογικό. Δεν χρειάζεται να είσαι αναρχικός για να υποστηρίζεις τη δυνατότητά σου να βλέπεις τη θέα απ’ τον λόφο Καστέλι. Δεν χρειάζεται να είσαι αριστερός για να προτιμάς τη δανειστική βιβλιοθήκη και το χαριστικό παζάρι απ’ ένα ακόμα πεντάστερο. Ούτε χρειάζεται να έχεις πάει στη Rosa Nera για να επιθυμείς τη συνέχιση ενός εγχειρήματος το οποίο, εδώ και είκοσι χρόνια, δεν έχει πάψει να βοηθά τον τόπο. 

Η Κρήτη θα στηρίξει τη Rosa και μπορεί σύντομα η κατάληψη ν’ ανθίσει ξανά. Για να γίνει, όμως, αυτό, απαιτείται και η δική μας συμβολή, ακόμα κι αν βρισκόμαστε μακριά απ’ τα Χανιά. Η επιλογή μας να στηρίξουμε τη Rosa είναι εξαιρετικά σημαντική, όχι μόνο για εκείνη, αλλά και για εμάς.

Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι η εκκένωση της Rosa Nera μάς αφορά όλους. Τα σχέδια της Belvedere αποτελούν κομμάτι μιας ευρύτερης διαδικασίας τουριστικοποίησης και εξευγενισμού που μαστίζει τη χώρα: Οι πόλεις «αναπλάθονται», οι ντόπιοι εκτοπίζονται, οι τουρίστες κι οι επενδυτές βρίσκουν εύφορο έδαφος για καλοπέραση και χρήμα.

Όπως έχει αναφερθεί, λοιπόν, και στο παρελθόν, η απάντηση στην εκκένωση της Rosa Nera είναι μια απάντηση στην ερώτηση: «Σε τι πόλεις θέλουμε να ζούμε;». Μένει να δείξουμε έμπρακτα τι ακριβώς ζητάμε: πόλεις με ανοιχτές δομές, πολιτισμικά δρώμενα και κοινωνικές παροχές ή περισσότερα πεντάστερα, AirBnB και σουίτες;


[1] Rosa Nera, Γιατί στον Λόφο Καστέλι, 10/10/2020.
[2] Νεκταρία Ψαράκη, «Η ΕΛ.ΑΣ παρέα με τον εκπρόσωπο της Belvedere εκκένωσε τη Rosa Nera», The Press Project, 01/04/2024.
[3] Στην ΕΑΔΙΠ, η οποία μίσθωσε τον χώρο στην Belvedere. Βλέπε: Ετοιμάζονται να προσφύγουν στο ΣτΕ για την ξενοδοχοποίηση του λόφου Καστελίου στα Χανιά, FLASHNEWS.GR, 07/10/2020.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

σιούτη

Οπτική Γωνία / ΟΠΕΚΕΠΕ, μεταναστευτικό και Τέμπη ζορίζουν ξανά την κυβέρνηση

Το σκάνδαλο των αγροτικών επιδοτήσεων και η πιθανή επιστροφή προσφύγων από τη Γερμανία στην Ελλάδα έρχονται να προστεθούν στα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Κοκέτα / Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Ένας σιωπηλός ιός, μια πανδημία για την οποία δεν μιλά κανείς: μανάδες, κρύψτε τα παιδιά σας από τη μάχη του creative direction. Η Δανάη Ιωάννου σε μια επιτόπια έρευνα για το επάγγελμα που σαρώνει γύρω μας τους ανθρώπους σαν κρυφή πανδημία.
ΔΑΝΑΗ ΙΩΑΝΝΟΥ
Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Οπτική Γωνία / Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Χώρες που υποδέχτηκαν σχετικά φιλικά μετανάστες είχαν οφέλη σε οικονομικό επίπεδο. Μια από αυτές είναι η Ισπανία, που τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει σε θετικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν τους τρόπους ένταξής τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γαϊδούρια : Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;/ Ιπποειδή: Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;

Ρεπορτάζ / Γαϊδούρια: Ζώα εργασίας ή θύματα κακοποίησης;

Είναι τα ιπποειδή στην Ελλάδα εργάτες χωρίς δικαιώματα; Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσής τους, ποια μέριμνα υπάρχει για τη φροντίδα τους και γιατί η νομοθετική προστασία τους βρίσκεται σε μια γκρίζα ζώνη; Μιλούν στη LiFO εκπρόσωποι φιλοζωικών οργανώσεων και τοπικοί φορείς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ