Η απόπειρα, το χάος, ο Τραμπ και οι τραμπισμοί

Η απόπειρα, το χάος, ο Τραμπ και οι τραμπισμοί Facebook Twitter
Οι ίδιες οι ταυτότητες του τραμπισμού, του πρωτότυπου και των εθνικών παραλλαγών του, δεν φυτρώνουν από μόνες τους, ούτε αναπαράγονται απλώς από την ύπαρξη ανθρώπων που τάχα «δεν σκέφτονται λογικά». Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0

ΒΓΑΙΝΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟ ΚΛΟΙΟ των ανδρών της μυστικής υπηρεσίας, ο Ντόναλντ Τραμπ υψώνει τη γροθιά του στο φόντο της αστερόεσσας και με μια λεπτή λωρίδα αίματος στο πρόσωπο. Η δολοφονική απόπειρα έχει αποτύχει, έχοντας προσθέσει μία ακόμα ψηφίδα στο εξελισσόμενο χάος. Όσο και αν μια πλευρά των δημοσιολόγων –και εδώ και στα διεθνή έντυπα− επιμένει σε μια γεμάτη ευσεβείς πόθους συστημική αισιοδοξία, ο κόσμος μας δείχνει όλο και πιο απελπιστικά απορρυθμισμένος. Η διανοητική και σωματική έκπτωση του Μπάιντεν, η φθορά της απήχησης των Δημοκρατικών αλλά και η εξάπλωση μιας πλανητικής, πληθυντικής (ακρο)δεξιάς με ισχνά αντίβαρα προαναγγέλλουν περαιτέρω εξασθένιση των κουρασμένων φιλελεύθερων δημοκρατιών. 

Στοιχειώδης ειλικρίνεια επιβάλλει έτσι να δούμε αυτές τις εξελίξεις χωρίς τα βελτιωτικά γεύσης μιας «φιλελεύθερης αισιοδοξίας» που, στην πραγματικότητα, εκπροσωπεί μια γερασμένη ιδεολογία. Η πιθανότατη εκλογή Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ θα αποκαλύψει ένα παγκόσμιο στερέωμα όπου τον πρώτο λόγο θα έχουν από τη μια η αμερικανική ακροδεξιά και από την άλλη ο πουτινικός πολεμικός εθνικισμός και διάφορες παραλλαγές ασιατικού ημι-αυταρχικού καπιταλισμού. Μια οικουμένη διαιρεμένη σε παλαιούς και νέους ολιγάρχες-δεσπότες, θηριώδεις και τελείως ανεξέλεγκτους οικονομικούς παίκτες και εκτεταμένες ζώνες ανομίας και κακοδιακυβέρνησης για ευάλωτους πληθυσμούς. Σαν μια κοσμόπολις παραδομένη σε χωριστές ομάδες τραμπούκων και μαφιόζικων υποσυστημάτων.

Ακόμα και αν απαριθμούνται, για το θεαθήναι και με πρόχειρη κοινωνιολογική πατέντα, οι ανισότητες και οι εύλογοι φόβοι των ανθρώπων από τις βίαιες τεχνολογικές και κοινωνικές αλλαγές, στο τέλος τα πράγματα παρουσιάζονται σαν αγώνας μεταξύ λογικής και παραλογισμού και τελικά, σε παγκόσμιο επίπεδο, σαν ένα ματς μεταξύ δημοκρατίας και αυταρχισμού.

Όταν έχουμε τέτοιου ύψους παγκόσμια προβλήματα, είναι κάπως αστείο να πιστεύουμε πως το πιο μεγάλο ρίσκο για τη δημοκρατία είναι απλώς οι πολώσεις και ο φανατισμός τους. Όπως έχουμε γράψει συχνά σε πολλά από αυτά τα άρθρα, οι πόλεμοι των πολιτικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων είναι σημαντικοί και, σε ένα βαθμό, αντιπαραγωγικοί πολιτικά. Κυρίως όμως δεν είναι τόσο απλοί όσο ένα ματς μεταξύ «ψύχραιμων» και «φανατικών», λογικών και παράλογων, μεταξύ ενός στρατοπέδου σωφροσύνης και ενός στρατοπέδου αλλοφροσύνης. Εξάλλου, μεγάλο μέρος της σημερινής πολύμορφης διεθνούς ακροδεξιάς διεκδικεί για τον εαυτό του την κοινή λογική απέναντι στους «παγκοσμιστές» (globalists) και στα σχέδιά τους. Οι ίδιες οι ταυτότητες του τραμπισμού, του πρωτότυπου και των εθνικών παραλλαγών του, δεν φυτρώνουν από μόνες τους, ούτε αναπαράγονται απλώς από την ύπαρξη ανθρώπων που τάχα «δεν σκέφτονται λογικά».

Αυτή λοιπόν η κάπως μυστηριώδης, αποτυχημένη απόπειρα ξαναβγάζει στην επιφάνεια τις επιδερμικές προσεγγίσεις στη δυναμική του πρώην Αμερικανού Προέδρου. Λένε πολλοί: είναι η εικόνα αδυναμίας του Μπάιντεν που ενισχύει τον «πορτοκαλί άνθρωπο». Τα ίδια περίπου ακούγονται και σε άλλες χώρες με διαφορετικά παραδείγματα, πως δηλαδή είναι τα συγκεκριμένα ελαττώματα της μιας ή της άλλης δημοκρατικής ηγεσίας που στρώνουν τον δρόμο στην επέλαση των δημαγωγών. Ακόμα και αν απαριθμούνται, για το θεαθήναι και με πρόχειρη κοινωνιολογική πατέντα, οι ανισότητες και οι εύλογοι φόβοι των ανθρώπων από τις βίαιες τεχνολογικές και κοινωνικές αλλαγές, στο τέλος τα πράγματα παρουσιάζονται σαν αγώνας μεταξύ λογικής και παραλογισμού και τελικά, σε παγκόσμιο επίπεδο, σαν ένα ματς μεταξύ δημοκρατίας και αυταρχισμού. Ενώ αυτή η αντίθεση είναι σοβαρή και αληθινή (η αντίθεση μεταξύ φιλελεύθερων δημοκρατιών και δεσποτικών ή απολυταρχικών κρατών), χρησιμοποιείται ασύστολα για να δικαιολογηθούν διάφορα αδικαιολόγητα στις δικές μας κοινωνίες.

Πρέπει να αντιληφθούμε πόσο βαθιά αποκοιμιστική είναι μια τέτοια διάγνωση και πόσο ανεπίτρεπτα εφησυχαστική. Γιατί αν ίσχυε ένα τέτοιο απλό σχήμα, θα αρκούσε να βρεθεί κάποιος/α «καλός» και «μοντέρνος» για να νικηθεί ο Τραμπ και ο τραμπισμός. Αυτή η λογική είναι προσφιλής σε ανήσυχους χορηγούς που στοιχηματίζουν σε ένα άλογο και όταν αυτό γεράσει ή τραυματιστεί ψάχνουν αντικαταστάτη για την κούρσα. Οι χορηγοί βεβαίως μπορεί να είναι ρεαλιστές με τον δικό τους τρόπο, οι δικές τους μέριμνες όμως δεν έχουν καμιά σχέση (μάλλον το αντίθετο) με τις ανάγκες και ιδίως με το  πολιτικό μέλλον της δημοκρατίας. 

Όλα όμως δείχνουν πως δεν είναι οι αδύναμοι δημοκρατικοί κυβερνήτες ή κάποια προβληματικά επιτελεία που φέρνουν πιο κοντά τους Τραμπ του Βορρά και του παγκόσμιου Νότου. Είναι η ίδια η λογική που διατρέχει τα συμβατικά μοντέλα διακυβέρνησης των νεοφιλελεύθερων κοινωνιών. Το ότι οι πολιτικές τους κορυφές, ασθενικές ή fit, γεροντικές ή νεανίζουσες, με κάποιες θεσμικές επιτυχίες ή πιο αποτυχημένες, δεν επιτρέπεται, παρ’ όλα αυτά, να κάνουν κάτι ουσιαστικό για να μειώσουν τις κοινωνικές ανισότητες, για την πολιτική τιθάσευση και τη φορολόγηση των πλουσίων, για την εξασφάλιση αξιοπρεπούς ζωής για την πλειονότητα. Αυτό δηλαδή που παίζεται τα τελευταία χρόνια είναι ότι οι πολιτικές τάξεις των περισσότερων δημοκρατιών ανακαλύπτουν, η μια μετά την άλλη, τη δική τους, θεμελιώδη αδυναμία. Δεν μπορούν να κυβερνήσουν πραγματικά, παρά καλούνται να χειριστούν συμβολικές και υλικές χειρονομίες της εξουσίας. Έτσι έχουν ξεφυτρώσει οι τραμπισμοί ως προσομοιώσεις εθνικής ισχύος και πεδία λαϊκής εκτόνωσης, υποκατάστατα της αφύπνισης των απλών ανθρώπων μέσα από τις περφόρμανς των ακροδεξιών λαϊκιστών.  

Η αδυναμία θετικού ορίζοντα παράγει την κίνηση των πολιτών προς τις διάφορες μορφές ακροδεξιάς «αντεκδίκησης». Καθόλου τυχαία ο τραμπισμός εμφανίζεται ως εκδοχή λαϊκής δικαιοσύνης, όπως περίπου και ο νεο-λεπενισμός στη Γαλλία. Και όσο για την ηλίθια ενέργεια του Τόμας Μάθιου Κρουκς, κι αυτή, όπως κάθε διάβημα ατομικής πολιτικής βίας και αντεκδίκησης, προσφέρει απλώς υψηλές συναισθηματικές θερμοκρασίες στην πορεία των ΗΠΑ προς τον δεύτερο κύκλο ενός ζοφερού τραμπισμού. Εκτός βέβαια αν η Ιστορία και η πολιτική πράξη των ανθρώπων ανατρέψουν τα προδιαγεγραμμένα.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ