Γιατί είναι τόσο δύσκολο πια να κάνουμε φίλους;

ΕΠΕΞ Γιατί είναι τόσο δύσκολο πια να κάνουμε φίλους; Facebook Twitter
Ο συνδυασμός του ελάχιστου χρόνου και της προτεραιοποίησης του «εγώ» έναντι του «εμείς» αναπόφευκτα αλλάζει τη φύση της φιλίας. Αν το χωνέψουμε αυτό, σε πρώτη φάση, δεν θα αισθανόμαστε αποτυχημένοι.  Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


Η ΦΙΛΙΑ ΕΙΝΑΙ τόσο δημοφιλές θέμα σε ξένα και εγχώρια μέσα ακριβώς επειδή η δημιουργία και συντήρησή της συνταιριάζεται δύσκολα με τις αξίες και τον τρόπο ζωής μας.

Γράφω σήμερα έπειτα από μια διαπίστωση: η αρθρογραφία με επίκεντρο τη φιλία γίνεται viral, συστηματικά και καθημερινά. Ο κόσμος ενδιαφέρεται να μάθει πώς γίνονται οι άλλοι φίλοι, αναρωτιέται αν έχει αρκετούς φίλους, αναρωτιέται πώς διακρίνει τον φίλο από τον απλό γνωστό, θέλει να μάθει αν έχει δικαίωμα να πενθήσει το τέλος μιας φιλίας, αν έχει δικαίωμα να ζηλέψει που η φίλη αφιερώνει χρόνο αλλού κι όχι στον κοινό χρόνο, πώς δημιουργούνται νέες φιλίες στην ενήλικη ζωή, αν «επιτρέπεται» οι συνάδελφοι να θεωρούνται φίλοι, αν η σχέση που έχουν στη ζωή τους είναι αμοιβαίως «αληθινή» φιλία και όχι «περιστασιακή γνωριμία ένεκα συνθηκών». 

Η φιλία είναι ένα απ’ τα ελάχιστα είδη σχέσης για τα οποία δεν υπάρχει κοινή συμφωνία σχετικά με το από τι ακριβώς συνίσταται. Είναι μια έννοια αόριστη, καθεμία την ορίζει ακριβώς όπως επιθυμεί. Ενώ το να συστήσεις ένα πρόσωπο ως «σύζυγο», «γιο», «πεθερά», «θεία», «νονά» εξηγεί σε τρίτους πάνω κάτω το είδος της σχέσης, όταν συστήνεις κάποιον ως «φίλο» οι τρίτοι δεν μπορούν να είναι σίγουροι για το είδος της σχέσης που σας συνδέει.

Πιστεύω ότι είναι λογικό να δυσκολευόμαστε να συντηρήσουμε φιλίες. Σκεφτόμαστε ανταλλακτικά και η φιλία δυσκολεύει όταν κοιτάς πόσα θα πάρεις απ’ τον φίλο σου. Και πώς να μη σκεφτόμαστε ανταλλακτικά; Για έναν μέσο άνθρωπο με εργασία και οικογενειακές υποχρεώσεις, ο χρόνος είναι πάντα λιγοστός.

«Φίλη» μπορεί να είναι μια πρώην, μια συνάδελφος, μια γνωστή από τις διακοπές που βλέπεστε τρεις φορές στις πλατείες του χωριού κάθε Αύγουστο, ο άνθρωπος που θα αναλάμβανε το παιδί σου αν πέθαινες, ο άνθρωπος με τον οποίο μοιράζεσαι κάθε μέρα σου, κάποια που πιστεύεις ότι σου έχει αλλάξει τη ζωή με την παρουσία της. Είναι, νομίζω, η μόνη αναγνωρισμένη κοινωνικά σχέση που δεν μπορεί να αποτελέσει επαρκή λόγο θεμελίωσης μιας νομικής συσχέτισης προσώπων. 

Ενώ δεν σημαίνει το ίδιο για όλους, για κάθε έναν από εμάς κάτι σημαίνει. Και ό,τι και να σημαίνει, μας οδηγεί στο να ενδιαφερόμαστε πολύ για το περιεχόμενο που παράγεται γι’ αυτή. «10 τρόποι να αναγνωρίσεις τους τοξικούς φίλους στη ζωή σου», «Η φίλη μου θέλει ακριβό δώρο, είναι λογικό;», «Η φίλη μου θεωρεί δεδομένο ότι μπορεί να μένει σπίτι μου, πώς να θέσω όρια;», «Πώς άλλαξαν οι φιλίες των ανθρώπων μετά τον Covid;»: πίσω από τους viral τίτλους υποβόσκει το ερώτημα «πώς “πρέπει” τελικά να είναι μια φιλία;». Και, τελικά, πόσο χρόνο «πρέπει» να της δίνουμε; Και, όταν διαπιστώνουμε ότι η φιλία είναι δύσκολη και θέλει κοινό χρόνο και ενδιαφέρον και μοίρασμα, πώς θα καταφέρουμε να την έχουμε χωρίς να την πληρώσουμε; 

Yπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι ο μέσος Αμερικανός, από εκεί που περνούσε 6,5 ώρες την εβδομάδα με φίλους, βρέθηκε στα τέλη του 2019 να περνά μόλις 4. Το 2021, ο αριθμός αυτός έπεσε στις 2,45 ώρες την εβδομάδα. Στη Βρετανία, έρευνα του 2018 έδειξε ότι το 27% των ανδρών δηλώνει ότι «δεν έχει καθόλου φίλους». Σε πρόσφατη έρευνα του 2024 σχετικά με το στάτους της αμερικανικής φιλίας με δείγμα 6.000 Αμερικανούς, προέκυψε ότι το 40% των ερωτηθέντων «νιώθει ότι δεν είναι τόσο κοντά με τους φίλους του όσο θα ήθελε να είναι». 

Στις πρακτικές δυσκολίες πρέπει να συνυπολογίσουμε έναν ακόμη επιβαρυντικό παράγοντα: σκεφτόμαστε ανταλλακτικά και η φιλία δυσκολεύει όταν κοιτάς πόσα θα πάρεις απ’ τον φίλο σου. Και πώς να μη σκεφτόμαστε ανταλλακτικά; Για έναν μέσο άνθρωπο με εργασία και οικογενειακές υποχρεώσεις, ο χρόνος είναι πάντα λιγοστός. Η φιλία θέλει κάποια άπλα, θέλει χρόνο για μοίρασμα, εξομολογήσεις, κοινή εμπειρία, κοινό βίωμα. Πού να βρεθεί χρόνος για την καλλιέργειά της; Και όταν αφιερώνεις χρόνο σε μια σχέση, ενώ ζεις μια πιεσμένη ζωή, δεν είναι εύλογο να θέλεις κάποια ανταπόδοση;

Και πες πως βρίσκεται. «Ο εαυτός σου είναι πάνω απ’ όλα», μας λέει η εποχή μας. Το self-care μας, η ζωή μας, τα όριά μας, η προστασία του χρόνου μας, να βρούμε το σθένος και το κουράγιο να πούμε «το ότι είμαστε φίλοι δεν σημαίνει ότι είμαι ο ψυχολόγος σου». Eίναι δύσκολο ο ίδιος άνθρωπος που εμφορείται από τις αξίες του καιρού μας να είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να είναι δοτικός φίλος.

Ακόμη και το να ζητήσεις από φίλους να βοηθήσουν σε μια μετακόμιση, να μοιραστούν μαζί σου φαγητό, να έρθουν να μείνουν σπίτι σου γιατί φοβάσαι κάποιο βράδυ, να έρθουν μαζί σου στον γιατρό, φαίνεται φόρτωμα όταν ξέρεις ότι «ο καθένας έχει τη ζωή του στην οποία είναι main character». Η πρακτική και συναισθηματική στήριξη που συχνά συνοδεύει εννοιολογικά τη φιλία στις μέρες μας μοιάζει παράφωνο αίτημα. 

Πιστεύω ότι έχουμε ανάγκη να διαβάζουμε για τη φιλία γιατί έχουμε ανάγκη να την επαναπροσδιορίσουμε μ’ έναν τρόπο που να ταιριάζει στην αληθινή και όχι στην ιδεατή μας ζωή. Δεν είναι κακός ένας άνθρωπος που σκέφτεται ανταλλακτικά και θέλει να δει επιστροφή του χρόνου που έχει «επενδύσει» σε μια σχέση. Ναι, δεν θέλουμε να δούμε τις φιλίες έτσι, αλλά πόσο ρεαλιστικό είναι να περιμένουμε ότι, απ’ όλους τους τομείς της ζωής μας, αυτή η έννοια θα παραμείνει ανέγγιχτη από τον παλμό της εποχής;

Είναι πολύ λογικό να νιώθουμε ανικανοποίητοι απ’ τις φιλίες μας, όταν αυτές συναγωνίζονται ένα ιδεατό που μόνο «εξωκοινωνικά» μπορεί να υπάρξει. Ταυτόχρονα, είναι πολύ λογικό να κατηγορούμαστε ότι είμαστε ανεπαρκείς φίλοι όταν το άτομο που μας απευθύνεται έχει στο νου του μια ιδέα για τη φιλία που δεν συνάδει με τον τρόπο με τον οποίο είναι δομημένη η κοινωνία σήμερα. 

H απάντηση στο «πώς κάνουμε φίλους ως ενήλικες» πρέπει, μάλλον, να ξεκινήσει από μια αλλαγή στις προσδοκίες μας. Όχι επειδή είναι το «σωστό». Επειδή είναι πρακτικό. Μάθαμε τι σημαίνει φιλία στο σχολείο, στον στρατό, στην κατασκήνωση, ως παιδιά χωρίς υποχρεώσεις.

Είναι απολύτως αδύνατον οι αρχικές μας εντυπώσεις για τη φιλία να μπορούν να μεταφερθούν ανέγγιχτες στην ενήλικη ζωή. Η ένταση και το πάθος που χαρακτηρίζουν τις παιδικές φιλίες συνέβησαν μέσα σε περιβάλλοντα ατέλειωτου κοινού χρόνου, όπου υπήρχε μόνο το σήμερα.

Στην ενήλικη ζωή, μόνο η εργασία είναι υποχρεωτική και εκεί μαθαίνουμε νωρίς ότι δεν πρέπει να θεωρούμε τους συναδέλφους μας φίλους. Μαθαίνουμε επίσης ότι χρειάζεται να βάζουμε όρια στους άλλους, να προστατεύουμε τον χρόνο μας, να μη γινόμαστε σάκοι του μποξ. Η συνύπαρξη ελάχιστου χρόνου και προτεραιοποίησης του «εγώ» έναντι του «εμείς» αναπόφευκτα αλλάζει τη φύση της φιλίας. Αν το χωνέψουμε αυτό, σε πρώτη φάση δεν θα αισθανόμαστε αποτυχημένοι.

Αν όμως θέλουμε να είμαστε, έστω και τώρα, καλοί φίλοι; Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε το θάρρος και το κουράγιο να είμαστε ανυπάκουοι. Σημαίνει ότι θα διαφωνήσουμε με την εποχή μας και θα σταθούμε απέναντί της. Σημαίνει ότι θα βρεθούμε στη θέση να πιστεύουμε στο «μαζί» και την υγιή εξάρτηση απ’ τους άλλους, όταν το μήνυμα που παίρνουμε ξεκάθαρα μας λέει πως μετράει πολύ περισσότερο το «εγώ» και η πλήρης ανεξαρτησία.

Σημαίνει επίσης ότι στον εβδομαδιαίο μας προγραμματισμό θα σχεδιάσουμε χρόνο με άλλους, ενώ τις ώρες εκείνες θα είμαστε κουρασμένοι και θα θέλουμε να πάμε σπίτι και να μείνουμε μόνοι. Και θα αποφασίσουμε να μην ακυρώσουμε, παρά το ότι θέλουμε, γιατί από πριν έχουμε αξιολογήσει ότι τις φιλίες τις θέλουμε στη ζωή μας και έχουμε αποφασίσει ότι θα καταβάλουμε τον κόπο που απαιτείται για να τις συντηρήσουμε. 

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σταμάτα να κάνεις τον φίλο μου, είσαι τ’ αφεντικό μου

Ιλεκτρίσιτυ / Σταμάτα να κάνεις τον φίλο μου, είσαι τ’ αφεντικό μου

Οι νέες εταιρείες με τα ευέλικτα ωράρια, τις χιπ εγκαταστάσεις, τα «κουλ» αφεντικά, μοιάζουν με φτηνά κακέκτυπα της Google, όπως αυτή μας φανερώθηκε μέσα απ’ τα social media και τα ντοκιμαντέρ.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση;

Οπτική Γωνία / Θ' αντέξει η Ευρώπη την επερχόμενη κρίση στη Γαλλία;

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., αντιμετωπίζει πολιτική αστάθεια και το ενδεχόμενο οικονομικού εκτροχιασμού. Γιατί υπάρχει φόβος για ντόμινο στις αγορές; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool Κώστας Μήλας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ