Από τον Νίτσε στη Βουλή των Ελλήνων ή πως αντέχουμε αυτή την πολιτική

Από τον Νίτσε στη Βουλή των Ελλήνων ή πως αντέχουμε αυτή την πολιτική Facebook Twitter
Δεν γλιτώνεις από τις συνέπειες της πολιτικής κάνοντας πως δεν τη βλέπεις και δεν την ακούς.
0

Ο ΝΙΤΣΕ ΛΕΕΙ κάπου ότι όσο πιο ενισχυμένο είναι το πολιτικό πνεύμα μιας συγκυρίας και ενός λαού τόσο περισσότερο «πέφτει» το επίπεδο του πολιτισμού και της πνευματικής του ζωής.

Σε αντίθεση με μια κλασική επιχειρηματολογία που τη γνωρίζουμε καλά και από τον Κορνήλιο Καστοριάδη, όπου η πολιτική άνθηση συμβαδίζει με την άνοδο του πολιτισμού, όπου η δημοκρατία γεννάει τη φιλοσοφία και αντιστρόφως, ο Νίτσε πιστεύει το αντίθετο: γι’ αυτόν, που δεν ήταν όμως φιλικός στα δημοκρατικά ιδεώδη και στην ισότητα, μια «μεγάλη δόση» πολιτικής σημαίνει πτώση, παρακμή και χάσιμο χρόνου.

Είναι κρίμα, λοιπόν, να ξοδεύει κανείς τη δημιουργική του διάθεση ή την πνευματική του ενέργεια στα πολιτικά πράγματα και στις διενέξεις τους.

Φέρνω στον νου τέτοιες σφήνες από το παρελθόν της σκέψης, επειδή, βλέποντας αυτές τις μέρες τη Βουλή, πιάνω τον εαυτό μου να αναρωτιέται: «Τι κάνουμε όλοι εμείς, παλαιότεροι συνήθως, που τσαλαβουτάμε αχόρταγα σε αυτά τα λόγια και σε αυτά τα πρόσωπα;». Η κατανάλωση πολιτικής πληροφορίας και αυτή η ογκώδης πια τράπεζα γνώσεων για πρόσωπα και πράγματα μοιάζει πράγματι με συνταγή αργής δηλητηρίασης του οργανισμού.

Και από άλλες απόψεις, βέβαια, η πολιτική φαίνεται να επιτίθεται σε άλλα πολύτιμα πράγματα: στην ηρεμία, στις φιλίες, στην εκμάθηση της ανεκτικότητας. Έτσι όντως φαίνεται πως το περίσσευμα πολιτικής ενέργειας πνίγει άλλες πλευρές της σκέψης και της δράσης των ανθρώπων.

Παρά τα όσα έχουν ειπωθεί κατά καιρούς, η πολιτική δεν οφείλει να γίνει τέχνη ούτε επιστήμη. Είναι μια ατελής, εύθραυστη μεσολάβηση ανθρώπων και θεσμών όπου αναμειγνύονται όλα τα υλικά της συγκεκριμένης ανθρωπότητας: αξίες και συμφέροντα, φιλοδοξίες και υπερβάσεις, μικρότητες αλλά και δόσεις μεγαλείου που παρουσιάζονται όμως κυρίως στις μεγάλες και οριακές στιγμές.

Υπάρχει, φυσικά, ένα ωραίο αμυντικό τέχνασμα, ιδίως στους κύκλους μου: μα, λένε κάποιοι, δεν είναι «αυτό» η πολιτική (οι φωνές στη Βουλή, οι απειλές ή τα παραπολιτικά σχόλια που ανεβάζουν ή δολοφονούν τον έναν και τον άλλον χαρακτήρα).

Η πολιτική είναι η δημιουργία θεσμών, οι συνελεύσεις, η λαϊκή κυριαρχία, η «κοινωνική αυτονομία». Η πολιτική είναι η μέριμνα για τη Δικαιοσύνη, τις ελευθερίες, τις συλλογικές αξίες.

Με αυτόν τον τρόπο αντιπαρερχόμαστε συνήθως το τοξικό νέφος και τις ασημαντότητες που μας πολιορκούν: πηδάμε, λοιπόν, στο πλοίο των ωραίων εννοιών, στις θετικές προσδοκίες, στην περιοχή των κοινωνικών οραμάτων και των σχεδίων. Διαχωρίζουμε την καλή πολιτική από τη φθαρμένη ή κομματικά χιλιομπαλωμένη επιφάνειά της. Συντηρούμε, κατά κάποιον τρόπο, το ηθικό μας και μπορούμε έτσι να καταπίνουμε την αηδία μας με την παρηγοριά ότι δεν μας παρασύρει το κύμα της τοξικότητας, εφόσον έχουμε μέσα μας και κυρίως στη φασματική οθόνη του ιδεώδους αυτή την «άλλη πολιτική».

Σκέφτομαι όμως πως και αυτό το τέχνασμα είναι λάθος. Άλλο δεν κάνει από το να διαιρεί τον κόσμο σε μια περιοχή υποκρισίας και φτήνιας και ένα βασίλειο καθαρών ιδεών και δυνατοτήτων. Δεν μπορεί όμως να σταθεί ένας τέτοιος βολικός διαμοιρασμός. Να παρακολουθείς και να μετέχεις, με οποιονδήποτε τρόπο, στην πολιτική σημαίνει να αντέχεις όλο το πακέτο: και τις φθαρμένες, γελοίες, συχνά σπάταλες και πληκτικές πλευρές της.

Γιατί όμως; Θα απαντούσα με μια φράση: γιατί η πολιτική δεν είναι καλλιτεχνική πράξη. Παρά τα όσα έχουν ειπωθεί κατά καιρούς, η πολιτική δεν οφείλει να γίνει τέχνη ούτε επιστήμη. Είναι μια ατελής, εύθραυστη μεσολάβηση ανθρώπων και θεσμών όπου αναμειγνύονται όλα τα υλικά της συγκεκριμένης ανθρωπότητας: αξίες και συμφέροντα, φιλοδοξίες και υπερβάσεις, μικρότητες αλλά και δόσεις μεγαλείου που παρουσιάζονται όμως κυρίως στις μεγάλες και οριακές στιγμές.

Από τον Νίτσε στη Βουλή των Ελλήνων ή πως αντέχουμε αυτή την πολιτική Facebook Twitter
Σήμερα όμως έχουμε πέσει στο άλλο άκρο. Η πεζότητα έχει φτάσει στα άκρα, η φτήνια πηδάει με άνεση από ένα νυχτερινό τουιτάρισμα σε μια κοινοβουλευτική ομιλία, η διαμάχη ιδεών καταπλακώνεται από εξυπνακίστικους καβγάδες προσώπων. Φωτ.: ΑΠΕ

Αν το σκεφτούμε καλά, η αριστοκρατική ιδέα περί πολιτικής συγχέει πάντα τον πολιτικό με τον μεγάλο καλλιτέχνη που σμιλεύει ψυχές. Από εκεί άλλωστε θα προκύψει και η σαγήνη που άσκησαν σε πολλούς καλλιτέχνες οι ηγέτες του ολοκληρωτισμού. Κάμποσοι καλλιτέχνες ή φιλόσοφοι-καλλιτέχνες δεν άντεχαν την πεζή, γραφειοκρατική και ταπεινή φλυαρία της «αστικής» πολιτικής. Έτσι, ζητούσαν μια μυστικιστική τόνωση, μια ένταση ανάλογη με αυτή του έργου τέχνης, μια μέθεξη.

Σήμερα όμως έχουμε πέσει στο άλλο άκρο. Η πεζότητα έχει φτάσει στα άκρα, η φτήνια πηδάει με άνεση από ένα νυχτερινό τουιτάρισμα σε μια κοινοβουλευτική ομιλία, η διαμάχη ιδεών καταπλακώνεται από εξυπνακίστικους καβγάδες προσώπων.

Ο πειρασμός, λοιπόν, να αντιδράσει κανείς κλείνοντας τις κουρτίνες και αδιαφορώντας για το «σκηνικό» είναι μεγάλος. Ιδίως για ανθρώπους που επείγονται να φτιάξουν κάτι στη ζωή τους, να αξιοποιήσουν, σε δύσκολες συνθήκες, τον λίγο χρόνο για να αφήσουν κάτι στο πέρασμά τους (ή για να πραγματώσουν κάτι από τον εαυτό τους), ο πειρασμός να γυρίσουν την πλάτη σε όλο αυτό το «πανηγύρι» είναι τεράστιος.

Θα ήταν όμως λάθος. Και κάθε φορά που πιάνω τον εαυτό μου να αναρωτιέται αν αξίζει τον κόπο, επαναλαμβάνω τη λέξη λάθος. Είναι απλό: δεν γλιτώνεις από τις συνέπειες της πολιτικής, κάνοντας πως δεν τη βλέπεις και δεν την ακούς.

Και άλλωστε, ούτε εμείς είμαστε τόσο ανώτερα όντα που κολυμπούν στην ανιδιοτέλεια και στην ποίηση. Καλό είναι να το υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας κάθε φορά που δυσφορούμε ή αγανακτούμε με αυτά που βλέπουμε. Με μια έννοια, βλέπουμε αυτό που είμαστε κι εμείς, λουζόμαστε μια εκδοχή όσων σκεφτόμαστε και πράττουμε καθημερινά.

Ούτε αριστοκρατική απόρριψη, λοιπόν, ούτε μια παθητική και δίχως απαιτήσεις προσχώρηση σε «αυτή την πολιτική». Η δημοκρατική ζωή είναι η ηθική της διόρθωσης, της ανάδειξης θεσμών αλλά και της αναζήτησης καλύτερων προσώπων στη θέση αυτών που αποδείχτηκαν λίγα, ανερμάτιστα ή γελοία.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ