Η σύνθετη επιλογή του «Μένουμε Ευρώπη»

Μένουμε Ευρώπη; Facebook Twitter
Το «Μένουμε Ευρώπη» είναι μια σύνθετη επιλογή, συχνά με διακριτές αξιακές και κοινωνικές προτεραιότητες.
0

ΟΙ «ΜΕΝΟΥΜΕΥΡΩΠΗΔΕΣ» ήταν ένας ειρωνικός χαρακτηρισμός που εκτοξευόταν για όλες και όλους εκείνους που στο δημοψήφισμα του 2015 ψήφισαν υπέρ του σχεδίου συμφωνίας της τρόικας και κινητοποιήθηκαν γι’ αυτό. Η εικονογράφηση του «μενουμευρωπαίου» τον παρουσίαζε ως έναν τύπο της ανώτερης μεσαίας τάξης που κινείται αμέριμνα στον χώρο πίνοντας Αperol, δεν πονάει τον λαό και, φυσικά, δεν νοιάζεται για τα βάσανά του.

Από εκείνο τον μακρινό Ιούλιο μέχρι τον Ιανουάριο του 2023 συνέβησαν πολλά. Ο «συμβιβασμός» του ΣΥΡΙΖΑ, ένα νέο μνημόνιο, μια θητεία τεσσάρων χρόνων με συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και Ανεξάρτητων Ελλήνων και από τον Ιούνιο του 2019 μια νέα πλειοψηφία της κεντροδεξιάς και του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Έχω την εντύπωση πως το ερωτηματικό του τίτλου «Μένουμε Ευρώπη;» μπήκε έτσι επίτηδες για να προκαλέσει, με την έννοια μιας κομμάτι «αυθάδικης» επικοινωνιακής χειρονομίας. Έτσι, για να τη σπάσει στους boomers ακροκεντρώους και να προξενήσει θόρυβο.

Εδώ και μήνες, ωστόσο, έχει αναδυθεί ένα σοβαρό και, όπως φαίνεται, ανοιχτό θέμα με τις υποκλοπές και τις άλλες παραβιάσεις της επικοινωνίας από παρακυβερνητικά ή ιδιωτικά(;) δίκτυα. Η υπόθεση έχει γεννήσει πολλές αντιπαραθέσεις, νομικές, πολιτικές και, φυσικά, προσωπικές.

Ένα τμήμα κεντρώων και κεντροαριστερών θεωρεί πως το πρωθυπουργικό περιβάλλον έχει παραβιάσει σημαντικούς όρους του φιλελεύθερου δημοκρατικού συμβολαίου. Μερικοί μέσα στην κεντροαριστερά τείνουν πλέον να υιοθετήσουν (ρητορικά τουλάχιστον) την πάγια αφήγηση του ΣΥΡΙΖΑ ότι ζούμε ένα καθεστώς μεταδημοκρατικής εκτροπής, μια αυταρχική ή ακόμα και ολοκληρωτική εξουσία.

Φυσικά, αν πάμε πίσω στον χρόνο τα ίδια λέγονταν από την τωρινή αξιωματική αντιπολίτευση για όλες τις κυβερνήσεις μετά το 2010 πλην αυτής του ΣΥΡΙΖΑ, πως δηλαδή ήταν καθεστώτα αντιδημοκρατικής εκτροπής.

Στην άλλη πλευρά, ένας κόσμος που είχε σημαντικό ρόλο –ενσώματης συμμετοχής και συναισθηματικής επένδυσης‒ στις κινητοποιήσεις του «Μένουμε Ευρώπη» του 2015 νιώθει πως συντελείται μια ιδεολογική και νοηματική λαθροχειρία. Με αφορμή ένα ερωτηματικό στον τίτλο αλλά και τη σύνθεση των προσώπων μιας εκδήλωσης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τον Νίκο Αλιβιζάτο, τον Ξενοφώντα Κοντιάδη, την Ιφιγένεια Καμτσίδου, τον Ανδρέα Τάκη και τον Δημήτρη Χριστόπουλο) τα πάθη άναψαν και ειπώθηκαν σκληρά και άδικα πράγματα, ιδίως για τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Νίκο Αλιβιζάτο.

Όλα παραπέμπουν σε μια εύφλεκτη συγκυρία όπου το καθετί εγγράφεται «αντικειμενικά» στα ανταγωνιστικά κομματικά σχέδια και στους σχεδιασμούς των επιτελείων.

Μπορούμε να σκεφτούμε ακόμα ελεύθερα;

Έχω την εντύπωση πως το ερωτηματικό του τίτλου «Μένουμε Ευρώπη;» μπήκε έτσι επίτηδες για να προκαλέσει, με την έννοια μιας κομμάτι «αυθάδικης» επικοινωνιακής χειρονομίας. Έτσι, για να τη σπάσει στους boomers ακροκεντρώους και να προξενήσει θόρυβο.

Φυσικά, σκοπό έχει να δείξει ότι η ευρωπαϊκή αναφορά δεν ανήκει με κάποιο τίτλο κυριότητας στον κόσμο των «Μένουμε Ευρώπη» του 2015 ή σε εκείνους από εκείνη τη μαγιά που τάσσονται σήμερα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Υπαινίσσεται, ωστόσο, κάτι πιο σοβαρό: ότι η κυβέρνηση αυτή αποκλίνει πλήρως από το ευρωπαϊκό κεκτημένο, ότι ανήκει σε μια γκρίζα ζώνη της Ευρώπης, μαζί με την κυβέρνηση της Ουγγαρίας ή άλλων χωρών που παραβιάζουν το κράτος δικαίου. Είπαμε, το θέμα της εκδήλωσης είναι οι υποκλοπές και ευρύτερα η σχέση τους με το κράτος δικαίου.

Μπορεί να πει κανείς πως όλο αυτό είναι απολύτως θεμιτό. Στην πολιτική και στα κινήματα πολιτών δεν υπάρχουν τίτλοι κυριότητας και εσαεί επικαρπίες. Η πολιτική περιέχει την κίνηση, την αναθεώρηση, τη συγγνώμη, την αλλαγή στάσης. Περιέχει τον αναστοχασμό ή τη διόρθωση του βλέμματος. Τότε ποιο το πρόβλημα; Μήπως απλώς όλο αυτό είναι μια υπερβολή που έχει να κάνει με τη συγκυρία και τις ερχόμενες εκλογές που θα παιχτούν στη σφαίρα του πάθους και όχι τόσο των επιχειρημάτων;

Το ένα θέμα είναι πως, απ’ όσο ξέρω, δεν έχει υπάρξει από την αξιωματική αντιπολίτευση άλλη θέση και διαφορετική εκτίμηση για το δημοψήφισμα και τη στάση του καλοκαιριού του 2015. Ούτε έχει υπάρξει κάποια άλλη προσέγγιση στους «μενουμευρωπαίους» του 2015 που θεωρήθηκαν τότε ένας μη λαός, μια μάζα στην υπηρεσία των ελίτ. Δεν έχω δει καμία επανεκτίμηση γι’ αυτά.

Είναι όμως εύλογη η σκέψη πως το ανήκειν στην Ευρώπη δεν καλύπτει απλώς την παραμονή στην ευρωζώνη ή τις συμφωνίες με κάποιος εταίρους. Είναι επίσης οι πολιτικοί και συνταγματικοί κανόνες που έχουν πάντα διαφορετικές και ανταγωνιστικές ερμηνείες.

Το τραύμα των υποκλοπών είναι σοβαρό πλήγμα για πολλούς και πολλές που αισθάνονται (δικαίως) ότι η παραβίαση ενός συμβολαίου εμπιστοσύνης μέσα στο κράτος δημιουργεί κινδύνους και για άλλα ζητήματα στη διακυβέρνηση. Αλλά η Ευρώπη το 2023 είναι επίσης και κάποια άλλα θεμελιώδη ζητούμενα: έχουμε έναν βάρβαρο, ιμπεριαλιστή εισβολέα και πολλά σοβαρά μέτωπα με εξωτερικούς και εσωτερικούς αντιπάλους.

Η Ευρώπη και ευρύτερα η Δύση αγωνιά για τους όρους της συλλογικής της ασφάλειας. Ε, λοιπόν, η «επισπεύδουσα» δύναμη της αντιπολίτευσης στη χώρα μας, όπως και τα δίκτυά της στη διανόηση, προωθούν μια ατζέντα δικαιωμάτων, ενώ την ίδια στιγμή αντιμετωπίζουν ως τρίτης διαλογής θέματα όλα περίπου τα μεγάλα στρατηγικά θέματα όπου διακυβεύεται η τύχη και της δικής μας χώρας: τον ερντογανικό αναθεωρητικό επεκτατισμό, τη ρωσική επιθετικότητα, τη σοβαρή αντιμετώπιση του ενεργειακού προβλήματος.

Μένουμε Ευρώπη; Facebook Twitter
Στην Ευρώπη ανήκαν μέχρι πρότινος και ο Παντσιέρι και η Καϊλή και διάφορα άλλα πρόσωπα και συμφέροντα που απαξιώνουν εκ των ένδον τους θεσμούς της.

Το «Μένουμε Ευρώπη» είναι, λοιπόν, μια σύνθετη επιλογή, συχνά με διακριτές αξιακές και κοινωνικές προτεραιότητες. Το 2015 είχε ένα πολύ συγκεκριμένο νόημα. Σήμερα μπορούμε να πούμε πως έχει ένα ευρύτερο νόημα.

Στην Ευρώπη, άλλωστε, ανήκαν μέχρι πρότινος και ο Παντσιέρι και η Καϊλή και διάφορα άλλα πρόσωπα και συμφέροντα που απαξιώνουν εκ των ένδον τους θεσμούς της. Αλλά και οι Έλληνες αριστεροί ευρωβουλευτές που απείχαν ή ψήφισαν λευκό στην παραπομπή του Πούτιν, κι αυτοί δεν «μένουν Ευρώπη». Υπάρχει μια ασυνάρτητη και εξοργιστική πολιτική λογική που δεν αφορά φυσικά την εκδήλωση στο Πάντειο αλλά που δεν είναι και αδιάφορη ή «ανώδυνη» όταν σκεφτόμαστε τις συμπεριφορές του ΣΥΡΙΖΑ.

Η λοιδορία και η χλεύη για τους «μενουμευρώπηδες», οι εξυπνακισμοί που ακολούθησαν και η αντιστροφή νοήματος δεν είναι πράγματα που σβήνουν επειδή έχουν προκύψει καινούργια προβλήματα και μια διαφορετική ιστορική συγκυρία.

Ας συμφωνήσουμε όμως πως η πολιτική ζωή δεν είναι μόνο οι μνήμες και τα πικρά συμπεράσματά τους. Υπάρχει ένας πυρήνας νοήματος πέρα και πλάι από τα συναισθήματα, τους φόβους, τις υποψίες. Ο πυρήνας αυτός αφορά το πώς μένουμε πραγματικά στην Ευρώπη σε μια εποχή αλλεπάλληλων και σκληρών κρίσεων. Γι’ αυτό θα περιμένουμε να μιλήσουν τα κόμματα και όχι πια οι συνταγματολόγοι ή όσοι σχολιάζουμε, προσπαθώντας να βγάλουμε νόημα από μια συγκυρία γεμάτη αντιφάσεις και παγίδες.

Άλλωστε, ελάχιστους μήνες πριν από τις εκλογές, οτιδήποτε επιστημονικό γίνεται αυτομάτως πολιτικό και οτιδήποτε πολιτικό δεν γλιτώνει τη δίνη του κομματικού ανταγωνισμού.  

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ