Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Προσωπικό αρχείο Κ. Π. Καλαϊτζίδη

Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα

2

Ο Γιαννούλης Χαλεπάς γεννήθηκε στον Πύργο της Τήνου το 1851 και διαμορφώθηκε μέσα σε μια οικογένεια φημισμένων Τηνίων μαρμαρογλυπτών. Ο πατέρας και ο θείος του διατηρούσαν εργαστήρι μαρμαρογλυπτικής με υποκαταστήματα στη Σμύρνη, στο Βουκουρέστι και στον Πειραιά. Ο πατέρας του τον ξεχώριζε ως πρωτότοκο από τα πέντε αδέλφια του και τον προόριζε ως συνεχιστή της επιχείρησης.

Μεγαλώνοντας, θα αγαπήσει το μάρμαρο, όχι σαν το μέσο που θα του αποφέρει χρήματα, αλλά σαν το υλικό που πάνω του θα λαξέψει τις ζωηρές εικόνες του μυαλού του. Η ρήξη με τον πατέρα του ήρθε, αλλά ο Γιαννούλης κατάφερε να πετύχει το στόχο του. Να πάει στο Σχολείον των Τεχνών (την μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) με δάσκαλο τον Λεωνίδα Δρόση και από το 1872, με υποτροφία του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, να συνεχίσει στην Ακαδημία του Μονάχου. Ο ταλαντούχος νέος εμπνέεται από την ελληνική μυθολογία και την αρχαιότητα και εκθέτει σπουδαία έργα όπως το «παραμύθι της Πεντάμορφης» και ο «Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα».

Οι διακρίσεις του ήταν συνεχείς, ωστόσο η διακοπή της υποτροφίας του τον ανάγκασε να επιστρέψει το 1876 στην Αθήνα ανοίγοντας το δικό του εργαστήριο. Σε πολύ λίγες μέρες είχε ήδη δεχθεί παραγγελίες για έργα, ένα από τα οποία ήταν η Κοιμωμένη για τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Εκείνη η εποχή ήταν κομβική για τον Γιαννούλη Χαλεπά, ο οποίος είχε γνωρίσει μια συγχωριανή του στην Τήνο, τη Μαριγώ Χριστοδούλου και τη ζήτησε σε γάμο από τους γονείς της. Αυτοί αρνήθηκαν και ο σπουδαίος γλύπτης άρχισε να κλονίζεται ψυχικά. Αρκετοί σήμερα πιστεύουν ότι αυτός ο ανεκπλήρωτος έρωτας ήταν η αρχή της κατάρρευσης του.

Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Ο Γιανούλης Χαλεπάς στον κήπο του σπιτιού του, στον Πύργο της Τήνου, την 30/11/1928 (η ημερομηνία αναγράφεται στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας). Φωτ.: Προσωπικό αρχείο Κ. Π. Καλαϊτζίδη

Το 1878 και ενώ έχει γνωρίσει τον φθόνο των Αθηναίων με την Κοιμωμένη, ο Γιαννούλης Χαλεπάς αρχίζει να δείχνει σημάδια ψυχικής ασθένειας καταστρέφοντας τα γλυπτά που δημιουργούσε.

Το 1878 και ενώ έχει γνωρίσει τον φθόνο των Αθηναίων με την Κοιμωμένη, ο Γιαννούλης Χαλεπάς αρχίζει να δείχνει σημάδια ψυχικής ασθένειας καταστρέφοντας τα γλυπτά που δημιουργούσε. Για ένα διάστημα και με την προτροπή της οικογένειάς του, θα βρεθεί στην Ιταλία. Η κατάστασή του όμως δεν θα βελτιωθεί και θα επιστρέψει στην Τήνο 10 χρόνια μετά. Το 1888 και μετά από αρκετές κρίσεις και απόπειρες αυτοκτονίας ο γλύπτης θα εγκλεισθεί στο Δημόσιο Ψυχιατρείο Κέρκυρας. Η διάγνωση ήταν άνοια.

Το 1901 πεθαίνει ο πατέρας του και η μητέρα του λίγο αργότερα τον έβγαλε από το ψυχιατρείο και ανέλαβε την κηδεμονία του. Θεωρώντας ότι όλα τα δεινά προήλθαν από την ενασχόλησή του με την τέχνη, έκρυβε τα υλικά ή κατέστρεφε κάθε νέα προσπάθεια που ξεκινούσε ο γιος της. Για τους συγχωριανούς ο Γιαννούλης Χαλεπάς θα γίνει ο «τρελός του χωριού». Καθημερινότητά του πλέον ήταν η βοσκή των ζώων και οι δουλειές στους αγρούς. Ο Γιαννούλης Χαλεπάς γίνεται μια απόκοσμη μορφή, ένας άνθρωπος σκιά του εαυτού του, εντελώς αποκομμένος από αυτό που αγαπούσε. Την γλυπτική.

Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Το παραμύθι της Πεντάμορφης

Με το θάνατο της μητέρας του το 1916, ο γλύπτης αφοσιώνεται και πάλι στην τέχνη, αλλά τίποτα δεν θυμίζει τα πρώτα του έργα. Το ύφος του εκείνη την εποχή, όπως αναφέρει η Εθνική Πινακοθήκη, εμφανίζεται ελεύθερο, αυθόρμητο και πηγαίο και επικεντρώνεται στην ουσία των συνθέσεων και όχι στη λεπτομερή επεξεργασία της επιφάνειας, την εκλέπτυνση ή την ωραιοποίηση. Έχοντας αφήσει πίσω τα διδάγματα της Ακαδημίας, μοιάζει σα να δοκιμάζει τις δυνάμεις του, αντλώντας από την περίοδο που ο ίδιος είχε δηλώσει ότι προτιμούσε: την «πριν Φειδίου». Οι μορφές του γίνονται στιβαρές, επιβλητικές, μερικές φορές σχεδόν ιερατικές, εσωστρεφείς και αποτραβηγμένες σε ένα δικό τους κόσμο, και οι συνθέσεις αποτελούνται από όγκους συμπαγείς, χωρίς κενά, κατεργασμένους τόσο, ώστε να τονίζουν τα ουσιαστικά στοιχεία της φόρμας.

Το 1930, η ανιψιά του Ειρήνη Χαλεπά τον προτρέπει να εγκατασταθεί στο σπίτι της και ο ιδιοφυής γλύπτης θα βρεθεί στην Αθήνα όπου θα εργαστεί εντατικά. Αγαπημένα θέματα που επαναλαμβάνει είναι η «Μήδεια», ο «Σάτυρος και ο Έρως», το «Παραμύθι της Πεντάμορφης». Τα επόμενα 8 χρόνια έζησε τη δόξα και αναγνωρίστηκε ως ένας ιδιοφυής καλλιτέχνης. Μια ημιπληγία θα νεκρώσει το δεξί του χέρι και λίγο καιρό αργότερα, στις 15 Σεπτεμβρίου του 1938, ο Γιαννούλης Χαλεπάς θα αφήσει την τελευταία του πνοή.

Δείτε μερικά από τα σπουδαιότερα έργα του Γιαννούλη Χαλεπά

Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα
Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Η Μήδεια (III)
Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Αναπαυομένη, 1931
Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
Η συναρπαστική ιστορία του Γιαννούλη Χαλεπά, του ιδιοφυέστερου Έλληνα γλύπτη που γεννήθηκε σαν σήμερα Facebook Twitter
|article_full|

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 14.8.2017

Σαν Σήμερα
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Σοπέν

Πέθανε Σαν Σήμερα / «Κύριοι, ιδού μια μεγαλοφυΐα!»: Πώς ο Σοπέν άνοιξε νέα εποχή στη μουσική για πιάνο

Σαν σήμερα, στις 17 Οκτωβρίου 1849, πεθαίνει από φυματίωση στο Παρίσι ο Πολωνός Φρεντερίκ Φρανσουά Σοπέν, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του Ρομαντισμού και κορυφαίος πιανίστας.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Ήταν η διασημότερη τραγουδίστρια της Γαλλίας. Όταν πέθανε, ο Αρχιεπίσκοπος αρνήθηκε να την κηδέψει

Σαν Σήμερα / Ήταν η διασημότερη τραγουδίστρια της Γαλλίας. Όταν πέθανε, ο Αρχιεπίσκοπος αρνήθηκε να την κηδέψει

Edith Piaf: «Το σπουργιτάκι» που ξεκίνησε από τους δρόμους του Παρισιού και δοξάστηκε όσο λίγοι. Αυτή είναι η ζωή της, το τέλος που της επιφύλασσε η Καθολική εκκλησία και ένα απόσπασμα από μία συνέντευξή της.
ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΚΟΛΟΒΟΥ
Νταϊάνα: Η μυθιστορηματική ζωή της διασημότερης γυναίκας του πλανήτη

Σαν Σήμερα / Νταϊάνα: Η μυθιστορηματική ζωή της διασημότερης γυναίκας του πλανήτη

«Η Νταϊάνα διεκδίκησε την εκτίμηση ενός βασιλικού περίγυρου που τη χρησιμοποίησε κατά περίσταση. Διεκδίκησε την ελευθερία της από έναν σύζυγο που την έβλεπε πάντα ως την αιτία του προσωπικού του αδιεξόδου. Διεκδίκησε τα παιδιά της από μια συντηρητική οικογένεια. Και εν τέλει διεκδίκησε τη ζωή της από τους ηδονοβλεψίες παπαράτσι που την καταδίωκαν ανελέητα»
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Μαντόνα: «Είμαι σκληρή, φιλόδοξη και ξέρω ακριβώς τι θέλω. Αν αυτό με κάνει σκύλα, δεν πειράζει»

Μουσική / «Είμαι σκληρή, φιλόδοξη και ξέρω τι θέλω. Αν αυτό με κάνει σκύλα, δεν πειράζει»

Pop icon, μίλησε για το woman empowerment πριν υπάρξει καν ο όρος, gay icon, fashion icon, η απόλυτη σταρ, η πιο πετυχημένη γυναίκα μουσικός όλων των εποχών, όπως και να τη χαρακτηρίσει κανείς, είναι μία και μοναδική και ήρθε για να αλλάξει τα πάντα.
M. HULOT
Yves Saint Laurent: «Το Μαρακές άνοιξε τα μάτια μου στο χρώμα»

Μόδα & Στυλ / Yves Saint Laurent: «Το Μαρακές άνοιξε τα μάτια μου στο χρώμα»

Σήμερα, στα γενέθλιά του, θυμόμαστε τον μελαγχολικό βασιλιά της γαλλικής couture μέσα από τη διαδρομή του στο Μαρόκο, που δεν υπήρξε απλώς ένας τόπος ελευθερίας αλλά και η μούσα του στη ζωή και στη δουλειά.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
ΓΙΑ 28 ΜΑΙΟΥ Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Θέατρο / Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Σαν σήμερα, το 1943, γεννήθηκε η Ελληνίδα σοπράνο που διέπρεψε για μια ολόκληρη δεκαετία στην Ευρώπη και την Αμερική, αλλά κάηκε εξαιτίας μιας σειράς ιδιαίτερα απαιτητικών ρόλων, τους οποίους ερμήνευσε πολύ νωρίς. Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, ένας από τους λίγους στην Ελλάδα που γνωρίζουν σε βάθος την πορεία της, περιγράφει την άνοδο και την πτώση της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Γεννήθηκε σαν σήμερα  / Μιμάρ Σινάν: Ο αρχιτέκτονας που έχτισε τα πιο σημαντικά κτίρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Στις 15 Απριλίου 1489 γεννήθηκε ο αρχιτέκτονας που έφτιαξε από τριακόσια τριάντα έργα. Ανάμεσα σε αυτά, το Τέμενος του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1550 -1557) και το Κουρσούμ Τζαμί ή Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα, το μοναδικό του έργο που σώζεται στην Ελλάδα.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ