Τι θα έλεγε, άραγε, ο Χατζιδάκις για όλα αυτά που μας συμβαίνουν;

Τι θα έλεγε, άραγε, ο Χατζιδάκις για όλα αυτά που μας συμβαίνουν; Facebook Twitter
Και τι δεν είχε πει ο άνθρωπος, αλλά από το ένα αυτί μας έμπαιναν, από το άλλο έβγαιναν, και τότε και τώρα.
6

Φέτος συμπληρώνονται 25 χρόνια από τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι και με αφορμή αυτό το «αργυρούν ιωβηλαίο» θα τον ανακαλούμε και θα τον αναζητούμε ακόμα περισσότερο, όχι τόσο για να «τιμήσουμε» τη μνήμη του –ο ίδιος, άλλωστε, απεχθανόταν την αναμνησιολογία και τα μνημόσυνα– αλλά επειδή αυτό κάνουμε αντανακλαστικά εδώ και χρόνια, καθώς έχουμε παγιδευτεί στα τρομερά μας αδιέξοδα. Αναζητούμε έναν χαμένο μπούσουλα –έστω και από το υπερπέραν– και κάθε τόσο μονολογούμε και διερωτόμαστε χαζεύοντας το άπειρο: «Τι θα έλεγε, άραγε, ο Χατζιδάκις για όλα αυτά τα δεινά που μας συμβαίνουν, αν βρισκόταν ακόμα ανάμεσά μας;».


Βασανιστικά υποθετικό το ερώτημα βεβαίως, αλλά όχι εντελώς άκυρο. Αν ζούσε ακόμα, θα ήταν ακριβώς στην ηλικία του Μίκη Θεοδωράκη –ο Χατζιδάκις ήταν γύρω στους τρεις μήνες νεότερος–, με ό,τι ανησυχητικό μπορεί να μας προδιαθέτει αυτό για τον ρόλο που θα διαδραμάτιζε ως εκπρόσωπος μιας εθνικής συνείδησης σε κρίσιμες περιστάσεις.


Ακόμα κι αν υποθέσουμε, όμως, ότι δεν θα είχε γίνει αναχωρητής και ότι θα ήταν ακόμα παρών στα κοινά, ακμαίος, οξύς και ουσιαστικά παρεμβατικός, παρότι του άρεσε συχνά να λειτουργεί και ως προβοκάτορας για να δει μέχρι πού φτάνουν ο ευσεβισμός και η βαθιά συντηρητική νοοτροπία μας, ασχέτως πολιτικής τοποθέτησης, δεν νομίζω ότι θα μας βόλευε με τις θέσεις του.

Μπορεί να του άρεσε του Χατζιδάκι να παριστάνει κατά περιστάσεις τον προβοκάτορα, αλλά πλέον η προβοκάτσια με τη μορφή της αδιάκοπης τρολιάς αποτελεί μια τερατώδη κοινοτοπία που τα καταπίνει όλα – δεν είναι η σπίθα που θα ανάψει την κουβέντα, είναι η ίδια η κουβέντα.


Ειδικά αν θυμηθεί κανείς πόσο διστακτικός γκουρού, πόσο αλλεργικός στον ρόλο του «εθνεγέρτη» υπήρξε και πόσο βαθιά καχύποπτος με τους ινστρούχτορες πάσης φύσεως, από τους οποίους έχει βρομίσει ο τόπος. Πάντα βρομούσε, αλλά με τον «εκδημοκρατισμό» της ενημέρωσης και το όργιο απόψεων και «επικοινωνίας» στο Ίντερνετ και στα «σόσιαλ», έχουμε μαρτυρήσει πλέον και κοντεύουμε να σιχαθούμε ακόμα και την ιδέα του πολιτικού διαλόγου (και ξέρουμε ποιοι κερδίζουν πάντα όταν το κοινό εξαντλείται από τον «διάλογο» και τις άγονες αντιπαραθέσεις).

Τι θα έλεγε, άραγε, ο Χατζιδάκις για όλα αυτά που μας συμβαίνουν; Facebook Twitter
Αν ζούσε ακόμα, θα ήταν ακριβώς στην ηλικία του Μίκη Θεοδωράκη –ο Χατζιδάκις ήταν γύρω στους τρεις μήνες νεότερος–, με ό,τι ανησυχητικό μπορεί να μας προδιαθέτει αυτό για τον ρόλο που θα διαδραμάτιζε ως εκπρόσωπος μιας εθνικής συνείδησης σε κρίσιμες περιστάσεις.


Μπορεί να του άρεσε του Χατζιδάκι να παριστάνει κατά περιστάσεις τον προβοκάτορα, αλλά πλέον η προβοκάτσια με τη μορφή της αδιάκοπης τρολιάς αποτελεί μια τερατώδη κοινοτοπία που τα καταπίνει όλα – δεν είναι η σπίθα που θα ανάψει την κουβέντα, είναι η ίδια η κουβέντα.


Μια προφανής απάντηση στο αρχικό ερώτημα είναι ότι όχι μόνο τα είχε προβλέψει (τα δεινά), πετυχαίνοντας διάνα στις εκτιμήσεις του για την προδιαγεγραμμένη (κακή) μας μοίρα, αλλά είχε φτάσει και βαθιά στη διερεύνηση του ψυχοπαθολογικού μας προφίλ, χωρίς μάλιστα να ξεπέφτει στα γνωστά αυτομαστιγωτικά, φυλετικού τύπου κλισέ/άλλοθι που μεταχειριζόμαστε τακτικά ως νεοέλληνες («δεν είμαστε λαός» κ.λπ.).

Τα πάντα μπορούν να μοιάζουν προφητικά –ειδικά οτιδήποτε δυσοίωνο και ισοπεδωτικό– στις συχνές αναδρομές που κάνουμε σε κείμενα, τσιτάτα και αφηγήματα του πρόσφατου παρελθόντος, στην προσπάθειά μας να βρούμε εξηγήσεις για το δυστοπικό παρόν. Τα κείμενα, τα σχόλια και οι κουβέντες του Χατζιδάκι που ανασύρονται κάθε τόσο και συχνά μεθερμηνεύονται εντελώς αυθαίρετα και όπως βολεύει την ατζέντα του καθενός μας έχουν ένα ιδιαίτερο βάρος ως προβολές του τότε στο τώρα.


Και τι δεν είχε πει ο άνθρωπος, αλλά από το ένα αυτί μας έμπαιναν, από το άλλο έβγαιναν, και τότε και τώρα. Για τον «χείμαρρο αυτοσχεδιαστικών αντιδράσεων σε όλες τις περιοχές του δημόσιου βίου μας», για τον «ηθικοπλαστικό εθνικισμό που τον εκμεταλλευόμαστε όλοι μας για ευτελείς σκοπούς», για την έλξη μας προς την «ανασφάλεια που μας προσδίδει μια αίσθηση νεότητας», για την παγίδευσή μας σε ασφυκτικά και διόλου χρήσιμα δίπολα («δύο είναι οι εχθροί της πολιτικής και του πολιτισμού: ο λαϊκισμός και ο ελιτισμός»), για την άνθηση του φασισμού και του νεοναζισμού σε συνθήκες ανοχής και παθητικότητας («Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς – δεχόμαστε να 'μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS από άγνοια, αλλά και τόσο "ανθρώπινοι" και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια»), για την «παραδημοσιογραφία» τέλος, που, όσο να 'ναι, τσούζει πιο πολύ όσους εμπλεκόμαστε στα σύγχρονα μέσα:

«Η παραδημοσιογραφία είναι κάτι σαν παρακρατική οργάνωση, αλλά δεν έχει σχέση με το κράτος. Αντίθετα, πολλές φορές το πολεμάει. Ανθεί σε περιόδους παρακμής και με την επιπόλαια ανοχή της επισήμου Δημοσιογραφίας. Κύριος σκοπός της είναι ο εκφοβισμός, υπηρετώντας σκοτεινά ή ευτελή συμφέροντα... Η παραδημοσιογραφία υπάρχει, λειτουργεί και επιβάλλεται. Ανεύθυνη και αντιπαθητική».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

 

Shortcut
6

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Συνέντευξη Μάνος Χατζιδάκις: «Θα είχε τουλάχιστον ενδιαφέρον μια κυβέρνηση με αδερφές»

Ημερολόγιο / Συνέντευξη Μάνος Χατζιδάκις: «Θα είχε τουλάχιστον ενδιαφέρον μια κυβέρνηση με αδερφές»

Σε χρόνια στεγνά και συντηρητικά ο μέγιστος Μάνος Χατζιδάκις μπορούσε να σαρκάζει την Κυβέρνηση και την Εκκλησία, να προαναγγέλλει την ρευστότητα φύλου και να αποδομεί και τον ίδιο του τον εαυτό...

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αναζητώντας το μυστικό του Γιάννη Πετρίδη

Δ. Πολιτάκης / Αναζητώντας το μυστικό του Γιάννη Πετρίδη

Στις 29 Μαρτίου συμπληρώθηκαν σαράντα έξι χρόνια από την πρώτη εκπομπή του ανθρώπου που μας έμαθε να ακούμε μουσική, όμως, παρά την οικειότητα, το κύρος και τη γνώση που εκπέμπει ακόμα η φωνή του από τα ερτζιανά, ο ίδιος παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένα μυστήριο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
200 χρόνια «κρυφό σχολειό»

Δ. Πολιτάκης / 200 χρόνια «κρυφό σχολειό»

Πέρα από τις εθιμοτυπικές τελετουργίες της αρμόδιας επιτροπής, ο εορτασμός των 200 χρόνων από το ’21 θα μπορούσε να γίνει αφορμή για μια βαθύτερη αντίληψη των συναρπαστικών γεγονότων εκείνης της εποχής από αυτή που μας χάρισε το σχολείο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Αποχαιρετισμός στην κυρία Μιράντα

Δημήτρης Πολιτάκης / Αποχαιρετισμός στην κυρία Μιράντα

Πηγαίνοντας μετά από καιρό σε σπίτι φίλων, είδα στην εξώπορτα το αγγελτήριο θανάτου της ηθοποιού Μιράντας Κουνελάκη που έμενε στην ίδια πολυκατοικία και για χρόνια «επέβλεπε» στοργικά και διακριτικά τις νεανικές μας τρέλες.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
H περίπτωση του Άκη Πάνου, που ακόμα μας στοιχειώνει

Δημήτρης Πολιτάκης / H περίπτωση του Άκη Πάνου, που ακόμα μας στοιχειώνει

Ούτε το έργο ενός δημιουργού μπορεί εύκολα να διαγραφεί ούτε όμως και η σύνδεσή του με τις όποιες αποτρόπαιες πράξεις. Μένει εκεί, σαν ανεξίτηλη κηλίδα που διαβρώνει και συρρικνώνει το σέβας, το δέος, την εκτίμηση, την απόλαυση. Αυτό είναι το τίμημα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Βρίσκοντας καταφύγιο στη μοιρολατρία και στα εποχικά μαγαζιά

Δημήτρης Πολιτάκης / Βρίσκοντας καταφύγιο στη μοιρολατρία και στα εποχικά μαγαζιά

Έχει ανάγκη ο κόσμος να περιβληθεί στην απομόνωσή του από ένα γιορτινό σκηνικό, από μια λαμπερή ψευδαίσθηση, ξορκίζοντας μια χρονιά που έγινε η προσωποποίηση όλων των δεινών που έχουν πέσει στο κεφάλι μας, όχι μόνο της πανδημίας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η πανδημία και η λαχτάρα μας να «σώσουμε τα Χριστούγεννα»

Δημήτρης Πολιτάκης / Η πανδημία και η λαχτάρα μας να «σώσουμε τα Χριστούγεννα»

Ας είμαστε προετοιμασμένοι για σεμνές, ταπεινές, υπερβατικές γιορτές, όπως θα έπρεπε δηλαδή πάντα να είναι, αν πιστέψουμε όλες αυτές τις χριστουγεννιάτικες ταινίες που βλέπουμε μια ζωή.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Απόδραση από την Αθήνα

Δημήτρης Πολιτάκης / Απόδραση από την Αθήνα

Παίζει ξανά δυνατά ως σενάριο ή ως όραμα μέσα στην πανδημία η οριστική φυγή από τη μητρόπολη και η μετεγκατάσταση σε κάποια ιδανική γωνιά της επαρχίας με άμεση πρόσβαση σε φύση, βουνά, ακρογιαλιές, δειλινά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

σχόλια

6 σχόλια
Δεν εχει απολυτως καμια σημασια τι θα ελεγε ο Χατζιδακις κι αυτο για δυο λογους:Α. γιατι μπορει να τα ειχε χαμενα λογω γηρατος και να ελεγε οτι ηθελε.Β. Γιατι και σωστα να μιλουσε ποσοι ειναι σε θεση ν ακουσουν;Δεν λειπουν οι ανθρωποι που μιλουν σωστα, ισως να ειναι λιγοι σε σχεση μ αυτους που μπορουν να σκεφτουν. Κανενας Χατζιδακις δε θα σωσει την κατασταση που ολοι μας φτιαξαμε και τωρα τραβαμε την ουρα μας απ εξω περιμενωντας να φαιρουν αλλοι τη λυση. Το θεμα δεν ηταν ποτε τι θα εκανε ο Χατζιδακις, ειναι τι κανουμε εμεις, οι νεοελληνες. "Για τ αλλου μην ελπιζεις... " κατα τον ποιητη.
Σίγουρα πάντως δεν θα τον είχε γοητεύσει και κοροϊδέψει ο Τσίπρας. Ας το έχουν αυτό υπόψιν τους οι διάφοροι ηθικολόγοι, συριζοταγοί και συριζοκαλλιτέχνες. Ο Χατζιδάκις αντιπαθούσε σφόδρα τον πολιτικό απατεώνα Ανδρέα, το ψευτολαϊκο στυλ, τους μιμητές και τα κακέκτυπα.
Ένα κείμενό του που με είχε εντυπωσιάσει ιδιαίτερα είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό ΤΕΤΑΡΤΟ και συμπύκνωνε με τον καλύτερο τρόπο την άποψή του για την νεοελληνική κοινωνία.Ο τίτλος του ήταν κάπως σαν "Γιατί δεν θέλω να αναπαράγω την νεοελληνική κοινωνία"Νομίζω ότι αξίζει να αναζητηθεί και να αναδημοσιευτεί
Φοβάμαι πως και να ζούσε και να μίλαγε, την Ιδια τύχη με τότε θα είχε. Ας είμαστε ειλικρινης: πόσοι Έλληνες παρακολουθούσαν τα λεγόμενα του και πόσοι τον χλευαζαν? Ξεχνάμε τις "ενδοξες" εποχές του αυριανισμου, τότε που με απίστευτη χυδαιοτητα δεχόταν καθημερινές επιθέσεις? Με την απόλυτη πλειοψηφία του πολιτικού κόσμου να συντάσσεται με τη φυλλάδα!Ο μέσος Έλληνας τον αποκαλούσε φασίστα η αδερφή, η ακόμα χειρότερα, και τα δύο μαζί. Κάποια παρόμοια απαξίωση θα αντιμετώπιζε και σήμερα, είμαι σχεδόν σίγουρος. Η αθλιοτητα και ο λαϊκισμός ανθούν σε τούτο τον τόπο, και σήμερα και πάντα.
Ο πάντα ρηξικέλευθος νους του Χατζιδάκι -νομιζω- ότι σήμερα θα έκανε ένα τεράστιο κωλοδαχτυλο στην πολιτικη ορθότητα, η οποία είναι η φενάκη του φασισμού, επιδιώκοντας αυθεντική και μη νομικά επιβλημένη ευγένεια.