H τελευταία γυναίκα με τα «τα πόδια του λωτού»

Στο άκρως αναπτυγμένο και υπερσύγχρονο σημερινό Πεκίνο, η 92χρονη Μαντάμ Ζάο με τα «πόδια του λωτού» σίγουρα αποτελεί σπάνιο θέαμα και ενδεχομένως την τελευταία ζωντανή απόδειξη μιας βασανιστικής και επίπονης παράδοσης. 

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με τα «πόδια του λωτού», με την πιο δημοφιλή να εξηγεί την ονομασία λόγω του σχήματος που παίρνουν τα δάχτυλα, τα οποία θυμίζουν ένα κλειστό άνθος λωτού.

Το δέσιμο των γυναικείων ποδιών στην Κίνα είχε σκοπό να κάνει τις γυναίκες πιο όμορφες ώστε να προσελκύσουν μνηστήρες, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα το κοινωνικό στάτους κάθε οικογένειας. Οι αρχαίο Κινέζοι πίστευαν πως τα μικροσκοπικά πόδια θα βοηθούσαν στην ικανοποίηση των αντρών στην κρεβατοκάμαρα. Αντιθέτως, οι γυναίκες που είχαν κανονικά πόδια θεωρούνταν «πολύ ανδροπρεπείς» και όχι αρκούντως ντελικάτες. 

Η συγκεκριμένη πρακτική εκτός από τον αισθητικό σκοπό της, θεωρούνταν επίσης απόδειξη αφοσίωσης μια γυναίκας προς τον σύζυγό της, κυρίως επειδή με τόσο μικροσκοπικά πόδια δεν θα ήταν σε θέση να τρέξει γρήγορα, οπότε θα δυσκολευόταν είτε να απατήσει τον άντρα της είτε να εγκαταλείψει την οικογένειά της.

Η βάρβαρη παράδοση διήρκεσε περίπου 1.000 χρόνια και σταμάτησε επισήμως το 1912, όταν καθαιρέθηκε η τότε βασιλική οικογένεια. 

Στο παρελθόν, οι γυναίκες στην Κίνα επιτρέπονταν να δείχνουν τα «πόδια του λωτού» μόνο στους συζύγους τους, αλλά τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες άρχισαν να τα αποκαλύπτουν σε δημοσιογράφους και φωτογράφους.

Από το 2005, ο Βρετανός φωτογράφος Τζο Φάρελ έχει πάρει συνέντευξη και απαθανατίσει δεκάδες γυναίκες με «τα πόδια του λωτού». «Είναι δύσκολο να φανταστείς πως οι γυναίκες έπρεπε να υποβάλλουν τον εαυτό τους σε μια τόσο οδυνηρή διαδικασία για να γίνουν αποδεκτές από την κοινωνία και να αγαπηθούν. Αλλά τότε αυτό ήταν το πρότυπο ομορφιάς, όπως σήμερα κάποιες γυναίκες προτιμούν να είναι αδύνατες ή κάνουν τατουάζ», έχει πει σε παλαιότερη συνέντευξή του. 

Όπως εκατοντάδες χιλιάδες κορίτσια πριν από εκείνη, στην Μαντάμ Ζάο έσφιγγαν τα δάχτυλα των ποδιών με επιδέσμους από τότε που ήταν 5 ετών, για τουλάχιστον μια δεκαετία, μέχρι το τελικό, εξαιρετικά παραμορφωμένο αλλά επιθυμητό αποτέλεσμα.

Η Μαντάμ Ζάο ζει σήμερα σε ένα χωριό στα προάστια του Πεκίνου, της αρέσει να καπνίζει πίπα και να πηγαίνει βόλτες στην γειτονιά με το τρίκυκλο που έχει. Είναι μια από τις ελάχιστες ηλικιωμένες -αν όχι η τελευταία- που βίωσε το μαρτύριο με τα «πόδια του λωτού», που σήμερα έχουν το μέγεθος της παλάμης της.