Ζηλάντια: Μια αρχαία υποήπειρος «ανακαλύφθηκε» κάτω από τη Νέα Ζηλανδία

Ένα κρυμμένο τμήμα γης, ηλικίας άνω των 1,3 δισεκατομμυρίων χρόνων, αναμένεται να βοηθήσει τους επιστήμονες να «ιχνηλατήσουν» την ιστορία της μυστηριώδους «χαμένης ηπείρου» της Ζηλάντια. 

Μόλις προσφάτως οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως η Ζηλάντια είναι η αινιγματική όγδοη ήπειρος, καταποντισμένη κάτω από το νότιο νησί της Νέας Ζηλανδίας και τα νησιά Στιούαρτ. 

Η ανακάλυψη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Geology, μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να λύσουν το γρίφο χρονολόγησης του πετρώδους αυτού τμήματος, αλλά και το αν στοιχειοθετεί ή όχι ήπειρο. 

Οι περισσότερες ήπειροι περιλαμβάνουν ένα βραχώδες τμήμα (craton) ηλικίας άνω του ενός δισεκατομμυρίου χρόνων. Αυτό λειτουργεί ως γεωλογικός πυρήνας δρώντας ως μια σταθερή βάση πάνω στην οποία σχηματίζονται στη συνέχεια οι ήπειροι. Στο παρελθόν, το παλιότερο κομμάτι φλοιού που είχε εντοπιστεί στη Ζηλάντια χρονολογείτο μόλις 500 εκατομμύρια χρόνια, στοιχείο ανεπαρκές για να αποδειχτεί πως πράγματι επρόκειτο για ήπειρο. 

Ωστόσο, ένα νεοσυλλεχθέν κομμάτι πετρώματος επιβεβαιώνει την ύπαρξη της Ζηλάντια ως υποηπείρου ηλικίας ενός δισεκατομμυρίου ετών. 

Η ποντισμένη κάτω από τη Νέα Ζηλανδία ποντισμένη ήπειρος - Πηγή φωτογραφίας: GNS SCIENCE

Η ανακάλυψη αυτή αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου παζλ για το πώς σχηματίστηκε η Ζηλάντια, εξηγεί ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, Τζόσουα Σβαρτς, γεωλόγος στο πανεπιστήμιο Νόρθριτζ της Καλιφόρνια. «Το βρώμικο μυστικό της γεωλογίας είναι πως δεν υπάρχει αυστηρός και γρήγορος ορισμός μιας ηπείρου» λέει ο ίδιος. 

Ένα βασικό στοιχείο αναγνώρισης των ηπείρων εντοπίζεται στη σύνθεση των πετρωμάτων. Για παράδειγμα, ο πυθμένας που περιβάλλει τη Νέα Ζηλανδία δεν είναι από τα ίδια πετρώματα που συνθέτουν τον ωκεάνιο φλοιό. Αντιθέτως, τα εκεί πετρώματα είναι πλούσια σε πυριτία, όπως ο γρανίτης, κάτι που οδήγησε τους επιστήμονες στην πρώτη εικασία πως πρόκειται για κρυμμένη ήπειρο. 

Στα τελευταία εργαστηριακά τεστ οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως τμήματα ζιρκονίου στις ανατολικές άκρες των δύο νότιων νησιών της Νέας Ζηλανδίας προέρχονταν από υποθαλάσσια πετρώματα ηλικίας άνω των 1,3 δισεκατομμυρίων χρόνων. 

Πρόκειται ασφαλώς για ένα πρώτο συμπέρασμα, με το δρόμο ως την επιβεβαίωση πως πρόκειται για νέα, ποντισμένη υποήπειρο, να είναι ακόμη μακρύς για τους επιστήμονες. 

Με πληροφορίες από National Geographic