Καρκίνος: Τα πρώτα σημάδια εμφανίζονται ακόμα και δεκαετίες πριν τη διάγνωση

Τα πρώιμα σημάδια του καρκίνου μπορούν να εμφανιστούν χρόνια, ακόμα και δεκαετίες πριν την πρώτη διάγνωση, που συχνά έρχεται αργά, σύμφωνα με την τελευταία και πληρέστερη επιστημονική έρευνα του είδους της. 

Η σημαντική αυτή ανακάλυψη προέκυψε μετά από έρευνες και εξετάσεις σε περισσότερους από 2.500 όγκους και 38 διαφορετικούς τύπους καρκίνου. Συνολικά περισσότεροι από 1.000 επιστήμονες σε 37 χώρες, συνεργάστηκαν για πάνω από 10 χρόνια δίνοντας την πιο λεπτομερή γενετική εικόνα του καρκίνου, μέχρι σήμερα.

Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ένα πολύ μεγαλύτερο «χρονικό παράθυρο» από το αναμενόμενο, στο οποίο καρκινοπαθείς θα μπορούσαν να εξεταστούν και να προειδοποιηθούν ότι βρίσκονται σε ομάδα κινδύνου, καθώς ο καρκίνος χαρακτηρίζεται από γενετικές μεταλλάξεις που μετατρέπει υγιή κύτταρα σε κακοήθη. 

Η έρευνα έγινε από το τους επιστήμονες στο πλαίσιο του πρότζεκτ "Whole Genomes" για μία παν-καρκινική ανάλυση.  «Αυτό που είναι εκπληκτικό είναι πως κάποιες γενετικές αλλαγές φαίνεται πως έγιναν χρόνια πριν τη διάγνωση, πολύ πριν από οποιοδήποτε άλλο σύμπτωμα του καρκίνου αναπτυχθεί, ακόμα και σε φυσιολογικούς ιστούς», εξηγεί η Κλεμενσί Τζολί, της ερευνητικής ομάδας που υπογράφει την έρευνα, στο Ινστιτούτο Francis Crick Institute του Λονδίνου. 

«Ξεκλειδώνοντας αυτά τα μοτίβα, σημαίνει ότι πλέον θα είναι εφικτή η ανάπτυξη νέων διαγνωστικών εξετάσεων που θα εντοπίζουν τα σημάδια του καρκίνου πολύ νωρίτερα», λέει ο Πίτερ Βαν Λου, του ινστιτούτου, κάνοντας λόγο για νέο παράθυρο ευκαιρίας. «Τα πρώτα γεγονότα-κλειδιά στην ανάπτυξη του καρκίνου συχνά συμβαίνουν δεκαετίες προτού ο ασθενής παρουσιάσει όγκο, μερικές φορές ήδη από την παιδική του ηλικία».

Όπως διαπιστώθηκε, περίπου οι μισές από τις πρώτες μεταλλάξεις σημειώνονται μόνο σε 9 γονίδια, που σημαίνει ότι υπάρχει μία μικρή «δεξαμενή» κοινών γονιδίων που πυροδοτούν τις δυνητικά θανάσιμες αλλαγές στα κύτταρα. Στο μέλλον θα είναι εφικτό να εντοπίζονται αυτές οι μεταλλάξεις με βιοψίες υγρών - γενετικά τεστ που ανιχνεύουν τις μεταλλάξεις σε DNA που μεταφέρεται στο αίμα και μπορεί να υποδείξει καρκινικούς όγκους σε διάφορα σημεία του σώματος. 

Κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου, τα κύτταρα συσσωρεύουν γενετικές μεταλλάξεις. Στα κύτταρα του αίματος για παράδειγμα, σημειώνεται μια νέα μετάλλαξη κάθε δύο εβδομάδες κατά μέσο όρο. Όμως λίγες από αυτές τις αναρίθμητες μεταλλάξεις μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι 19 στους 20 καρκίνους (το 95%) είναι πια δυνατό να αναχθούν σε τουλάχιστον μία βασική μετάλλαξη.

Ο ρόλος των ιών

Οι επιστήμονες βρήκαν ίχνη 23 διαφορετικών ιών στο 13% των καρκίνων που ανέλυσαν. Ιοί βρέθηκαν σε καρκίνους του ήπατος, του παγκρέατος, του στομάχου, του οισοφάγου, της μήτρας, του μαστού, του στομάχου, του εντέρου, του νεφρού, του προστάτη, του δέρματος, των πνευμόνων, των ωοθηκών, της ουροδόχου κύστης, των οστών και όπως δήλωσε ο δρ Ντάνιελ Μπρούερ της Ιατρικής Σχολής του βρετανικού Πανεπιστημίου East Anglia, προς το παρόν παραμένει άγνωστο αν ο καρκίνος «δημιουργεί ένα περιβάλλον που προσελκύει τους ιούς, ή αν αντίθετα οι ίδιοι οι ιοί προκαλούν καρκίνο». 

Μέχρι τώρα οι γιατροί μπορούσαν να ανιχνεύσουν τουλάχιστον μια βασική μετάλλαξη μόνο στα δύο τρίτα περίπου των καρκινοπαθών. Όπως χαρακτηριστικά σχολίασαν οι επιστήμονες, παλιότερα ο καρκίνος ήταν σαν ένα παζλ με 100.000 κομμάτια, από τα οποία έλειπαν το 99.000 και μόνο το 1% ήταν γνωστό, ενώ τώρα η εικόνα έχει αντιστραφεί. Οι επιστήμονες έχουν πλέον μια σχεδόν ολοκληρωμένη εικόνα όλων των καρκίνων που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπειών. 

Με πληροφορίες από Nature και Guardian