[ΓΝΩΜΕΣ] Το παράδειγμα της Cosco. Από τον Δημήτρη Τζίνη

«Αν υλοποιηθούν τα σχέδια της κυβέρνησης για την πλήρη ιδιωτικοποίηση δημόσιων επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας, η Ελλάδα θα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία τα μεγαλύτερα λιμάνια, το σύνολο των μεγάλων αεροδρομίων, οι τηλεπικοινωνίες, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και άλλοι ζωτικοί τομείς της οικονομίας θα είναι ιδιωτικοί ή και θα ελέγχονται από αντίστοιχους οργανισμούς άλλων χωρών» [...] Αυτή η πολιτική είναι και ξεπερασμένη και αποτυχημένη. Την εφάρμοσαν μόνο στο παρελθόν ακραία νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις όπως της κ. Θάτσερ και του κ. Μητσοτάκη». Θα μπορούσε να είναι απόσπασμα ομιλίας του κ. Αλέξη Τσίπρα. Όμως πρόκειται για αποστροφή του λόγου του κ. Γιώργου Παπανδρέου, τον Απρίλιο του 2008.

Τέσσερα χρόνια μετά πολύ λίγοι θυμούνται τις οργισμένες αντιδράσεις και τα πύρινα λόγια σύσσωμης της (τότε) αντιπολίτευσης για την έλευση του κινεζικού κολοσσού στον Πειραιά. Βέβαια ο πρώην πρωθυπουργός στην πορεία ανέκρουσε πρύμναν. Το δε μοντέλο που χρησιμοποιείται («εκχώρηση του δικαιώματος μακροχρόνιας εκμετάλλευσης») εξουδετερώνει στην πράξη τους ισχυρισμούς περί απώλειας εθνικής κυριαρχίας: τα «δίκτυα» (δηλαδή οι υποδομές) παραμένουν υπό κρατικό έλεγχο. Πέραν αυτών όμως και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.

Μόλις χθες ανακοινώθηκε η υπογραφή κατ' αρχήν συμφωνίας μεταξύ του προβλήτα ΙΙ της Cosco στον Πειραιά και της Hewlett Packard (HP) για την μεταφορά των προιόντων της τελευταίας στις αγορές τελικού προορισμού, μέσω Πειραιά και ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Το δυνητικό όφελος για τον ΟΛΠ και την εθνική Οικονομία εν γένει είναι τεράστιο αν συνυπολογίσουμε το μέγεθος της HP, τον όγκο των εμπορευμάτων και το θετικό κλίμα που μια τέτοια συμφωνία δημιουργεί για ανάλογες επενδύσεις στο μέλλον.

Όμως τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι τυχαίο. Σε αντίθεση με τον ακατάσχετο βερμπαλισμό που χαρακτηρίζει τον δημόσιο διάλογο στην Ελλάδα, οι αριθμοί είναι ο λιγότερο υποκειμενικός και πλέον ακριβής τρόπος για να προσεγγίσεις την αλήθεια. Το δημόσιο μόνο από την παραχώρηση των σταθμών εισπράττει 2.2 εκατ. ευρώ τον μήνα ενώ έχουν δημιουργηθεί εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας. Η δε Ο.Λ.Π. Α.Ε. παρουσίασε το πρώτο τρίμηνο του 2012 κέρδη 512.000 ευρώ έναντι ζημιών 2,9 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2011. Μαντέψτε ποιος είναι ο αδύναμος κρίκος σ' αυτήν την ιστορία! Ο... ΟΛΠ. Η κερδοφορία του οργανισμού οφείλεται αποκλειστικά στα εξαιρετικά αποτελέσματα της Cosco, αφού η προβλήτα που διαχειρίζεται ο ίδιος είναι προβληματική και «επιβαρύνεται με δάνεια δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ» (Capital.gr, 30.05.2012).

Αφού λοιπόν κατά κοινή ομολογία το μοντέλο της αλα ελληνικά «κρατικής επιχειρηματικότητας» έχει πλήρως αποτύχει ενώ το παράδειγμα της Cosco μας δείχνει το δρόμο, γιατί να μη το χρησιμοποιήσουμε ως πρότυπο; Σε τελική ανάλυση δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε και την πυρίτιδα. Μια ειδικευμένη επιχείρηση μπορεί να κάνει πολύ  πιο αποτελεσματικά μια δουλειά από το κράτος – επιχειρηματία που δεν χρησιμοποιεί καμία από τις αρχές της Διοίκησης στη λειτουργία του. Με αυτόν τον τρόπο και το κράτος εισπράττει επιπλέον έσοδα και η δουλειά γίνεται καλύτερα.

Το μοντέλο «συμβάσεων εκμετάλλευσης» είναι ευρέως διαδεδομένο στο σύγχρονο δυτικό κόσμο ενώ το ίδιο ισχύει με το outsourcing. Κατά μιαν έννοια αυτός είναι και ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να διορθωθούν πλείστες όσες στρεβλώσεις στη δημόσια διοίκηση και στη λειτουργία του κράτους εν γένει.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, δηλωτικό της πολυπλοκότητας και της αναποτελεσματικότητας του ελληνικού τρόπου λειτουργίας: Για να ανανεώσεις το δίπλωμα οδήγησης πρέπει να συνδιαλλαγείς με 3-4 διαφορετικούς φορείς του δημοσίου. Πρέπει να παραλάβεις μια βεβαίωση από το αστυνομικό τμήμα, να πληρώσεις γραμμάτια και παράβολα στην εφορία και την Εθνική Τράπεζα και ύστερα να καταθέσεις όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά στα ΚΕΠ ή στο υπουργείο Μεταφορών. Έπειτα θα περιμένεις έναν με ενάμιση μήνα για να παραλάβεις το δίπλωμα από την αρμόδια υπηρεσία. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα απασχολήσεις 4-5 δημοσίους υπαλλήλους, όταν αυτή η δουλειά θα μπορούσε να γίνει σε ένα μόνο σημείο, από έναν υπάλληλο και χωρίς να σπαταλούνται άσκοπα εργατοώρες. Υπάρχει καμιά αμφιβολία για το ποιος από τους δύο τρόπους είναι αποτελεσματικότερος και (μας) κοστίζει λιγότερο;