Με το δάνειο του χρόνου

Με το δάνειο του χρόνου Facebook Twitter
Εικονογράφηση: Ατελιέ/ LIFO
0

1.

Πολύτιμη περιπέτεια. Οι μεταφραστές είναι οι χαλκέντεροι ταπεινοί ήρωες των γραμμάτων. Η περιπέτεια της μετάφρασης είναι πολύτιμη και οφείλουμε ευγνωμοσύνη σ' εκείνους τους ρομαντικούς σταχανοβίτες δουλευτές που μεταφέρουν, σαν γεροδεμένοι αγόγγυστοι βαστάζοι των λέξεων, σαν αχθοφόροι των νοημάτων, βιβλία βαριά κι ασήκωτα, από τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα ιταλικά, τα ισπανικά, τα ολλανδικά, τα γιαπωνέζικα, τα κινέζικα, τα ρωσικά και πάει λέγοντας, στα ελληνικά, επιτρέποντάς μας έτσι την πρόσβαση στο θησαυροφυλάκιο που είναι η παγκόσμια λογοτεχνία. Κλέβω, δανείζομαι μάλλον, τον τίτλο Με το δάνειο του χρόνου από τον ποιητή Κώστα Μαυρουδή που, μέσα από τις σελίδες του περιοδικού «Το Δέντρο», μας κέρασε πολύτιμα μεταφράσματα. Με το δάνειο του χρόνου, λοιπόν, αναμετριούνται οι μεταφραστές με το εκάστοτε πρωτότυπο, καθώς δανείζονται ώρες και μέρες και βδομάδες και μήνες και χρόνια, αφήνοντας στην άκρη τη δική τους εργασία για να καταπιαστούν με την εργασία άλλων, ζώντων και τεθνεώτων, και να μας την προσφέρουν, με αληθινά απροσμέτρητη ανιδιοτέλεια. Ο Ζήσιμος Λορεντζάτος (1915-2004) και ο Χάρης Βλαβιανός (1957) αναμετρήθηκαν με την παλλόμενη ποιητική σύνθεση The marriage of heaven and hell του William Blake (1757-1827) και μας δώρισαν το έργο Οι γάμοι του ουρανού και της κόλασης, το 1953 ο πρώτος, το 1997 (νέα έκδοση 2014) ο δεύτερος.


2.

Λορεντζάτος. «Τον καιρό της σποράς μάθαινε, το θέρο δίδασκε, το χειμώνα ευφραίνου. Οδήγα το κάρο και το αλέτρι σου πάνω από τα κόκαλα των αποθαμένων./ Ο δρόμος της υπερβολής φέρνει στα παλάτια της σοφίας. Η Σύνεση είναι μια πλούσια ασχημομούρα γεροντοκόρη που τη νοστιμεύεται η Ανικανότη./ Όποιος θρέφει άνεργες επιθυμίες φέρνει την πανούκλα./ Το κομμένο σκουλήκι δίνει συχώρεση στο αλέτρι./ Όποιος αγαπάει το νερό να τόνε βουτάς στο ποτάμι./ Ένας παλαβός δε βλέπει το ίδιο δέντρο που βλέπει ένας γνωστικός».


3.

Βλαβιανός. «Τον καιρό της σποράς μάθαινε, τον καιρό του θερισμού δίδασκε, τον χειμώνα απολάμβανε./ Οδήγησε το κάρο και το αλέτρι σου πάνω από τα κόκαλα των νεκρών./ Ο δρόμος της υπερβολής καταλήγει στο παλάτι της σοφίας./ Η Σύνεση είναι μια πλούσια άσχημη γεροντοκόρη, που τη φλερτάρει η Ανικανότητα./ Αυτός που επιθυμεί αλλά δεν πράττει, γεννάει την πανούκλα./ Το κομμένο σκουλήκι δίνει άφεση στο αλέτρι./ Βούτηξε στο ποτάμι εκείνον που αγαπάει το νερό./ Ο ηλίθιος δεν βλέπει το ίδιο δέντρο που βλέπει ο σοφός».


4.

Γρέζια & σμίλη. Η μετάφραση του Λορεντζάτου έχει γρέζια, είναι σαγρέ, κλοτσάει ενίοτε, και φταίει ο χρόνος γι' αυτό, ο χρόνος που κάνει τις λέξεις πιο τραχιές, πιο αγκωνάρια όσο μένουν απαράλλαχτες. Αλλά ο χρόνος είναι και η σμίλη της γλώσσας, ο χρόνος δουλεύει υπέρ της στιλπνότητας, στιλβώνει ο χρόνος τις λέξεις, και ο Βλαβιανός δουλεύει με τις λείες λέξεις. Κερδισμένοι, και στις δύο περιπτώσεις/εκδοχές/αποδόσεις, εμείς οι αναγνώστες.


5.

William Blake & Jim Morrison. Γράφει ο Blake: «If the doors of perception were cleansed, every thing would appear to man as it is: Infinite». Λορεντζάτος: «Αν οι πύλες της αντίληψής μας καθαρίζανε από τη λοιμική τους, το καθετί θα φανερωνότανε στον άνθρωπο όπως είναι, απέραντο». Βλαβιανός: «Αν οι πύλες της αντίληψής μας αποκαθαίρονταν, το καθετί θα φανερωνόταν στον άνθρωπο όπως είναι, Άπειρο». Ο πολυμαθέστατος (διάβαζε κοντά 1.000 σελίδες το εικοσιτετράωρο ωσότου τυφλώθηκε!) Aldous Huxley (1894-1963) έγραψε, επηρεασμένος από τον Blake, το θρυλικό δοκίμιο The doors of perception (1954) όπου καταπιάνεται με τη μεσκαλίνη. Ο νέος Διόνυσος, ο Jim Morrison (1943-1971), όταν παρέα με τον Ray Manzarek, τον Robby Krieger και τον John Densmore, έφτιαξε την μπάντα που έμελλε να αναστατώσει την υφήλιο, καθώς συνέδεσε για πάντα το ροκ με την ποίηση, εμπνεύστηκε από τον Huxley που είχε εμπνευστεί από τον Blake, κι έδωσε στο συγκρότημά του το όνομα The Doors.


6.

Λορεντζάτος & Βλαβιανός. «Μέσα στην ιστορία του αγγλικού πολιτισμού ο Γουλιέλμος Μπλέηκ είναι μόνος του, σαν τον Προμηθέα στον βράχο» (Ζ.Λ.). «Ο William Blake (1757-1827), ο οραματιστής ποιητής που κάποτε χλευάστηκε ως παράφρων και σήμερα τιμάται ως μεγαλοφυΐα, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μείζονες ποιητές της αγγλικής λογοτεχνίας» (Χ.Β.).

Τα βιβλία της εικόνας:

1. Ζήσιμος Λορεντζάτος, Μεταφράσεις, Εκδόσεις Ίκαρος, Σελίδες: 205

2. William Blake, Οι γάμοι του ουρανού και της κόλασης, Μτφρ.: Χάρης Βλαβιανός, Εκδόσεις Νεφέλη, Σελίδες: 115

radiobookspotting.blogspot.gr/

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM