Τα δύο αριστουργηματικά έργα του Ανρί Ματίς που δεν ήταν πίνακες

Τα δύο αριστουργηματικά έργα του Ανρί Ματίς που δεν ήταν πίνακες Facebook Twitter
Ο Ματίς στο σπίτι του στη Νίκαια, 1948.
0

Ο Ανρί Ματίς, ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα, του οποίου οι στυλιστικές καινοτομίες (μαζί με εκείνες του Πάμπλο Πικάσο) μετέβαλαν ριζικά την πορεία της σύγχρονης τέχνης και επηρέασαν την τεχνοτροπία πολλών γενιών νεότερων ζωγράφων. Στο τεράστιο έργο του συμπεριλαμβάνονται η ζωγραφική, το σχέδιο, η γλυπτική, οι γραφικές τέχνες (χαρακτικά, χαρακτικά σε λινόλαιο, λιθογραφίες), καθώς και εικονογράφηση βιβλίων. Τα θέματά του ποικίλλουν, από τοπία, νεκρές φύσεις, προσωπογραφίες, εσωτερικοί  χώροι, ενώ ο καλλιτέχνης επικεντρώνεται ιδιαίτερα στη γυναικεία φιγούρα.

Σπούδασε Νομικά στο Παρίσι και έδειξε ενδιαφέρον για την τέχνη όταν ήταν ήδη 21 ετών. Το 1891, αποφάσισε να κάνει σπουδές γύρω από την τέχνη και ακολούθησε την παραδοσιακή ακαδημαϊκή πορεία του δέκατου ένατου αιώνα, πρώτα στην Académie Julian (χειμώνας 1891-1892, με το συντηρητικό William-Adolphe Bouguereau), και στη συνέχεια, στην École des Beaux-Arts (1892, με το ζωγράφο του συμβολισμού Gustave Moreau).

Οι πίνακες με τα φωτεινά χρώματα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται μετά το 1917, όταν ο ίδιος περνούσε πολύ χρόνο στη γαλλική Ριβιέρα, στη Νίκαια. Εκείνη την εποχή αντανακλά στο έργο του το αισθησιακό χρώμα του περιβάλλοντός. Τότε ολοκληρώνει και ορισμένα από τα πιο συναρπαστικά έργα του. Κύριο αντικείμενο παρέμεινε η γυναικεία φιγούρα ή μια δούλα ντυμένη με ανατολίτικη φορεσιά.

Το πρώιμο έργο του, το οποίο ξεκίνησε να εκθέτει το 1895, χαρακτηρίζεται από τη στεγνή ακαδημαϊκή γνώση, η οποία ήταν ιδιαίτερα εμφανής στα σχέδιά του. Ανακαλύπτοντας όμως τα καλλιτεχνικά κινήματα που συνυπήρχαν ή διαδέχτηκαν το ένα το άλλο, όπως ο νεοκλασικισμός, ο ρεαλισμός, ο ιμπρεσιονισμός, και ο νεο-ιμπρεσιονισμός, άρχισε να πειραματίζεται με μια ποικιλία από στυλ, χρησιμοποιώντας νέα είδη στις πινελιές του, προσθέτοντας φως, για να δημιουργήσει τη δική του εικαστική γλώσσα.

Στην παλέτα και την τεχνική του, το πρώιμο έργο του Ματίς είχε επιρροές της παλαιότερης γενιάς των συμπατριωτών του: Εντουάρ Μανέ και Πολ Σεζάν. Το καλοκαίρι του 1904, κατά την επίσκεψη στον φίλο του καλλιτέχνη Πολ Σινιάκ στο Σαν Τροπέ, ο Ματίς ανακάλυψε το λαμπρό φως της νότιας Γαλλίας, το οποίο αργότερα, συνέβαλε σε μια πολύ πιο φωτεινή παλέτα.

Οι πίνακες με τα φωτεινά χρώματα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται μετά το 1917, όταν ο ίδιος περνούσε πολύ χρόνο στη γαλλική Ριβιέρα, στη Νίκαια. Εκείνη την εποχή αντανακλά στο έργο του το αισθησιακό χρώμα του περιβάλλοντός. Τότε ολοκληρώνει και ορισμένα από τα πιο συναρπαστικά έργα του. Κύριο αντικείμενο παρέμεινε η γυναικεία φιγούρα ή μια δούλα ντυμένη με ανατολίτικη φορεσιά.

Τα δύο σπουδαία έργα του Ματίς

Τα δύο αριστουργηματικά έργα του Ανρί Ματίς που δεν ήταν πίνακες Facebook Twitter
Οι τοιχογραφία στο Ίδρυμα Barnes.

Το 1929, ο Ματίς σταματάει για λίγο τη ζωγραφική στο ατελιέ του. Ταξίδεψε στην Αμερική, πήγε στην Αϊτή και επέστρεψε στη Νέα Υόρκη, τη Βαλτιμόρη, το Μέριλαντ και την Πενσυλβάνια. Ένας σημαντικός συλλέκτης έργων σύγχρονης τέχνης, και ιδιοκτήτης των μεγαλύτερων έργων του Ματίς στην Αμερική, ο Δρ Albert Barnes, ανέθεσε στον καλλιτέχνη να ζωγραφίσει μια μεγάλη τοιχογραφία για την πινακοθήκη του αρχοντικού του.

Ο Ματίς επέλεξε το θέμα του χορού, ένα θέμα που τον απασχολούσε από τις αρχές του Φωβισμού. Η τοιχογραφία (σε δύο εκδόσεις, λόγω ενός λάθους σε διαστάσεις) εγκαταστάθηκε τον Μάιο του 1933 στο Ίδρυμα Barnes (Merion, PA.). Στη σύνθεσή του υπογράμμισε την απλότητα των γυναικείων μορφών σε πληθωρική κίνηση με γεωμετρικό υπόβαθρο.

Ο Ματίς πειραματιζόταν όλη του τη ζωή με το σχέδιο. Ως η πιο άμεση έκφραση των σκέψεων του καλλιτέχνη, συχνά τον βοήθησε να εξασκηθεί στη σύνθεση, να λύσει υφολογικά προβλήματα ή να κατεβάσει νέες ιδέες. Στα μέσα της δεκαετίας του 1930, δημιούργησε μια σειρά σχεδίων από στυλό και μελάνι, ενώ στις αρχές του 1940 ασχολήθηκε με γραμμές πιο κομψές, ασκίαστες, σχεδιάζοντας απλουστευμένες γυναικείες μορφές και νεκρή φύση.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και στις αρχές της δεκαετίας του '50, τα σχέδιά του έγιναν πιο τολμηρά, η γραμμή περιγράμματος παχύτερη και οι μορφές ακόμη πιο απλουστευμένες απαλλαγμένες από κάθε λεπτομέρεια. Τα τελευταία μεγάλα σχέδια του, τα έκανε με ένα παχύ πινέλο που τοποθετούσε σε ένα μακρύ ραβδί και αποτελούνταν μόνο από περίγραμμα.

Τα δύο αριστουργηματικά έργα του Ανρί Ματίς που δεν ήταν πίνακες Facebook Twitter
Ο Ματίς σε αναπηρικό καροτσάκι εξετάζει τα έργα του στο παρεκκλήσι του Ροζάριο στη Vence.

  

Η γλυπτική ήταν άλλη μία τέχνη με την οποία καταπιάστηκε ο Ματίς από τα πρώτα χρόνια του και έγινε πηγή έμπνευσης για τη ζωγραφική. Περισσότερα από τα μισά γλυπτά του είχαν ολοκληρωθεί μεταξύ 1900 και 1910. Η δημιουργικότητα του Ματίς είχε επεκταθεί στο χώρο των γραφικών τεχνών και της εικονογράφησης βιβλίων.

Αλλά το κορυφαίο επίτευγμα της καριέρας του Ματίς ήταν το παρεκκλήσι του Ροζάριο στη Vence της γαλλικής Ριβιέρας (1948-1951), για το οποίο ο ίδιος δημιούργησε όλες τις τοιχογραφίες, τα έπιπλα, τους 14 σταθμούς του σταυρού, τα βιτρό παράθυρα, ακόμη και τα άμφια των ιερέων.

Η ομορφιά και η απλότητα αυτού του έργου αποτέλεσε το πνευματικό Gesamtkunstwerk (συνολικό έργο) του Ματίς και επιβεβαίωσε τη δημιουργική ιδιοφυΐα του. Το 1941 ο Ματίς είχε διαγνωστεί με καρκίνο του δωδεκαδακτύλου και ήταν μόνιμα καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι. Ήταν σε αυτή την κατάσταση όταν ολοκλήρωσε το μαγευτικό παρεκκλήσι του Ροζάριο.

Τα δύο αριστουργηματικά έργα του Ανρί Ματίς που δεν ήταν πίνακες Facebook Twitter
Το εντυπωσιακό παρεκκλήσι

O Mατίς έγινε αρχικά διάσημος ως "βασιλιάς της Φωβιστών", ένα ακατάλληλο όνομα για αυτή την ευγενική πνευματική υπόσταση: δεν υπήρχε αγριάδα σε αυτόν, αν και υπήρχε πολύ πάθος. Η έννοια φωβισμός προέρχεται από τη γαλλική λέξη -fauve που μπορεί να μεταφραστεί άγριο θηρίο (χρησιμοποιείται πολλές φορές για να δηλώσει και τα αιλουροειδή) και δεν θα έπρεπε να συγχέεται με την ελληνική λέξη -φόβος. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1905 στην πρώτη έκθεση της ομάδας των φωβιστών στο Παρίσι. Ο σπουδαίος ζωγράφος πέθανε στις 3 Νοεμβρίου του 1954, από καρδιακή προσβολή.

Το άρθρο γράφτηκε από την Ανδρονίκη Κολοβού το 2014

Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ