ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΤΟ πρωτόκολλο δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό του Αιγύπτιου υπουργού Εξωτερικών Μπαντρ Αμπντελάτι, όταν παρέλαβε το δώρο που του έφερε ο Δανός ομόλογός του, Λαρς Ρασμούσεν, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα επίσημα εγκαίνια του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου πριν από λίγο καιρό. Το χαμόγελό του είναι το ίδιο με αυτό εκατομμυρίων παιδιών, αλλά και ολοένα περισσότερων ενηλίκων, όταν πιάνουν στα χέρια τους ένα νέο σετ Lego.
Εν προκειμένω, του έφερε τη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, μια αναπαράσταση του αρχαίου θαύματος που βρίσκεται κοντά στο μουσείο. Η αρχική κατασκευή εκτιμάται ότι χρειάστηκε τουλάχιστον είκοσι χρόνια· ποιος ξέρει πόσο χρόνο θα χρειαστεί ο Αιγύπτιος πολιτικός για να συναρμολογήσει το αντίγραφό της που αποτελείται από 1.476 κομμάτια. Εν τω μεταξύ, η ίδια η δανική εταιρεία πρόσθεσε ένα ακόμη τούβλο στην ήδη εντυπωσιακή φήμη της. Ακόμη και ο Λευκός Οίκος, ανάμεσα στα χριστουγεννιάτικα στολίδια του, εκθέτει ένα πορτρέτο του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ φτιαγμένο από Lego.
Η εταιρεία εξακολουθεί να διατηρεί το μακροχρόνιο σλόγκαν της: «Έμπνευση και καλλιέργεια για τους χτίστες του αύριο». Ωστόσο, κάπου εδώ βρίσκεται και η κύρια πρόκληση για την εταιρεία: τιμές που μερικές φορές είναι απρόσιτες ακόμη και για τους «χτίστες» του σήμερα και ένα μοντέλο παραγωγής βασισμένο στο πλαστικό, το οποίο απειλεί το ίδιο το μέλλον.
Μόλις πριν από οκτώ χρόνια, η Lego είδε τα κέρδη της να καταρρέουν, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την απόλυση μέρους του προσωπικού της. Σήμερα, είναι μία από τις πιο σταθερές και αναγνωρισμένες φίρμες στον πλανήτη, και όχι μόνο στην «παιδική» αγορά: ο νεολογισμός «kidult» (σύμπτυξη του kid/παιδί με το adult/ενήλικας) αντικατοπτρίζει την άνευ προηγουμένου άνοδο του καταναλωτισμού των ενηλίκων σε παιχνίδια. Η εταιρεία πουλάει σετ για πάσης φύσεως κατασκευές, από φορτηγά και φάρμες μέχρι τη Φοντάνα ντι Τρέβι ή την «Έναστρη Νύχτα» του Βαν Γκογκ, για να μην αναφέρουμε το Millennium Falcon του «Πολέμου των Άστρων» ή τις μηχανές που αντιμετωπίζει η Aloy στο βιντεοπαιχνίδι «Horizon».
Φίρμες και franchise όπως η Disney, το «Stranger Things» και οι Spice Girls έχουν δώσει την άδεια να αποσυναρμολογούνται και να επανασυναρμολογούνται τα εικονίδιά τους. Και οι μικρές κίτρινες φιγούρες απολαμβάνουν παρόμοια επιτυχία σε ρούχα, ταινίες και επιτραπέζια παιχνίδια, όπως το «Brick Like This!» ή το «Monkey Palace». Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Bloomberg το 2019 κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η επένδυση στη Lego μεταξύ 1987 και 2015 αποδείχθηκε πιο κερδοφόρα από την επένδυση σε χρυσό, σε τέχνη ή κρασί. Η εταιρεία, που ιδρύθηκε το 1932 από τον ξυλουργό Όλε Κρίστιανσεν, εξακολουθεί να διατηρεί το μακροχρόνιο σλόγκαν της: «Έμπνευση και καλλιέργεια για τους χτίστες του αύριο». Ωστόσο, κάπου εδώ βρίσκεται και η κύρια πρόκληση για την εταιρεία: τιμές που μερικές φορές είναι απρόσιτες ακόμη και για τους «χτίστες» του σήμερα και ένα μοντέλο παραγωγής βασισμένο στο πλαστικό, το οποίο απειλεί το ίδιο το μέλλον.
Ο Ροκ Κόμπε, σχεδιαστής της σειράς «Lego Architecture», η οποία αναπαράγει εμβληματικά κτίρια όπως ο Πύργος του Άιφελ ή το Κάστρο Himeji, εξηγεί στην επίσημη ιστοσελίδα της εταιρείας την ανάπτυξη του «Κολοσσαίου», που κυκλοφόρησε το 2020 με 9.036 κομμάτια και αποτελεί το μεγαλύτερο σετ στην ιστορία της εταιρείας. «Μία από τις πιο αγχωτικές στιγμές στη ζωή ενός σχεδιαστή Lego είναι όταν ένα προϊόν μηνών, μερικές φορές ετών, σκληρής δουλειάς... μπαίνει σε έναν βιομηχανικό φούρνο». Σε τελική ανάλυση, όμως, το αντίγραφο φιλοδοξούσε να αψηφήσει τον χρόνο, όπως και το αυθεντικό ρωμαϊκό μνημείο.
Ωστόσο, η «τούβλινη» έκδοση του Amphitheatrum Flavium από τη Lego αντιπροσωπεύει πολύ περισσότερα από τη φιλοδοξία της εταιρείας. Η συνιστώμενη ηλικία για την κατασκευή του Κολοσσαίου είναι 18 ετών και άνω – η ηλικιακή ομάδα που ξόδεψε τα περισσότερα χρήματα σε παιχνίδια στις ΗΠΑ το 2024, όπως σημειώνει η Σάρα Χέρμαν, συγγραφέας του βιβλίου «Building a story: The Lego group and a million little bricks». «Πάντα ήταν ένα σχετικά ακριβό χόμπι», εξηγεί. «Αλλά τα μεγαλύτερα, πιο ακριβά σετ είναι πρόσφατο φαινόμενο. Κι αυτό έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τους ενήλικoyς καταναλωτές, οι οποίοι έχουν μετατρέψει τη συλλογή τους από Lego σε σύμβολο κοινωνικού κύρους».
Υπάρχει, όμως, ένας τομέας στον οποίο η Lego αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες: το 2021 η εταιρεία ανακοίνωσε δοκιμές για την παραγωγή ενός «τούβλου» από ανακυκλώσιμο πλαστικό αντί για το παραδοσιακό, ρυπογόνο ABS. Τελικά, όμως, επέλεξε να επικεντρωθεί στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος του παραδοσιακού υλικού της.
«Δοκιμάσαμε εκατοντάδες υλικά, αλλά ήταν αδύνατο να βρούμε ένα τέτοιο ιδανικό υλικό», παραδέχτηκε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Νιλς Κρίστιανσεν στους «Financial Times» το 2023. Ο Τιμ Μπρουκς, επικεφαλής του τμήματος Βιωσιμότητας, χαρακτήρισε τις αποτυχημένες προσπάθειες εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων ως «απογοητευτικές»: σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διαδικασίες για την επίτευξη της ίδιας αντοχής και απόδοσης με άλλα υλικά κατέληξαν να είναι ακόμη πιο ρυπογόνες. Συνεπώς, ο αρχικός στόχος της εξάλειψης όλων των πλαστικών με βάση το πετρέλαιο από τα προϊόντα της έως το 2030 έχει πάρει παράταση έως το 2032, παράλληλα με τη μείωση των εκπομπών κατά 37% σε σύγκριση με το 2019.
«Η ίδια η φύση αυτών των παγκόσμιων brands είναι αντίθετη με τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής», τονίζει η Χέρμαν, προτείνοντας στην εταιρεία να επικεντρωθεί περισσότερο σε μια πορεία που ήδη αρχίζει να εξερευνά: την δωρεάν επιστροφή παλαιών σετ, ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν από άλλους. Η συγγραφέας προσθέτει: «Προς υπεράσπισή της, η διαχρονική φύση της Lego σημαίνει ότι η συλλογή ενός ατόμου μπορεί να μεταβιβαστεί σε άλλη γενιά και να έχει πολλές ακόμη ζωές».
Με στοιχεία από «El Pais»
