Το εκτοξευόμενο κόστος στέγασης μοιάζει με μια «νέα πανδημία» που σαρώνει την Ευρώπη, δήλωσε ο δήμαρχος της Βαρκελώνης, την ώρα που ο ίδιος και ακόμη 16 δήμαρχοι μεγάλων πόλεων καλούν την ΕΕ να απαντήσει στην κρίση, απελευθερώνοντας δισεκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση για τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο.
Η ΕΕ αναμένεται να παρουσιάσει την Τρίτη το πρώτο της ολοκληρωμένο σχέδιο για τη στέγαση, έπειτα από διαβουλεύσεις με ειδικούς, φορείς και πολίτες.
Εδώ και μήνες, όσοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κρίσης προειδοποιούν ότι το πρόβλημα είναι πλέον πολύ μεγάλο για να αγνοηθεί.
«Η νέα πανδημία που πλήττει τις ευρωπαϊκές πόλεις ονομάζεται κόστος στέγασης», δήλωσε ο Ζάουμε Κολμπόνι, δήμαρχος της Βαρκελώνης, ο οποίος ίδρυσε πέρυσι τη συμμαχία Mayors for Housing με τη στήριξη των δημάρχων του Παρισιού και της Ρώμης.
«Και απέναντι σε αυτή τη νέα πανδημία, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα – όπως έκαναν με την Covid – πρέπει να διαθέσουν έκτακτους πόρους για την προώθηση της κατασκευής προσιτής κατοικίας για τους νέους, τις εργαζόμενες οικογένειες και τα μεσαία αστικά στρώματα».
Τον τελευταίο χρόνο, η συμμαχία – της οποίας οι 17 δήμαρχοι εκπροσωπούν περισσότερους από 20 εκατομμύρια πολίτες – ζητά από την ΕΕ να κάνει περισσότερα για να αντιμετωπίσει αυτό που χαρακτηρίζει ως «κοινωνική έκτακτη ανάγκη»: τη ραγδαία αύξηση των τιμών ακινήτων και των ενοικίων, η οποία, όπως υποστηρίζουν, έχει οξύνει τις ανισότητες, έχει διαρρήξει τον κοινωνικό ιστό και, σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει ενισχύσει τη στήριξη προς την ακροδεξιά.
Τον Οκτώβριο, έπειτα από μια παρατεταμένη εκστρατεία επιστολών και συναντήσεων με ανώτατους αξιωματούχους της ΕΕ, η συμμαχία χαιρέτισε το γεγονός ότι η στεγαστική πολιτική – ένας τομέας από τον οποίο η ΕΕ παραδοσιακά απείχε – μπήκε ξεκάθαρα στην ατζέντα του μπλοκ. «Τώρα αυτό πρέπει να μεταφραστεί σε πόρους», δήλωσε ο Κολμπόνι σε συνέντευξή του.
Από την Αθήνα έως το Άμστερνταμ και από τη Μπολόνια έως τη Βουδαπέστη, οι δήμαρχοι καλούν την ΕΕ να δημιουργήσει ένα ταμείο προσιτής στέγασης, αντίστοιχο με το πρόγραμμα NextGenerationEU της περιόδου της πανδημίας, ώστε να κινητοποιηθούν τουλάχιστον 300 δισ. ευρώ ετησίως σε δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις για την ενίσχυση της κοινωνικής και προσιτής κατοικίας.
Παράλληλα, ζητούν από τους αξιωματούχους της Ένωσης να αξιοποιήσουν την τοπική εμπειρία, δίνοντάς τους θέση στο τραπέζι της λήψης αποφάσεων.
Σύμφωνα με τη Eurostat, οι τιμές κατοικιών στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 48% μεταξύ 2010 και 2023, ενώ τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 22% την ίδια περίοδο. Το 2023, σχεδόν ένας στους δέκα πολίτες δαπανούσε το 40% ή και περισσότερο του διαθέσιμου εισοδήματός του για τη στέγαση, ποσοστό που έφτανε το 29% στην Ελλάδα, το 15% στη Δανία και το 13% στη Γερμανία.
Ο Κολμπόνι χαρακτήρισε τη στεγαστική κρίση πρωτοφανή εσωτερική απειλή για την Ένωση, προειδοποιώντας ότι η αποτυχία ουσιαστικής αντιμετώπισής της θα μπορούσε να οδηγήσει τους πολίτες στο να αμφισβητήσουν κατά πόσο οι δημοκρατίες μπορούν να επιλύσουν τα μεγαλύτερα προβλήματά τους.
«Όπως ακριβώς ο πόλεμος στην Ουκρανία και η απειλή από τη Ρωσία παρουσιάζονται ως θεμελιώδης πρόκληση για τις ευρωπαϊκές αξίες και τη δημοκρατία, έτσι και το κόστος στέγασης αποτελεί αντίστοιχη πρόκληση», είπε. «Γι’ αυτό πρέπει να έχει την ίδια προτεραιότητα».
Τον Οκτώβριο, ο πρώτος επίτροπος στέγασης της ΕΕ, Νταν Γιόργκενσεν, δήλωσε ότι η Κομισιόν προετοιμάζεται να αντιμετωπίσει το «τεράστιο πρόβλημα» των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Στη Βαρκελώνη, όπου η μέση τιμή κατοικίας έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 70% την τελευταία δεκαετία, αναγκάζοντας ορισμένους να εγκαταλείψουν την πόλη και αφήνοντας άλλους αντιμέτωπους με δυσανάλογα υψηλά κόστη, ο Κολμπόνι δεν είχε καμία αμφιβολία για τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσουν η ΕΕ και τα θεσμικά της όργανα.
«Στην ουσία, υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα να παραμείνουμε στην πόλη μας. Αυτοί οι θεσμοί, που εδώ και 40 ή 50 χρόνια εγγυώνται την ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων και ανθρώπων, οφείλουν τώρα να μας βοηθήσουν να εγγυηθούμε το δικαίωμα να μείνουμε», είπε.
Η αποτυχία να συμβεί αυτό, προειδοποίησε, ενέχει τον κίνδυνο να δοθεί χώρος σε λαϊκιστές που επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, στοχοποιώντας ομάδες αντί να προτείνουν εφαρμόσιμες λύσεις.
Με πληροφορίες από Guardian
