Γιατί αγαπάμε να μισούμε τους ξένους

Γιατί αγαπάμε να μισούμε τους ξένους Facebook Twitter
Γιατί, άραγε, αγαπάμε να μισούμε τους ξένους, ιδιαίτερα όταν αυτοί είναι φτωχοί και αδύναμοι; Φωτό: Dan Kitwood/Getty Images/Ideal Image
0


ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΜΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ,
ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης έδωσε μια συνέντευξη στη LiFO και στον Γιάννη Πανταζόπουλο, στην οποία, μεταξύ άλλων, διατύπωσε την άποψη ότι «oι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο, χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι». Ουσιαστικά αναφερόταν και σε ένα βάσιμο και ισχυρό επιχείρημα που έχει ακουστεί στην Ελλάδα αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ιδιαίτερα σε χώρες που αντιμετωπίζουν έντονο δημογραφικό πρόβλημα, ότι οι μεταναστατευτικές ροές, όπως έχει αποδείξει και η ίδια η Ιστορία, μπορούν να αποτελέσουν μια λύση για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος. Δεδομένου ότι η Ευρώπη γερνάει και διεθνείς αλλά και ελληνικοί Οργανισμοί, καθώς και πολλοί επιστήμονες, έχουν προβάλει αυτό το επιχείρημα.

Ο Τριαρίδης, λοιπόν, διατυπώνει αυτή την άποψη (στην οποία αναφέρεται και στον πολιτισμικό χαρακτήρα της μετανάστευσης) λέγοντας χαρακτηριστικά πως «όλοι ξέρουν ότι μόνο η μετανάστευση μπορεί να δώσει το φιλί της ζωής σε έναν πολιτικό που ήδη έχει ξαπλώσει οικειοθελώς μέσα στο φέρετρό του. Είναι η πιο βασική πολιτισμική αρχή της Ιστορίας: οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο – η μετανάστευση είναι η μόνιμη διέξοδος της Ιστορίας προς το μέλλον». Με άλλα λόγια, δεν πρωτοτύπησε, είπε με τον δικό του τρόπο αυτό που λένε ακόμα και οι σημαντικότεροι παράγοντες της οικονομίας, πολιτικοί και επιστήμονες: οι μετανάστες, έστω με έναν ελεγχόμενο τρόπο εισόδου, λύνουν το πρόβλημα των εργατικών χεριών που λείπουν και αντιμετωπίζουν εν μέρει το δημογραφικό ζήτημα.

Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, το μίσος για τους ξένους, που άλλοτε χαρακτηριζόταν ως μίσος του περιθωρίου και εκφραζόταν συνήθως από γραφικούς ανθρωπότυπους, έχει μετατραπεί σε mainstream συμπεριφορά. Και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο.

Το θέμα του σημειώματος αυτού ωστόσο δεν είναι τα συγκεκριμένα επιχειρήματα για το μεταναστευτικό και η σύνδεσή του με το δημογραφικό, αλλά ο –σχεδόν μαζικός– τρόπος με τον οποίο πολλοί αντιμετώπισαν, μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, τις απόψεις του συγγραφέα. Ξεχύθηκε ένα κύμα πρωτοφανών επιθέσεων εναντίον του, όπου το μίσος και η τοξικότητα περίσσεψαν. Δεν νομίζω ότι έχει νόημα να μεταφέρουμε και από εδώ όσα απόλυτα απαξιωτικά, υποτιμητικά και υβριστικά γράφτηκαν. Έχει νόημα να δούμε γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη τοξικότητα σε κάθε είδους δημόσιο διάλογο και γιατί και στη χώρα μας, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, σπέρνεται τόσο μίσος και εχθρότητα για τους καταραμένους της εποχής μας, οι οποίοι απλώς ζήτησαν μια καλύτερη τύχη από αυτή που τους επιφύλαξε η χώρα στην οποία έτυχε να γεννηθούν.

Γιατί άραγε αγαπάμε να μισούμε τους ξένους, ιδιαίτερα όταν αυτοί είναι φτωχοί και αδύναμοι; Γιατί για τους ισχυρούς ξένους δεν έχουμε ανάλογα συναισθήματα; Προφανώς υπάρχουν λόγοι που ένας χρήστης των σόσιαλ μίντια θα γράψει ότι ο συγγραφέας είναι «εθνομηδενιστής», ένας άλλος θα τον χαρακτηρίσει «ψευτοδιανοούμενο, που αντί να πει ότι πρέπει να κάνουν οι Έλληνες παιδιά θέλει τους λαθρομετανάστες» και ένας τρίτος θα σημειώσει ότι είναι «εθνομπερδεμένος κι αυτός». Οι αιτίες του μίσους για τους ξένους, το οποίο αναπαράγεται και αυξάνεται συνεχώς, δεν περιορίζονται μόνο στην άγνοια ή την ελλειμματική πληροφόρηση, που δεδομένα υπάρχει, και θέλει τους ξένους να παίρνουν παχυλά επιδόματα και τους Έλληνες να λιμοκτονούν.

Η ιδεολογία του μίσους που αφορά γενικά το διαφορετικό και εστιάζει στους ξένους καλλιεργείται συνήθως σε βάθος χρόνου με αβάσιμα στοιχεία, μέσω του διαδικτύου όπου διακινούνται τέρατα, διαφόρων forum, δημοσιευμάτων που ταυτίζουν το διαφορετικό με το κακό, συζητήσεων στις οποίες οι ξένοι ποτέ δεν αντιμετωπίζονται ισότιμα. Πόσες φορές δεν έχουμε διαβάσει ή ακούσει σε μέσα ενημέρωσης για τον ξένο διαρρήκτη σε αντιδιαστολή με τον Έλληνα, πόσες φορές δεν γίναμε μάρτυρες ψεύτικων δημοσιευμάτων που αφορούν την πολιτιστική τους ταυτότητα, πόσες φορές έχει συμβεί ο συχνά αδικαιολόγητος φόβος για το διαφορετικό να μετατρέπεται σε καχυποψία, ανησυχία, εχθρότητα;

Πάντα υπήρχε και υπάρχει μια επιφυλακτικότητα για οτιδήποτε διαφορετικό, αυτό είναι αλήθεια. Όμως, η μετατροπή της επιφυλακτικότητας σε μίσος το οποίο εκφράζεται με ιδιαίτερα τοξικό τρόπο και χωρίς ουσιαστικό λόγο έχει σαν βάση τους Πλεύρηδες που δηλώνουν πως «φύλαξη των συνόρων δεν υφίσταται αν δεν υπάρχουν νεκροί», όταν μεγάλες τραγωδίες, όπως αυτές ανοιχτά της Πύλου με εκατοντάδες νεκρούς και αγνοούμενους μετανάστες, ξεχνιούνται εύκολα και περνάνε στην κατηγορία των μικρής σημασίας συμβάντων, όταν δαιμονοποιούνται οι ξένοι.

Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, το μίσος για τους ξένους, που άλλοτε χαρακτηριζόταν ως μίσος του περιθωρίου και εκφραζόταν συνήθως από γραφικούς ανθρωπότυπους, έχει μετατραπεί σε mainstream συμπεριφορά. Και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
«Τι οδηγεί τους ανθρώπους στον ρατσισμό»

Άκου την επιστήμη / «Ο ρατσισμός γεννιέται από την ανάγκη να νιώθουμε ανώτεροι» 

Πώς διαμορφώνεται η λογική «εμείς και οι άλλοι»; Πού οφείλεται η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει; Γιατί ακόμη κυριαρχούν οι εθνοτικές διακρίσεις; Και πόσο ελεύθερο είναι τελικά το άτομο όταν ψηφίζει; Η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Βίκυ Φούκα, μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Περιμένουμε καρτερικά και αποσβολωμένοι την επόμενη καταστροφή»

Κλιματική Αλλαγή / «Περιμένουμε καρτερικά και αποσβολωμένοι την επόμενη καταστροφή»

Με αφορμή την COP30 που φιλοξενείται φέτος στην καρδιά του Αμαζονίου, συνομιλούμε με τον Γιώργο Δικαίο, κύριο ερευνητή της Έδρας UNESCO για την Κλιματική Διπλωματία (ΕΚΠΑ) και του ΕΛΙΑΜΕΠ, για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τα φαντάσματα του 2015 και οι ανοιχτοί λογαριασμοί 

Οπτική Γωνία / Τα φαντάσματα του 2015 και οι ανοιχτοί λογαριασμοί 

Η κυβέρνηση επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει στο εσωτερικό τις πρόσφατες συμφωνίες με τις ΗΠΑ και να κλείσει ανοιχτά μέτωπα, ενώ στην αντιπολίτευση μεγαλώνει ο ανταγωνισμός με τους νέους παίκτες που έρχονται από το παρελθόν. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πυρόπληκτος Έβρος, πράσινα σχέδια: H αιολική πίεση στα καμένα / Τα πράσινα σχέδια στον πυρόπληκτο Έβρο

Ρεπορτάζ / Τα «πράσινα» σχέδια στον πυρόπληκτο Έβρο

Η πρόσφατη απόρριψη αιτήσεων για εγκατάσταση αιολικών σταθμών στις καμένες εκτάσεις του Έβρου από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης ανέδειξε την ανάγκη για σαφές θεσμικό πλαίσιο στη χωροθέτησή τους· η πολιτεία το υποσχέθηκε, αλλά, όπως καταγγέλλεται, δεν το έχει κάνει ακόμη.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η πολιτική σαπουνόπερα του Αλέξη Τσίπρα

Οπτική Γωνία / Η πολιτική σαπουνόπερα του Αλέξη Τσίπρα

Τις τελευταίες μέρες παρακολουθούμε να ξεδιπλώνεται σχεδόν σαν διαφημιστική καμπάνια, με καθημερινά επεισόδια, το λεγόμενο rebranding του πρώην πρωθυπουργού, που επιστρέφει με το βιβλίο «Ιθάκη», κάτι σαν απόπειρα σκηνοθεσίας του παρελθόντος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι σημαίνουν οι συμφωνίες για την ενέργεια με τις ΗΠΑ και πόσο συμφέρουν την Ελλάδα 

Οπτική Γωνία / Explainer: Οι συμφωνίες για την ενέργεια με τις ΗΠΑ και πόσο συμφέρουν την Ελλάδα 

Η Ελλάδα αποκτά βασικό ρόλο στην υλοποίηση του αμερικανικού σχεδίου για την αντικατάσταση του ρωσικού αερίου με αμερικανικό LNG στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Μαμντάνι είναι ο αντίπαλος που θέλει ο Τραμπ

Οπτική Γωνία / Ο Μαμντάνι είναι ο αντίπαλος που θέλει ο Τραμπ

Ο Ζοχράν Μαμντάνι θα ορκιστεί στο δημαρχείο της Νέας Υόρκης την 1η Ιανουαρίου. Οι κάτοικοι των πέντε μεγάλων διαμερισμάτων θα τον παρακολουθούν. Το ίδιο κι ένας πρώην Νεοϋορκέζος, περίπου 200 μίλια νοτιότερα.
THE LIFO TEAM
Λειψυδρία: ο οδικός χάρτης για την υδατική ασφάλεια της Αττικής

Ρεπορτάζ / Το νερό τελειώνει. Πώς θα αντιμετωπίσει τη λειψυδρία η Αττική;

Υπό την πίεση της σταδιακής μείωσης των υδατικών αποθεμάτων, η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι η υδροδότηση της Αττικής τις επόμενες δεκαετίες θα διασφαλιστεί με τεχνικά έργα και θεσμικές παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα του συστήματος.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
ΜΑΜΝΤΑΝΙ

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς στη LiFO: «Ο Μαμντάνι στέλνει μήνυμα ελπίδας έναντι του αυταρχισμού του Τραμπ»

Μια άμεση ανάλυση της νίκης του νέου δημάρχου της Νέας Υόρκης και ένα σχόλιο από τον διακεκριμένο καθηγητή Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Αν νικήσει ο Μαμντάνι, θα αλλάξει η Νέα Υόρκη, και ίσως η Αμερική»

Οπτική Γωνία / «Αν νικήσει ο Μαμντάνι, θα αλλάξει η Νέα Υόρκη, ίσως και η Αμερική»

Η καθηγήτρια Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, Νένη Πανουργιά, μιλά για το τεταμένο πολιτικό κλίμα εν όψει των δημοτικών εκλογών, την άνοδο του Ζοχράν Μαμντάνι ως φωνής των «από τα κάτω» και τη σύγκρουση μεταξύ μιας νέας γενιάς ακτιβιστών και των παλιών κέντρων εξουσίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πιστεύει στ' αλήθεια η Gen Z πως η ΑΙ θα της λύσει το γκομενικό;

Οπτική Γωνία / Πιστεύει στ' αλήθεια η Gen Z πως η ΑΙ είναι η λύση σε όλα; Ακόμη και στον έρωτα;

Η Gen Z μεγαλώνει σε έναν κόσμο γεμάτο πληροφορίες, αλλά με λιγότερη πραγματική επαφή. Πόσο μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να βοηθήσει; Και τι σημαίνει τελικά υγιής σεξουαλικότητα σήμερα; Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αντιγόνη Γινοπούλου εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ