ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ τρίτο χρόνο της στήλης «Γειτονιές της Ελλάδας», μιλάμε με έναν άνθρωπο που άφησε πίσω τη γενέτειρά του, την Κοζάνη, για να ξεκινήσει μια διαφορετική ζωή στο χωριό Σισάνι, στις παρυφές του όρους Άσκιο.
Όπως μας λέει ο Γιώργος Κατσογιάννης, η ζωή στο χωριό έχει πολλά υπέρ και πολλά κατά. Σίγουρα δεν είναι όλα ρόδινα. Εκείνος αποφάσισε να βάλει προτεραιότητα αυτά που είναι πιο σημαντικά για τον ίδιο και όταν τα έβαλε κάτω κατάλαβε μέσα σε μία μέρα πως η ζωή στο χωριό είναι μονόδρομος. Κάπως έτσι, από λογιστής στην πόλη έγινε αγρότης στο χωριό, με μόνη υποδομή το παλιό τρακτέρ του παππού του, ένα χωραφάκι και τη στήριξη της οικογένειάς του και των φίλων του.
Δύο χρόνια μετά, η ζήτηση για τα φασόλια του ξεπερνά την παραγωγή, ενώ έχει δημιουργήσει και ένα σύγχρονο μπακάλικο στο οποίο προωθεί τα προϊόντα και άλλων τοπικών παραγωγών. Νιώθει αυτάρκης στο χωριό των 112 μόνιμων κατοίκων και ελπίζει από το παράδειγμά του να εμπνευστούν και άλλοι, ώστε το Σισάνι να προσελκύσει νέες οικογένειες.
«Το πιο δύσκολο ήταν η προσαρμογή. Στο χωριό υπάρχουν άλλοι ρυθμοί και διαφορετική νοοτροπία, υπάρχουν άγραφοι κανόνες. Για παράδειγμα, για να ζεσταθείς τον χειμώνα θα πρέπει από το καλοκαίρι να έχεις προβλέψει να κόψεις ξύλα, ενώ στην πόλη απλώς πατάς ένα κουμπί».
Ακολουθεί η ιστορία του Γιώργου με τα δικά του λόγια.
«Γεννήθηκα στην Κοζάνη το 1993 και μετά από δύο χρόνια μετακομίσαμε οικογενειακώς σε ένα χωριό, το Βατερό, που έμοιαζε με συνοικία της πόλης, αφού απείχε μόλις 5 χιλιόμετρα από την Κοζάνη. Όλη την ημέρα μου την περνούσα στην πόλη, σχολείο, φίλοι, δραστηριότητες. Στα 17 έκανα την επανάστασή μου, έφυγα από το σπίτι, έπιασα δουλειά, νοίκιασα και μια γκαρσονιέρα. Πέρασα στη Λογιστική στο ΤΕΙ Κοζάνης. Ταυτόχρονα, έκανα διάφορες περιστασιακές δουλειές, μέχρι που άνοιξα το λογιστικό μου γραφείο, ενώ παράλληλα από το 2015 συνεργαζόμουν με μια γερμανική πολυεθνική.
Το 2023 ήταν η χρονιά που πήρα τη μεγάλη απόφαση. Φαινομενικά, όλα ήταν υπέροχα. Είχα τη δουλειά μου, καινούργιο αυτοκίνητο, ταξίδια στο εξωτερικό. Η ζωή μου έμοιαζε με κάποιου καριερίστα που δεν του λείπει τίποτα. Κάτι όμως μου έλειπε...
Εκείνη την περίοδο, μετά το λογιστικό γραφείο δούλευα ως μπάρμαν για το εξτραδάκι. Άσε που δεν μου άρεσε και να κάθομαι σπίτι. Ένα βράδυ γύρω στη 1, είχα τελειώσει με την καθαριότητα του μπαρ και περιμέναμε να φύγουν οι τελευταίοι πελάτες. Χάζευα στο Pinterest και είδα μια εικόνα με ένα πέτρινο σπίτι στο βουνό, δίπλα στο ποτάμι. Εκεί θέλω να μείνω, είπα!
Εκείνο το βράδυ δεν κοιμήθηκα, ξημέρωσε και άρχισα να τριγυρνάω στα βουνά για να φτιάξω μια καλύβα. Βρέθηκα στο χωριό μου, το Σισάνι, 60 χιλιόμετρα από την Κοζάνη. Σταμάτησα σε ένα ρυάκι σχεδόν απογοητευμένος. Κάθισα σε μια πέτρα, πήρα μια βαθιά ανάσα και ξαφνικά όλο το ανεξήγητο άγχος χάθηκε με έναν τρόπο μαγικό. Δέκα δευτερόλεπτα χρειάστηκαν για να πάρω την απόφαση να μείνω στο χωριό! Έτσι ήθελα να νιώθω κάθε μέρα.
Γύρισα πίσω στην πόλη με έναν ανεξήγητο ενθουσιασμό και ανακοίνωσα στον κύκλο μου την απόφασή μου να τα παρατήσω όλα και να μείνω στο χωριό. Στην αρχή γελούσαν, μετά με θεώρησαν τρελό και μετά προσπαθούσαν να με προστατέψουν με διάφορα επιχειρήματα. Ήδη όμως είχα πάρει την απόφασή μου. Κι όταν πιστεύεις σε κάτι και δεν έχεις αμφιβολίες, κανείς δεν μπορεί να σε εμποδίσει!
Τα συναισθήματα της πρώτης περιόδου ήταν ανάμεικτα. Μελαγχολία για όλα όσα άφηνα πίσω και ενθουσιασμός για όλα όσα ονειρευόμουν. Ευτυχώς ο φόβος της αποτυχίας δεν επισκίαζε την προοπτική της νίκης. Το πιο δύσκολο ήταν η προσαρμογή. Στο χωριό υπάρχουν άλλοι ρυθμοί και διαφορετική νοοτροπία, υπάρχουν άγραφοι κανόνες. Για παράδειγμα, για να ζεσταθείς τον χειμώνα θα πρέπει από το καλοκαίρι να έχεις προβλέψει να κόψεις ξύλα, ενώ στην πόλη απλώς πατάς ένα κουμπί.
Το Σισάνι μοιάζει με έναν μικρό παράδεισο χτισμένο στα 850 μ. υψόμετρο. Χτισμένο στις παρυφές των ορέων Άσκιο και Μουρίκιο, είναι περιτριγυρισμένο από βουνά και μέσα από τα σοκάκια του περνάει ο ποταμός Μύριχος που καταλήγει στην τεχνητή λίμνη. Το χωριό μας, πέρα από το φυσικό του κάλλος, ξεχωρίζει και για την ιστορία του. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ένας βυζαντινός επισκοπικός ναός θαμμένος δίπλα στο μοναστήρι της Παναγίας και σήμερα αποτελεί προστατευόμενο, επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο.
Πέντε οικογένειες ασχολούνται με την κτηνοτροφία και οι υπόλοιποι δραστηριοποιούνται κυρίως στην καλλιέργεια φασολιών. Έργα υποδομής όπως ο αναδασμός και το σύγχρονο αρδευτικό σύστημα διευκόλυναν τους παραγωγούς. Έχουμε επίσης δύο ξενοδοχεία, δύο μίνι μάρκετ, ένα καφέ, ένα τσιπουράδικο και μια ταβέρνα. Με λίγα λόγια, πραγματικά δεν μας λείπει τίποτα.
Πριν ακόμη εγκατασταθώ μόνιμα στο χωριό, είχα αποφασίσει ότι θα ασχοληθώ με την καλλιέργεια φασολιών. Έχω έναν φίλο, τον Γιάννη, που είναι χρόνια παραγωγός και με βοήθησε στα πρώτα μου βήματα. Επίσης με βοήθησε και η μακροχρόνια ενασχόληση του πατέρα μου με την παραγωγή φασολιών, μια και πάντα έβαζε πέντε στρεμματάκια για έξτρα εισόδημα και σε κάθε εργασία μάς έπαιρνε με τον αδελφό μου στα χωράφια. Καθοριστική ήταν και η συμβολή του αδελφού μου και φυσικά της μητέρας μου, η οποία στήριξε όλη την προσπάθεια.
Ένα χωραφάκι, ένα παλιό τρακτέρ του παππού, η οικογένειά μου, οι φίλοι μου, ο Γιάννης και ο Σιδέρης, και φυσικά η γιαγιά Ευγενία έγιναν η επιχείρησή μου ή μάλλον, καλύτερα, οι υποστηρικτές του ονείρου μου.
Με τον καιρό χρησιμοποίησα τις γνώσεις μου στη Λογιστική και στο Μάρκετινγκ και έφτιαξα ένα brand με το όνομα fasoulia. Έτσι τα λέει η γιαγιά μας τα φασόλια. Αντικατέστησα το όμικρον με ένα φασόλι και το λάμδα με μια ρίζα και με λίγη γραφιστική φτιάξαμε το logo. Στη συνέχεια συσκεύασα τα προϊόντα μου με όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις και προδιαγραφές, ώστε να μπορούν να ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο. Έναν χρόνο μετά έφτιαξα ένα σύγχρονο μπακάλικο, όπου εγώ και άλλοι φίλοι παραγωγοί από τη γύρω περιοχή προωθούμε τα προϊόντα μας.
Σήμερα τα φασόλια μου γίνονται ολοένα πιο γνωστά και οι παραγγελίες ξεπερνούν την παραγόμενη ποσότητα. Γι’ αυτό χρόνο με τον χρόνο αυξάνω την παραγωγή, ενώ ταυτόχρονα προσέχω ιδιαίτερα να τηρώ αυστηρά τα πρότυπα ποιότητας που κάνουν τα φασόλια μας μοναδικά. Στα μελλοντικά μου σχέδια είναι η δημιουργία νέων κωδικών μέσω της παραγωγής των βιολογικών μας φασολιών και η δημιουργία μιας κάθετης μονάδας παραγωγής-αποθήκευσης και διάθεσης των προϊόντων μας.
Το πρωί για μισή ώρα πίνω τον καφέ μου στο μπαλκόνι παρέα με τα πουλιά και τις σκέψεις μου. Είναι η αγαπημένη μου στιγμή της ημέρας. Μετά ετοιμάζω το κολατσιό μου και πηγαίνω στα χωράφια μέχρι το βράδυ. Στο ενδιάμεσο, διάλειμμα για φαγητό και καφέ, ίσως και λίγη ξεκούραση. Το βράδυ μαζευόμαστε στην ταβέρνα για κρασάκι. Στο χωριό δεν χρειάζεται να κανονίσεις έξοδο.
Τον χειμώνα έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Ασχολούμαστε με τη συντήρηση των μηχανημάτων, με το όργωμα των χωραφιών και με την πώληση της παραγωγής. Όταν ο καιρός δεν είναι κατάλληλος για αγροτικές εργασίες, ασχολούμαι με το χτίσιμο ενός σπιτιού στο βουνό. Τις περισσότερες φορές έρχονται φίλοι να βοηθήσουν· άλλος ασχολείται με την πέτρα, άλλος με τα ξύλα και κάπως έτσι περνάει η μέρα μου, παρέα με φίλους, βάζοντας ένα ακόμα λιθαράκι για το όνειρό μου να ζω μόνιμα στο βουνό!
Πέρα από τους φίλους-συναδέλφους, μου αρέσει να περνάω χρόνο με τους παππούδες. Τα πειράγματα πάνε και έρχονται και οι ιστορίες τους είναι για μένα προίκα που θα μεταφέρω στις νέες γενιές. Ένας από τους αγαπημένους μου παππούδες είναι ο φίλος μου ο μπαρμπα-Φόνκας, τσέλιγκας κτηνοτρόφος ετών 87. Όταν βόσκει τα πρόβατα γράφει ποιήματα, τα μεσημέρια κερνάει τσίπουρα στο καφενείο και το βράδυ, μετά το καθιερωμένο ουισκάκι, χαϊδεύει τη μουστάκα του και οδεύει για το σπίτι, όπου θα ανοίξει τα βιβλία του, θα διαβάσει μερικές σελίδες και το ξημέρωμα θα τον βρει με μια γκλίτσα στο χέρι και βοσκή.
Όσον αφορά την καθημερινότητα, η ζωή στο χωριό είναι πιο δύσκολη σε σχέση με τη ζωή στην πόλη αλλά πιο όμορφη. Τα υπέρ και τα κατά είναι πολλά. Για παράδειγμα, στο χωριό έχω πάντα μαζί μου, στο αυτοκίνητο, στο σπίτι, στο τρακτέρ, ένα φαρμακείο έκτακτης ανάγκης και έναν πυροσβεστήρα. Στην πόλη απλά καλείς το 166 ή το 199. Αν έβαζα στη ζυγαριά δύο στοιχεία, θα ήταν η ασφάλεια και το άγχος. Στην πόλη ένιωθα πιο ασφαλής, αλλά είχα πολύ άγχος. Στο χωριό δεν έχω καθόλου άγχος, αλλά θα πρέπει να προβλέψω οποιαδήποτε έκτακτη ανάγκη υγείας. Δεν μπορεί κανείς να βγάλει πόρισμα, μπορεί όμως να λειτουργήσει με προτεραιότητες. Εμένα η προτεραιότητά μου είναι η ψυχική υγεία. Το να νιώθεις ωραία εκεί που ζεις. Και στο χωριό ευχαριστιέμαι κάθε στιγμή.
Θυμάμαι ακόμη, όταν δούλευα ως λογιστής, το τηλέφωνό μου να χτυπάει όλη τη μέρα και να ψάχνω να βρω λύσεις στα προβλήματα των πελατών. Προθεσμίες, πρόστιμα κ.λπ. Στο χωριό πλέον δεν με ενοχλεί κανείς κι αν καμιά φορά χτυπάει το τηλέφωνο, συνήθως είναι για καλό. Θυμάμαι, το ημερολόγιο ήταν γεμάτο και δεν μου έφτανε η μέρα για να τελειώσω τις δουλειές μου· πολλές φορές το πρωί δεν ήθελα να πάω στο γραφείο. Σήμερα στο χωριό ανυπομονώ να ξημερώσει για να πιάσουμε δουλειά! Ας κουράζομαι σωματικά, μέσα μου είμαι καλά και το μυαλό μου είναι καθαρό.
Όσον αφορά την εργασία, δεν μπορώ να συγκρίνω τη γεωργία και την κτηνοτροφία με κάποιο άλλο επάγγελμα, γιατί δεν είναι ακριβώς επαγγέλματα αλλά τρόπος ζωής. Βέβαια, μην ξεχνάμε ότι πλέον στο χωριό μπορείς να κάνεις και πολλά άλλα επαγγέλματα. Το κεφάλαιο εργασία από το σπίτι εξυπηρετεί όσο ποτέ άλλοτε την αποκέντρωση. Χρειάζεσαι ένα κινητό ή έναν υπολογιστή και δίκτυο. Ακόμη και από μια καλύβα στο βουνό στα 2.000 υψόμετρο μπορείς να βγάζεις χρήματα.
Στο χωριό δεν θα άλλαζα τίποτα. Όλα μού φαίνονται όμορφα. Κάποιες φορές δύσκολα, αλλά όμορφα. Έχω όμως ένα όραμα: η δική μου προσπάθεια να αποτελέσει καλή επιρροή για να κάνει κανείς το βήμα να ζήσει στο χωριό. Ονειρεύομαι σε λίγα χρόνια από τώρα να μετακομίσουν στο χωριό μας 5-10 οικογένειες. Τώρα που το σκέφτομαι και σου το λέω, χαμογελάω και ελπίζω έστω και μία οικογένεια, ένας άνθρωπος, να πάρει την απόφαση αυτή.
Η απόφασή μου να μετακομίσω εδώ ήταν η πιο σημαντική της ζωής μου. Κάθε μέρα νιώθω ευγνώμων που ακολούθησα αυτό το μονοπάτι. Σήμερα δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς το χωριό. Κι αν αύριο-μεθαύριο με αξιώσει ο Θεός να κάνω οικογένεια, θα είμαι περήφανος που μεγαλώνουμε όλοι μαζί σε ένα υγιές περιβάλλον όπου ακόμα οι αξίες μετράνε και τα παιδιά μου θα χτίσουν χαρακτήρα μέσω της κοινωνικής μόρφωσης και όχι μέσω των επικίνδυνων ερεθισμάτων της πόλης. Γιατί αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα· και τα παιδιά σήμερα για να γλιτώσουν δεν χρειάζονται άγχος και εκπαίδευση αλλά χρόνο και ξεγνοιασιά.
Αν κάποιος σκέφτεται την αποκέντρωση, να το κάνει χθες. Δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φαίνεται. Κι αν δεν έχει χωριό, ακόμα καλύτερα, θα επιλέξει αυτός το χωριό του. Το να ξεκινάς από το μηδέν είναι ζόρικο, αλλά αξίζει».
Στείλτε τις προτάσεις σας για τη στήλη «Γειτονιές της Ελλάδας» στο [email protected]
