Οι αεροπορικές επιδρομές των Ηνωμένων Πολιτειών εναντίον τριών πυρηνικών εγκαταστάσεων στο Ιράν προκάλεσαν πανηγυρικές δηλώσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πόσο σοβαρές ήταν οι ζημιές και αν οι εγκαταστάσεις θα τεθούν τελικά εκτός λειτουργίας.
Οι επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο και στόχευσαν τρεις βασικές τοποθεσίες του ιρανικού προγράμματος: Φορντό, Ισφαχάν και Νατάνζ.
Φορντό: H «καρδιά» του προγράμματος εμπλουτισμού
Το υπόγειο συγκρότημα του Φορντό, θαμμένο κάτω από τα βουνά Ζάγρος, είναι το πιο ισχυρά προστατευμένο πυρηνικό εργοστάσιο του Ιράν. Εδώ βρίσκεται μεγάλο μέρος της υποδομής εμπλουτισμού ουρανίου της χώρας. Οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά σε πραγματικές συνθήκες 12 βόμβες GBU-57 Massive Ordnance Penetrators, των 13.600 κιλών, σε μια προσπάθεια να διαπεράσουν τα στρώματα βράχου και να φτάσουν στην καρδιά της εγκατάστασης.
Παρότι το Ιράν υποστηρίζει ότι οι εγκαταστάσεις είχαν εκκενωθεί εκ των προτέρων, οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν μεταβολές στην τοπογραφία της περιοχής και ίχνη που υποδηλώνουν πιθανή διείσδυση στον βράχο.
Αναλυτές εκτιμούν ότι ενδεχομένως να επλήγησαν οι προσβάσεις ή σήραγγες που οδηγούν στις υπόγειες αίθουσες. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία για το αν καταστράφηκαν τα ίδια τα συστήματα φυγοκέντρισης.
Ισφαχάν: Χτύπημα με πυραύλους cruise και στοχευμένες καταστροφές
Στην Ισφαχάν, οι αμερικανικές δυνάμεις δεν χρησιμοποίησαν διατρητικές βόμβες αλλά πυραύλους cruise Tomahawk, εκτοξευμένους από υποβρύχιο νότια του Ιράν. Οι στόχοι περιελάμβαναν αποθήκες, εργαστήρια παραγωγής αμυντικού εξοπλισμού και, σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), εγκαταστάσεις σχετικές με την κατασκευή ράβδων καυσίμου.
Imagery via Maxar shows the destruction at the Isfahan Nuclear Facility in Iran that was struck by both Israel & the U.S. over the last few days https://t.co/OAXtrFj2t2 pic.twitter.com/xB9cFcxtar
— Damien Symon (@detresfa_) June 22, 2025
Το ΙΑΕΑ ανέφερε ότι τα κτίρια που επλήγησαν δεν περιείχαν πυρηνικό υλικό ή διέθεταν μόνο μικρές ποσότητες φυσικού ή χαμηλού εμπλουτισμένου ουρανίου, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο διαρροής ραδιενέργειας.
Νατάνζ: ξανά στο στόχαστρο
Η τοποθεσία του Νατάνζ είχε ήδη χτυπηθεί από ισραηλινή επιδρομή πριν από μερικές ημέρες. Εκεί εντοπίζεται μια από τις κύριες υπόγειες αίθουσες φυγοκέντρισης. Οι τελευταίες επιθέσεις φαίνεται να στοχοποίησαν ξανά τις ίδιες υποδομές, χωρίς ακόμη σαφείς ενδείξεις για την έκταση των ζημιών. Εκπρόσωπος του ιρανικού οργανισμού ατομικής ενέργειας ανέφερε ότι οι εγκαταστάσεις είχαν προληπτικά εκκενωθεί, και το υλικό είχε μεταφερθεί αλλού.
Imagery collected today of the Natanz nuclear facility in Iran shows a change in top soil above the underground enrichment halls, this is possibly linked to the U.S. strike
— Damien Symon (@detresfa_) June 22, 2025
Caveat: resolution is insufficient for a conclusive assessment at this stage pic.twitter.com/gyGq1506bk
Άγνωστος ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος
Παρά την κλίμακα των επιθέσεων, τόσο το Ιράν όσο και ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) ανέφεραν ότι δεν υπάρχει ένδειξη ραδιενεργής μόλυνσης στις περιοχές που επλήγησαν. Αυτό ενισχύει τον ισχυρισμό της Τεχεράνης ότι το εμπλουτισμένο ουράνιο είχε ήδη απομακρυνθεί.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι λίγες ημέρες πριν την επίθεση, δορυφορικές εικόνες είχαν καταγράψει αυξημένη κίνηση φορτηγών στην είσοδο του Φορντό, μια κινητικότητα που ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ένδειξη ότι απομακρύνθηκε εξοπλισμός ή και ποσότητες εμπλουτισμένου ουρανίου.
Η Τεχεράνη ήδη υπαινίσσεται ότι διαθέτει εφεδρικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού «σε ασφαλές και άγνωστο σημείο», ενώ ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν ότι φορτηγά με εξοπλισμό και υλικό είχαν φύγει από τα τρία σημεία πριν από την επίθεση.
Όπως καταλήγει ο Guardian, ακόμη κι αν είναι εφικτό να πληγεί η φυσική υποδομή ενός πυρηνικού προγράμματος, η τεχνογνωσία που έχει αποκτηθεί εδώ και δεκαετίες δεν μπορεί να εξαλειφθεί. Το πραγματικό ερώτημα, πλέον, δεν είναι αν το Ιράν έχει υποστεί πλήγμα, αλλά αν αυτό το πλήγμα θα το οδηγήσει σε υποχώρηση ή θα το ωθήσει να επιταχύνει τις προσπάθειες απόκτησης πυρηνικού όπλου.
Με πληροφορίες από Guardian
