Βερολίνο
The fabric of a city
Oμαδική έκθεση φωτογραφίας The Fabric of a City στην γκαλερί ΗΩΣ σε επιμέλεια του Κώστα Ιωαννίδη και της Ελένης Μουζακίτη.
Γκαλερί ΗΩΣ - Χέυδεν 38
Ημερομηνίες έκθεσης: 14 Μαϊου - 31 Μαϊου 2025
Ώρες λειτουργίας:
Τρίτη – Παρασκευή | 13:00 – 20:00
Σάββατο | 12:00 – 16:00
Finissage: Σάββατο 31 Μαϊου 2025 Ι 12:00 - 16:00
Oμαδική έκθεση φωτογραφίας The Fabric of a City στην γκαλερί ΗΩΣ σε επιμέλεια του Κώστα Ιωαννίδη και της Ελένης Μουζακίτη.
Συμμετέχοντες: Τόνια Βιολάκη, Φλώρα Ζαφειράκη, Μαρία Ζυγομαλά, Παυλίνα Καλλίτση, Πάνος Καλτσάς, Δήμητρα Κίτσιου, Θεώνη Λειβαδίτη, Άννα Νενάδη, Τερψιχόρη Κουζούνη, Λίτσα Σπηλιωτοπούλου, Πηγή Ψημένου, Karin Elise Fajersson
"Στην έκθεση φιλοξενούνται δώδεκα φωτογραφικές σειρές με θέμα την πόλη του Βερολίνου. Οι εικόνες πραγματεύονται την πόλη με ένα πλήθος στρατηγικών ως προς τη μορφή και το μέσο. Η υφή, η ατμόσφαιρα, η γεύση και η αίσθηση της πόλης αναδεικνύονται μέσα από τα κολάζ που τόσο στενά συνδέονται με τα τεχνοϊστορικά ίχνη της μεσοπολεμικής πόλης, μέσα επίσης από τις ευθείες, ενίοτε και μετωπικές αντιμετωπίσεις της αρχιτεκτονικής, των ανθρώπων, των δρόμων και των περιχώρων της πόλης. Κοινός τόπος η ιστορία του Βερολίνου μέσα από τα αρχιτεκτονικά ρεύματα, μέσα από τα ίχνη της σε σημεία αναμενόμενα και αναπάντεχα, μέσα από τις προσωπικότητες που έζησαν εδώ κι η σκιά τους πλανιέται ακόμη σε κτίρια, πλατείες και στενά, μέσα από φιγούρες της κινηματογραφικής μυθοπλασίας που έχουν καταλήξει το ίδιο πραγματικές με τους ανθρώπους που συναντάς στα πάρκα και στις λίμνες. Το βαρύ, γκρίζο παρελθόν που η υφή και η αίσθησή του έχουν ποτίσει την υλικότητα της πόλης συνυπάρχει με το πολύχρωμο παρόν της. Η γερμανική πρωτεύουσα βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και σε μια ασταμάτητη διαδικασία επανεφεύρεσης του εαυτού της, διαδικασία που κάποιοι όπως ο Blixa Bargeld των Einstürzende Neubauten που έχει τραγουδήσει την πόλη πολλές φορές χλευάζουν με κάθε ευκαιρία.
Η ποιητική του σπαράγματος που ούτως ή άλλως προσιδιάζει στη γλώσσα του μέσου βρίσκεται πίσω από τις εικονοπλαστικές στρατηγικές που χρησιμοποιούνται στο σώμα αυτών των εργασιών. Η Άννα Νενάδη στο έργο Optics στέκεται κυρίως σε προσόψεις κατάφορτες με γκραφίτι και δίνει περισσότερο τους ρυθμούς της πόλης παρά κάποια άλλη πληροφορία. Για τη Δήμητρα Κίτσιου (Uncanny forgetfulness / Ιn Berlin with Walter Benjamin) η στρατηγική αυτή έχει και θεωρητικές καταβολές στο έργο του Βάλτερ Μπένγιαμιν. Οι αναμνήσεις του από τα παιδικά του χρόνια στο Βερολίνο της προσφέρουν τοπόσημα ως αφορμές για περιπλάνηση. H Φλώρα Ζαφειράκη στο Faint lines μετατοπίζει τη διερευνητική της ματιά στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου παραπέμποντας σε ιστορικά -συλλογικά τραύματα εστιάζοντας τον φακό της σε λεπτομέρειες. Αντίστοιχα, η Karin Elisa Fajersson στο Remains of a Future Past με τη μέθοδο του κολάζ μεταξύ άλλων καταδύεται στη μνήμη της πόλης μέσω της μικροϊστορίας των σπαραγμάτων. Κολάζ χρησιμοποιεί και η Μαρία Ζυγομαλά στο έργο Splinters που δημιουργεί ένα πολυεπίπεδο οπτικό αφήγημα με στιγμιότυπα από διάφορες χρονικές στιγμές με το αρχειακό υλικό να παίζει εδώ σημαντικό ρόλο. Στον από μορφολογική άποψη αντίποδα των γεμάτων πτυχώσεων επιφανειών της Ζυγομαλά, οι επιφάνειες στο έργο της της Λίτσας Σπηλιοτοπούλου All The Beautiful παραπέμπουν στην μοντερνιστική καθαρότητα ενός κόσμου και μιας πτυχής της αρχιτεκτονικής ιστορίας της πόλης όπου το διακοσμητικό στοιχείο νοείται ως σχεδόν εγκληματική παρέκκλιση από τον φονξιοναλιστικό πουρισμό. Οι φωτογραφίες της Σπηλιοτοπούλου είναι επίσης τεκμήριο του σταδιακού εξευγενισμού και του γυαλίσματος της πόλης που λαμβάνει χώρα τις τελευταίες δύο κυρίως δεκαετίες. Από την άλλη πάλι οι φωτογραφίες με σκηνές δρόμου του Πάνου Καλτσά στη φωτογραφική σειρά του Berlin Unscripted τεκμηριώνουν και μια άλλη πραγματικότητα, όχι τόσο επιμελημένη αυτή, λιγότερο πρόσοψη και περισσότερο καθημερινότητα. Μια ελάχιστα εξωραϊσμένη γωνία του Βερολίνου αγγίζει με τον φακό της και η Παυλίνα Καλλίτση στο Hochbunker Pallasstrasse. Το ακόμη και σήμερα δυσοίωνο, ογκώδες μπούνκερ στα σύνορα Κροιτσμπεργκ και Σενεμπεργκ πλέκεται σχεδόν αξεδιάλυτα με το τεράστιο συγκρότημα κατοικιών κυρίως μεταναστών από την Τουρκία και δείχνει εύγλωττα τις συνάψεις παρόντος και παρελθόντος που συγκροτούν ορισμένα από τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία της πόλης. Η Τερψιχόρη Κουζούνη στο Lakeside euphoria moments και η Θεώνη Λειβαδίτη στο Berlin's Blue Veins παίρνουν τον ρόλο του πλάνητα και φωτογραφίζουν περιαστικές κυρίως περιοχές που συνδέονται με την αναψυχή των κατοίκων της μεγαλούπολης. Τα θέματά τους τα ίδια, οι αποστάσεις ωστόσο που κρατούν από τους ανθρώπους και το βλέμμα τους πάνω σε αυτούς είναι διακριτά. Κοντά αλλά και μακριά από μια άλλη άποψη βρίσκονται και οι εικόνες της Τόνιας Βιολάκη και της Πηγής Ψημμένου. Οι άνθρωποι της Ψημμένου στη σειρά I saw you ποζάρουν για τη φωτογράφο με αμεσότητα αφοπλιστική. Είναι το χρώμα και η ψυχή της πόλης. Η Βιολάκη στο έργο I can imagine anything φωτογραφίζει επίσης ανθρώπους αλλά με τον τρόπο που ο Βιμ Βέντερς κινηματογραφεί τους αγγέλους του στην εμβληματική του ταινία για τον «Ουρανό πάνω από το Βερολίνο» (Τα φτερά του Έρωτα). Στην ταινία που διαμόρφωσε τόσο καταλυτικά τον τρόπο που ακόμη και σήμερα βλέπουμε, νιώθουμε κι ακούμε την πόλη αυτή."
Κώστας Ιωαννίδης
Παρουσίαση βιβλίου του Κώστα Ιωαννίδη, Έργα Τέχνης, Άνθρωποι και Ιδέες: Ελλάδα-ΗΠΑ και Ψυχρός Πόλεμος (εκδ. futura 2025)
Πέμπτη 29 Μαϊου, ώρα 20:00 Αμφιθέατρο Βιβλιοθήκης Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών
Για το βιβλίο θα συζητήσουν: Σταύρος Ζουμπουλάκης, Συγγραφέας, Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης Γιάννης Κονταράτος, Ζωγράφος, Αναπληρωτής Καθηγητής, ΑΣΚΤ Λουκάς Φρέρης, Υποψήφιος διδάκτορας Πανεπιστήμιο Φρίντριχ Αλεξάντερ Ερλάνγκεν- Νυρεμβέργης Τη συζήτηση θα συντονίσει η Τζένη Λιαλιούτη, Επίκουρη καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Ιστορίας, τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
To βιβλίο του Κώστα Ιωαννίδη Έργα Τέχνης, Άνθρωποι και Ιδέες: Ελλάδα-ΗΠΑ και Ψυχρός Πόλεμος φιλοδοξεί να αποτελέσει κάτι παραπάνω από μια μελέτη για τη διπλωματία που ασκήθηκε με επίκεντρο την Ελλάδα μέσα από τις εικαστικές (κυρίως) τέχνες από τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1940 μέχρι και τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1960, δηλαδή στα πλέον συζητημένα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Μολονότι παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ελλάδα με έμφαση στις ελληνοαμερικανικές ανταλλαγές στο πεδίο του πολιτισμού, δεν μένει προσηλωμένο στενά στα εικαστικά ούτε στην Ελλάδα αποκλειστικά. Φιλοδοξεί, ξεκινώντας από τον κόσμο και καταλήγοντας κάθε φορά στην Ελλάδα, να περάσει τελικά (και κάπως παραδόξως) από το μερικό στο γενικό, από τις μεμονωμένες περιπτώσεις που θα έχουν εξεταστεί σε συμπεράσματα που έχουν να κάνουν με την παραγωγή νοήματος (γύρω) από έργα και ανθρώπους. Βασίζεται λοιπόν στα αρχεία και σε πρωτογενές υλικό για να φωτίσει τη λεπτομέρεια κατά τρόπο τεκμηριωμένο και επιχειρεί κατόπιν πάνω στη βάση αυτή αφαιρέσεις για να φτάσει στις ιδέες πίσω από τη λεπτομέρεια.
Ο βασικός ισχυρισμός είναι ότι μέσω θεωριών (που αφορούν θα λέγαμε την παραγωγή, τη διάχυση και την πρόσληψη του νοήματος) τις οποίες επεξεργάζονται άτομα ανεξάρτητα αλλά και στο πλαίσιο δεξαμενών σκέψης, θεωριών που καταλήγουν σε πρακτικές εφαρμογές (σε εκθέσεις εικαστικών και φωτογραφίας) προωθούνται ιδέες που δοκιμάζονται στην πραγματικότητα και που διατηρούν την επικαιρότητά τους μέχρι σήμερα.
Ο Κώστας Ιωαννίδης είναι ιστορικός της τέχνης και διδάσκει στην ΑΣΚΤ. Εκτός του βιβλίου που θα παρουσιαστεί στην εκδήλωση έχει γράψει το βιβλίο Σύγχρονη Ελληνική Φωτογραφία: Ένας Αιώνας σε Τριάντα Χρόνια (futura, 2008) και μαζί με την Εμμανουέλα Κάντζια το Τρεις εν Πλω (ΜΙΕΤ, 2018). Το βιβλίο του με τίτλο Μία Υπερόχως Νόθος Τέχνη: Ποιητικές της Φωτογραφίας. Τέλη 19ου-αρχές 20ου αιώνα (futura, 2019) απέσπασε (ομόφωνα) το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας στην κατηγορία “Δοκίμιο-Κριτική”.
