Η πλήρης και υποχρεωτική διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της ψηφιακής αναβάθμισης της φορολογικής διοίκησης, λειτούργησε ως ένα ισχυρό εργαλείο αποκάλυψης της πραγματικής έκτασης της οικονομικής δραστηριότητας σε σημαντικούς τομείς της αγοράς.
Ουσιαστικά, έφερε στο φως έναν «θησαυρό» συναλλαγών που, αν και υπήρχε επί χρόνια, παρέμενε αδήλωτος και μη εντοπίσιμος από τις ελεγκτικές αρχές.
Σύμφωνα με τα ευρήματα πρόσφατης έρευνας της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), καταγράφηκαν θεαματικές αυξήσεις στις ηλεκτρονικές πληρωμές σε πληθώρα κλάδων της οικονομίας, ως αποτέλεσμα της ψηφιακής παρακολούθησης των συναλλαγών μέσω της διασύνδεσης POS-ταμειακών. Η εικόνα που αναδεικνύεται αποτυπώνει ένα σαφές και ελπιδοφόρο μήνυμα: η τεχνολογία και η διαφάνεια είναι οι σύγχρονοι σύμμαχοι στη μάχη για την αύξηση των κρατικών εσόδων και την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης.
Εκρηκτικές αυξήσεις στις ηλεκτρονικές πληρωμές
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του τομέα προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, όπου οι συναλλαγές μέσω POS αυξήθηκαν κατά εντυπωσιακό ποσοστό 2.459%. Πιο συγκεκριμένα, από 4,8 εκατομμύρια ευρώ το 2023, εκτοξεύθηκαν στα 128 εκατομμύρια ευρώ το 2024.
Σημαντική ήταν επίσης η μεταβολή στον τομέα της εκμετάλλευσης αιθουσών - χώρων δεξιώσεων, πολιτιστικών ή αθλητικών εκδηλώσεων - όπου οι ηλεκτρονικές πληρωμές αυξήθηκαν από 3,5 εκατ. ευρώ σε 20 εκατ. ευρώ.
Εντυπωσιακές αυξήσεις καταγράφηκαν και σε παραδοσιακούς κλάδους παροχής υπηρεσιών. Στα ταξί, οι συναλλαγές μέσω POS αυξήθηκαν κατά 221%, στις μεταφορές κατά 57%, στην εστίαση κατά 39% και στον ξενοδοχειακό κλάδο κατά 24%.
Το κοινό συμπέρασμα, τόσο της ανάλυσης της ΑΑΔΕ όσο και της γενικότερης αίσθησης που επικρατεί στην κοινωνία και την οικονομία, είναι ότι η ραγδαία εξάπλωση των ηλεκτρονικών πληρωμών, σε συνδυασμό με την πλήρη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, αποτελεί πλέον αναπόσπαστο εργαλείο για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την ενίσχυση της διαφάνειας.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η αύξηση των δημοσίων εσόδων για το 2024 ανήλθε στα 2,66 δις ευρώ, ποσό που αποτελεί ένα ουσιαστικό δημοσιονομικό πλεόνασμα. Η εξέλιξη αυτή προσφέρει στην κυβέρνηση τον αναγκαίο χώρο για την υλοποίηση μόνιμων φορολογικών ελαφρύνσεων και την προώθηση κοινωνικών και αναπτυξιακών παρεμβάσεων. Οι σχετικές ανακοινώσεις αναμένονται να γίνουν από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο πλαίσιο της προσεχούς Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Αύξηση του ΦΠΑ και υποκατάσταση μετρητών - Οι κλάδοι που ξεχώρισαν
Η ανάλυση της ΑΑΔΕ δείχνει πως η μεγαλύτερη συμβολή στην αύξηση των εσόδων προήλθε από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Τα βεβαιωμένα έσοδα από ΦΠΑ αυξήθηκαν από 16,38 δισ. ευρώ το 2023 σε 19,05 δισ. ευρώ το 2024.
Οι ηλεκτρονικές πληρωμές αυξήθηκαν συνολικά κατά 7,5 δισ. ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτό το ποσό οι συναλλαγές μέσω του διατραπεζικού συστήματος IRIS. Από το σύνολο αυτό, τα 5,79 δισ. ευρώ αποτελούν υποκατάσταση συναλλαγών που προηγουμένως γίνονταν αποκλειστικά με μετρητά. Η τάση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αποκάλυψη μεγάλου αριθμού αδήλωτων συναλλαγών και, κατ' επέκταση, την ενίσχυση τόσο των εσόδων από ΦΠΑ όσο και των προβλεπόμενων εισπράξεων από τον φόρο εισοδήματος για την επόμενη οικονομική χρήση.
Η συμβολή του τριτογενούς τομέα ήταν καθοριστική: από τα 8,3 δισ. ευρώ επιπλέον ηλεκτρονικών πληρωμών, τα 7,5 δισ. προέρχονται από υπηρεσίες. Ενδεικτικά, στους κλάδους με τις μεγαλύτερες αυξήσεις στα βεβαιωθέντα ποσά ΦΠΑ περιλαμβάνονται:
- οι υπηρεσίες εστίασης με αύξηση 37,9%,
- οι μεταφορές με 32,9%,
- τα τουριστικά καταλύματα με 19,7%,
- και τα συνεργεία αυτοκινήτων με 19,4%.
Μοντέλο φορολογικής συμμόρφωσης
Η έρευνα επισημαίνει ότι τουλάχιστον το ένα τρίτο της συνολικής αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ κατά την περίοδο 2022-2024 αποδίδεται απευθείας στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης. Η τεχνολογική υποδομή, οι διασταυρώσεις δεδομένων και η αδιάλειπτη ροή πληροφορίας μεταξύ ταμειακών και POS έχουν δημιουργήσει ένα πιο διαφανές και δίκαιο φορολογικό περιβάλλον.
Οι νέες αυτές δυνατότητες δεν ενισχύουν μόνο τα δημόσια ταμεία, αλλά επιτρέπουν στην κυβέρνηση να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις με κοινωνικό πρόσημο: με στοχευμένες ελαφρύνσεις, με υποστήριξη στους πιο ευάλωτους, αλλά και με κίνητρα για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων.
