Δεν είναι θύελλα αλλά ένας τοξικός ωκεανός

Δεν είναι θύελλα αλλά ένας τοξικός ωκεανός Facebook Twitter
Είναι τόσο αθώα αυτή η δήθεν σοφή ψυχραιμία όσων πάνε να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ περίπου ως έναν Αμερικανό Πάνο Καμμένο, κάτι χοντροκομμένο και μάλλον ανερμάτιστο, ένα επεισόδιο στην ιστορία της δυτικής δημοκρατίας που δεν ακυρώνει καθόλου την ηθική και πολιτική της ανωτερότητα; Φωτ.: ΕΡΑ
0

ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΤΥΧΗ ΣΤΙΓΜΗ αυτό που ζούμε. Μια ακόμα «λαϊκίστικη» παρένθεση με έναν χορό αλλόκοτων προσώπων, που ωστόσο θα αναγκαστούν να συγχωνευτούν στην πολυσύνθετη ζωή μιας μεγάλης χώρας η οποία, παρά τα σκοτάδια της, παραμένει πρωτοπόρα «φιλελεύθερη δημοκρατία». 

Η ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ γίνεται αφορμή να ξαναζεσταθούν οι απορίες των παρατηρητών και βέβαια η πιο πάνω «ψύχραιμη» εκτίμηση έχει αρχίσει να κυκλοφορεί στα δρομάκια του διαδικτύου και στις αναλύσεις των εφημερίδων. Λένε διάφοροι: απέναντι στον «τραμπο-τρόμο» ας είμαστε συγκρατημένοι, περνάμε απλώς κάποια «λαϊκίστικα κύματα», πριν από κάποια χρόνια της αριστεράς, τώρα πλέον μιας παγκόσμιας ριζοσπαστικής δεξιάς. Θα περάσει κι αυτό. Αυτό περίπου μάς είπε ο κύριος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τα ίδια πάνω-κάτω διαβάζει κανείς κυρίως από ανθρώπους πεπεισμένους εσχάτως πως «έχει και κάποια δίκια αυτός ο Τραμπ» (κάπου απολαμβάνουν το ενδεχόμενο του ραπίσματος στο τρισκατάρατο woke). 

Είναι όμως έτσι; Είναι τόσο αθώα αυτή η δήθεν σοφή ψυχραιμία όσων πάνε να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ περίπου ως έναν Αμερικανό Πάνο Καμμένο, κάτι χοντροκομμένο και μάλλον ανερμάτιστο, ένα επεισόδιο στην ιστορία της δυτικής δημοκρατίας που δεν ακυρώνει καθόλου την ηθική και πολιτική της ανωτερότητα; 

Και αν όλα αυτά που ακούμε και βλέπουμε είναι όντως περαστική θύελλα; Αν είναι μια ιδιάζουσα συγκυρία φτιαγμένη από φόβους για το μέλλον και κόπωση από εκείνη την άλλη Αμερική, την Αμερική των «μειονοτικών φωνών» και αυτού που οι τραμπικοί έχουν φτάσει να αποκαλούν «ριζοσπαστική» ή «άκρα» αριστερά;

Όχι, φυσικά. Δεν είναι έτσι. Η «ψυχραιμία» είναι απλώς μια στάση βολεμένης βεβαιότητας, ένα δείγμα μπασμένου ρεαλισμού που αγγίζει έναν κυνισμό παρόμοιο με αυτόν που δείχνουν τώρα διάφορα συμφέροντα στην Αμερική και αλλού. Όταν κάποιος δεν έχει σκανδαλιστεί από τη θηριώδη δύναμη που έχουν αποκτήσει οι σημερινοί σύμμαχοι του Τραμπ (ισχύ τεράστια ήδη και επί Μπάιντεν και επί Ομπάμα), πώς να τρομάξει τώρα που βλέπουμε την άμεση συμμετοχή των ολιγαρχών στον νέο σχηματισμό εξουσίας; Και όταν από όλα τα κοινωνικά και ιδεολογικά προβλήματα της νέας εποχής έχει επικεντρώσει την ενέργειά του στην παραμυθία της «woke ανατροπής», πώς να μη διδάσκει «ψυχραιμία» τώρα που ο Αμερικανός Πρόεδρος υπογράφει κατά δεκάδες διατάγματα για να θεμελιώσει, μεταξύ άλλων, και την ιερή αλήθεια των «δύο φύλων»;   

Να σταθούμε όμως στο πιο σημαντικό: έχουμε την ανάδυση νέων σχηματισμών εξουσίας στη Δύση. Με διαφορετικούς ρυθμούς και υφολογικές παραλλαγές, προχωράει η αποσύνθεση της μορφής πολιτικής και κουλτούρας που είχε συνδεθεί με τη «φιλελεύθερη δημοκρατία». Δεν πρόκειται πια για ένα είδος δεξιού λαϊκισμού. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των δεξιών λαϊκισμών μέχρι και την πανδημία (και εκεί φυσικά απογειώθηκε) ήταν η κινητοποίησή τους κατά διαφόρων πλευρών της τεχνολογικής-ψηφιακής μεταμόρφωσης. Η εναντίωση στα «τσιπάκια» και στο βασίλειο της τεχνο-ισχύος που θα αλλοίωνε τις ταυτότητες των απλών ανθρώπων. Τώρα, αντιθέτως, βλέπουμε πως η ρητορική της ελευθερίας (της ανάκτησης της ελευθερίας) αναθέτει ηγετικό ρόλο στους υπερχρηματοδότες και προπαγανδιστές της ανεμπόδιστης καινοτομίας και των έξυπνων κατακτήσεων (κατάκτηση επίγειων κυβερνήσεων/χωρών ή οικοπέδων στον Άρη). Τώρα ο Κυριάκος Βελόπουλος καλεί τον Μασκ στην ελληνική Βουλή και οι πατριώτες της αντι-νέας τάξης πίνουν νερό στο όνομα του πανέξυπνου X.

Ο νέος σχηματισμός εξουσίας είναι ένα καθεστώς που φέρνει κοντά την απόλυτη ελευθερία του «δυτικού» εγωιστή με κάποια επιλεκτικά στοιχεία old-style συμπεριφορών. Είχα μιλήσει αστειευόμενος για «μπέργκερ κινγκ δεξιά», εννοώντας ακριβώς την υιοθέτηση από την τραμπική ελίτ μιας παλιάς κοπής ανθυγιεινής λαϊκότητας. Ένα παιχνίδι εξέγερσης/αντεπίθεσης απέναντι στο bio, στο woke, στον «δικαιωματισμό», λέξεις που εκτοξεύονται συνεχώς για να δημιουργούν ένταση και ευφορία σε ένα κομμάτι (σημαντικό, όπως φαίνεται) του πληθυσμού. Τώρα φαίνεται να ανοίγεται μια εποχή όπου τα «τσιπάκια» εντάσσονται στην υπηρεσία του εθνικισμού, της έκτακτης κατάστασης και των επιθετικών εξαγορών στο επίπεδο των διακρατικών σχέσεων. 

Και αν όλα αυτά που ακούμε και βλέπουμε είναι όντως περαστική θύελλα; Αν είναι μια ιδιάζουσα συγκυρία φτιαγμένη από φόβους για το μέλλον και κόπωση από εκείνη την άλλη Αμερική, την Αμερική των «μειονοτικών φωνών» και αυτού που οι τραμπικοί έχουν φτάσει να αποκαλούν «ριζοσπαστική» ή «άκρα» αριστερά;

Δεν είναι θύελλα αλλά ένας τοξικός ωκεανός Facebook Twitter
Ο νέος σχηματισμός εξουσίας που τώρα παίρνει το όνομα Τραμπ/ Μασκ δείχνει προς την αντίθετη κατεύθυνση μιας στοιχειώδους κατανόησης των κινδύνων... Φωτ.: Brandon Bell/Getty Images/Ideal Image

Μόνο που όσοι συνεχίζουν να επιμένουν σε αυτή την εκδοχή (περί περαστικής καταιγίδας) δεν καταλαβαίνουν πως στην εποχή μας δεν περισσεύει χρόνος. Ούτε για την κατάσταση του κλίματος, ούτε για τις δημόσιες και πολιτικές ελευθερίες, ούτε για την προστασία της εργασίας των ανθρώπων, ούτε για τις διεθνείς σχέσεις και τα δικαιώματα εκατομμυρίων ανθρώπων που χρειάζονται πολλαπλάσια επισιτιστική, αναπτυξιακή, υγειονομική βοήθεια για να μην πεθάνουν. 

Ήδη πριν από λίγες μέρες εκατοντάδες επιστήμονες έκρουσαν τον κώδωνα για μια πολύ σοβαρή −και φονική για μεγάλους πληθυσμούς στον Νότο− επισιτιστική κρίση. Ο νέος σχηματισμός εξουσίας που τώρα παίρνει το όνομα Τραμπ/Μασκ δείχνει προς την αντίθετη κατεύθυνση μιας στοιχειώδους κατανόησης των κινδύνων: παλινορθωμένο εθνικό σοβινισμό, αναστολή σε αναπτυξιακή βοήθεια, τέρμα η συμμετοχή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, απόσυρση από τις όποιες συμφωνίες για το κλίμα κ.λπ. 

Αν σκεφτούμε αυτό το σύνολο χειρονομιών –πέρα από τον συμβολισμό τους−, θα δούμε ότι συντονίζεται και κατά κάποιον τρόπο ενορχηστρώνει έναν ευρύτερο χορό προσώπων, κομμάτων, δικτύων. Είναι ήδη μια διεθνής της αντιδραστικής εξέγερσης που θαμπώνει τις πιο προηγμένες οικονομικές και διευθυντικές ελίτ και όχι πια μόνο τους «ψεκασμένους».  

Υπάρχει από πάντα ο πειρασμός να στέκει κανείς έκθαμβος μπροστά στην επιτυχία, στην επίδειξη δύναμης και στο πρωτόγονο καλαμπούρι που επαναφέρει στη σκηνή την απατηλή απλότητα της παλαιο-αρσενικής ενέργειας. Και η «φιλελεύθερη» ένσταση σε όλα αυτά δεν μπορεί να πάει μακριά: δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη μαγεία των «εξορύξεων, εξορύξεων, εξορύξεων» (τρις το είπε ο Τραμπ στον λόγο του). Δεν μπορεί να ζητήσει δημόσιο έλεγχο στις πλατφόρμες, φτάνει μέχρι το fact checking. Δεν μπορεί να αμφισβητήσει την εκτίναξη των στρατιωτικών και αστυνομικών δαπανών. Δεν θέλει να αναθεωρήσει στ’ αλήθεια το εξιδανικευμένο μοντέλο του φιλελευθερισμού της «μεσαίας τάξης», μοντέλο που λειτούργησε για λίγες δεκαετίες στον Ψυχρό Πόλεμο αλλά τώρα είναι οικολογικά και κοινωνικά περαιωμένο. Επομένως, η όποια «φιλελεύθερη δημοκρατική» απάντηση στον τραμπισμό θα κινηθεί αναγκαστικά μεταξύ αισθητικής απόρριψης, ωφέλιμων πρακτικών συναλλαγών και επιλεκτικής ηθικής αποδοκιμασίας για κάποιες άθλιες χειρονομίες και λέξεις. 

Ο νέος σχηματισμός εξουσίας έρχεται όμως ως ένα είδος πορνογραφίας της κυριαρχίας. Η κυριαρχία θέλει να επαναβεβαιώσει βίαια τον κώδικά της τόσο στα εξωτερικά σύνορα όσο και στις εσωτερικές κοινωνικές και πολιτισμικές σχέσεις. Ενώ έχει δεσμούς με μορφές μεγάλης εγκληματικότητας, σκηνοθετεί τη στρατιωτικο-αστυνομική απόκρουση της ανομίας. Ενώ έχει ενσωματώσει την περιφρόνηση στους κανόνες και στην ευπρέπεια, θα εμφανίζεται ως επανάσταση της «κοινής λογικής», σύνθημα που πάντα ασκεί κάποια γοητεία και στα μετριοπαθή κοινά. Δεν είναι θύελλα, όσο ένας τοξικός ωκεανός που μειώνει κατά πολύ (δυστυχώς) τις δυνατότητες μιας διαφορετικής διακυβέρνησης των παγκόσμιων κρίσεων. 

Ας είμαστε λοιπόν ψύχραιμοι, δηλαδή ας τρομάξουμε με γόνιμους πολιτικά τρόπους. Ναι, να τρομάξουμε. Γιατί καμιά φορά το να τρομάζεις από τις εξελίξεις είναι απαραίτητο για τη διάσωση αυτού που οι παλαιοί ονόμαζαν δημοκρατικό πνεύμα. 

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Social Media / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ