Ο ζοφερός επικυρίαρχος

Ο ζοφερός επικυρίαρχος Facebook Twitter
Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0

ΣΕ ΚΑΠΟΙΟ ΣΗΜΕΙΟ στον Αιματοβαμμένο Μεσημβρινό του Κόρμακ ΜακΚάρθι, ο δικαστής Χόλντεν, κοιτάζοντας γύρω του το σκοτεινό δάσος, αρχίζει να φιλοσοφεί για το τι σημαίνει για τον άνθρωπο το να γίνει επικυρίαρχος της γης. Λέει: «Μόνο η φύση μπορεί να υποδουλώσει τον άνθρωπο, και μόνο όταν η ύπαρξη και της τελευταίας μικροσκοπικής οντότητας εξιχνιαστεί και παρουσιαστεί ολόγυμνη μπροστά του, μόνο τότε θα μπορεί να γίνει επικυρίαρχος της γης».

Ο συνομιλητής του θα αντιτείνει πως κανείς δεν μπορεί να μάθει τα πάντα στη γη, όμως ο Χόλντεν έχει έτοιμη την αποστομωτική απάντηση: «Όποιος πιστεύει ότι τα μυστικά του κόσμου θα μείνουν αιώνια κρυμμένα, ζει μέσα στο μυστήριο και τον φόβο. Η δεισιδαιμονία θα τον κρατά πίσω». Με άλλα λόγια, καθετί που υπάρχει δίχως τη γνώση και τη συγκατάθεσή μου, είναι ήττα. Θα φτάσει έτσι να πει ότι «η ελευθερία των πουλιών είναι προσβολή για μένα. Θα προτιμούσα να τα έχω όλα μέσα σε ζωολογικό κήπο».

Το κακό δεν τεμπελιάζει, ούτε πτοείται. Δεν αφήνει τον κόσμο στην ησυχία του. 

Ύστερα θα συνοψίσει το επιχείρημά του με καθαρό τρόπο:

Εγώ έχω δικαιώματα σε αυτό το έδαφος. Όμως παντού εδώ πάνω υπάρχουν αυτόνομοι θύλακες ζωής. Αυτόνομοι. Για να γίνει λοιπόν δικό μου, τίποτα δεν επιτρέπεται να συμβαίνει επάνω του παρά μόνο με τη δική μου έγκριση.

 Cormak McCarthy, Αιματοβαμμένος Μεσημβρινός ή το δειλινό κοκκίνισμα στη Δύση (μετάφραση: Γιώργος Κυριαζής), Gutenberg
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Cormak McCarthy, Αιματοβαμμένος Μεσημβρινός ή το δειλινό κοκκίνισμα στη Δύση, Μτφρ.: Γιώργος Κυριαζής, Gutenberg

Σε αυτό το έπος της σκληρότητας μια ομάδα-συμμορία ετερόκλητων τύπων, στα χρόνια πριν από τον Αμερικανικό Εμφύλιο, μετακινείται στη βραχώδη γη των συνόρων με το Μεξικό, σφαγιάζοντας αγρίως Ινδιάνους, ντόπιους, φτωχούς Μεξικανούς και όσους/-ες εν τέλει θα χρησιμεύσουν για το τριχωτό της κεφαλής τους, το σκαλπ. Ο δικαστής παρουσιάζεται ως ο διανοούμενος της ομάδας, ο φιλοσοφικός της εγκέφαλος. Είπα όμως να τον επικαλεστώ σε αυτό το κείμενο επειδή η φυσιογνωμία του –που ο ΜακΚάρθι την ανασύρει από τις ιστορικές του έρευνες για μια συγκεκριμένη περίοδο της αμερικανικής ιστορίας– φαίνεται πως έχει ακόμα λόγο στη δική μας εποχή. Αν και πολλά από τα λόγια και τις πράξεις του δικαστή προξενούν αποτροπιασμό και θα φαίνονταν τελείως ανάρμοστα στο τρυφερό αυτί του εικοστού πρώτου αιώνα, εντοπίζει κανείς και μια άλλη πλευρά. Αυτή είναι νομιμοποιημένη. Ο δικαστής Χόλντεν είναι οπαδός της ταχείας, σαρωτικής προόδου. Έχει ένα πλάνο απόλυτης γνώσης. Ο επιστημονισμός του είναι το πιο ενδιαφέρον του στοιχείο και όχι απλώς η ωμή βία, στην οποία άλλωστε διαπρέπουν και οι άλλοι της ομάδας. Αν και συμβαίνουν πάντα θηριωδίες στον κόσμο μας, το πνεύμα του δικαστή Χόλντεν δεν κατευθύνεται τόσο στις πολεμικές συγκρούσεις και στο αίμα που χύνεται στις μάχες. Δικαστής είναι κάποιος που κρίνει τον κόσμο (Judge). Στο μυθιστόρημα του ΜακΚάρθι έχει την όψη ενός θεόρατου, άτριχου ανθρώπου. Είναι ένας αδηφάγος εγκυκλοπαιδιστής, έτοιμος να συμμετάσχει στα χειρότερα εγκλήματα. Θυμίζει κάτι από τον καπετάνιο Άχαμπ στον Μόμπι Ντικ ή τον άλλον διεστραμμένο δικαστή στο Σαλό του Πιερ Πάολο Παζολίνι.

Το ουσιαστικό όμως θέμα εδώ είναι η ενεργητικότητα του κακού. Το κακό δεν τεμπελιάζει, ούτε πτοείται. Δεν αφήνει τον κόσμο στην ησυχία του. Στην ουσία ο δικαστής αναπαριστά το σφρίγος του κακού όταν συνδυάζεται με το κέρδος, αλλά δεν στέκεται μόνο στο κυνήγι του κέρδους. Ο κόσμος του δικαστή Χόλντεν έχει περιέργεια για την εξόρυξη όλων των μυστικών του κόσμου, ανεξάρτητα από το αν αυτά αποφέρουν πλούτο ή όχι.

Τι θα ήταν ένας ολικός ζωολογικός κήπος σήμερα σαν αυτόν που φανταζόταν αυτός ο σκοτεινός ήρωας του ΜακΚάρθι; Μια χαρά θα μπορούσε να είναι μια τεράστια αποθήκη δεδομένων, ένα στοκ από Big Data. Ένας πανίσχυρος αλγόριθμος.

Στο μυθιστόρημα και στη λογοτεχνία γενικότερα το κακό είναι υποχρεωτικά ένα πρόσωπο με πάθη, ένας σμιλεμένος χαρακτήρας, μια χρωματισμένη ιδιοσυγκρασία. Αν θέλουμε, ωστόσο, να πάμε πέρα από τη μυθοπλασία, να κοιτάξουμε τα δικά μας σκοτεινά δάση, δεν είναι ανάγκη να ψάξουμε πρόσωπα. Ο σημερινός κριτής των πάντων είναι ο ανταγωνισμός για την επικυριαρχία από φορείς και δυνάμεις που αγνοούν ή περιφρονούν τα όρια. Το κακό είναι εν τέλει αυτή η απροσμέτρητη βούληση που δεν δίνει την παραμικρή σημασία στα εύθραυστα θεμέλια του κοινού μας κόσμου.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ