Διάσπαση, υπόσχεση, ματαίωση

Διάσπαση, υπόσχεση, ματαίωση Facebook Twitter
Ανάμεσα σε αυτά τα δυο «άκρα», το ταυτοτικό και το οπορτουνιστικό, υπάρχει κόσμος σε αμηχανία, σε αναζήτηση της σωστής τακτικής, της προσωπικής και πολιτικής αυτοσυντήρησης. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

Η ΛΕΞΗ «ΔΙΑΣΠΑΣΗ» έφερνε πάντα μαζί της κάτι τραυματικό για τους αριστερούς. Ίσως επειδή η ιστορία της ελληνικής αριστεράς είναι μια αφήγηση διασπάσεων, ρηγμάτων και εσωτερικών πολέμων που κάποτε έφταναν στα άκρα. Εμβληματικοί τόποι και ονόματα διασπάσεων έχουν συντηρηθεί μέσα στον χρόνο με τις δικές τους μυθολογίες. Η Τασκένδη, με την αιματηρή σύγκρουση «ζαχαριαδικών» και «αντιζαχαριαδικών», η 12η Ολομέλεια με τη διάσπαση του ενιαίου ΚΚΕ, οι επόμενες πολλές διασπάσεις και ρήξεις, έγιναν πηγές πολλών προσωπικών δραμάτων και δεν είναι σκέτα πολιτικά γεγονότα του ημερολογίου.

Εκτός όμως από διασπάσεις και αποχωρισμούς, η ιστορία της αριστεράς είχε και πολλές περιόδους με σιωπές, μασημένα λόγια και άβολες συγκατοικήσεις. Από ένα σημείο και πέρα, η ζωή σε ένα κόμμα (αν μάλιστα αυτό είναι συνασπισμός ποικιλιών) έχει ένα κόστος υποχρεωτικού αυτοπεριορισμού για χάρη της πολιτικής ενότητας. Μέχρι ποιο βαθμό, όμως, μπορεί να ακυρώνεται κανείς στο όνομα μιας τυπικής πολιτικής συμβίωσης;

Το τραύμα των διασπάσεων και η μιζέρια μιας επίπλαστης ενότητας είναι και τα δύο πλευρές της εμπειρίας των αριστερών ή όσων βρέθηκαν να στηρίζουν κόμματα που δηλώνουν τον αριστερό τους χαρακτήρα.

Το δύσκολο ερώτημα είναι πάντα αν μπορεί να υπάρξει μια νέα πολιτική ταυτότητα δίχως διάλυση, μια καινούργια δέσμευση δίχως επιστροφή στη θαλπωρή ερμηνειών και λεξιλογίων του παρελθόντος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, που γνωρίζει μια καινούργια διάσπαση/αποχώρηση, δεν είναι ένα συνηθισμένο κόμμα της αριστεράς. Έτσι όπως διαμορφώθηκε στη συγκρουσιακή δεκαετία του 2010 και μέσα στην εμπειρία της κρίσης κατάφερε να φιλοξενεί δύο κόσμους με άπειρες αποχρώσεις.

Ο ένας κόσμος μιλούσε και σκεφτόταν μέσα σε μια ιδιαίτερη μνήμη με τα λεξιλόγια και τους συμβολισμούς της. Δεν ήταν μόνο άνθρωποι που το βίωμά τους πέρασε από το παλαιό ΚΚΕ εσωτερικού αλλά και διάφοροι άλλοι που, από διάφορες κομματικές αφετηρίες, είχαν κυρίως μια ιδεολογική και συναισθηματική εξοικείωση με την αριστερά ως κριτική, ως ανταγωνιστική διαφορά σε σχέση με το υπόλοιπο, συμβατικό πολιτικό πλαίσιο (που τότε το ονόμαζαν δικομματισμό). Όσα και αν άλλαξαν τα χρόνια της γιγάντωσης και της κυβερνητικής θητείας, αυτό το υπόστρωμα δεν έσβησε.

Ο άλλος κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ κινητοποιείται συναισθηματικά και πολιτικά από την προσδοκία που αφορά την κατάκτηση της εξουσίας με πιο συμβατικούς όρους. Το κέντρο της ιδεολογίας αυτού του δεύτερου ΣΥΡΙΖΑ (ο οποίος τώρα, σε μεγάλο βαθμό, είτε συμπορεύεται εξαρχής είτε και συμφιλιώνεται με τον Στέφανο Κασσελάκη) είναι η εγκατάσταση ενός πολιτικού χώρου στο κέντρο του πολιτικού παιχνιδιού. Όχι στο πολιτικό κέντρο αλλά στη mainstream περιοχή της εκλογικής και επικοινωνιακής ζωής. Αυτός ο νεο-ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει να είναι κάτι πολύ διαφορετικό από τους άλλους μηχανισμούς δημοσιότητας και πολιτικής που επικρατούν στην ελληνική κοινωνία και στην πλειοψηφία της.

Διεκδικεί, όμως, πάντα το «εναλλακτικό» ύφος πολιτικής και εδώ μπορούμε να βρούμε αυτόν τον λαϊκισμό για τον οποίο μιλούν εσχάτως επιτιμητικά ο Γιώργος Σταθάκης ή ο Νίκος Φίλης: πρόκειται κυρίως για ένα στυλ, για παντομίμα σκληρότητας ή πόζες ριζοσπαστικής αγένειας που συνοδεύουν, ωστόσο, μια μετατόπιση προς συμβατικές θέσεις «δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης». Με άλλα λόγια, ο λαϊκισμός ως ύφος μπορεί και οξύνεται όσο πιο πολύ προσεγγίζει κανείς την πρακτική ενός συμβατικού μηχανισμού εξουσίας και τα συνηθισμένα θέματα εκλογικής επιρροής (η αδικημένη/τσακισμένη μεσαία τάξη, η κρίση καρπός της διαφθοράς των ελίτ, από τη μια τα λαμόγια και από την άλλη οι έντιμοι εργαζόμενοι κ.λπ.).

Ο ένας κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας βέβαια συμβιβαστεί και συγκυβερνήσει με τους άλλους επί χρόνια, δεν αντέχει πια να υπηρετεί μια συμβατική πολιτική τεχνική που διαθέτει απλώς λαϊκίστικο ύφος, αλλά έχει χάσει «τον ριζοσπαστισμό» της. Άνθρωποι που αποχωρούν ή έχουν ήδη απομακρυνθεί διεκδικούν τώρα ό,τι αντιλαμβάνονται ως την τραυματισμένη τους ταυτότητα. Εξωραΐζουν φυσικά και πάντα δικαιολογούν τη μεικτή ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ και την ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα. Επείγονται όμως για την επάνοδό τους στο δικό τους κέντρο, στην ιστορική και γενεαλογική αλυσίδα που έδωσε και δίνει νόημα στην πολιτική τους ύπαρξη.

Κάπως έτσι βλέπουμε ένα αδιέξοδο-ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή είμαστε μάρτυρες μιας πολιτικής ματαίωσης. Διότι η «ανανεωτική-ριζοσπαστική» ταυτότητα μπροστά στον φόβο της εξευτελιστικής διάλυσης ή των άγνωστων μεταλλάξεων επιδίδεται σε μια ανάλυση του κόσμου και της ελληνικής κοινωνίας που μοιάζει υπερβολικά με αυτήν του ΣΥΡΙΖΑ του 2012 ή κειμένων και προγραμμάτων που διάβαζε κανείς στη δεκαετία του 1990. Η δε άλλη πλευρά, αυτή που υποτίθεται ότι θέλει να κάνει πολιτική δίχως ταυτοτικές καθηλώσεις, δείχνει απλώς να κληρονομεί τα χειρότερα σύνδρομα της πρόσφατης ιστορίας: τη χύμα σκανδαλολογία, τον αντι-μητσοτακισμό των τρολ, τις εναλλαγές μεταξύ υπερπατριωτισμού και ενός συμπλεγματικού «αντιελιτισμού».

Ο κόσμος που αποχωρεί με όρους αριστερής υπερηφάνειας (σύμφωνα με την έκφραση του Ευκλείδη Τσακαλώτου) θα βρεθεί προφανώς με γνώριμες ιδέες και αυθεντικές συγκινήσεις και έτσι θα αυτοεκπληρωθεί μεν ιδεολογικά, χάνοντας όμως πολιτικές δυνατότητες. Και αυτό γιατί η ανησυχία μπροστά στις αλλοπρόσαλλες και κακές αναθεωρήσεις οδηγούν πολλούς στην ανάκληση μιας δοκιμασμένης ορθοδοξίας. Οι εξ αριστερών αποχωρούντες κινδυνεύουν να βρεθούν από τον φαντασιόπληκτο πασοκισμό του Τσίπρα ή του Κασσελάκη στον ονειρεμένο εναλλακτικό κουκουεδισμό της άκρας αριστεράς (με την προσθήκη απλώς νέων δικαιωματικών ταυτοτήτων).

Από την άλλη, οι άνθρωποι που αποδέχονται και συντονίζονται με τη σημερινή ηγεσία μοιάζουν να μην έχουν πολλές απαιτήσεις πέρα από την πτώση του «καθάρματος Μητσοτάκη» και τη διατήρηση στο κεντρικό πολιτικό παιχνίδι. Ο κασσελακικός και πολακικός ορίζοντας δεν έχει ιδιαίτερες ιδεολογικές και προγραμματικές έγνοιες – όλα αυτά εξάλλου τα περιφρονεί ως εμπόδια στον αποτελεσματικό αγώνα κατά των ποικιλώνυμων εχθρών.

Ανάμεσα σε αυτά τα δύο «άκρα», το ταυτοτικό και το οπορτουνιστικό, υπάρχει κόσμος σε αμηχανία, σε αναζήτηση της σωστής τακτικής, της προσωπικής και πολιτικής αυτοσυντήρησης. Σιωπούν επίσης, με εξαιρέσεις, και όσοι/-ες θα ήθελαν ίσως μια πολιτική αριστερά που να μη στεγάζει πια κανιβαλισμούς, τρολ, πρωτόλειες αναλύσεις ή σύνδρομα ηθικής υπεροχής.

Το δύσκολο ερώτημα είναι πάντα αν μπορεί να υπάρξει μια νέα πολιτική ταυτότητα δίχως διάλυση, μια καινούργια δέσμευση δίχως επιστροφή στη θαλπωρή ερμηνειών και λεξιλογίων του παρελθόντος. Αλλά αυτό είναι ερώτημα που μπορεί να απαντηθεί μόνο από ανθρώπους που θέλουν να κάνουν πολιτική, όχι όμως με κάθε δυνατό τρόπο και με οποιοδήποτε τίμημα. Όσο περισσότεροι είναι αυτοί στην αριστερά και σε όλα τα κόμματα, τόσο καλύτερα για όλους μας και για τη δημοκρατική ζωή.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Κουράσατε, σύντροφοι…

Οπτική Γωνία / Κουράσατε, σύντροφοι…

Η μικρή σουρεαλιστική ιστορία του Κασσελάκη είχε, και εξακολουθεί να έχει, πολλά ερωτηματικά, όμως γι’ αυτό δεν έχει ευθύνη τόσο ο ίδιος αλλά όσοι δημιούργησαν το πολιτικό έδαφος και προϋποθέσεις για να τους πάρει το κόμμα ένας άνθρωπος χωρίς πολιτικό παρελθόν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το δικαίωμα στην απομόνωση

Ιλεκτρίσιτυ / Ας αφήσουμε τους ιθαγενείς στην ησυχία τους

Οι φυλές ιθαγενών που ζουν αποκομμένες από τον ανθρώπινο πολιτισμό χαίρουν νομικής προστασίας, καθώς η επαφή τους με τα οργανωμένη κράτη ενέχει καταστροφικές συνέπειες για τις κοινότητές τους.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ