Χρόνης Αηδονίδης (1928-2023): Ένας από τους σπουδαιότερους ερμηνευτές του δημοτικού τραγουδιού

Χρόνης Αηδονίδης (1928-2023) Facebook Twitter
Ο Χρόνης Αηδονίδης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάδοση και διάσωση της θρακιώτικης μουσικής.
0

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη υπόθεση. Όσοι μέσα στα χρόνια το διέσωσαν, το τίμησαν και το υπηρέτησαν με τρόπο καθοριστικό έχουν αυτόματα ξεχωριστή θέση στο βιβλίο της μουσικής ιστορίας και όχι μόνο την εγχώριας.

Ο Χρόνης Αηδονίδης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάδοση και διάσωση της θρακιώτικης μουσικής. Για έξι δεκαετίες μεταλαμπάδευσε τα «μηνύματά» της στην αρχή μέσα από τη Δημόσια Ραδιοφωνία, ύστερα με συναυλίες σε όλη την Ελλάδα και φυσικά με ιστορικές εμφανίσεις ανά τον κόσμο.

Ο Χρόνης Αηδονίδης, που έφυγε από τη ζωή στις 23 Οκτωβρίου 2023, ήταν η αφορμή πολλοί να γνωρίσουν τα δημοτικά τραγούδια και να ασχοληθούν επαγγελματικά με αυτό το πεδίο. Δεν υπηρέτησε όμως με υποδειγματική σεμνότητα μόνο το θρακιώτικο αλλά και ευρύτερα το δημοτικό τραγούδι. Με την ίδια αφοσίωση και ευλάβεια λειτούργησε και στο βυζαντινό μέλος.

Γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό του Έβρου, την Καρωτή στις 23 Δεκεμβρίου του 1928. Η επαφή του με τη μουσική θα γίνει από πολύ μικρή ηλικία μέσα στο σπίτι του. Ο πατέρας του ήταν ιερέας και η μητέρα του από τις καλλίφωνες της περιοχής. Από εκείνη θα ακούσει τα πρώτα θρακιώτικα τραγούδια και μετέπειτα από πλανόδιους μουζικάντηδες. Ήταν ο δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του.

Μία από τις στιγμές που η βελούδινη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη ακούστηκε σε όλον τον κόσμο ήταν και στο πολυσυζητημένο τότε millennium. Το βίντεο που σκηνοθέτησε ο Παντελής Βούλγαρης προβλήθηκε παγκοσμίως με τα κομμάτια «Να 'μαν πουλί να πέταγα» και «Βασίλεψεν Αυγερινός».

Η αγάπη για τη δημοτική μουσική τον οδήγησε σε σχετικές σπουδές στην Αθήνα. Έκανε διάφορα επαγγέλματα μέχρι να καταλήξει τελικά σε εκείνο του ερμηνευτή. Μία από τις πρώτες του δουλειές ήταν εκείνη του δασκάλου σε ένα χωριό της Ροδόπης. Εκείνο όμως που προκαλεί μεγαλύτερη έκπληξη σήμερα είναι ότι ο Χρόνης Αηδονίδης εργάστηκε ως λογιστής στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο.

Μέχρι το 1953 δεν ήταν ξεκάθαρο ότι θα ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι, μέχρι που ο ιστορικός λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου τού έκανε την πρόταση να συμμετέχει σε μια εκπομπή της Δημόσιας Ραδιοφωνίας όπου παρουσίαζε δημοτικά τραγούδια από τη Θράκη. Οι «Θρακικοί Αντίλαλοι» ήταν το πρώτο μεγάλο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, παρότι ο ίδιος αρχικά ήταν διστακτικός. Αυτή η εκπομπή θα γίνει η αφετηρία μιας σπουδαίας παγκόσμιας πορείας.

Τα επόμενα χρόνια θα ενταχθεί ως μονωδός σε διάφορες σημαντικές χορωδίες όπως εκείνες του Σίμωνα Καρά και του Παντελή Καββακόπουλου. 

Σε συνέντευξή του στον Σωτήρη Μπέκα, που δημοσιεύτηκε λίγες ώρες πριν από την είδηση του θανάτου του στο νεοσύστατο διαδικτυακό ραδιόφωνο για το Δημοτικό Τραγούδι www.folkradio.gr ο Αηδονίδης ανέφερε:

«Τότε οι γονείς μου είχαν την ίδια αντίληψη που είχα κι εγώ. Ότι οι άντρες δεν τραγουδάνε, ότι αυτό δεν είναι επάγγελμα για τους άντρες και το ‘να και τ’ άλλο… Και λέει ο Παπαχρηστοδούλου: “Ο γιος σας γεννήθηκε για το θρακιώτικο τραγούδι. Να είσαστε υπερήφανοι!” και του λέει η μάνα μου: “Ποιος πρόκοψε μ’ αυτά τα τραγούδια και θα προκόψει κι αυτός; Άσ’ τον να πάει να γίνει κανένας πράτης, κανένας παπάς, κανένας δάσκαλος...»

Μπορείτε να βρείτε ολόκληρη τη συνέντευξη εδώ:

Το 1957 θα γίνει το δεύτερο μεγάλο βήμα. Ο Χρόνης Αηδονίδης αναλαμβάνει τη δική του εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο παρουσιάζοντας τα τραγούδια της ιδιαίτερης πατρίδας του. Από εκεί και ύστερα τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Ο Χρόνης Αηδονίδης στρέφεται σχεδόν αποκλειστικά στην υπηρεσία της δημοτικής παράδοσης με μια υποδειγματική πορεία έξι δεκαετιών.

Μία από τις στιγμές που η βελούδινη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη ακούστηκε σε όλον τον κόσμο ήταν και στο πολυσυζητημένο τότε millennium. Το βίντεο που σκηνοθέτησε ο Παντελής Βούλγαρης προβλήθηκε παγκοσμίως με τα κομμάτια «Να 'μαν πουλί να πέταγα» και «Βασίλεψεν Αυγερινός». Ο σπουδαίος ερμηνευτής είχε επιλεγεί για να ακούσει τη φωνή του όλος ο κόσμος και στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 2004. 

Ο Χρόνης Αηδονίδης στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 2004

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, πολλά από τα τραγούδια με τη φωνή του ακούγονται σε ραδιόφωνα, διαφημιστικά σποτ, εκπομπές και μουσικά χαλιά στο εξωτερικό. 

Στην καλλιτεχνική του πορεία δεν έμεινε μόνο στο καλλιτεχνικό περιβάλλον του δημοτικού τραγουδιού, αλλά συνεργάστηκε και με πολλούς καλλιτέχνες του λαϊκού και «έντεχνου», ακόμη και της λόγιας μουσικής. Παράλληλα με την προσωπική του πορεία στο τραγούδι ως ερμηνευτής, υπήρξε δάσκαλος σε διάφορα ωδεία και ιδρύματα, όπου πέρα από το παραδοσιακό τραγούδι δίδαξε και βυζαντινή μουσική.

Βλέφαρό μου

Δίδαξε επίσης στο εργαστήρι παραδοσιακής μουσικής του δήμου Αλεξανδρούπολης, του οποίου υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής. Ήταν επίσης καλλιτεχνικός διευθυντής του Κέντρου Μελέτης Μουσικής Παράδοσης Θράκης, Μ. Ασίας και Ευξείνου Πόντου (τμήματος της Ε.Π.Α.Δ.Α.), επίτιμος πρόεδρος του σωματείου «Αρχείο Μουσικολαoγραφικής Παράδοσης Χρόνης Αηδονίδης» και ιδρυτικό μέλος του «Αρχείου Ελληνικής Μουσικής» αλλά και του «Συλλόγου Τραγουδιστών Ελλάδος και του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Ερατώ».

Στην αναγγελία του θανάτου του, που έγινε από τη σελίδα Facebook του Αρχείου Μουσικολαογραφικής Παράδοσης “Χρόνης Αηδονίδης”, μεταξύ άλλων αναφέρεται:

Το τεράστιο έργο του μπορούμε να το συνοψίσουμε σε τέσσερις λέξεις: Διέσωσε – Διαμόρφωσε – Δημιούργησε – Δίδαξε

Διέσωσε τη μουσική παράδοση της Θράκης όπως τη βίωσε, αλλά και όπως τη διδάχθηκε από την καλλίφωνη μητέρα του Χρυσάνθη. Όλος αυτός ο μουσικός πλούτος της Θράκης καταγράφηκε από τον κορυφαίο λαογράφο Παντελή Καβακόπουλο, ο οποίος σε ένα από τα βιβλία του «Τραγούδια της βορειοδυτικής Θράκης» αναφέρει πως κατά τα έτη 1951-1952 κατέγραψε περισσότερα από εκατό τραγούδια της βόρειας, ανατολικής και δυτικής Θράκης από το Χρόνη Αηδονίδη και τη μητέρα του.

Για την προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό έχει διακριθεί και τιμηθεί από πολλούς φορείς, δήμους και πολιτιστικούς συλλόγους της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Η δισκογραφία του περιλαμβάνει περισσότερα από 500 δισκογραφημένα τραγούδια.

Οι ζωντανές του εμφανίσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό είναι χιλιάδες.

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Mara Gibb»: Μια space όπερα για ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας

Μουσική / Μια ελληνική space όπερα για τη μυστική ζωή ενός non-binary εξωγήινου

Το «Secret life of Mara Gibb» του Prins Obi έχει για κεντρικό ήρωα ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας. Ο ήχος έχει ρίζες στην ψυχεδέλεια αλλά δεν μένει εκεί. Παίζει να είναι και η καλύτερη δουλειά του μετά τους Baby Guru.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
ΕΠΕΞ INDIRA PAGANOTTO INTERVIEW

Μουσική / H Ιndira Paganotto φέρνει στην Αθήνα την απίθανη psy-techno της και μια στρατιά νίντζα

Είναι περήφανη για τις ιταλικές και τις ισπανικές της ρίζες, και για τη μουσική της. Το στυλ της, χωρίς κανόνες ή κουτάκια, ανεβάζει τον πήχη, μαζί και τις προσδοκίες μας για την εμφάνισή της στο Techniques.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Το πρόγραμμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής για τη νέα σεζόν περιλαμβάνει το Πρώτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπραμς με τον διεθνώς αναγνωρισμένο πιανίστα Αλεξέι Βολόντιν, και η Ματούλα Κουστένη μάς ξεναγεί στην ιστορία αυτού του αριστουργήματος που γεννήθηκε μέσα από τη μοιραία γνωριμία του συνθέτη με την Κλάρα Σούμαν.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Είναι true, έχει vibe: Γι’ αυτό ο νεαρόκοσμος αγαπάει τη Θώδη

Μουσική / «Είναι true, έχει vibe»: Αν δεν το έχετε καταλάβει, οι 20άρηδες αγαπούν τη Θώδη

Βρεθήκαμε σε ένα γλέντι στον Ταύρο όπου ακόμη και οι teenagers διασκέδαζαν, φύγαμε με καλτσάκια που έγραφαν «Με κλαρίνο στο Πεκίνο» και με την ευχή να βρούμε πάρκινγκ στο κέντρο.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
ΖΟΡΝΤΙ ΣΑΒΑΛ: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Μουσική / Jordi Savall: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Ο διακεκριμένος μουσικός κάνει μουσική σαν να ανακαλύπτει νέα, όμορφα μέρη. Επιστρέφει στην Αθήνα και συμπράττει με τη Διαπολιτισμική Ορχήστρα της ΕΛΣ σε μια συναυλία που υμνεί την ενωτική φύση της Μεσογείου. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
REWORKS 2025 - Τα νέα / ανερχόμενα ονόματα του φετινού φεστιβάλ

Μουσική / Κρατήστε σημειώσεις: Αυτά είναι τα ανερχόμενα ονόματα του φετινού Reworks

Μέσα σε πέντε μέρες το κορυφαίο φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής φέρνει στη Θεσσαλονίκη πολυσυλλεκτικά, απρόβλεπτα και ατμοσφαιρικά sets που συνδυάζουν την εγκεφαλική με τη χορευτική διάσταση.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Μουσική / Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Ο Taki Tsan και ο DJ Alx έχουν γράψει μεγάλο μέρος της ιστορίας του ελληνικού χιπ χοπ. Τριάντα χρόνια μετά το ξεκίνημά τους είναι ακόμα εδώ, alive and kicking, με κοινό live στο Αγοραφοβικό Φεστιβάλ στο ΠΛΥΦΑ, καινούργια σεζόν για το Taki Tsan Show αλλά και νέο άλμπουμ.
M. HULOT