Άχυρα στο Κολωνάκι: «To ημερολόγιο των βοσκών» του Κωστή Βελώνη

To ημερολόγιο των βοσκών του Κωστή Βελώνη Facebook Twitter
Όλα περιστρέφονται γύρω από την κεντρική συστάδα άχυρου, η συγκέντρωση των βοσκών, δεμάτια άχυρου σε συνδυασμό με πλάκες μάρμαρου ως πιστοποίηση της σχέσης ανθρώπων με τη φύση.
0

Τι δουλειά έχει μια συστάδα από δεμάτια άχυρου στο κέντρο της γκαλερί Καλφαγιάν στο Κολωνάκι, αναρωτιέται κανείς περνώντας απ’ έξω. Μάλιστα, μια κυρία τη μέρα των εγκαινίων κοντοστάθηκε και με αυστηρό ύφος μάς ρώτησε τι συνέβαινε εκεί μέσα, για να προσθέσει ότι ανήκει σε φιλοζωική οργάνωση. Φοβήθηκε ίσως ότι θα ταλαιπωρούσαν ζώα. Δεν υπήρχε περίπτωση φυσικά, αλλά το ερώτημα παραμένει, σαν γρίφος που καλείται να λύσει ο επισκέπτης, ο φιλότεχνος που καταφθάνει να δει την τελευταία έκθεση του Κωστή Βελώνη με τίτλο «Το ημερολόγιο των βοσκών». Ποιοι βοσκοί λοιπόν, περί τίνος πρόκειται;

Ελάχιστο καιρό έχει που ολοκληρώθηκε η μεγάλη εγκατάστασή του με τίτλο «Στάχυα πέφτουν σε τσιμεντένια δάπεδα», προεόρτια εκδήλωση της διοργάνωσης «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης». Έτσι, η μικρών διαστάσεων εγκατάσταση της γνωστής γκαλερί της οδού Χάρητος μοιάζει να είναι μια μικρογραφία εκείνης. Και είναι, καθώς ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από τα ημερολόγια και τα αλμανάκ που κάποτε διατηρούσαν οι άνθρωποι της υπαίθρου, γεωργοί και βοσκοί, καταγράφοντας αστρονομικά και μετεωρολογικά δεδομένα, προγνωστικά καιρικών φαινομένων που σχετίζονταν με τις καλλιέργειες και την ποιμενική ζωή.

Ήθελα να δούμε τον αγροτικό πολιτισμό με όρους πολιτικούς αλλά και μέσα από το οικολογικό ζήτημα, κι αυτό με τη σειρά του μέσω της λογοτεχνίας και της μυθολογίας που προσφέρουν απίστευτο υλικό για το πώς εμπλεκόμαστε με το ανθρωπογενές περιβάλλον που ορίζει τι ανήκει στη «φύση» και τι είναι «φυσικό».

Πράγματι, ξύλινα έργα αναρτημένα στους τοίχους παραπέμπουν ακριβώς σε αυτά. Χρωματικές συνθέσεις, δίπολα όπου οι εναλλαγές φωτός και σκότους υποδηλώνουν το πέρασμα από εποχή σε εποχή και από τη μέρα στη νύχτα. Ο κύκλος της ζωής που θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως μια αέναη εναλλαγή μεταξύ ανάτασης και πτώσης, κατάβασης στα άδυτα της γης και της ασφυξίας και αναζωογονητικής ανάβασης στο φως και στο οξυγόνο. 

To ημερολόγιο των βοσκών του Κωστή Βελώνη Facebook Twitter

Ωστόσο τέσσερα έργα τοποθετημένα στο δάπεδο έχουν τη δική τους σημειολογική ερμηνεία: «Harvest Throne», «I am vertical (Field)», «Castalia Spring I» και «Apollo Nomius». Το χωράφι έχει μια είσοδο, ίσως να οδηγεί στον Άδη, η Κασταλία πηγή που συνδέεται με τον Απόλλωνα (τον θεό του φωτός, που ενίοτε είναι εκδικητικός), ένα τρισδιάστατο ζωγραφικό έργο όπου μια ανοιχτή οπή οδηγεί σε μια δίνη προς το χάος ή το άπειρο. Δίπλα μια μικρή ποσότητα άχυρου με ένα κομμάτι επεξεργασμένου μαρμάρου, αντιπαράθεση πολιτισμού, δηλαδή ανθρώπινης επέμβασης στη φύση, και γήινης εργασίας, όπως και το ταπεινό ξύλινο κάθισμα-θρόνος της αγροτικής συγκομιδής. Όλα κινούνται γύρω από την κεντρική συστάδα άχυρου, η συγκέντρωση των βοσκών, τα άλλα δεμάτια άχυρου σε συνδυασμό με πλάκες μαρμάρου ως πιστοποίηση της σχέσης των ανθρώπων με τη φύση. Ο επισκέπτη καλείται να αναλογιστεί με αυτοκριτική διάθεση τη σχέση τη δική του και γενικότερα της σύγχρονης κοινωνίας με το φυσικό περιβάλλον. 

To ημερολόγιο των βοσκών του Κωστή Βελώνη Facebook Twitter

Ο Κωστής Βελώνης μου εξηγεί:

— Γιατί έφερες το αγροτικό στοιχείο στον χώρο μιας σύγχρονης γκαλερί; 
Ήθελα να δούμε τον αγροτικό πολιτισμό με όρους πολιτικούς αλλά και μέσα από το οικολογικό ζήτημα κι αυτό με τη σειρά του μέσω της λογοτεχνίας και της μυθολογίας που προσφέρουν απίστευτο υλικό για το πώς εμπλεκόμαστε με το ανθρωπογενές περιβάλλον που ορίζει τι ανήκει στη «φύση» και τι είναι «φυσικό». Τα έργα πλαισιώνονται από μια θεώρηση του κόσμου που αναγνωρίζει την εμπειρία της κυκλικότητας  των εποχών και της αλληλεπίδρασής τους στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Για πολλά χρόνια βιώναμε το κλίμα και με όρους ελέγχου του περιβάλλοντος. Αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, το ελεγχόμενο περιβάλλον όχι μόνο δεν αρκεί πια αλλά είναι και ενεργοβόρο. Αυτή η συνειδητοποίηση με ενδιαφέρει να αποτυπώνεται στις προσωπικές μας διαθέσεις αλλά και πέρα από το αφήγημα της κλιματικής αλλαγής. Όλες οι αλλαγές του καιρού καθορίζουν την καθημερινότητά μας αλλά και την προσωπική μας διάθεση (mood). Πρόκειται για την οικοκριτική σκέψη που συμπεριλαμβάνει όλες τις λογοτεχνικές μαρτυρίες του οικολογικού και εδώ υπάρχει μια τεράστια παράδοση στην ελληνική και λατινική γραμματεία, η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως ένα εργαλείο για την αναβάθμιση και την αφύπνιση  του οικολογικού.  

To ημερολόγιο των βοσκών του Κωστή Βελώνη Facebook Twitter

— Γιατί οι βοσκοί έχουν την τιμητική τους; 
Γιατί αποτελούν μια συλλογικότητα της αγροτικής τάξης. Προσπαθώ να δω την αγροτική τάξη ως ένα εναλλακτικό μοντέλο. Μιλάμε για διάφορες συλλογικότητες μέσα στην πόλη, αλλά ξεχνάμε ότι η πιο αποτελεσματική είναι αυτή μιας διευρυμένης αγροτικής οικογένειας η οποία έχει όλα τα στοιχεία που μπορούν να πριμοδοτήσουν την αυτάρκεια, την αυτονομία, την απεξάρτηση από το τυπικό καπιταλιστικό σύστημα της εξάρτησης του αγοραστή και του καταναλωτή. Μπορούν να μας κάνουν να είμαστε παραγωγοί και καταναλωτές ταυτόχρονα. Για μένα το αγροτικό είναι ουσιώδες σε σχέση με την ευαισθησία μας πάνω στην αλλαγή του περιβάλλοντος. Μονάχα εφόσον ενστερνιστούμε μια προνεωτερική διάσταση ενός βίου που να συγχρονίζεται με αυτό που μας συμβαίνει θα συνειδητοποιήσουμε το πού βρισκόμαστε και τι λύσεις πρέπει να επιδιώξουμε. Την ίδια στιγμή πρέπει να αναγιγνώσκουμε κάθετα την ίδια μας την υπόσταση. 

— Θα λέγαμε ότι η νέα αυτή εγκατάσταση-έκθεση είναι τα απόνερα  της Ελευσίνας; 
Αναμφίβολα! Η παλίρροια συνεχίζεται…

Πληροφορίες για την έκθεση μπορείτε να βρείτε εδώ

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ