Το τσάτνεϊ ντομάτας της Εβίτας Λύκου είναι διάσημο ανάμεσα στους φίλους και τους γνωστούς της. Όχι μόνο το τσάτνεϊ ντομάτας, αλλά κάθε τσάτνεϊ και μαρμελάδα που φτιάχνει – και φτιάχνει συνεχώς και ασταμάτητα. Στον πάγκο της κουζίνας της μας υποδέχονται βαζάκια κάθε μεγέθους με τσάτνεϊ πιπεριάς, κρεμμυδιού, το περίφημο τσάτνεϊ ντομάτας (το οποίο είναι όντως καταπληκτικό) και μια κράνμπερι σος που έχει μόλις φτιάξει.
Η Εβίτα έχει πάθος με το φαγητό και μια φιλοσοφία που συνοδεύει κάθε της κίνηση στην κουζίνα. «Για μένα η μαγειρική είναι μια καλλιτεχνική έκφραση και τη θεωρώ ένα είδος τέχνης» λέει. «Ζωγραφίζω από χόμπι χωρίς να είμαι ζωγράφος και έτσι μαγειρεύω από χόμπι χωρίς να είμαι σεφ. Η διαδικασία τού να φτιάξω κάτι στην κουζίνα είναι πολύ συχνά παρόμοια με τη διαδικασία της ζωγραφικής. Μπορεί να κάθομαι στο κρεβάτι μου και να σκέφτομαι τα χρώματα ενός πίνακα – δεν ζωγραφίζω καθόλου καλά, αλλά είμαι πολύ καλή στο χρώμα. Σκέφτομαι τα χρώματα και ακριβώς το ίδιο κάνω και για να μαγειρέψω κάτι δικό μου, άνευ συνταγής. Οπότε, οτιδήποτε έχει βαζάκια και χρώματα με ξετρελαίνει».
«Ήμουν αυτό που είμαι πριν γίνει γνωστή η λέξη foodie», εξηγεί, «πριν κυκλοφορήσει όλο αυτό εγώ το έκανα ήδη και μάλιστα ενίοτε με φαντασμαγορικό τρόπο, γιατί είναι παρανοϊκός ο τρόπος που λειτουργώ.
Η Εβίτα μαγειρεύει από παιδί, ήταν πάνω από τη μαμά της όταν έφτιαχνε πίτες και σάλτσες και παρατηρούσε. «Όλα μου φαίνονταν ενδιαφέροντα», λέει, «και από δεκατριών μαγείρευα εγώ το μεσημεριανό του σπιτιού. Μετά, όταν τελείωσα το πανεπιστήμιο, πήγα για σπουδές στην Αγγλία όπου έμεινα μόνη μου και για πρώτη φορά μπορούσα να κάνω ό,τι θέλω. Η πιο βαθιά ενασχόληση ξεκίνησε σε κάποια καταθλιπτική μου φάση. Όταν παθαίνω κατάθλιψη παθαίνω ταυτόχρονα και ανορεξία, και ο τρόπος που είχα για να μη μένω νηστική ήταν να αρχίσω να φτιάχνω πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Στην Αγγλία συνάντησα και τα πρώτα fancy υλικά, το αγαπημένο μου μέρος ήταν το σούπερ μάρκετ, αλλά ερχόμουν σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς, πέρα από την αγγλική κουζίνα, γιατί είχα συμφοιτητές Ινδούς, Κινέζους, Μεξικανούς, Ισπανούς, και αυτά που μαγείρευαν με ενδιέφεραν πάρα πολύ. Πέρασα και μια φάση που το μαγείρεμα μού είχε γίνει εμμονή, μπορεί να σηκωνόμουν να φτιάξω κέικ στις 4 το πρωί».
Μας δείχνει τα τσάτνεϊ που έχει μόλις βάλει σε βαζάκια και την κράνμπερι σος, που δεν την έχει ξαναφτιάξει. «Αυτό παθαίνω όταν πάω στο σούπερ μάρκετ ή στη λαϊκή», λέει, «εμπνέομαι, βλέπω κάτι που ούτε το έχω ξαναδεί ούτε ξέρω τι κάνει. Έφτιαξα τη σος επειδή βρήκα φρέσκα κράνμπερι. Φτιάχνω συνεχώς γλυκά του κουταλιού και ανά εποχή φτιάχνω τα πάντα. Το καλοκαίρι φτιάχνω κεράσι, βύσσινο, πετροκέρασο, φράουλα, ό,τι βρω μπροστά μου, φρούτα του δάσους, αυτή την εποχή έχει ρόδια, κάστανα, κυδώνια, μήλα και αχλάδια που τα κάνω γλυκό». Βγάζει από το ψυγείο ένα γλυκό που έχει φτιάξει από ζελέ ρόδι, κρέμα βανίλια κι από πάνω σιρόπι με χυμό ροδιού.
«Ήμουν αυτό που είμαι πριν γίνει γνωστή η λέξη foodie», εξηγεί, «πριν κυκλοφορήσει όλο αυτό εγώ το έκανα ήδη και μάλιστα ενίοτε με φαντασμαγορικό τρόπο, γιατί είναι παρανοϊκός ο τρόπος που λειτουργώ. Οργάνωνα θεματικά πάρτι φαγητού πριν από δέκα χρόνια και μια μέρα, το 2011, είδα ένα μεσαιωνικό φουστάνι στο Pinterest το οποίο με παρέπεμψε στη μεσαιωνική κουζίνα και αποφάσισα να διοργανώσω ένα χριστουγεννιάτικο μεσαιωνικό πάρτι – το οποίο περιλάμβανε το μεσαιωνικό φουστάνι που αγόρασα και 100% αυθεντική μεσαιωνική κουζίνα. Δηλαδή, δεν είχε τίποτα που δεν υπήρχε στην Ευρώπη τον 14ο-15ο αιώνα. Το φαγητό έχει και έναν κοινωνικό και πολιτισμικό χαρακτήρα εκτός από τον καλλιτεχνικό, ο οποίος με ενδιαφέρει πάρα πολύ, και αυτό επίσης στην Αγγλία το είχα μανιωδώς παρακολουθήσει, γιατί το BBC κάνει πάρα πολλές εκπομπές μαγειρικής, οι οποίες δεν είναι μόνο μαγειρικής. Είναι συγκλονιστικά ενδιαφέρουσες, έχουν ιστορικούς φαγητού και αυτό που βλέπεις σου δίνει πολλές πληροφορίες και σου δείχνει πόσο πολύ σχετίζεται το φαγητό με την κοινωνία, τον πολιτισμό, με τις εξελίξεις, με την πολιτική... Όταν μαγειρεύει ο κόσμος δεν μαγειρεύει για να τραφεί, για να τραφείς καλλιεργείς ή συλλέγεις ή κυνηγάς ή αρμέγεις, όταν μαγειρεύεις το κάνεις για να απολαύσεις κάτι και όχι απλά για να τραφείς».
Για να φτιάξει το διάσημο τσάτνεϊ ντομάτας παίρνει ένα κιλό διαφόρων ειδών ντομάτες από τη λαϊκή, πομοντόρια, πολύχρωμες κ.λπ. συν μισό κιλό ντοματίνια και όλα τα κόβει σε κυβάκια. Το τσάτνεϊ έχει επίσης σκόρδο, τζίντζερ, ξίδι, ζάχαρη, πιπέρι καγιέν, τσίλι, ξύλο κανέλας, γαρύφαλλο, λίγο αλάτι και το ξύσμα ενός πορτοκαλιού. «Δεν έχει κάποιο φοβερό μυστικό», λέει, «τα κόβεις όλα και τα βράζεις για τέσσερις ώρες σε χαμηλή φωτιά. Το πορτοκάλι το βάζεις στο τέλος και πρέπει να είσαι από πάνω του γιατί στο τέλος κολλάει στον πάτο…».
— Ποιο είναι το αγαπημένο σου υλικό;
Το τυρί.
— Και αυτό που δεν αντέχεις;
Τα όσπρια.
— Τι δεν λείπει ποτέ από το ψυγείο ή τα ντουλάπια σου;
Το βούτυρο.
— Ποιο ήταν το καλύτερο γεύμα που έφαγες τελευταία;
Οσομπούκο Μιλανέζε.
— Υπάρχει φαγητό το οποίο δεν θα παραγγείλεις ποτέ έξω, που το προτιμάς αυστηρά σπιτικό;
Όχι ότι δεν παραγγέλνω ποτέ, αλλά προτιμώ 100 φορές τη σπιτική πίτσα.
— Τι τρως όταν δεν σε βλέπουν οι άλλοι;
Μαρζιπάν και φουντούνια.
— Ποιο είναι το φαγητό που δεν ήθελες να το βλέπεις ως παιδί αλλά το εκτίμησες μεγαλώνοντας;
Ο τραχανάς.
— Ποιο φαγητό σού φέρνει δάκρυα στα μάτια;
Η κερκυραϊκή παστιτσάδα (καλά δάκρυα)
Δείτε συνταγές της Εβίτας Λύκου στο Cooking Therapy Ιστολόγιο Μαγειρικού Υπαρξισμού και Γαστρονομικής Ψυχανάλυσης, εδώ.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LifO.
