«Paradiso Terrestre». Ένα καλοκαιρινό διήγημα του Αλέξη Σταμάτη για τη LiFO

«Paradiso Terrestre». Ένα καλοκαιρινό διήγημα του Αλέξη Σταμάτη για τη LiFO Facebook Twitter
Eικονογράφηση: Γιώργος Γούσης/LIFO
0

Ο Θανάσης και οι Σπέτσες. Οι Σπέτσες μπήκαν στη ζωή του Θανάση από την Πεπέτα, τη θεία του, που ήταν κάτι σαν μεγάλη του αδερφή, μια και τον περνούσε μόλις 5 χρόνια.

Μια καλλονή εκείνη την εποχή, είχε στο λιμάνι ένα μαγαζί με φουστάνια που τα επιζωγράφιζε η ίδια και λογίζονταν κάτι σαν τη σταρ του νησιού. Κούκλα, απίστευτο στυλ, περπατούσε κι έτριζε η ντάπια. Εκείνος στα 14, μπουχτισμένος από τα κυριλέ παιδάκια του ιδιωτικού σχολείου όπου φοιτούσε, τα οποία φορούσαν γραβάτα στα πάρτι κι άκουγαν Boney M. και ντίσκο, αναζητούσε μετά μανίας το αλλιώτικο στο «εξωσχολικό». Ήταν η εποχή που πήγαινε στο σχολείο σαν να κατέβαινε σε μάχη. Μακριά μαλλιά, τσάντα με στάμπα Τζιμ Μόρισον, ροκάς κι αριστερός, εντός της «φλωροεπικράτειας», φάνταζε (κι ένιωθε) σαν τη μύγα μέσ' στο γάλα. Ακυβέρνητος. Η αλήθεια ήταν πως δεκαετίες αργότερα, στα επόμενα reunions, ο Θανάσης αναθεώρησε πλήρως. Τα παιδιά ήταν εντελώς διαφορετικά, η ζωή είχε περάσει, είχε γράψει ανεξίτηλα πάνω τους. Τα βρήκανε μια χαρά και πλέον με πολλούς είναι και φίλοι. Εξάλλου, ένα πράσινο Λακόστ στα δεκαπέντε είναι δεσοξυριβοζονουκλεϊνικό οξύ, δεν καθορίζει κι έναν άνθρωπο διά βίου.

Τότε, όμως, το έργο παιζόταν αλλιώς, πιο «καταραμένα» για κάτι παράδοξες, εύθραυστες πλην μανιασμένες ψυχές σαν του Θανάση. Παιδί χωρισμένων γονέων, μεγαλωμένο με διπλά, τριπλά, πολλαπλά μηνύματα, πάνω στην εφηβεία είχε απολέσει και αυγά και πασχάλια και άλλα ψυχικά συμπαρομαρτούντα. Σπέτσες τότε σήμαινε παρέα με μεγαλύτερους, με πιο «αλήτες», με παιδιά της «αληθινής ζωής». Προχώ ροκιές κάθε βράδυ στο Καρνάγιο, πιο ποπ εξορμήσεις στο Twins, αλλά και κάποιες ατασθαλίες με πολυσχιδείς παρέες στην παραλία του Ξενία, βόλτες με μηχανάκια στους χωματόδρομους, τελετουργικές ολονυχτίες, μυητικές πλάκες.

Σπέτσες σήμαινε και ο πρώτος «αληθινός» έρωτας, με τη σωσία της Έλενας Ναθαναήλ, η οποία υπήρξε ο πρώτος «πλατωνικός» του έρωτας - εκεί, γύρω στα επτά, οκτώ. Πάντα θα κυνηγούσε τις εντυπώσεις μίσχου. Τη «μετενσαρκωμένη Έλενα» την έλεγαν Άννα και ήταν ένας εβένινος άγγελος με αγγλική καταγωγή. Σπέτσες, λοιπόν, σήμαινε το πρώτο φιλί με την Άννα στον Άγιο Νικόλα, ενώ κρυμμένος πίσω από τα βράχια ο «μακιαβελικός» Ηλίας (μετέπειτα αρχισυντάκτης του ένθετου μιας μεγάλης εφημερίδας) τους πετούσε πετρούλες, ενοχλώντας τους γλυκά.

Σπέτσες σήμαινε, επίσης, και η πρώτη επαφή του Θανάση με το υγρόν πυρ: το πρώτο μεθύσι με ρετσίνα στον Άγιο Μάμα, οπού γνώρισε την έννοια οχτάρι. Υπήρξε, όμως, ένα άλλο μεθύσι, πολύ πιο άγριο αυτήν τη φορά, που κορυφώθηκε στα μπουζούκια του Τζώρτζη, όπου ο μπερδεμένος νεαρός που κάπου έψαχνε την απούσα αληθινή ζωή χόρεψε το μοναδικό στη ζωή του σόλο ζεϊμπέκικο ενώπιον κοινού (ο θεός να το κάνει το κοινό κοινό και το ζεϊμπέκικο ζεϊμπέκικο). Ένα τραγελαφικό τελετουργικό, το οποίο παραλίγο ν' αποβεί μοιραίο για τη ζωή του, αν δεν ξυπνούσε τυχαία ο γιατρός παππούς του τη νύχτα, για να τον ανακαλύψει λιπόθυμο στην τουαλέτα, δευτερόλεπτα πριν από την αναρρόφηση... Την επομένη η οικογένεια τον έστειλε άρον-άρον στην Αθήνα, για να ξαναγυρίσει σκαστός μετά από δυο-τρεις μέρες... Η βουλιμία κυριαρχούσε.

Σπέτσες σήμαινε η γοητεία του απρόβλεπτου, της έξαψης, το Paradiso Τerrestre της εφηβείας. Στις Σπέτσες τα πρώτα αμήχανα γυμνά μπάνια, στις Σπέτσες οι μάτσο ανταγωνισμοί με τον Σταύρο για το ποιος είναι ο πιο «μάγκας» της παρέας, στις Σπέτσες μπάλα στην Κοργιαλένειο -ντόπιοι εναντίον παραθεριστών-, στις Σπέτσες και τα «γλυκόθυμα μεζεδάκια», οι ρεμβασμοί στο αριστοκρατικό Ποσειδώνιο, ένα ξενοδοχείο βγαλμένο από σκηνικό του Λουκίνο Βισκόντι....

Οι Σπέτσες στα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα είχαν ένα κοσμοπολίτικο άρωμα, ένα φυσικό laissez aller που ακόμα και τις μέρες που φαγοποτιού του grande bοuffe που ακολούθησε, στην εποχή της χλιδοοευετυχίας, της αρπαχτής, της ξαπλώστρας και του ελληνάδικου, δεν το 'βρισκες πουθενά.

Βέβαια, σήμερα τα πράγματα είναι κι εκεί πολύ αλλιώτικα. Σήμερα, ντεμί αστός, ντεμί μεσήλιξ, ντεμί γενικώς, παντρεμένος με δύο παιδιά, όταν τα ανακαλεί όλα αυτά ο Θανάσης στο μυαλό του σκάνε σκόρπιες εικόνες, βλέπει κυβιστικά νεφελώματα, βλέπει Άντι Γουόρχολ αντανακλάσεις.

Για παράδειγμα, θυμάται ένα βράδυ όταν πέρασε από μπροστά του η περίφημη Γερμανίδα κόμισσα Βερούσκα φον Λέντορφ, ένα δίμετρο μοντέλο μ' ένα πρόσωπο κι ένα σώμα που σήμερα δεν κατασκευάζονται με καμιά εντολή φώτοσοπ. Θα τη θαύμαζε στη σινεφίλ εποχή που άμεσα ακολούθησε, στο Blow Up του Αντονιόνι, στη μνημειώδη σκηνή του πάρτι να απαντά στον Ντέιβιντ Χέμινγκς: «But I am at Paris».

Αλλά Σπέτσες, φυσικά, σήμαινε και η περίφημη ντάπια -η πιάτσα ακριβώς πάνω απ' το λιμάνι- με τις απίθανες πάστες, όπου ο Θανάσης και η παρέα του περνούσαν όλο το μεσημέρι σχολιάζοντας απαξάπαντα τα θηλυκά που πηγαινοέρχονταν (πόσο αθώα του φαίνονταν τότε). Σπέτσες και το καταπληκτικό «μυστήριο», το γεμιστό μπιφτέκι με τυρί που έτρωγε επί καθημερινής βάσεως και που είκοσι τόσα χρόνια μετά, όταν ξαναεπισκέφτηκε οικογενειακώς τον νεανικό του παράδεισο για να τον συστήσει στον μεγάλο του γιο, το ξαναβρήκε στην ίδια ταράτσα, οικτρά παραλλαγμένο.

Στις Σπέτσες υπήρχαν σημεία-οδοδείκτες, όπως το νεκροταφείο, όπου Θανάσης and Company επινοούσαν μακάβριες Έντγκαρ Άλαν Πόε driven ιστορίες, με τα κορίτσια της παρέας να φρικάρουν μ' εκείνον τον μισοσέξι τρόπο που τόσο τους εξίταρε, στις Σπέτσες οι σταρ των δικύκλων έκαναν σούζες στους στενούς δρόμους, στις Σπέτσες οι ξερές στα καφενεία με τον τσιπούρα, στις Σπέτσες οι πρώτες σχέσεις με τις τουρίστριες, στις Σπέτσες η πρώτη μυρωδιά της σάρκας, των οσμών της γυναικείας φυσιολογίας, εκεί και η πρώτη κατάδυση στο ροκ μ' ένα μαγνητοφωνάκι της συμφοράς, στο οποίο ο Θανάσης έβαζε τους φίλους ν' ακούν τα αριστουργήματα του πρώιμου Μπομπ Ντίλαν. Το μαγνητοφωνάκι ήταν τόσο απαρχαιωμένης τεχνολογίας που έκανε τον ούτως ή άλλως ταλαντούχο βραχνοκόκορα ν' ακούγεται λες και τραγουδούσε μέσα από κοτέτσι, με αποτέλεσμα να εισπράττει απαξιωτικά σχόλια για τις επιλογές του απ' όλη την παρέα, πλην του «Βrother in Dylan arms» Ηλία.

Σπέτσες ίσον θραύσματα, εικόνες, μυρωδιές. O Θανάσης ακόμα αναπολεί τη δροσιά από τις λεμονιές όπως ανέβαινε τη μικρή πλατεία μπροστά στο σπίτι της Μπουμπουλίνας να πάει σινεμά για να δει το Γιούπι ντου με ένα κοριτσάκι από το Αίγιο, το αιματώδες ηλιοβασίλεμα από τον Άγιο-Μάμα, τη διαδρομή ως τις Σχολές. Οι Σπέτσες ανακαλούν μια μετόπισθεν ρομαντική εποχή, που διέθετε ωστόσο και τη σκληράδα της, εκείνη τη χαρμολύπη του αναδίδει η μεταιχμιακή φάση ανάμεσα στον έφηβο και τον άντρα, όταν όλα συμπλέουν σε ένα ορμονικό κιαροσκούρο...

Ένα νησί γλυκό, βοτσαλωτό, όμορφο, ερωτικό, ό,τι έπρεπε για το καλωσόρισμα στην εν τέλει «αληθινή» ζωή που πρωτοέζησε στα στενά του σοκάκια.

Όπως εξηγεί συχνά στη γυναίκα του Μαρίνα, η οποία ως φιλόλογος γνωρίζει από ελληνική λογοτεχνία, «οι Σπέτσες ήταν η δική μου Ερόικα».

Πρώτη δημοσίευση στην έντυπη LiFO του Ιούλιο του 2012.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Εμμανουήλ Καραλής: Πολλοί είναι δίπλα σου στα μετάλλια, στο χειροκρότημα και στη λάμψη, αλλά μετά οι προβολείς σβήνουν

Οι Αθηναίοι / Manolo: «Πολλοί είναι δίπλα σου στα μετάλλια, αλλά μετά οι προβολείς σβήνουν»

Έχει μάθει να περνά τον πήχη, να ξεπερνά τους φόβους και να καταρρίπτει στερεότυπα. Θεωρεί ότι η ζωή του αθλητή μοιάζει πολύ με τη ζωή του μοναχού. Ο πρωταθλητής στο άλμα επί κοντώ αφηγείται τη ζωή του και μιλά για τα παιδικά του χρόνια, τις όμορφες και δύσκολες στιγμές, την ψυχική του υγεία, τον έρωτα, την πίστη και την αγάπη που τον κρατούν όρθιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι ήξερε ο Παζολίνι;

Βιβλίο / Τι ήξερε ο Παζολίνι;

Πενήντα χρόνια μετά την άγρια δολοφονία του, οι προγνώσεις του για τον φασισμό είναι πιο επείγουσες από ποτέ, σημειώνει η Βρετανίδα συγγραφέας Ολίβια Λέινγκ, το νέο βιβλίο της οποίας περιστρέφεται γύρω από τη δημιουργία του «Σαλό (120 Μέρες στα Σόδομα)».
THE LIFO TEAM
Μαύρη, λεσβία, μητέρα, πολεμίστρια, ποιήτρια, καρκινοπαθής

Βιβλίο / Μαύρη, λεσβία, μητέρα, πολεμίστρια, ποιήτρια, καρκινοπαθής

Η διάσημη συγγραφέας Όντρι Λορντ αντιμετώπισε τη διάγνωσή της με το θάρρος και το ακτιβιστικό πνεύμα που πάντα τη διέκρινε: Τα «Ημερολόγια Καρκίνου» δεν είναι μια «καταγραφή δακρύων μόνο» αλλά και μια κραυγή οργής εναντίον της καταπίεσης που βιώνουν οι γυναίκες.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η Μάργκαρετ Άτγουντ στο μονοπάτι του πένθους

Βιβλίο / Η Μάργκαρετ Άτγουντ στο μονοπάτι του πένθους

Σ’ ένα απόσπασμα από τα απομνημονεύματά της με τίτλο «Book of Lives: A Memoir of Sorts», που προδημοσιεύει η «Guardian», η διάσημη συγγραφέας περιγράφει τον τρόπο που βίωσε την απώλεια του επί μισό αιώνα συντρόφου της Γκρέαμ Γκίμπσον το 2019.
THE LIFO TEAM
«Intermezzo»: Το βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ που έσπασε όλα τα αναγνωστικά ρεκόρ

Βιβλίο / «Intermezzo»: Το βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ που έσπασε όλα τα αναγνωστικά ρεκόρ

Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη το πολυαναμενόμενο νέο βιβλίο της Ιρλανδής συγγραφέως, που έχει κάνει ρεκόρ πωλήσεων και αναγνωσιμότητας. Καταγράφουμε τις πρώτες εντυπώσεις από την ανάγνωσή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Άμιτι Γκέιτζ «Ο καλός πατέρας»

Το πίσω ράφι / Έχουν και οι ψεύτες τη χάρη τους. Στα μυθιστορήματα τουλάχιστον

Ο «Καλός πατέρας» της Άμιτι Γκέιτζ πραγματεύεται την κατασκευή της ανθρώπινης ταυτότητας, τον άρρηκτο δεσμό γονιού και παιδιού και τη μεταναστευτική εμπειρία, θίγοντας όψεις του αμερικανικού ονείρου.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ