«Οι γκέι τουρίστες είναι απλώς περαστικοί στο Μαρόκο. Δεν κάνουν τίποτα για να βοηθήσουν»

«Έζησα μια κόλαση ως gay στο Μαρόκο. Με βίαζαν κι όλοι παρακολουθούσαν» Facebook Twitter
Όταν ήμουν παιδί, είχα αγάπη για κάποιους άνδρες που με κακοποιούσαν βάναυσα, είχα αγάπη για τον σιωπηλό πατέρα μου, έτρεφα αγάπη για τους αδύναμους δασκάλους μου. Κατάλαβα ότι δεν είναι αυτοί το πρόβλημα. Δεν γεννήθηκαν ομοφοβικοί, η εξουσία τους έκανε έτσι. Φωτ.: Abderrahim Annag
0

Ήταν στις αρχές της εφηβείας του. Οι κραυγές ηχούν ακόμα στο μυαλό του. Μια ομάδα μεθυσμένων ανδρών βρέθηκε έξω απ’ το σπίτι του και φώναζε παρατεταμένα και με απειλητικό ύφος: «Abdellah, έλα κάτω. Θέλουμε να σε γαμήσουμε, τελείωνε, έλα». Φοβήθηκε, ντράπηκε, αλλά κανείς δεν τον υπερασπίστηκε. Μια κομβική στιγμή, που τον έκανε να συνειδητοποιήσει ότι ούτε η οικογένεια ούτε η κοινωνία μπορεί να σε προστατέψει.

Τα παιδικά του χρόνια έχουν χαραχτεί στη μνήμη του ως η πιο δύσκολη περίοδος της ζωής του, αφού τη συνοδεύουν ανεξίτηλες τραυματικές εμπειρίες. Από τότε που θυμάται τον εαυτό του ξέρει ότι είναι γκέι. Ωστόσο, δεν μπορούσε να ζήσει όπως επιθυμούσε. Στους δρόμους τον κορόιδευαν και τον χλεύαζαν. Δηλώνει χαρούμενος που ανακάλυψε το σεξ αρκετά νωρίς, ωστόσο αυτό εξελίχθηκε σε ένα ασήκωτο βάρος.

Ανατρέχοντας στο παρελθόν, μου λέει ότι πολλοί άνδρες τον βίαζαν, ενώ υπήρχαν άνθρωποι με τους οποίους κοιμόταν, αλλά αποφάσιζαν ότι έπρεπε να είναι το «κοριτσάκι» τους. «Οι άνθρωποι αισθάνονταν ότι είχαν το δικαίωμα να με εκμεταλλεύονται σεξουαλικά. Φυσικά, όλη η γειτονιά το ήξερε, ακόμα και η οικογένειά μου. Το τραγικό είναι ότι κανείς δεν με υποστήριξε». 

Για τον Abdellah Taïa όλα άλλαξαν όταν μια μέρα κατάλαβε πως δεν θα ήταν άλλο το θύμα που ήθελαν οι άλλοι να είναι. Είχε προηγηθεί μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, η οποία λειτούργησε σχεδόν ως μια πράξη αναγέννησης. Το 2006 έκανε coming out ως ομοφυλόφιλος στο Μαρόκο, όπου η ομοφυλοφιλία θεωρείται παράνομη και ακόμα τιμωρείται με ποινή φυλάκισης. Αν και ήταν ήδη γνωστός συγγραφέας, η απόφασή του ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, χαρακτηρίστηκε σκάνδαλο για την αφρικανική χώρα. Ζήτησαν τον λιθοβολισμό του και η οικογένειά του θύμωσε πολύ μαζί του.

Ωστόσο, αυτό που δεν θα ξεχάσει ποτέ ήταν ένα τρυφερό τηλεφώνημα της μητέρας του. «Το σημαντικό για μένα είναι ότι η μητέρα μου δεν με απέρριψε. Στην αρχή μου είπε κάποια πράγματα που την είχα εκπαιδεύσει να λέει, αλλά στη συνέχεια με παρότρυνε: "Μην ξεχνάς να τρως καλά και να φοράς ζεστά ρούχα. Ξέρω ότι η Γαλλία είναι ένα πολύ κρύο και πολύ μοναχικό μέρος". Λίγο καιρό αργότερα δημοσίευσε το δοκίμιο «Εξηγώντας την ομοφυλοφιλία στη μητέρα μου» με σκοπό να πει στην οικογένειά του αλλά και στην κοινωνία ότι απλώς είναι ένας κανονικός άνθρωπος. 

Αντιλαμβάνεσαι ότι δεν μπορείς να επιβιώσεις αν πορεύεσαι με μίσος. Πρέπει να βρεις κάπου την αγάπη, το φως. Ναι, έζησα μια κόλαση ως γκέι έφηβος στο Μαρόκο. Με βίασαν πολλές φορές, κι ο κόσμος παρακολουθούσε.

Η συζήτησή μας έγινε με αφορμή το βιβλίο του «Η ζωή με το δικό σου φως» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις στην εξαιρετική μετάφραση του Δημήτρη Δημακόπουλου. Πρόκειται για ένα queer μυθιστόρημα που σε αιχμαλωτίζει από την πρώτη ως και την τελευταία σελίδα. Ένα ευφυέστατο λογοτεχνικό ανάγνωσμα-ωδή στην ατομική και συλλογική δύναμη. Ουσιαστικά, φιλοτεχνεί το πορτρέτο της μητέρας του και, ταυτόχρονα, σκιαγραφεί με μαεστρία την τοιχογραφία της μαροκινής κοινωνίας. 

Εδώ και αρκετά χρόνια ζει στο Παρίσι, έχει αφήσει πίσω του τις μαροκινές φτωχογειτονιές. Σε όλη τη διάρκεια της συνομιλίας μας απαντά σε όλες τις απορίες μου με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Είναι ευγενικός, πολύ συμπαθής, άμεσος και, κυρίως, ξεχωρίζει ως ένα ανυπότακτο και ελεύθερο πνεύμα που αντιπαθεί τους κανόνες. Όπως μου αποκάλυψε, σε λίγες μέρες αναμένεται να βγει στις αίθουσες η δεύτερη ταινία του με τίτλο «Cabo Negro» που αφορά τους νέους της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στο Μαρόκο, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2024 θα κυκλοφορήσει στη Γαλλία το νέο του βιβλίο «The bastion of tears». 

— Τι εποχή είναι αυτή που ζούμε; 
Η εποχή του σκότους και του φωτός. Ό,τι και να μας κάνουν τα συστήματα, οι εξουσίες και οι φασίστες για να μας φιμώσουν, η ελπίδα είναι ακόμα εδώ. Το βλέπω καθημερινά. Είναι ώρα να συνεχίσουμε να μαχόμαστε και να παλεύουμε. Δεν πρέπει να τα παρατήσουμε. Ποτέ.

— Τι σας έκανε να γίνετε συγγραφέας; Ήταν μια απόφαση επιβίωσης;
Έγινα συγγραφέας επειδή προέρχομαι από μια πολύ φτωχή οικογένεια στο Μαρόκο. Ήμασταν 11 άτομα σε 3 δωμάτια. Έβλεπα τους γονείς μου να κάνουν τα πάντα για να μας προσφέρουν φαγητό και να φροντίσουν να πηγαίνουμε στο σχολείο. Δεν είχαν απολύτως τίποτα. Και από αυτό το τίποτα η μητέρα μου επινόησε πολλές λύσεις επιβίωσης. Ήμουν εκεί, δίπλα της, και την έβλεπα να σκέφτεται και να αναλύει ασταμάτητα την κοινωνία. Ήταν από την επαρχία, αλλά δεν φοβόταν τους άνδρες ή την εξουσία. Φώναζε κάθε μέρα. Τελικά, νομίζω ότι έγινα συγγραφέας για να είμαι σαν τη μητέρα μου, να φωνάζω και να αφηγούμαι την πολύπλοκη και πλούσια πραγματικότητα της φτωχής οικογένειάς μου, του λιτού κόσμου μου και επίσης για να πω τη δική μου ιστορία, να μιλήσω για την ομοφυλοφιλία μου. Για να βάλω την ομοφυλοφιλία στο κέντρο του κόσμου μας και ταυτόχρονα να αφηγηθώ τις ιστορίες των άλλων. 

book
KANTE ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Abdellah Taïa, Η ζωή με το δικό σου φως, Μτφρ.: Δημήτρης Δημακόπουλος, εκδόσεις Πόλις

— Η ομοφυλοφιλία συναντάται συχνά στις τουριστικές περιοχές του Μαρόκου. Πώς σχολιάζετε ότι εξακολουθεί να θεωρείται παράνομη και να τιμωρείται με φυλάκιση; Πώς αλλάζει μια κοινωνία;
Οι τουρίστες είναι απλώς περαστικοί. Δεν κάνουν τίποτα για να αλλάξουν τους νόμους και να βοηθήσουν τους ανθρώπους. Όταν ήμουν παιδί, δεν συνάντησα ποτέ κανέναν τουρίστα. Αντιμετώπισα την πραγματικότητα του Μαρόκου μόνος μου, χωρίς καμία συμβουλή από κάποιον χαμένο Δυτικό τουρίστα. Πάντα πίστευα ότι, μπροστά στο μίσος, η μόνη μου ευκαιρία να επιβιώσω ήταν να μείνω με τη μητέρα μου, να μάθω από αυτήν και τη θερμή της τρέλα, να ακολουθήσω τα βήματά της. Η μητέρα μου πάντα επέκρινε την εξουσία στο Μαρόκο. Και αυτό ήταν πραγματικά κάτι που με ενέπνεε. Ξέρετε, η μητέρα μου ήταν αγράμματη, αλλά καταλάβαινε τον κόσμο πολύ καλύτερα από πολλούς στοχαστές και διανοουμένους. Αντιστάθηκα ως ομοφυλόφιλος, βάζοντας τον εαυτό μου μέσα στον κόσμο μας και όχι έχοντας κάποιες δυτικές ψευδαισθήσεις. Μέχρι σήμερα, το Μαρόκο εξακολουθεί να εφαρμόζει στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα τον αποικιακό νόμο που επινόησαν οι Γάλλοι όταν το κατείχαν. 

— Τι σημαίνει να είσαι γκέι και να μεγαλώνεις στον κλειστοφοβικό κόσμο μιας φτωχής, μαροκινής γειτονιάς;
Αντιλαμβάνεσαι ότι δεν μπορείς να επιβιώσεις αν πορεύεσαι με μίσος. Πρέπει να βρεις κάπου την αγάπη, το φως. Ναι, έζησα μια κόλαση ως γκέι έφηβος στο Μαρόκο. Με βίασαν πολλές φορές, κι ο κόσμος παρακολουθούσε. Η οικογένειά μου παρακολουθούσε, και δεν έκανε τίποτα. Έπρεπε να επιβιώσω μόνος μου, να γίνω πολύ πιο έξυπνος από όλους αυτούς. Έπρεπε να γίνω μεγάλος ηθοποιός για να παίξω τον σωστό και λάθος ρόλο στην κοινωνία. Πώς να αποφύγω να με βλάψουν, να με σκοτώσουν; Το ένστικτό μου και το παράδειγμα της μητέρας μου, που πολεμούσε, με βοήθησαν. Έκλεψα από εκείνη την τεχνική αλλά και τις λέξεις. Ήθελα να γίνω σαν εκείνη, ευφυής, και ήθελα να κυριαρχήσω στον κόσμο, πάλι σαν εκείνη. Δεν ήταν εύκολο, φυσικά. Αλλά αυτός ο δρόμος με τις στενοχώριες και τους κινδύνους με έφερε σε αυτό το μεγάλο και ελεύθερο μέρος, τη λογοτεχνία.

«Έζησα μια κόλαση ως gay στο Μαρόκο. Με βίαζαν κι όλοι παρακολουθούσαν» Facebook Twitter
Μεγάλωσα με δέκα άτομα να βρίσκονται γύρω μου, σε τρία δωμάτια, τρεις άνδρες και επτά γυναίκες. Δεν υπήρχε χώρος για σιωπή ανάμεσά μας. Φωτ.: Abderrahim Annag

— Σας ενοχλεί το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που σας βλέπουν ως συγγραφέα μόνο για τη σεξουαλικότητά σας;
Τα βιβλία μου έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Έχω κερδίσει πολλά λογοτεχνικά βραβεία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ κ.α. Η λογοτεχνία μου έχει κάποια αναγνώριση. Αλλά δεν ντρέπομαι καθόλου που κάποιοι με συνδέουν με την ομοφυλοφιλία. Δεν ντρέπομαι για την ομοφυλοφιλία μου. Δεν βρίσκομαι πλέον σε αυτό το μέρος του φόβου και της καταστροφής. Η ομοφυλοφιλία είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να δει κανείς την αλήθεια και να αναζητήσει τους άλλους περιθωριοποιημένους ανθρώπους. Η ομοφυλοφιλία είναι για μένα νοημοσύνη, αντίσταση, ομορφιά, ποίηση. Και δεν ευθύνομαι αν κάποιοι άνθρωποι εξακολουθούν να έχουν κάποιες πολύ στενές και ρατσιστικές πεποιθήσεις σχετικά με τα ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα. Είναι δικό τους πρόβλημα, όχι δικό μου. Δόξα τω Θεώ, είμαι ομοφυλόφιλος, κάθε μέρα γίνομαι και περισσότερο ομοφυλόφιλος.

— Επίσης, σας έχουν απειλήσει με λιθοβολισμό στη χώρα σας. Γιατί η ερωτική συμπεριφορά ενός ανθρώπου εξελίσσεται από πολλούς ανθρώπους σε ένα μέσο καταπίεσης;
Η καταπίεση δεν προέρχεται από την κοινωνία. Η πραγματική καταπίεση προέρχεται από την εξουσία, από το σύστημα. Βάζουν στο στόμα των ανθρώπων λέξεις μίσους, φονικές, και τους βλέπουν να κάνουν διακρίσεις μεταξύ τους. Το πραγματικό πρόβλημα είναι πάντα με τους κυρίαρχους πλούσιους που βρίσκουν τρόπους να μας υποτάξουν. Όταν ήμουν παιδί, είχα αγάπη για κάποιους άνδρες που με κακοποιούσαν βάναυσα, είχα αγάπη για τον σιωπηλό πατέρα μου, έτρεφα αγάπη για τους αδύναμους δασκάλους μου. Κατάλαβα ότι δεν είναι αυτοί το πρόβλημα. Δεν γεννήθηκαν ομοφοβικοί, η εξουσία τους έκανε έτσι. 

— Η οικογένειά σας δεν αποδεχόταν την ομοφυλοφιλία σας, μεγαλώσατε σε ένα περιβάλλον σιωπής. Θα θέλατε να μας μιλήσετε λίγο γι' αυτό;
Μεγάλωσα με δέκα άτομα να βρίσκονται γύρω μου, σε τρία δωμάτια, τρεις άνδρες και επτά γυναίκες. Δεν υπήρχε χώρος για σιωπή ανάμεσά μας. Η μητέρα μου και οι έξι αδελφές μου δεν ήταν το στερεότυπο που έχει η Δύση για τις γυναίκες στις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες. Ήταν πολύ πολύ ζωντανές και ομιλητικές. Δεν φοβόντουσαν να μιλήσουν για τις επιθυμίες τους, για το σεξ, για την αγάπη και για το πώς θα έπαιρναν αυτό που ήθελαν. Είδα σε αυτές, και χάρη σε αυτές, ότι οι άνθρωποι δεν είναι αυτό που φαίνεται. Οι αδελφές μου, πριν παντρευτούν, ήταν πραγματικά ελεύθερες – ήταν, για μένα, τον ομοφυλόφιλο αδελφό τους. Εκείνη την εποχή κατάλαβα ότι το να είσαι δίπλα τους είναι τύχη. Μιλούσαν για τον εαυτό τους, και για μένα. Δεν με έσωσαν από τους βιασμούς, βέβαια – μερικές φορές ήταν πολύ σκληρή η οικογένειά μου μαζί μου. Αλλά ήταν εκεί, μπροστά μου κάθε μέρα, μιλώντας δυνατά, φωνάζοντας, παλεύοντας, τόσο όμορφα, μέσα στην αλήθεια τους.

— Τι κρατάτε από τη σχέση σας με τη μητέρα σας; Αν μπορούσατε να γυρίσετε πίσω στον χρόνο, τι θα θέλατε να της είχατε πει που δεν προλάβατε;
Η μητέρα μου ήταν μια πραγματική ηρωίδα. Μας έσωσε από τη φτώχεια. Αυτός ήταν ο στόχος της. Και τον πέτυχε. Μας έχτισε ένα σπίτι. Της πήρε πολλά χρόνια για να το πετύχει αυτό. Όμως δεν είχε χρόνο να μας δώσει τη σωστή προσοχή και όλη την αγάπη που χρειαζόμασταν. Είχε εννέα παιδιά. Δεν μιλούσε για την ομοφυλοφιλία μου, αλλά δεν με απέρριπτε, δεν με έδιωχνε από το σπίτι, όχι. Μ’ έβαλε στο σχολείο και μου αγόραζε βιβλία κάθε χρόνο, παρόλο που δεν είχε χρήματα. Με στήριξε όταν αποφάσισα να συνεχίσω τις σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο του Ραμπάτ. Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά και της είμαι ευγνώμων. Η μητέρα μου προερχόταν από μια εποχή που ήταν αδύνατο να κατονομάσεις, έστω, την ομοφυλοφιλία. Αλλά δεν με σκότωσε. Το μόνο που με ακολουθεί είναι μια μεγάλη λύπη: ποτέ δεν βρήκα τον χρόνο να τη ρωτήσω και να μάθω από την ίδια για τους αγώνες της αλλά και για τα μυστικά της ζωής της πριν ακόμη γεννηθώ. Πέθανε το 2010.

— Ο αδελφός σας έχετε πει ότι σας καθόρισε και ότι ήταν κάτι σαν την πρώτη σας αγάπη. Πώς εξηγείτε αυτή την αιμομικτική παρόρμηση; Ήταν η πρώτη φορά που νιώσατε έλξη για ένα ανδρικό σώμα;
Ο μεγάλος μου αδελφός είχε ένα πολύ όμορφο μουστάκι. Γι' αυτό ήμουν ερωτευμένος μαζί του. Ήταν το αντικείμενο του πόθου μου. Και, για να είμαι ειλικρινής, όλοι ήμασταν ερωτευμένοι μαζί του σε εκείνο το σπίτι. Ήξερα ότι αυτά τα συναισθήματα ήταν απαγορευμένα, αλλά ταυτόχρονα δεν έκανα τίποτα για να τα αποφύγω. Επειδή ήταν το πρώτο παιδί, η μητέρα μας τον προόριζε για να φέρνει χρήματα στο σπίτι. Ήταν πολύ καλός στις σπουδές του, ένα είδος φτωχού διανοούμενου. Είχε ένα δωμάτιο μόνο για τον εαυτό του και σε αυτό υπήρχαν  βιβλία και αφίσες ταινιών. Ήταν πραγματικά ένας όμορφος άνθρωπος. Τώρα που το σκέφτομαι, νιώθω ότι ήταν σαν να είχαμε μαζί μας τον Αιγύπτιο σούπερ σταρ Ομάρ Σαρίφ. Πολύ ρομαντικός. Μου εμφύσησε την αγάπη και την εμμονή για τον κινηματογράφο.

— Ποια ήταν η πιο παθιασμένη και δραματική σχέση που είχατε;
Μια ιστορία αγάπης με έναν Τυνήσιο εδώ στο Παρίσι. Κράτησε δύο χρόνια, από το 2000 έως το 2002. Ήταν απίστευτα απελευθερωτικό το να ζήσω μια γκέι ερωτική ιστορία με έναν Άραβα, να είμαι σε μια γκέι ερωτική ιστορία που εκτυλίσσεται στα αραβικά. Ελεύθερος. Τόσο ελεύθερος. Να μπορώ να δημιουργήσω ουσιαστικά μια αραβική φαντασίωση. Το όνομά του ήταν Μοχάμεντ. Έγραψα γι' αυτόν στο μυθιστόρημά μου «Μια αραβική μελαγχολία» που κυκλοφόρησε το 2008.

— Κάποτε είχατε υποστηρίξει: «Το να είσαι ομοφυλόφιλος σημαίνει να αποδέχεσαι ότι θα είσαι μόνος για το υπόλοιπο της ζωής σου». Το πιστεύετε ακόμα αυτό;
Ναι, εξακολουθώ να το πιστεύω. Ο κόσμος είναι φτιαγμένος για ετεροφυλόφιλους ανθρώπους. Δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για εμάς και για τις ζωές μας, τις ιστορίες μας, τις τραγωδίες μας. Λένε ότι δεν έχουν κανένα πρόβλημα μαζί μας, αυτό είναι όλο. Τίποτα περισσότερο. Την ίδια στιγμή συνεχίζουν να μας χρησιμοποιούν για να ακούμε τα ασταμάτητα βαρετά προβλήματά τους. Ναι, έχω πολλούς ΛΟΑΤΚΙ+ φίλους σήμερα, αλλά εξακολουθώ να νιώθω ότι είμαι μόνος μου σε αυτόν τον κόσμο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θέλω να μείνω για πάντα μέσα σε αυτήν τη μοναξιά.

— Πώς επηρεάζει η έρημος τη ζωή των ανθρώπων; Ποια έρημο κουβαλάτε μέσα σας;
Η έρημός μου είναι φτιαγμένη από τις τραγωδίες που μου συνέβησαν όταν ήμουν μικρό αγόρι, τους βιασμούς, τα τραύματα. Δεν έχω δουλέψει ακόμα πάνω σε αυτό. Και βρίσκομαι στα μισά της διαδρομής. Μάλλον ήρθε η ώρα να θεραπευτώ – ελπίζω.

— Τι ρόλο παίζει η λογοτεχνία στη ζωή σας;
Η λογοτεχνία είναι το μέρος όπου ανακαλύπτουμε την αλήθεια, τη γυμνή αλήθεια, την αλήθεια που κραυγάζει. Είναι επίσης το κατάλληλο όχημα για να μιλήσουμε στις πολλές φωνές που έχουμε μέσα μας ή γύρω μας. Τα λόγια είναι πολύ επικίνδυνα. Δεν μπορούμε να τα εμπιστευτούμε απόλυτα γιατί είναι ήδη γεμάτα νοήματα που μας βλάπτουν. Αλλά μπορούμε να καθαρίσουμε αυτές τις λέξεις και να βάλουμε μέσα τους την ποίησή μας και τις επαναστάσεις μας. Γι' αυτό συνεχίζω να γράφω, για να είμαι μέρος αυτής της επανάστασης με λογοτεχνικά όπλα.

«Έζησα μια κόλαση ως gay στο Μαρόκο. Με βίαζαν κι όλοι παρακολουθούσαν» Facebook Twitter
Η μητέρα μου δεν μιλούσε για την ομοφυλοφιλία μου, αλλά δεν με απέρριπτε, δεν με έδιωχνε από το σπίτι. Όχι. Μ’ έβαλε στο σχολείο και μου αγόραζε βιβλία κάθε χρόνο, παρόλο που δεν είχε χρήματα. Φωτ.: Abderrahim Annag

— Ποια βαθύτερη ανάγκη εκφράζει η γραφή;
Την ανάγκη να είσαι ερωτευμένος. Ερωτευμένος με τον κόσμο, τη γη, τον ουρανό. Ερωτευμένος με έναν άντρα που έχει μουστάκι. Την ανάγκη να τραγουδάς και να συνεχίζεις να τραγουδάς.

— Υπάρχουν πράγματα που ανακαλύψατε για τον εαυτό σας μέσα από τη συγγραφή;
Όχι, η λογοτεχνία είναι μια κατασκευή. Χρησιμοποιούμε αυτά που ξέρουμε και δεν γνωρίζουμε για να αποκαλύψουμε και να δημιουργήσουμε λίγη ομορφιά. Δεν με γιατρεύει η δική μου λογοτεχνία. Δεν γράφω για να λύσω τα προβλήματά μου, με τίποτα. Γράφω για να επινοήσω κάτι νέο. Οι παλιές ταινίες, τα τραγούδια των Αιγυπτίων, και η μεγάλη Ινδή τραγουδίστρια Lata Mangeshkar με βοηθούν να ζήσω και να επιβιώσω.

— Ποιες είναι οι λογοτεχνικές σας επιρροές;
Το μεγάλο μαροκινό μυθιστόρημα «Γυμνό Ψωμί», το οποίο κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στη σύγχρονη αραβική λογοτεχνία και είναι γραμμένο στα αραβικά από τον Μοχάμεντ Τσούκρι. Έβαλε όλες μας τις πραγματικότητες σε αυτό το βιβλίο. Νιώθω ότι είμαι ο γιος αυτού του εξαιρετικού Μαροκινού συγγραφέα.

— Ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα ζωής που έχετε πάρει;
Να συνεχίσω, να περιμένω και να δουλεύω για την αγάπη. Η αγάπη είναι το πιο σημαντικό βήμα για να ξεκινήσει μια επανάσταση.

— Τι αγαπάτε στο Παρίσι; 
Το Μουσείο του Λούβρου, το μετρό και την υπέροχη σταρ του κινηματογράφου Isabelle Adjani.

—  Τι γνωρίζετε για την Ελλάδα; Έχετε έρθει ποτέ στη χώρα μας;
Δεν έχω επισκεφθεί ποτέ την Ελλάδα και θέλω πολύ, σύντομα. Ξέρω τόσο πολλά πράγματα για την ιστορία της και για τη χώρα όπως είναι σήμερα. Το πρώτο βιβλίο που διάβασα ποτέ (μεταφρασμένο στα γαλλικά) ήταν το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του μεγάλου Νίκου Καζαντζάκη (το βρήκα στο δωμάτιο του αδελφού μου). Η αδελφή μου, η Ραχίδα, με έκανε να αγαπήσω τα τραγούδια της Μελίνας Μερκούρη. Λατρεύω τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου. 

— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή; 
Την αλληλεγγύη και την αγάπη. Ταινίες και τραγούδια. Ό,τι και να πουν, η αλλαγή θα έρθει.

Προσοχή: Το κείμενο περιλαμβάνει περιγραφές σεξουαλικής κακοποίησης και αυτοτραυματισμού. Εάν είστε επιζών άτομο βιασμού, σεξουαλικής παρενόχλησης ή trafficking ή αν στο περιβάλλον σας υπάρχει άτομο που υφίσταται κάτι από τα παραπάνω, τηλεφωνήστε για βοήθεια και συμβουλευτική στην υπηρεσία Εθνικής Εμβέλειας «Γραμμή SOS»: 15900. Μπορείτε επίσης να αποστείλετε mail στο [email protected].
Εάν σκέφτεστε την αυτοκτονία, εάν ανησυχείτε για άτομο του περιβάλλοντός σας ή έχετε χάσει κάποιον οικείο, μπορείτε να απευθυνθείτε στην 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018. Μπορείτε επίσης να επικοινωνήσετε για να ζητήσετε βοήθεια ή συμβουλευτική στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected]

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Από το Μπανγκλαντές ως τη Μόρια και την Αθήνα: Η απίστευτη ιστορία της τρανς πρόσφυγα Oliveya Myrah

Οι Αθηναίοι / Μπανγκλαντές / Μόρια / Αθήνα: Η απίστευτη ιστορία της τρανς πρόσφυγα Ovileya Myrah

«Για πολύ καιρό ο κόσμος μόνο έπαιρνε από μένα. Τώρα προσπαθώ κι εγώ να κερδίσω πράγματα, να νιώσω ότι έχω μια θέση»: Η διερμηνέας και ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και σερβιτόρα στο Shamone είναι η Αθηναία της εβδομάδας. (Προσοχή: Το κείμενο περιλαμβάνει περιγραφές σεξουαλικής κακοποίησης και αυτοτραυματισμού.)
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Χάνια Γιαναγκιχάρα: Μια ατρόμητη συγγραφέας των καιρών μας

Βιβλίο / Χάνια Γιαναγκιχάρα: Μια ατρόμητη συγγραφέας των καιρών μας

Στο τρίτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Προς τον Παράδεισο» η πολυσυζητημένη συγγραφέας ξαναγράφει την αμερικανική ιστορία με τρόπο που αναμένεται να διχάσει, αναζητώντας το αληθινό νόημα της ελευθερίας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ